Ever Green
متخصص بخش پزشکی
گیتی بهدادی پور-کارشناس تغذیه
برنامه غذايي روزانه در کودکان سن 3 تا 5 سال، بايد از نظر قوام، طعم و رنگ تنوع مناسبي داشته باشد و اصول تعادل و ميانه روي در آن رعايت شود.ميزان انرژي مورد نياز در حدود 90 – 100 كيلوكالري به ازاي كيلوگرم وزن بدن در این سن توصيه مي شود .به دليل كوچك بودن معده و ظرفيت محدود كبد براي ذخيره سازي گليكوژن در كودكان اين سنين و ميزان بالاي انرژي مورد نياز، وعده هاي كوچك و متعدد توصيه مي شود. میزان-پروتئين مورد نياز براي كودكان 1 تا 3 سا ل 2 /1گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن و براي 4 تا 5 سال g1/1 توصیه میشود.
اصول تغذیه کودک در سنین 5-3 سال:
• حداقل 3 بار در روز باید غذا خورده شود.
• غذا بايد سر ساعت معين و در محيطي خوشايند به كودك داده شود.
• کودک بايد با انواع مختلف غذاها آشنا شود.
• قوانين واضح در ارتباط با خوردن غذا به كودك تفهيم شود.
• بايد سعي شود كه غذاهاي جديد هميشه بمقدار كم و همراه با غذاي مورد دلخواه به كودك داده شود.
• برای پذیرش بیشتر،غذاي جديد بايد در زماني كه کودک كاملاً گرسنه است داده شود.
• از مصرف چاشني زیاد بايد خوداري شود.
• غذا بايد ولرم باشد .غذاي داغ و نيز غذاي سرد باعث ترس كودك مي شود.
• محيط خوردن غذا بايد جالب و حاكي از آرامش باشد. رنگ محیط سرد نباشد.
• از بشقاب وفنجان ثابت رنگی استفاده شود.
• از آنجایی که كودكان به رنگ غذا نيز توجه دارند از اين توجه آنها بايد استفاده شود.
• غذا به تكه هاي كوچك تقسيم شود.
• برای مقدار مختصری هم که می خورد بسيار تشويق شود .
• بايد به كودك اجازه داد تا اگر غذاي بيشتري مي خواهد ابراز كند.
• همزمان با رسيدن به استقلال ريخت وپاش غذا ادامه يافته ولي بايد تحمل كرد(از 9 ماه تا 5/2 سال بازی با غذا رایج است).
• كودكان دوست دارند كه غذاهاي جديد را دستكاري كرده و سپس بخورند .اين بخشي از رفتار آنها است.
• صحبت كردن با كودك حين غذا خوردن علاقه او به غذا را بيشتر خواهد كرد.
• مازاد غذا را بدون هر گونه صحبت در مورد آن برداريد .
• در حضور کودک در مورد امتناع از خوردن او با ديگران صحبت نکنيد.
• چرب زبانی ، اجبار , و رشوه بکار نبريد تا کودک را علاقمند به خوردن کنيد.
• معمولاً كودكان غذاهاي ساده را بهتر از مخلو ط ميپذيرند.
• مصرف غذاهاي خشك و بدون آب براي كودكان سنين قبل از مدرسه مشكل است بنابر اين در برنامه غذايي آنان، غذاي خشك را بايد با غذاهاي مرطوب داد تا كودك با مشكلي مواجه نشود.
• شيريني و… اين مواد در خانه در معرض ديد كودك نباشد.
• قطعات گوشت براي كودك جويدنش مشكل است و بهمين جهت كودكان اغلب كباب و همبرگر را ترجيح مي دهند بيشتر گوشت را مي توان بصورت چرخ كرده به كودك داد.
• به کودک آهسته غذا خوردن را بیاموزید.(برای پیشگیری از چاقی)
• محل نشستن كودك در موقع صرف غذا بايد راحت و مطمئن باشد و كودك به راحتي به غذا دسترسي داشته باشد.
• كمبودهاي ويژه ويتامين و مواد معدني از قبيل كمبود VitA (گزروفتالميا) و كمبود Vit D (راشيتيسم) و كم خوني فقرآهن در اين گروه سني با درجات مختلف ايجاد مي شود .
• برای افزایش دریافت فیبر در کودکان از قانون )سن+5) استفاده کنید و از 8 گرم در روز در 3 سالگی آن را به 25 گرم در روز در 20 سالگی برسانید.افزایش فیبر دریافتی میتواند با افزایش دریافت میوه و سبزی و غلات کامل و حبوبات باشد که از بروز یبوست هم جلوگیری میکند.
• در كودكاني كه از خوردن شير امتناع ميكنند ،اضافه كردن كمي كاكائو به شير مناسب است.
• از آنجايي كه كاكائو به علت داشتن اگزالات مانع از جذب كلسيم ميشود به مقدار زياد نبايد به شير اضافه شود و حداكثر 1 قاشق مرباخوري در يك ليوان شير كافي است.
• ماست به علت داشتن اسید لاکتیک محیط اسیدی فراهم می سازد که در آن آهن 3+ آسان تر به آهن 2+ تبدیل میشود و جذب آهن را تسهیل میکند.پس حذف آن به دلیل تداخل جذب کلسیم با آهن توصیه نمیشود.
• برای رشد مناسب,آب ميوه را به 120 الي 180 سي سي در روز محدود كنيد.
• از محصولات حاوی سوربيتول مثل آب سيب يا آب گلابی در اسهال بپرهيزيد زیرا باعث سوءجذب کربوهیدراتها میشود.
