Ever Green
متخصص بخش پزشکی
بعضی افراد مبتلا به کانسردوست دارند تمامی ریزه کاریهای بیماری و درمان خود رابدانندوبعضی دیگر اطلاعات کلی را دوست دارند.اینکه چه مقدار ازاطلاعات راشمادوست داریدبدانیدبه خودتان مربوط است ولی یکسری سئوالات راتمامی بیماران باید بدانند.
این لیست تنها یک شروع است.همیشه خودتان راهنگام سئوال ازپزشکان پرستاران و داروخانه آزاد احساس کنیدوهرمقدار سئوال که لازم است سئوال بکنید. اگرمتوجهً سئوال نشدید ، مجدداً سئوال کنید تا متوجه شوید.بیاد داشته باشید چیزی به نام سئوال بدونامربوط وجود ندارد ، به خصوص درموردکانسرودرمان شما.
برای اینکه مطمئن شوید تمام جوابهایی که می خواهیدرا دریافت کرده اید ، بهتر است یک لیست از سئوالهای خود را قبل ازمراجعه به پزشک تهیه کنید .
در کجا شیمی درمانی انجام می شود ؟
شیمی درمانی در محلهای مختلف می تواند انجام شود :
ـ درمنزل ،
ـ درمطب پزشک ،
ـ در یک کلینیک
ـ در بیمارستان به صورت سرپایی ویابستری
انتخاب محل شیمی درمانی بسته به نوع درمان ، نوع داروها ، نوع بیمه ونهایتاً تمایل خود شما دارد. اکثربیماران شیمی درمانی رابه طورسرپایی دریافت می کنند.گاهاً ، ممکن است شیمی درمانی در بیمارستان شروع شودتابیمار در شروع درمان به طور دقیق تحت نظرقرار گرفته شود و در صورت عدم بروزعارضه سپس درمان به صورت سرپایی ادامه یابد. بعضی از انواع شیمی درمانی نیاز به تزریق سرم به طور مداوم دارد. در این حالت بیمار باید در بیمارستان بستری گردد.
چه تعداد و برای چه مدتی من باید شیمی درمانی شوم ؟
جواب این سئوال بستگی دارد به :
ـ نوع سرطان
ـ هدف درمانی
ـ نوع داروهایی که مصرف می شود
ـ پاسخ بدن شما به این داروها
شما ممکن است هرروز ، هرهفته ویاهرماه طبق برنامه ، شیمی درمانی دریافت کنید.شیمی درمانی معمولاً به صورت دوره ای تجویز می شود که در فواصل آن درمان قطع و به اصطلاح به بیمار استراحت داده می شود. این دوره های استراحت به بدن شما این شانس را می دهد که سلولهای جدید سالم ساخته و قدرت خود را به دست آورد. شما باید از تیم درمانی خود فواصل درمانی و مدت آنراسئوال کنید .
مقید بودن شما به فواصل درمانی جهت عملکرد صحیح داروها بسیارمهم است. دراین برنامهً درمانی گاهاً به عللی از جمله تعطیلات ممکن است تغییرات مختصری داده شود.اگرشمابه علتی یک دوره درمانی رامراجعه نکرده اید حتماً سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید .
گاهاً پزشک شما مجبور است براساس نتایج آزمایشات خونی و عوارض دیگر زمان درمان شما را به تعویق اندازد.پزشک شما خواهد گفت که در این دوره چه کار باید بکنید و چه مدت درمان به تعویق می افتد .
شیمی درمانی چگونه تجویزمی شود؟
شیمی درمانی به روشهای مختلف از جمله از طریق ورید ( I.V ) ویاازطریق خوراکی ( P.O ) ویاازطریق تزریق عضلانی ( I.M ) وگاهاًزیرجلدی ( S.C ) تجویز میشوند.
ـ تزریق وریدی ( IV )
دراغلب مواردشیمی درمانی ازطریق تزریق وریدی انجام می شود.غالباً یک سوزن باریک درعروق وریدی پشت دست ویا قدام ساعددرهربارشیمی درمانی گذاشته شده ودرپایان شیمی درمانی خارج می شود.
درصورت بروز هرکدام از عوارض زیر درضمن شیمی درمانی فوراًباید به پرستارویا پزشک اطلاع بدهید :
* اگرشما سرمای شدیدویاگرگرفتن ویا ناراحتی غیرطبیعی دراطراف محل ورود سوزن درهنگام شیمی درمانی احساس کردید.
* هم چنین هرگونه درد ، سورش ، قرمزی پوست ، تورم ویااحساس ناراحتی که درضمن وبعدازاتمام شیمی درمانی حس کردید گزارش کنید .
