شوش كهن‌ترين شهر جهان حدود ٥٠٠٠ سال پيش از ميلاد به عنوان كانون مذهبي ساكنان دشت اطراف بنياد نهاده شد.
نخستين كسي كه ويرانه‌هاي شوش باستان را باز شناخت بنجامين بن جناح خاخام كليمي بود كه بين سال‌هاي ١١٦٣ و ١١٧٣ ميلادي براي بررسي وضعيت كليميان در ايران به سر مي‌برد. وي هنگام زيارت دانيال نبي(ع) از تپه‌هاي باستاني شوش نيز ديدن كرد .
عمليات اكتشاف باستان شناسي در شوش از سال ١٨٥٠ ميلادي آغاز شد وچندين مرتبه ادامه يافت كه حاصل آن كشف آثار با ارزش وشكوهمندي از تمدن وفرهنگ اقوام ايلامي،هخامنشي واسلامي بوده است . از ديدني‌هاي اين شهر مي توان موزه‌ي شوش، بارگاه دانيال نبي(ع) ، كاخ شائور تپه‌هاي باستاني و قلعه شوش را نام برد. .
شهر شوش در طول تاريخ بارها مورد هجوم قرار گرفت. اولين بار آشور باني پال امپراطور آشور آن را تخريب وسپس به دست اسكندر غارت شد.
ديدني‌هاي منطقه:
چغازنبيل
در ٤٥ كيلومتري جنوب شرقي شهر شوش يكي از اعجب انگيزترين آثار باستاني جهان متعلق به ٣٢٠٠ سال پيش مشهور به زيگورات چغازنبيل وجود دارد . چغازنبيل به ساختمان طبقاتي معبد ايلاميان كه توسط اونتاش گال پادشاه اين قوم در سال ١٢٥٠ قبل از ميلاد ساخته شد اطلاق مي‌شود . اين بنا با ابعاد ١٠٥ در١٠٥ متر وارتفاع ٥٣ متر( در گذشته ٥٢ متر ارتفاع داشته است واكنون ٢٥ متر از آن باقي است) از بزرگترين زيگورات‌هاي جهان محسوب مي‌شود .
عمليات باستان شناسي در اين بنا از حدود سال ١٣٢٥ خورشيدي آغاز شد وتا سال ١٣٤١ ادامه داشت . چغازنبيل به بناي زيگورات محدود نمي‌شود، بلكه مشتمل به حصاري است كه با وسعت ٨٠٠ در١٢٠٠ متر حول يك مجموعه گرد آمده است . محوطه‌ي مقدس چغازنبيل از طريق هفت دروازه با محيط اطراف ارتباط دارد . در درون اين مجموعه سه معبد با حياط‌هاي سنگ فرش وانبارهاي متعدد آلات وادوات جنگي قرار دارد .
دانيال نبي (ع)
دانيال يكي از پيامبران بني‌اسرائيل (قرن هفتم قبل از ميلاد) است . دانيال به زبان‌هاي عبري مفهوم (خدا حاكم من است) را دارد . در سال ٦٥٥ قبل از ميلاد وي را به دربار «نبوكد نصر» پادشاه بابل به اسارت بردند . وي در آنجا به علوم كلدانيان وزبان مقدس واقف شد ودر حكمت از آنان پيشي گرفت . اولين واقعه‌اي كه سبب نفوذ دانيال نبي شد تعبير خواب نبوكد نصر بود . بدين گونه پيغمبري خود را آشكار كرد ومورد توجه آن پادشاه قرار گرفت . وي به همراه عده‌اي از قوم يهود به ايران مهاجرت كرد و در شوش ساكن شد ودر آنجا وفات يافت.
آرامگاه دانيال نبي در ساحل شرقي رودخانه‌ز شاوور و روبروي تپه ارگ قرار دارد . بناي زيارتگاه شامل دو حياط است . بر روي گنبد مخروطي، پله‌اي قرار دارد كه نوع رايج گنبدهاي منطقه است .
