واژه نامه اصطلاحات هواشناسی

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #1

لینک های مفید در ارتباط با واژه نامه های اصطلاحات هواشناسی و جغرافیایی در این تاپیک قرار خواهد گرفت.

ادارهء کل هواشناسی استان خوزستان - واژه نامه

اطلس هواشناسی جاده ای

http://www.bom.gov.au/climate/glossary/

http://www.ats-group.net/glossaries/...n-weather.html

http://www.erh.noaa.gov/er/box/glossary.htm

http://www.weather.com/glossary/

http://www.glossarist.com/glossaries...es/weather.asp



دوستان اظهار لطف کنید در تکمیل این تاپیک مشارکت فرمایید.

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #2

1. Absolute humidity‏=‏
رطوبت مطلق
2. Adiabatic‏ =
آدیاباتیک، بی در رو
3. Air pressure=
فشار هوا
4. Anticyclone=
آنتی سیکلون
5. Arctic air
هوای قطبی
6. Arctic high
پرفشار قطبی
7. Blizzard
طوفان برف
8. Blocking High
پرفشار بلاکینگ
9. CAPE
مخفف شبه جمله "انرژی پتانسیل موجود در جو برای همرفت"
10. Condensation
کندانس شدن، چگالش
11. Dew
شبنم
12. Dew point
نقطه شبنم
13. Drizzle
نرمه باران
14. Foehn
پدیده فون، گرمباد

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #3

Absolute humidity‏=‏
رطوبت مطلق

رطوبت مطلق به جرم آب (یا بخار آب) موجود در جو در واحد حجم گفته می شود و واحد آن در سیستم SI کیلوگرم در متر مکعب است. به طور کلی گفته می شود که اگر بتوان بخار آب موجود در یک متر مکعب از هوا را کندانس کرد به نحوی که در انتها هوای کاملن خشک داشته باشیم، جرم آب بدست آمده میزان رطوبت مطلق خواهد بود.
در رابطه زیر صورت کسر جرم آب موجود در جو و مخرج آن حجم مورد مطالعه است.

برای هوا با دمای 30 درجه رطوبت مطلق می تواند از 0 تا حدود 30 گرم در مترمکعب تغییر کند.

در این صفحه می توان جدول تغییرات رطوبت مطلق با رطوبت نسبی، دما و نقطه شبنم را مشاهده کرد

Climate/humidity table

رطوبت نسبی با تغییر فشار تغییر می یابد. این نکته در مهندسی بسیار مهم است و به همین دلیل واحد رطوبت مطلق در مهندسی عمومن بصورت جرم آب در واحد جرم هوای خشک بیان می شود تا از بکار بردن واحد حجم خودداری شود.

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #4

Adiabatic‏ =
آدیاباتیک، بی در رو

فرایند آدیاباتیک یا بی در رو فرایندی است که در آن گرما بین سیستم و محیط تبادل نمی شود.
برای توضیح این نوع فرایند بهتره سیلندری رو تصور کنید که عایق کاری شده و پیستونی درونش حرکت می کنه. با پایین بردن پیستون مشاهده میشه که دمای گاز درون سیلندر افزایش پیدا کرده. این عمل، گرمایش آدیاباتیک نامیده میشه.
مکانیسم گرمباد در دامنه های بادپناه به همین صورته که کوهستان بصورت سیستم عمل می کنه و انتقال حرارت از محیط اتفاق نمی افته و گرم شدن هوا صرفن به دلیل افزایش فشار جو اتفاق می افته.

توضیحات کاملتر:

Adiabatic process - Wikipedia, the free encyclope

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #5

Air pressure=
فشار هوا

فشار اتمسفری، فشار جو یا فشار هوا مقدار نیرویی است که از طرف جو (به واسطه داشتن وزن) به واحد سطح اعمال می شود.