شیمی درمانی وریدی ممکن است ازطریق کاتترویا پورت و یا بوسیلۀ پمپ تجویز شود .
کاتترهاcatheters : کاتتریک لولۀ نرم و باریک و ارتجاعی است که دریک رگ بزرگ وارد می شود.وتاهنگامی که نیاز باشدجهت بیمارانی که نیازبه تزریقات وریدی مکرردارندحفظ می شود.معمولاًازاین وسیله در بیمارانی که نیاز به تزریقات مکرردارنداستفاده میشود.ازطریق این کاتترهاهم می توان تزریقات راانجام دادوهم نمونه گیری خون انجام داد.گاهاًاین کاتترها را به یک PORT وصل می کنند.پورت یک وسیلۀ پلاستیکی ویافلزی است که درزیرپوست کارگذاشته می شودومی توان تاهنگامی که نیاز است ازآن استفاده کرد.گاهاً جهت تنظیم سرعت تزریق ، ازپمپ استفاده می شود.اکثراًپمپها متحرک و قابل جابجایی هستند که به بیمار اجازه می دهددرهنگام درمان تحرک داشته باشد.کاتترها ، پورتهاوپمپهاهیچکدام ایجاددردنمی کنندبه شرطی که درست کار گذاره شده با شندوخوب ازآنها نگهداری ومراقبت شود.
کاتترهامعمولاًدرعروق بزرگ بخصوص درقدام قفسه صدری ووریدهای مرکزی کارگزاری می شود.می توان ازکاتترهای محیطی درقدام ساعدهم استفاده کرد. گاهاً کاتترهارادرشریانها کارمی گزارند.جهت تزریق درون نخاع ودرون حفرات بدن مانند درون شکم و لگن وقفسه صدری هم ازکاتترهااستفاده می شود .
ـ درمان از طریق دهان یا خوراکی ( Orally )
داروها را به صورت قرص ، کپسول ویاازطریق خوراک هم گاهاً مصرف میکنند ( مانند درمان بیماریهای دیگر )
ـ توسط تزریق
ازسوزن وسرنگ جهت تزریق داروبه یکی ازروشهای زیراستفاده می شود.
ـ درون عضلانی ( ( IMتزریق درون عضله
ـ زیرجلدی ( SQ یا SC ) تزریق زیرجلدی
ـ تزریق درون ضایعه ( IL ) مستقیماًدرون کانسرازطریق پوست
تجویزموضعیTopically : داروروی پوست موضع ضایعه مالیده میشود
این لیست تنها یک شروع است.همیشه خودتان راهنگام سئوال ازپزشکان پرستاران و داروخانه آزاد احساس کنیدوهرمقدار سئوال که لازم است سئوال بکنید. اگرمتوجهً سئوال نشدید ، مجدداً سئوال کنید تا متوجه شوید.بیاد داشته باشید چیزی به نام سئوال بدونامربوط وجود ندارد ، به خصوص درموردکانسرودرمان شما.
برای اینکه مطمئن شوید تمام جوابهایی که می خواهیدرا دریافت کرده اید ، بهتر است یک لیست از سئوالهای خود را قبل ازمراجعه به پزشک تهیه کنید .
در کجا شیمی درمانی انجام می شود ؟
شیمی درمانی در محلهای مختلف می تواند انجام شود :
ـ درمنزل ،
ـ درمطب پزشک ،
ـ در یک کلینیک
ـ در بیمارستان به صورت سرپایی ویابستری
انتخاب محل شیمی درمانی بسته به نوع درمان ، نوع داروها ، نوع بیمه ونهایتاً تمایل خود شما دارد. اکثربیماران شیمی درمانی رابه طورسرپایی دریافت می کنند.گاهاً ، ممکن است شیمی درمانی در بیمارستان شروع شودتابیمار در شروع درمان به طور دقیق تحت نظرقرار گرفته شود و در صورت عدم بروزعارضه سپس درمان به صورت سرپایی ادامه یابد. بعضی از انواع شیمی درمانی نیاز به تزریق سرم به طور مداوم دارد. در این حالت بیمار باید در بیمارستان بستری گردد.
چه تعداد و برای چه مدتی من باید شیمی درمانی شوم ؟
جواب این سئوال بستگی دارد به :
ـ نوع سرطان
ـ هدف درمانی
ـ نوع داروهایی که مصرف می شود
ـ پاسخ بدن شما به این داروها
شما ممکن است هرروز ، هرهفته ویاهرماه طبق برنامه ، شیمی درمانی دریافت کنید.شیمی درمانی معمولاً به صورت دوره ای تجویز می شود که در فواصل آن درمان قطع و به اصطلاح به بیمار استراحت داده می شود. این دوره های استراحت به بدن شما این شانس را می دهد که سلولهای جدید سالم ساخته و قدرت خود را به دست آورد. شما باید از تیم درمانی خود فواصل درمانی و مدت آنراسئوال کنید .
