نویسنده: بهرام خانکی
يكي از بزرگترين اختراعات بشري ساختن چرخ بوده است كه با اين اختراع حركت و جابجايي بسيار تسهيل پيدا كرد و انسان توانست از چرخ در ساختن ارابه ها و كالسكه ها استفاده كند اما ساختن چرخ پايان كار نبود و بشر با توجه به رشد و پيشرفت روز افزون خود بر آن شد تا اختراع خود را در چرخه تكامل قرار دهد گويي اين ساخته هر روز كاملتر ميشود.
اما براي بهينه تر شدن حركت نياز به لاستيك هاي بادي بود كه توسط آقاي جان ديويد دانلوپ (1921-1840)كه اهل بلفاست بود اختراع شد وي اين تاير بادي را براي چرخهاي سه چرخه پسرش كه از جنس كائوچو بود ساخت وي ورقه كائوچويي را بصورت لوله درآورد و دور تا دور چرخ قرار داده و داخل آن را از هوا پر كرد و بعد ها اين اختراع توسط برادران ميشلين در اتومبيل بكار برده شد .
تاير در چرخ خودرو داراي دو وظيفه مهم ميباشد:
1-تنها نقطه اتكاء واتصال خودرو به سطح جاده ميباشد كه در عين حال وزن خودرو را تحمل مي كند.
2- كاهش و جذب ارتعاشات ناشي از پستي و بلندي هاي جاده ها در جهت جلوگيري از انتقال اين نوسانات به مجموعه سيستم تعليق خودرو و سرنشينان.
اما تاير ها بر اساس ساختار بدنه به دو تيپ كلي تقسيم بندي مي شود.
1- باياس پلاي
2- راديال
تايرهاي باياس پلاي اگر تحت تاثير نيروهاي عمودي قار گيرند سطح تماس آج ها تغيير شكل داده و حالت جمع شده پيدا ميكند. اما بدليل انعطاف بيشتر ضربه هاي منتقل شده از سطح جاده را بهتر جذب مي كند ولي همين انعطاف زياد باعث كاهش مقاومت در برابر سايش و مانور پذيري كمتر و كاهش قابليت در دستيابي به سرعتهاي بالا مي شود.
اما تاير هاي راديال داراي مزاياي مهمي نسبت به لاستيكهاي باياس پلاي مي باشند كه از جمله ميتوان به مزايا زير اشاره كرد:
1- تايرهاي راديال بدليل ساختار محكم خود و تغييرات اندك شكل آج ها در پيچ جاده ها چسبندگي خود را به سطح جاده ديرتر از دست ميدهند.
2- بدليل استحكام بيشتر تحمل سرعتهاي بالاتر را دارند.
3- مقاومت بيشتر در برابر سايش در پيچ جاده ها سبب افزايش عمري در حدود 40 تا 60 درصد بيش از لاستيكهاي باياس پلاي ميشود.
4- با استفاده از اين نوع تاير در مصرف سوخت خودرو ها صرفه جويي ميشود.
5- بدليلقابليت تحمل نيروهاي وارده بصورت عمودي وانعطاف پذيري در ديواره هاي كناري تاير در سرعتهاي بالا دست اندازها و ضربات ناشي از اين برخورد ها را بخوبي در خود جذب مي كند.
چند توصيه بسيار مهم :
1- حتما از تاير استاندارد خودرو استفاده كنيد.
2- در هنگام انتخاب و تهيه تاير به نوع خودرو و سرعت و شرايط رانندگي و سطح جاده و شرايط محيط و فصل توجه كنيد.
3- بازديد هاي دوره اي تايرهاي خودرو در جهت حفظ و نگهداري و ايمني بيشتر و راندمان بالاتر ومصرف سوخت كمتر امري حياتي است.
4- باد تاير ها هر دو هفته يكبار كنترل شود.
5- بهتر است تمام تاير هاي خودرو از يك نوع باشد و مشخصات يكساني داشته باشند و در صورت استفاده از تاير هاي تيوپ داربهتر است تيوپ داخل تاير نيزدر صورت تعويض تاير عوض شود.