فشار استاندارد:
1 اتمسفر بعنوان واحد فشار استاندارد با 760 میلیمتر جیوه که برابر با 1013.25 هکتوپاسکال است نامگذاری می شود

فشار معادل سطح دریا:
با افزایش ارتفاع از سطح زمین فشار هوا کاهش می یابد. بنابراین مطابق قرار داد، برای استاندارد سازی واحد ها، از فشار معادل سطح دریا در گزارشات هواشناسی استفاده می شود. البته بارومتر (فشارسنج) های خانگی فشار سطح زمین را نشان می دهند که معمولن کمتر از فشار سطح دریا است

مراکز پرفشار:
پرفشارها مناطقی هستند که در آنجا فشار هوا از مناطق اطرافشان بیشتر است. بخاطر چرخش زمین مراکز پرفشار در نیمکره شمالی در جهت عقربه های ساعت و در نیمه جنوبی در خلاف عقربه های ساعت می چرخند.
تعاریف برای مراکز کمفشار دقیقن برعکس پرفشارهاست

مراکز پرفشار عمومن حاصل فرونشینی هوا هستند و بنابراین حامل جوی آرام و پایدارند.
مراکز کمفشار حامل هوای صعود کننده و ناپایدار هستند
واحد ها:
1 اتمسفر = 760 میلیمتر جیوه = 29.92 اینچ جیوه = 14.69 psi
‏=‏ 101.325 کیلوپاسکال = 1013.25 هکتوپاسکال

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #6

4. Anticyclon=
آنتی سیکلون

چرخش آنتی سیکلونی در نیمکره شمالی به چرخش ساعتگرد هوا حول یک مرکز پرفشار گفته می شود. این چرخش حاصل نیرویی به نام کوریولیس است که به واسطه چرخش زمین دور خودش ایجاد می شود. در حقیقت اگر زمین حرکت وضعی نداشت سامانه های جوی روی زمین وجود نداشتند
سامانه های آنتی سیکلونی در ترازهای میانی پشته ایجاد می کنند. در حقیقت در نیمکره شمالی به واسطه گردش ساعتگرد آنتی سیکلون ها، در سمت راست آنها ریزش هوای سرد از شمال به جنوب و ایجاد ناوه و در سمت چپ فرارفت گرما و ایجاد ناوه مشاهده می شود

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #7

Arctic air
هوای قطبی
به هوایی گفته می شود که در عرضهای قطبی قرار داره و در نقشه ها با کانتر ضخامت کمتر از 510 دکامتر نشان داده می شود.

Arctic high
پرفشار قطبی
پرفشار ضعیفی است که روی اقیانوس منجمد شمالی از انتهای بهار، تابستان و تا اواخر پاییز شکل می گیرد

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #8

Blizzard
طوفان برف

به ناپایداری های زمستانی که در برگیرنده بارش برف یا کولاک با بادهای با سرعت حداقل 35 مایل در ساعت باشد و باعث جابجا شدن برف گردد و دید افقی برای حداقل 3 ساعت متوالی کمتر از یک چهارم مایل باشد طوفان برف گفته می شود
هوای بسیار سرد در حین طوفان برف بسیار خطرناک است

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #9

Blocking High
پرفشار بلاکینگ

بلاکینگ مرکز پرفشاری است که بجای حرکت متداول غرب به شرق خود به سمت جنوب حرکت می کند و باعث مسدود شدن حرکت سیکلون ها و بادهای مرطوب غربی در عرضهای میانه می گردد
بلاکینگ ها بعد از مستقر شدن بمدت چندین هفته باقی می مانند و باعث تغییرات آب و هوایی در نقاط مختلف می شوند. سیل، خشکسالی، دماهای بسیار پایین و بسیار بالا از تبعات بلاکینگ هاست
برای هواشناسان شناسایی بلاکینگ در مراحل ابتدایی تشکیل شدنش اهمیت زیادی دارد
با پیش آگاهی حاصل از اطلاع تشکیل بلاکینگ ها هواشناسان می توانند اقلیم بلندمدت تر را با صحت بیشتری پیشبینی کنند.