قلعه شوش
در سال ١٨٩٧ ميلادي ژان ماري ژاك دومورگان جهت تحقيق واكتشاف به شوش آمد، دولت فرانسه را متقاعد ساخت تا محلي امن ومناسب براي هيات باستان شناسي فرانسه در شوش ايجاد نمايد. به همين منظور بلندترين نقطه‌ي تپه‌هاي شوش يعني اكروپل براي اين منظور انتخاب گرديد وقلعه‌اي با يك طرح قرون وسطايي اروپا بر فراز آن ساخته شد . ساختمان اين قلعه كه با نظارت حاج مصطفي دزفولي وبا مصالح محلي از جمله خشت بنا گرديد . تا سال ١٩١٢ ميلادي به انجام رسيد . پلان قلعه ذوزنقه شكل است كه قاعده‌ي كوچك آن در سمت شمال واقع شده است . دور تا دور آن را راهرويي احاطه كرده ورديف اطاق‌هايي به سمت حياط، برگرد آن قرار گرفته‌اند . برج شمال غربي قلعه مربع شكل وبرج شمالي شرقي، دايره شكل است.
موزه‌ي شوش
موزه‌ي شوش با زير بناي ٥٥٠ متر مربع در باغي به مساحت ١٤٦٣٥ متر مربع در جوار كتابخانه عمومي شوش قرار دارد . اين موزه در سال ١٣٤٥ خورشيدي گشايش يافت.
كاخ شاوور
در سمت غربي رودخانه‌ي شاوور در سال ١٣٤٧ خورشيدي كاخ جديدي كشف شد كه به سبب همجواري با اين رودخانه به همين نام مشهور است . اين كاخ داراي تالاري به اندازه ٣٤/٦ در ٣٧/٥ متر با ٦٤ ستون است . پايه‌ي ستون‌ها از سنگ بوده وديوارها از خشت ساخته شده‌اند. اين كاخ در ٣٥٠ متري غرب آپادانا واقع است وتوسط اردشير دوم بنا شد.
هفت تپه
هفت تپه در ١٥ كيلومتري جنوب شرقي شهر شوش قرار دارد. تحقيقات باستان شناسي هفت تپه از سال ١٣٤٤ خورشيدي توسط دكتر نگهبان باستان شناس تواناي ايراني آغاز شد كه تاكنون منجر به كشف آثار با ارزشي همچون مجسمه‌هاي سفالي وفلزي، آرامگاه، معبد، گورهاي دسته جمعي، انواع ظروف سفالي وآلات موسيقي شده است .
با وجود آنكه تمدن در اين منطقه به ٦٠٠ سال قبل از ميلاد بر مي‌گردد ولي آثاري كه در آنجا از نظر بازديدكنندگان مي‌گذرد مربوط به بخشي از يك شهر ايلامي متعلق به ١٥٠٠ تا ١٣٠٠ قبل از ميلاد است .
نخستين كسي كه ويرانه‌هاي شوش باستان را باز شناخت بنجامين بن جناح خاخام كليمي بود كه بين سال‌هاي ١١٦٣ و ١١٧٣ ميلادي براي بررسي وضعيت كليميان در ايران به سر مي‌برد. وي هنگام زيارت دانيال نبي(ع) از تپه‌هاي باستاني شوش نيز ديدن كرد .
عمليات اكتشاف باستان شناسي در شوش از سال ١٨٥٠ ميلادي آغاز شد وچندين مرتبه ادامه يافت كه حاصل آن كشف آثار با ارزش وشكوهمندي از تمدن وفرهنگ اقوام ايلامي،هخامنشي واسلامي بوده است . از ديدني‌هاي اين شهر مي توان موزه‌ي شوش، بارگاه دانيال نبي(ع) ، كاخ شائور تپه‌هاي باستاني و قلعه شوش را نام برد. .
شهر شوش در طول تاريخ بارها مورد هجوم قرار گرفت. اولين بار آشور باني پال امپراطور آشور آن را تخريب وسپس به دست اسكندر غارت شد.
ديدني‌هاي منطقه:
چغازنبيل
در ٤٥ كيلومتري جنوب شرقي شهر شوش يكي از اعجب انگيزترين آثار باستاني جهان متعلق به ٣٢٠٠ سال پيش مشهور به زيگورات چغازنبيل وجود دارد . چغازنبيل به ساختمان طبقاتي معبد ايلاميان كه توسط اونتاش گال پادشاه اين قوم در سال ١٢٥٠ قبل از ميلاد ساخته شد اطلاق مي‌شود . اين بنا با ابعاد ١٠٥ در١٠٥ متر وارتفاع ٥٣ متر( در گذشته ٥٢ متر ارتفاع داشته است واكنون ٢٥ متر از آن باقي است) از بزرگترين زيگورات‌هاي جهان محسوب مي‌شود .