مقید بودن شما به فواصل درمانی جهت عملکرد صحیح داروها بسیارمهم است. دراین برنامهً درمانی گاهاً به عللی از جمله تعطیلات ممکن است تغییرات مختصری داده شود.اگرشمابه علتی یک دوره درمانی رامراجعه نکرده اید حتماً سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید .
گاهاً پزشک شما مجبور است براساس نتایج آزمایشات خونی و عوارض دیگر زمان درمان شما را به تعویق اندازد.پزشک شما خواهد گفت که در این دوره چه کار باید بکنید و چه مدت درمان به تعویق می افتد .
شیمی درمانی چگونه تجویزمی شود؟
شیمی درمانی به روشهای مختلف از جمله از طریق ورید ( I.V ) ویاازطریق خوراکی ( P.O ) ویاازطریق تزریق عضلانی ( I.M ) وگاهاًزیرجلدی ( S.C ) تجویز میشوند.
ـ تزریق وریدی ( IV )
دراغلب مواردشیمی درمانی ازطریق تزریق وریدی انجام می شود.غالباً یک سوزن باریک درعروق وریدی پشت دست ویا قدام ساعددرهربارشیمی درمانی گذاشته شده ودرپایان شیمی درمانی خارج می شود.
درصورت بروز هرکدام از عوارض زیر درضمن شیمی درمانی فوراًباید به پرستارویا پزشک اطلاع بدهید :
* اگرشما سرمای شدیدویاگرگرفتن ویا ناراحتی غیرطبیعی دراطراف محل ورود سوزن درهنگام شیمی درمانی احساس کردید.
* هم چنین هرگونه درد ، سورش ، قرمزی پوست ، تورم ویااحساس ناراحتی که درضمن وبعدازاتمام شیمی درمانی حس کردید گزارش کنید .
شیمی درمانی وریدی ممکن است ازطریق کاتترویا پورت و یا بوسیلۀ پمپ تجویز شود .
کاتترهاcatheters : کاتتریک لولۀ نرم و باریک و ارتجاعی است که دریک رگ بزرگ وارد می شود.وتاهنگامی که نیاز باشدجهت بیمارانی که نیازبه تزریقات وریدی مکرردارندحفظ می شود.معمولاًازاین وسیله در بیمارانی که نیاز به تزریقات مکرردارنداستفاده میشود.ازطریق این کاتترهاهم می توان تزریقات راانجام دادوهم نمونه گیری خون انجام داد.گاهاًاین کاتترها را به یک PORT وصل می کنند.پورت یک وسیلۀ پلاستیکی ویافلزی است که درزیرپوست کارگذاشته می شودومی توان تاهنگامی که نیاز است ازآن استفاده کرد.گاهاً جهت تنظیم سرعت تزریق ، ازپمپ استفاده می شود.اکثراًپمپها متحرک و قابل جابجایی هستند که به بیمار اجازه می دهددرهنگام درمان تحرک داشته باشد.کاتترها ، پورتهاوپمپهاهیچکدام ایجاددردنمی کنندبه شرطی که درست کار گذاره شده با شندوخوب ازآنها نگهداری ومراقبت شود.
کاتترهامعمولاًدرعروق بزرگ بخصوص درقدام قفسه صدری ووریدهای مرکزی کارگزاری می شود.می توان ازکاتترهای محیطی درقدام ساعدهم استفاده کرد. گاهاً کاتترهارادرشریانها کارمی گزارند.جهت تزریق درون نخاع ودرون حفرات بدن مانند درون شکم و لگن وقفسه صدری هم ازکاتترهااستفاده می شود .
ـ درمان از طریق دهان یا خوراکی ( Orally )
داروها را به صورت قرص ، کپسول ویاازطریق خوراک هم گاهاً مصرف میکنند ( مانند درمان بیماریهای دیگر )
ـ توسط تزریق
ازسوزن وسرنگ جهت تزریق داروبه یکی ازروشهای زیراستفاده می شود.
ـ درون عضلانی ( ( IMتزریق درون عضله
ـ زیرجلدی ( SQ یا SC ) تزریق زیرجلدی
ـ تزریق درون ضایعه ( IL ) مستقیماًدرون کانسرازطریق پوست
تجویزموضعیTopically : داروروی پوست موضع ضایعه مالیده میشود