الگوی امگا متداول ترین نوع بلاکینگ است

در این الگو مناطق تحت استیلای پرفشار جوی آرام با بادهای ملایم دارد اما در دو سوی آن با وجود ناوه، بارش و ناپایداری اتفاق می افتد

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #10

CAPE
مخفف شبه جمله "انرژی پتانسیل موجود در جو برای همرفت"

این شاخص معیاری است برای اینکه متوجه شویم چه مقدار انرژی در جو موجود است تا همرفت صورت بگیرد
شاخص "کیپ" بطور مستقیم با سرعت حرکت عمودی در حین صعود جو در ارتباط است. بنابراین مقادیر بیشتر این شاخص دلالت بر هوای ناپایدارتر دارند
در هنگامی که طوفان های رگبار و رعد و برق داریم این شاخص مقداری حدود 1000 ژول بر کیلوگرم دارد و در موارد شدیدتر می تواند به 5000 هم برسد
اگرچه باید دقت داشت که در تمام ناپایداری های جوی همرفت صورت نمی گیرد
برای آمریکای جنوبی
رنگهای قهوه ای و زرد

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #11

Condensation
کندانس شدن، چگالش

فرایندی است که در آن فاز گاز به فاز مایع تبدیل می شود. در حقیقت چگالش، عکس عمل تبخیر است
عمل چگالش وقتی صورت می گیرد که بخار (یا گاز) تا حد اشباع سرد یا فشرده شود.
در هواشناسی عمل کندانس شدن بخار آب وقتی صورت می گیرد که هوا صعود کند. با صعود هوا و کاهش دمای آن و رسیدن دما به نقطه شبنم عمل کندانس انجام می شود و بنابراین ابر، مه یا شبنم تشکیل می شود.
همچنین در شب های سرد با عبور هوای مرطوب از سطح زمین یا عبور هوای سرد و مرطوب از سطوحی مثل آبهای گرم کندانس صورت می گیرد.

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #12

Dew
شبنم

شبنم رطوبت موجود در جو است که به دلیل دمای هوا به نقطه شبنم بصورت قطرات آب بر اجسام پدیدار می شود
بطور معمول سرمایش سطح زمین در این حالت به دلیل برگشت تشعشعات خورشیدی در هوای صاف و بدون پوشش ابر انجام می شود

Dew point
نقطه شبنم

نقطه شبنم میزان دمایی است که هوای مرطوب باید تا آن اندازه سرد شود تا بخار آب موجود در آن کندانس شده و به مایع تبدیل شود.
نقطه شبنم ارتباط تنگاتنگی با رطوبت نسبی دارد. وقتی دما به نقطه شبنم برسه رطوبت نسبی 100% است و شبنم تشکیل می شود.
رطوبت نسبی معیاری برای مشخص کردن رطوبت مطلق (میزان بخار آب در واحد حجم) موجود در جو نیست اما در یک دمای مشخص با فرض فشار ثابت نقطه شبنم می تواند معیاری برای آن باشد. اگر دما و فشار هوا افزایش پیدا کنند اگرچه نقطه شبنم هم بالا می رود اما رطوبت نسبی کاهش می یابد. در این حالت کاهش رطوبت مطلق با فرض ثابت بودن سایر پارامترها به کاهش نقطه شبنم می انجامد

فرمول محاسبه

که در آنجا

و RH رطوبت نسبی و
a = 17.271
b = 237.7

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #13

نمودار سایکومتریک، بیانگر ارتباط دمای نقطه شبنم، دمای هوا و رطوبت نسبی

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #14

Drizzle
نرمه باران

به بارشی گفته می شود که قطرات باران در آن از حالت عادی کوچکتر باشند و معمولن قطر کمتر از 0.5 میلیمتر داشته باشند
نرمه باران از ابرهای استراتوکومولوس ریزش می کند و با هوای مه آلود و دید افقی پایین همراه است
چنین بارش هایی در طول روز از 1 میلیمتر تجاوز نمی کنند.