6- هيچگاه تاير هاي راديال و باياس پلاي را بطر همزمان بر روي يك خودرو استفاده نكنيد.
7- از بالانس چرخ ها هرگز غافل نشويد.
8- در هنگام كنترل باد چرخها تايرها بايستي سرد باشند و در حالتي كه لاستيك ها گرم ميباشند از خالي كردن باد اضافي بپرهيزيد.
9- هر 8000 كيلومتر لاستيك هاي باياس پلاي بصورت ضربدري.و لاستيك هاي راديال بدليل داشتن جهت چرخش بصورت طولي جابجا شوند.
10-يك باور اشتباه وجود دارد و آن اينست كه تاير هاي نو را در اكسل جلو خودرو قرار مي دهند تا با توجه به وزن بيشتر در اكسل جلو و كنترل بهتر فرمان ايمني خودرو بيشتر شود در صورتي كه ميبايست بدليل كمي وزن خودروها در اكسل عقب چسبندگي خودرو را با لاستيك هاي سالمتر و با آج بيشتر جبران كرد و از انحراف خودرو در پيچ هاي تند جلوگيري كرد.
11-هيچگاه از رينگ معيوب و يا تعمير شده استفاده نكنيد.
12-در صورت تجهيز خودرو به سيستم ضد قفل شدن چرخ ها ABS و يا سيستم ضد لغزش ASR هيچگاه سايز رينگ و تاير را بدون اصلاح وضعيت سيستم مديريت مركزي ECU تعويض نكنيد چون خودرو قابليتهاي خود را از دست خواهد داد.
13-تاير زاپاس را در شرايط مناسبي نگهداري كرده و باد آن را همراه با فشار باد تاير هاي ديگر كنترل كنيد.
14-نتيجه استفاده از تاير هاي غير استاندارد خودرو وارد شدن آسيب جدي به سيستم تعليق و دستكاه انتقال قدرت خودرو خواهد بود.
يكي از بزرگترين اختراعات بشري ساختن چرخ بوده است كه با اين اختراع حركت و جابجايي بسيار تسهيل پيدا كرد و انسان توانست از چرخ در ساختن ارابه ها و كالسكه ها استفاده كند اما ساختن چرخ پايان كار نبود و بشر با توجه به رشد و پيشرفت روز افزون خود بر آن شد تا اختراع خود را در چرخه تكامل قرار دهد گويي اين ساخته هر روز كاملتر ميشود.
اما براي بهينه تر شدن حركت نياز به لاستيك هاي بادي بود كه توسط آقاي جان ديويد دانلوپ (1921-1840)كه اهل بلفاست بود اختراع شد وي اين تاير بادي را براي چرخهاي سه چرخه پسرش كه از جنس كائوچو بود ساخت وي ورقه كائوچويي را بصورت لوله درآورد و دور تا دور چرخ قرار داده و داخل آن را از هوا پر كرد و بعد ها اين اختراع توسط برادران ميشلين در اتومبيل بكار برده شد .
تاير در چرخ خودرو داراي دو وظيفه مهم ميباشد:
1-تنها نقطه اتكاء واتصال خودرو به سطح جاده ميباشد كه در عين حال وزن خودرو را تحمل مي كند.
2- كاهش و جذب ارتعاشات ناشي از پستي و بلندي هاي جاده ها در جهت جلوگيري از انتقال اين نوسانات به مجموعه سيستم تعليق خودرو و سرنشينان.
اما تاير ها بر اساس ساختار بدنه به دو تيپ كلي تقسيم بندي مي شود.
1- باياس پلاي
2- راديال
تايرهاي باياس پلاي اگر تحت تاثير نيروهاي عمودي قار گيرند سطح تماس آج ها تغيير شكل داده و حالت جمع شده پيدا ميكند. اما بدليل انعطاف بيشتر ضربه هاي منتقل شده از سطح جاده را بهتر جذب مي كند ولي همين انعطاف زياد باعث كاهش مقاومت در برابر سايش و مانور پذيري كمتر و كاهش قابليت در دستيابي به سرعتهاي بالا مي شود.