• در موقع اسهال حاد محدودیت آب میوه مفید است.
برنامه غذايي روزانه در کودکان سن 3 تا 5 سال، بايد از نظر قوام، طعم و رنگ تنوع مناسبي داشته باشد و اصول تعادل و ميانه روي در آن رعايت شود.ميزان انرژي مورد نياز در حدود 90 – 100 كيلوكالري به ازاي كيلوگرم وزن بدن در این سن توصيه مي شود .به دليل كوچك بودن معده و ظرفيت محدود كبد براي ذخيره سازي گليكوژن در كودكان اين سنين و ميزان بالاي انرژي مورد نياز، وعده هاي كوچك و متعدد توصيه مي شود. میزان-پروتئين مورد نياز براي كودكان 1 تا 3 سا ل 2 /1گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن و براي 4 تا 5 سال g1/1 توصیه میشود.
اصول تغذیه کودک در سنین 5-3 سال:
• حداقل 3 بار در روز باید غذا خورده شود.
• غذا بايد سر ساعت معين و در محيطي خوشايند به كودك داده شود.
• کودک بايد با انواع مختلف غذاها آشنا شود.
• قوانين واضح در ارتباط با خوردن غذا به كودك تفهيم شود.
• بايد سعي شود كه غذاهاي جديد هميشه بمقدار كم و همراه با غذاي مورد دلخواه به كودك داده شود.
• برای پذیرش بیشتر،غذاي جديد بايد در زماني كه کودک كاملاً گرسنه است داده شود.
• از مصرف چاشني زیاد بايد خوداري شود.
• غذا بايد ولرم باشد .غذاي داغ و نيز غذاي سرد باعث ترس كودك مي شود.
• محيط خوردن غذا بايد جالب و حاكي از آرامش باشد. رنگ محیط سرد نباشد.
• از بشقاب وفنجان ثابت رنگی استفاده شود.
• از آنجایی که كودكان به رنگ غذا نيز توجه دارند از اين توجه آنها بايد استفاده شود.
• غذا به تكه هاي كوچك تقسيم شود.
• برای مقدار مختصری هم که می خورد بسيار تشويق شود .
• بايد به كودك اجازه داد تا اگر غذاي بيشتري مي خواهد ابراز كند.
• همزمان با رسيدن به استقلال ريخت وپاش غذا ادامه يافته ولي بايد تحمل كرد(از 9 ماه تا 5/2 سال بازی با غذا رایج است).
• كودكان دوست دارند كه غذاهاي جديد را دستكاري كرده و سپس بخورند .اين بخشي از رفتار آنها است.
• صحبت كردن با كودك حين غذا خوردن علاقه او به غذا را بيشتر خواهد كرد.
• مازاد غذا را بدون هر گونه صحبت در مورد آن برداريد .
• در حضور کودک در مورد امتناع از خوردن او با ديگران صحبت نکنيد.
• چرب زبانی ، اجبار , و رشوه بکار نبريد تا کودک را علاقمند به خوردن کنيد.
• معمولاً كودكان غذاهاي ساده را بهتر از مخلو ط ميپذيرند.
• مصرف غذاهاي خشك و بدون آب براي كودكان سنين قبل از مدرسه مشكل است بنابر اين در برنامه غذايي آنان، غذاي خشك را بايد با غذاهاي مرطوب داد تا كودك با مشكلي مواجه نشود.
• شيريني و… اين مواد در خانه در معرض ديد كودك نباشد.
• قطعات گوشت براي كودك جويدنش مشكل است و بهمين جهت كودكان اغلب كباب و همبرگر را ترجيح مي دهند بيشتر گوشت را مي توان بصورت چرخ كرده به كودك داد.
• به کودک آهسته غذا خوردن را بیاموزید.(برای پیشگیری از چاقی)
• محل نشستن كودك در موقع صرف غذا بايد راحت و مطمئن باشد و كودك به راحتي به غذا دسترسي داشته باشد.
• كمبودهاي ويژه ويتامين و مواد معدني از قبيل كمبود VitA (گزروفتالميا) و كمبود Vit D (راشيتيسم) و كم خوني فقرآهن در اين گروه سني با درجات مختلف ايجاد مي شود .
• برای افزایش دریافت فیبر در کودکان از قانون )سن+5) استفاده کنید و از 8 گرم در روز در 3 سالگی آن را به 25 گرم در روز در 20 سالگی برسانید.افزایش فیبر دریافتی میتواند با افزایش دریافت میوه و سبزی و غلات کامل و حبوبات باشد که از بروز یبوست هم جلوگیری میکند.
• در كودكاني كه از خوردن شير امتناع ميكنند ،اضافه كردن كمي كاكائو به شير مناسب است.
• از آنجايي كه كاكائو به علت داشتن اگزالات مانع از جذب كلسيم ميشود به مقدار زياد نبايد به شير اضافه شود و حداكثر 1 قاشق مرباخوري در يك ليوان شير كافي است.
• ماست به علت داشتن اسید لاکتیک محیط اسیدی فراهم می سازد که در آن آهن 3+ آسان تر به آهن 2+ تبدیل میشود و جذب آهن را تسهیل میکند.پس حذف آن به دلیل تداخل جذب کلسیم با آهن توصیه نمیشود.
• برای رشد مناسب,آب ميوه را به 120 الي 180 سي سي در روز محدود كنيد.
• از محصولات حاوی سوربيتول مثل آب سيب يا آب گلابی در اسهال بپرهيزيد زیرا باعث سوءجذب کربوهیدراتها میشود.
• در موقع اسهال حاد محدودیت آب میوه مفید است.