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #15

Foehn
پدیده فون، گرمباد

هوای کمفشاری که از کوه صعود می کند در طی این صعود قسمتی از رطوبت خود را به دلیل کندانس شدن از دست میدهد. هوای خشک به خط الراس کوه رسیده و سپس از دامنه های جانب دیگر کوه سرازیر می شود
در طی این نزول چون قسمتی از رطوبت مطلق خود را از دست داده است با کاهش فشار و به دلیل فرایند آدیاباتیک بشدت گرم می شود و بصورت باد گرم و خشک وزش پیدا می کند.

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #16

15. Fog
مه
16. Front
جبهه
17. Humidity
رطوبت
18. Hail
تگرگ

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #17

مه

مه قطرات بسیار ریز آب است که در هوای نزدیک به سطح زمین محبوس شده است. در حقیقت مه نوعی از ابر استراتوس است اما به دلیل ارتفاع کم عنوان ابر به آن اطلاق نمی شود
مه هنگامی تشکیل می شود که بخار آب موجود در جو به قطرات بسیار ریز آب کندانس شود
بخار آب می تواند به دلایل زیر وارد جو شود:
1. بادهای همگرا در مناطقی که جریان رو به بالا دارند
2. وجود هرگونه بارش
3. گرمای روز که باعث تبخیر هرگونه سطوح آب مانند دریاها، دریاچه ها و اقیانوس ها شود
4. تعرق گیاهان در نقاطی همچون جنگل
5. عبور هوای سرد و خشک از روی آب های گرم
6. صعود هوا از کوهها

مه در شرایطی تشکیل می شود که رطوبت نسبی به 100% برسد. رطوبت نسبی 100% یعنی هوا گنجایش رطوبت بیشتر از این حد را ندارد و لذا رطوبت کندانس می شود


Frost
ژاله
شرایط ژاله و شبنم عملاً با یک استثناء همسانند. شبنم زمانی که پدیده تراکم در روی اشیاء سرد فوق نقطه انجماد بوجود آید تشکیل می‌شود، در صورتی که ژاله زمانی که تراکم در زیر دماهای نقطه انجماد رخ می‌دهد تشکیل می‌شود. تحت چنان شرایطی ، رطوبت هوا ، مستقیماً از حالت بخار به حالت جامد ، بدون گذشتن ازحالت مایع تغییر شکل می‌دهد. به این ترتیب ژاله پدیده متبلوری است که به شکل فلس - سوزن - و پر مرغ در شبهای سرد ، در روی سطح زمین و اشیاء بوجود می‌آید

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #18

front
جبهه

به مرز یا محدوده بین دو توده هوای مختلف جبهه گفته میشود. 4 نوع جبهه داریم:
1- جبهه سرد
2- جبهه گرم
3- جبهه بند آمده
4- جبهه ساکن

جبهه سرد:
در جبهه های سرد، هوای سرد جانشین هوای گرم می شود. تیغه های سیاه رنگ بر روی خطی که جبهه را نشان می دهد علامت جبهه سرد هستند و همیشه بر روی جهتی قرار داده می شوند که جبهه در آن مسیر حرکت می کنند.

بر روی نقشه های هواشناسی جبهه سرد با خط پررنگ آبی مشخص می شود. حاصل تشکیل جبهه سرد بوجود آمدن ابرهای کومولوس و کومولونیمبوس، همراه با بارندگی های رگباری است.


جبهه گرم:
یک جبهه گرم، جبهه ای است که در طول آن، هوای گرم جانشین هوای سرد می شود. در صورتیکه که جهت حرکت توده های هوا به طریقی باشد که هوای گرم به تدریج از روی سطح زمینی عبور کند که قبلاً در آن جا هوای سرد وجود داشته است، جبهه تشکیل شده، جبهه گرم خواهد بود.