اما تاير هاي راديال داراي مزاياي مهمي نسبت به لاستيكهاي باياس پلاي مي باشند كه از جمله ميتوان به مزايا زير اشاره كرد:
1- تايرهاي راديال بدليل ساختار محكم خود و تغييرات اندك شكل آج ها در پيچ جاده ها چسبندگي خود را به سطح جاده ديرتر از دست ميدهند.
2- بدليل استحكام بيشتر تحمل سرعتهاي بالاتر را دارند.
3- مقاومت بيشتر در برابر سايش در پيچ جاده ها سبب افزايش عمري در حدود 40 تا 60 درصد بيش از لاستيكهاي باياس پلاي ميشود.
4- با استفاده از اين نوع تاير در مصرف سوخت خودرو ها صرفه جويي ميشود.
5- بدليلقابليت تحمل نيروهاي وارده بصورت عمودي وانعطاف پذيري در ديواره هاي كناري تاير در سرعتهاي بالا دست اندازها و ضربات ناشي از اين برخورد ها را بخوبي در خود جذب مي كند.
چند توصيه بسيار مهم :
1- حتما از تاير استاندارد خودرو استفاده كنيد.
2- در هنگام انتخاب و تهيه تاير به نوع خودرو و سرعت و شرايط رانندگي و سطح جاده و شرايط محيط و فصل توجه كنيد.
3- بازديد هاي دوره اي تايرهاي خودرو در جهت حفظ و نگهداري و ايمني بيشتر و راندمان بالاتر ومصرف سوخت كمتر امري حياتي است.
4- باد تاير ها هر دو هفته يكبار كنترل شود.
5- بهتر است تمام تاير هاي خودرو از يك نوع باشد و مشخصات يكساني داشته باشند و در صورت استفاده از تاير هاي تيوپ داربهتر است تيوپ داخل تاير نيزدر صورت تعويض تاير عوض شود.
6- هيچگاه تاير هاي راديال و باياس پلاي را بطر همزمان بر روي يك خودرو استفاده نكنيد.
7- از بالانس چرخ ها هرگز غافل نشويد.
8- در هنگام كنترل باد چرخها تايرها بايستي سرد باشند و در حالتي كه لاستيك ها گرم ميباشند از خالي كردن باد اضافي بپرهيزيد.
9- هر 8000 كيلومتر لاستيك هاي باياس پلاي بصورت ضربدري.و لاستيك هاي راديال بدليل داشتن جهت چرخش بصورت طولي جابجا شوند.
10-يك باور اشتباه وجود دارد و آن اينست كه تاير هاي نو را در اكسل جلو خودرو قرار مي دهند تا با توجه به وزن بيشتر در اكسل جلو و كنترل بهتر فرمان ايمني خودرو بيشتر شود در صورتي كه ميبايست بدليل كمي وزن خودروها در اكسل عقب چسبندگي خودرو را با لاستيك هاي سالمتر و با آج بيشتر جبران كرد و از انحراف خودرو در پيچ هاي تند جلوگيري كرد.
11-هيچگاه از رينگ معيوب و يا تعمير شده استفاده نكنيد.
12-در صورت تجهيز خودرو به سيستم ضد قفل شدن چرخ ها ABS و يا سيستم ضد لغزش ASR هيچگاه سايز رينگ و تاير را بدون اصلاح وضعيت سيستم مديريت مركزي ECU تعويض نكنيد چون خودرو قابليتهاي خود را از دست خواهد داد.
13-تاير زاپاس را در شرايط مناسبي نگهداري كرده و باد آن را همراه با فشار باد تاير هاي ديگر كنترل كنيد.
14-نتيجه استفاده از تاير هاي غير استاندارد خودرو وارد شدن آسيب جدي به سيستم تعليق و دستكاه انتقال قدرت خودرو خواهد بود.