Ever Green
متخصص بخش پزشکی
"سکته خاموش" اصطلاحی است که پزشکان برای سکته قلبی در بیماران دیابتی به کار می‌برند. لابد می‌دانید که سکته قلبی یکی از عوارض بیماری دیابت است.
برای آشنایی بیشتر با این عارضه به سراغ دکتر منوچهر جزایری، فوق‌تخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا اطلاعاتمان را در این خصوص افزایش دهیم.
چه رابطه‌ای بین دیابت و قلب وجود دارد؟
دیابت یک عامل خطر مهم برای بیماری عروق قلبی به شمار می‌رود. قلب یک فرد دیابتی، یک قلب آسیب‌پذیر و در واقع یک کاسه ترک خورده است که هر لحظه ممکن است بشکند. هنوز هم شایع‌ترین علت مرگ در بیماران مبتلا به دیابت، سکته‌های قلبی است. دو عامل افزایش سن و فشار خون بالا، قلب را آسیب‌پذیرتر می‌کنند. تصلب شرایین (سخت شدن رگ ها)، نتیجه دو عامل فوق و در عین حال مسبب فشار خون است. تصلب شرایین از عوارض اصلی دیابت است. سکته‌های قلبی به نوبه ی خود دیابت را تشدید می‌کنند و یک دور باطل، بین دیابت و سکته قلبی برقرار می‌شود.
آیا فرقی بین سکته قلبی در یک فرد دیابتی و یک فرد غیر دیابتی وجود دارد؟
بله. انفارکتوس (سکته قلبی) در مریض‌های مبتلا به دیابت از نوع ساکت (بدون درد) است. SILENT MI یا "سکته قلبی خاموش"، گاهی به سرعت به نارسایی قلبی (بطن چپ) منجر می‌شود و بدون اینکه مریض، دردی احساس کند می‌میرد، بنابراین اطرافیان بیمار تصور می‌کنند قلب او سالم بوده و به علت دیگری فوت کرده است!
پس باید نتیجه گرفت که هر زمان با یک بیمار مبتلا به دیابت مواجهه شدیم، نباید منتظر درد شدید قلب باشیم تا تشخیص سکته قلبی بدهیم، بلکه همیشه باید قلب این بیماران را به طور منظم و دوره‌ای بررسی کنیم و هشدارهای لازم را بدهیم.
بله. علاج حادثه را قبل از وقوع باید کرد. یک بیمار دیابتی نوع 2 همواره در معرض سکته قلبی بدون درد است. اساسا پدیده درد، پدیده خوبی است! چون درد موجب می‌شود که بیمار متوجه بیماری خود بشود. درد موهبت است نه مصیبت! البته منظور این نیست که ما دایما باید درد بکشیم! منظور این است که درد مانند زنگ خطر است و ما را خبر می‌کند. ضمنا افراد مسن، اصولا از نظر احساس درد و یا تب و سایر واکنش‌ها، ضعیف هستند و در دیابت، ضعیف‌تر.
چرا یک بیمار قلبی دیابتی درد را خوب احساس نمی‌کند و یا کم احساس می‌کند؟
علت آن گرفتاری (اختلال) اعصاب خودکار قلب است. گرفتاری اعصاب خودکار می‌تواند به ناتوانی جنسی هم منجر شود که غیرقابل برگشت است. گرفتاری اعصاب خودکار می‌تواند در حرکات عادی مری و روده اختلال ایجاد کند و اسهال‌های شدید و سمج و مقاوم بدهد. انفارکتوس بدون درد، عارضه مبهم گرفتاری اعصاب است.
چه راهکارهایی برای جلوگیری از این عوارض قلبی توصیه می‌کنید؟
باید عوامل خطر آن را از بین برد. عوامل خطر عبارتند از: چاقی، سیگار، پرفشاری خون، افزایش چربی بد خون و بی‌تحرکی.
آرامش روحی و پرهیز از اضطراب ها و استرس‌ها، نیز نقش عمده ای در این پیشگیری دارند.
کنترل دقیق قندخون که جای بحث ندارد و یک بیمار مبتلا به دیابت، باید قندخون خود را همیشه زیر نظر بگیرد، وگرنه چهره خشن این بیماری نمایان‌می‌شود.
چهره خشن دیابت، یعنی قطع پا و صندلی چرخ‌دار. چهره خشن دیابت یعنی سکته‌های قلبی مرگ‌بار. چهره خشن دیابت یعنی نابینایی، چهره خشن یعنی ناتوانی جنسی غیر قابل برگشت. چهره خشن دیابت، یعنی دستگاه دیالیز و نارسایی مزمن کلیه.
متجاوز از 200 میلیون نفر در جهان، مبتلا به دیابت‌اند و تا سال 2025 این رقم ممکن است از 400 میلیون تجاوز کند. آیا تمام اینها سکته قلبی می‌کنند یا نابینا می‌شوند؟!
خیر. بیشتر این ها، یک زندگی عادی دارند و عمر طبیعی می‌کنند. این افراد، افرادی منظم و منضبط هستند. قند خون خود را کنترل می‌کنند. داروی خود را مصرف می‌کنند. حداقل سالی یک بار، معاینه چشم می‌شوند. وزن خود را در حد مطلوب حفظ می‌کنند و چاق نمی‌شوند. از ورزش کردن و پیاده‌روی غفلت نمی‌کنند. فشار خون خود را به طور منظم کنترل می‌کنند. سیگار نمی‌کشند. از تغذیه غلط پرهیز می‌کنند و بالاخره، حرص و جوش نمی‌خورند و استرس‌ها را حتی‌المقدور از خود دور می‌کنند و لذا یک زندگی عادی و عمر طبیعی می‌کنند و از مواهب زندگی مثل دیگران لذت می‌برند. این است آن چهره ملایم و قابل قبول دیابت.