بر روی نقشه های هواشناسی، جبهه گرم معمولاً به صورت نیم دایره های سیاه رنگ و در سمتی که جبهه به آن طرف حرکت می کند رسم می شود. بر روی نقشه های چاپی، جبهه گرم با خط پر رنگ و قرمز مشخص شود.

حاصل شکل گیری جبهه گرم ایجاد پوشش نسبتاً ضخیم ابر بر روی سطح جبهه و در نزدیکی دنباله آن و بارندگی یکنواخت است.


جبهه بند آمده:
جبهه بند آمده از ادغام جبهه های سرد و گرم تشکیل می شوند. اگر یک جبهه سرد از یک جبهه گرم پیشی گیرد، نتیجه کار یک جبهه بندآمده است.

با نزدیک شده به جبهه بندآمده، سیستم ابر یا بارندگی حاصل از آن بسیار شبیه یک جبهه گرم است، زیرا تشکیل دنباله توده هوای گرم قبل از جبهه تغییری نکرده است. با گذر جبهه، ابرها و بارندگی متعاقب آن از نوع جبهه سرد خواهد بود.


جبهه های ساکن:
فرض کنید دو توده هوای گرم و سرد توسط یک جبهه از هم جدا شده اند. آیا این جبهه گرم است یا سرد؟ جواب این است که تشخیص جبهه، به رفتار آن بستگی دارد. اگر جبهه در جهت هوای گرم جابه جا شود، جبهه سرد است و اگر در جهت هوای سرد جابه جا شود، جبهه گرم است. اما اگر توده های هوا در حرکت نباشند، جبهه به حالت سکون در می آید پس در واقع جبهه ساکن، جبهه ای است که در جهت افقی دارای حرکات بسیار کمی بوده و تقریباً اصطلاحی است که به مرز توده های هوای ساکن گفته می شود و بر روی نقشه های هواشناسی با ترکیبی از جبهه گرم و سرد نشان داده میشود.

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #19

Humidity
رطوبت

به میزان بخار آب موجود در جو می گویند رطوبت. این میزان بخار آب به سه طریق قابل بیان است.
1. رطوبت مطلق
2. رطوبت نسبی
3. نسبت اختلاط

رطوبت مطلق در صفحه پیش بیان شد
رطوبت نسبی:
هر جزء خارجی مثل بخار آب در هوا دارای یک فشار بخار است. فشار بخار در حقیقت فشار جزیی بخار آب در مخلوط بخار است. هوا این قابلیت را دارد که مقدار معینی بخار آب را در خود نگه می دارد و این بخار آب از مقدار معینی بیشتر نخواهد شد. فشار بخار بالاترین میزان بخار آب موجود در جو فشار بخار اشباع نامیده می شود. یعنی اگر فشار بخار آب موجود در جو به فشار بخار اشباع برسد بخار آب بصورت قطرات مایع در می آید.
بنابراین رطوبت نسبی، نسبت فشار بخار موجود در جو به فشار بخار آب اشباع است.

نسبت اختلاط:
به مقدار بخار آب موجود در یک کیلوگرم هوا بر حسب گرم نسبت اختلاط گفته می شود

 

A

Amir Mohsen

متخصص بخش هواشناسی

• 2013 , March 23

• #20

Hail
تگرگ

تگرگ نوعی از بارش است که بیشتر در فصول بهار تا پاییز فرو می ریزد
علت ایجاد تگرگ صعود سریع هوای نمناک به لایه‌های بالاتر و سردتر جو و انجماد ذرات بخار آب است. قطر تگرگ‌ها در حدود ۵ تا ۵۰ میلیمتر است و بیشتر از ابرهای کومولونیمبوس که اغلب با رعد و برق همراه باشد می‌بارد. تگرگ از یک هستهٔ مرکزی سفیدرنگ تشکیل شده که رشته‌های سفید زیادی دور آن را فراگرفته. این رشته‌ها نیز با پوستهٔ نازکی از یخ احاطه شده‌ اند