برای آشنایی بیشتر با این عارضه به سراغ دکتر منوچهر جزایری، فوق‌تخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا اطلاعاتمان را در این خصوص افزایش دهیم.
چه رابطه‌ای بین دیابت و قلب وجود دارد؟
دیابت یک عامل خطر مهم برای بیماری عروق قلبی به شمار می‌رود. قلب یک فرد دیابتی، یک قلب آسیب‌پذیر و در واقع یک کاسه ترک خورده است که هر لحظه ممکن است بشکند. هنوز هم شایع‌ترین علت مرگ در بیماران مبتلا به دیابت، سکته‌های قلبی است. دو عامل افزایش سن و فشار خون بالا، قلب را آسیب‌پذیرتر می‌کنند. تصلب شرایین (سخت شدن رگ ها)، نتیجه دو عامل فوق و در عین حال مسبب فشار خون است. تصلب شرایین از عوارض اصلی دیابت است. سکته‌های قلبی به نوبه ی خود دیابت را تشدید می‌کنند و یک دور باطل، بین دیابت و سکته قلبی برقرار می‌شود.
آیا فرقی بین سکته قلبی در یک فرد دیابتی و یک فرد غیر دیابتی وجود دارد؟
بله. انفارکتوس (سکته قلبی) در مریض‌های مبتلا به دیابت از نوع ساکت (بدون درد) است. SILENT MI یا "سکته قلبی خاموش"، گاهی به سرعت به نارسایی قلبی (بطن چپ) منجر می‌شود و بدون اینکه مریض، دردی احساس کند می‌میرد، بنابراین اطرافیان بیمار تصور می‌کنند قلب او سالم بوده و به علت دیگری فوت کرده است!
پس باید نتیجه گرفت که هر زمان با یک بیمار مبتلا به دیابت مواجهه شدیم، نباید منتظر درد شدید قلب باشیم تا تشخیص سکته قلبی بدهیم، بلکه همیشه باید قلب این بیماران را به طور منظم و دوره‌ای بررسی کنیم و هشدارهای لازم را بدهیم.
بله. علاج حادثه را قبل از وقوع باید کرد. یک بیمار دیابتی نوع 2 همواره در معرض سکته قلبی بدون درد است. اساسا پدیده درد، پدیده خوبی است! چون درد موجب می‌شود که بیمار متوجه بیماری خود بشود. درد موهبت است نه مصیبت! البته منظور این نیست که ما دایما باید درد بکشیم! منظور این است که درد مانند زنگ خطر است و ما را خبر می‌کند. ضمنا افراد مسن، اصولا از نظر احساس درد و یا تب و سایر واکنش‌ها، ضعیف هستند و در دیابت، ضعیف‌تر.
چرا یک بیمار قلبی دیابتی درد را خوب احساس نمی‌کند و یا کم احساس می‌کند؟
علت آن گرفتاری (اختلال) اعصاب خودکار قلب است. گرفتاری اعصاب خودکار می‌تواند به ناتوانی جنسی هم منجر شود که غیرقابل برگشت است. گرفتاری اعصاب خودکار می‌تواند در حرکات عادی مری و روده اختلال ایجاد کند و اسهال‌های شدید و سمج و مقاوم بدهد. انفارکتوس بدون درد، عارضه مبهم گرفتاری اعصاب است.
چه راهکارهایی برای جلوگیری از این عوارض قلبی توصیه می‌کنید؟
باید عوامل خطر آن را از بین برد. عوامل خطر عبارتند از: چاقی، سیگار، پرفشاری خون، افزایش چربی بد خون و بی‌تحرکی.
آرامش روحی و پرهیز از اضطراب ها و استرس‌ها، نیز نقش عمده ای در این پیشگیری دارند.
کنترل دقیق قندخون که جای بحث ندارد و یک بیمار مبتلا به دیابت، باید قندخون خود را همیشه زیر نظر بگیرد، وگرنه چهره خشن این بیماری نمایان‌می‌شود.
چهره خشن دیابت، یعنی قطع پا و صندلی چرخ‌دار. چهره خشن دیابت یعنی سکته‌های قلبی مرگ‌بار. چهره خشن دیابت یعنی نابینایی، چهره خشن یعنی ناتوانی جنسی غیر قابل برگشت. چهره خشن دیابت، یعنی دستگاه دیالیز و نارسایی مزمن کلیه.
متجاوز از 200 میلیون نفر در جهان، مبتلا به دیابت‌اند و تا سال 2025 این رقم ممکن است از 400 میلیون تجاوز کند. آیا تمام اینها سکته قلبی می‌کنند یا نابینا می‌شوند؟!
خیر. بیشتر این ها، یک زندگی عادی دارند و عمر طبیعی می‌کنند. این افراد، افرادی منظم و منضبط هستند. قند خون خود را کنترل می‌کنند. داروی خود را مصرف می‌کنند. حداقل سالی یک بار، معاینه چشم می‌شوند. وزن خود را در حد مطلوب حفظ می‌کنند و چاق نمی‌شوند. از ورزش کردن و پیاده‌روی غفلت نمی‌کنند. فشار خون خود را به طور منظم کنترل می‌کنند. سیگار نمی‌کشند. از تغذیه غلط پرهیز می‌کنند و بالاخره، حرص و جوش نمی‌خورند و استرس‌ها را حتی‌المقدور از خود دور می‌کنند و لذا یک زندگی عادی و عمر طبیعی می‌کنند و از مواهب زندگی مثل دیگران لذت می‌برند. این است آن چهره ملایم و قابل قبول دیابت.