عمليات باستان شناسي در اين بنا از حدود سال ١٣٢٥ خورشيدي آغاز شد وتا سال ١٣٤١ ادامه داشت . چغازنبيل به بناي زيگورات محدود نمي‌شود، بلكه مشتمل به حصاري است كه با وسعت ٨٠٠ در١٢٠٠ متر حول يك مجموعه گرد آمده است . محوطه‌ي مقدس چغازنبيل از طريق هفت دروازه با محيط اطراف ارتباط دارد . در درون اين مجموعه سه معبد با حياط‌هاي سنگ فرش وانبارهاي متعدد آلات وادوات جنگي قرار دارد .
دانيال نبي (ع)
دانيال يكي از پيامبران بني‌اسرائيل (قرن هفتم قبل از ميلاد) است . دانيال به زبان‌هاي عبري مفهوم (خدا حاكم من است) را دارد . در سال ٦٥٥ قبل از ميلاد وي را به دربار «نبوكد نصر» پادشاه بابل به اسارت بردند . وي در آنجا به علوم كلدانيان وزبان مقدس واقف شد ودر حكمت از آنان پيشي گرفت . اولين واقعه‌اي كه سبب نفوذ دانيال نبي شد تعبير خواب نبوكد نصر بود . بدين گونه پيغمبري خود را آشكار كرد ومورد توجه آن پادشاه قرار گرفت . وي به همراه عده‌اي از قوم يهود به ايران مهاجرت كرد و در شوش ساكن شد ودر آنجا وفات يافت.
آرامگاه دانيال نبي در ساحل شرقي رودخانه‌ز شاوور و روبروي تپه ارگ قرار دارد . بناي زيارتگاه شامل دو حياط است . بر روي گنبد مخروطي، پله‌اي قرار دارد كه نوع رايج گنبدهاي منطقه است .
قلعه شوش
در سال ١٨٩٧ ميلادي ژان ماري ژاك دومورگان جهت تحقيق واكتشاف به شوش آمد، دولت فرانسه را متقاعد ساخت تا محلي امن ومناسب براي هيات باستان شناسي فرانسه در شوش ايجاد نمايد. به همين منظور بلندترين نقطه‌ي تپه‌هاي شوش يعني اكروپل براي اين منظور انتخاب گرديد وقلعه‌اي با يك طرح قرون وسطايي اروپا بر فراز آن ساخته شد . ساختمان اين قلعه كه با نظارت حاج مصطفي دزفولي وبا مصالح محلي از جمله خشت بنا گرديد . تا سال ١٩١٢ ميلادي به انجام رسيد . پلان قلعه ذوزنقه شكل است كه قاعده‌ي كوچك آن در سمت شمال واقع شده است . دور تا دور آن را راهرويي احاطه كرده ورديف اطاق‌هايي به سمت حياط، برگرد آن قرار گرفته‌اند . برج شمال غربي قلعه مربع شكل وبرج شمالي شرقي، دايره شكل است.
موزه‌ي شوش
موزه‌ي شوش با زير بناي ٥٥٠ متر مربع در باغي به مساحت ١٤٦٣٥ متر مربع در جوار كتابخانه عمومي شوش قرار دارد . اين موزه در سال ١٣٤٥ خورشيدي گشايش يافت.
كاخ شاوور
در سمت غربي رودخانه‌ي شاوور در سال ١٣٤٧ خورشيدي كاخ جديدي كشف شد كه به سبب همجواري با اين رودخانه به همين نام مشهور است . اين كاخ داراي تالاري به اندازه ٣٤/٦ در ٣٧/٥ متر با ٦٤ ستون است . پايه‌ي ستون‌ها از سنگ بوده وديوارها از خشت ساخته شده‌اند. اين كاخ در ٣٥٠ متري غرب آپادانا واقع است وتوسط اردشير دوم بنا شد.
هفت تپه
هفت تپه در ١٥ كيلومتري جنوب شرقي شهر شوش قرار دارد. تحقيقات باستان شناسي هفت تپه از سال ١٣٤٤ خورشيدي توسط دكتر نگهبان باستان شناس تواناي ايراني آغاز شد كه تاكنون منجر به كشف آثار با ارزشي همچون مجسمه‌هاي سفالي وفلزي، آرامگاه، معبد، گورهاي دسته جمعي، انواع ظروف سفالي وآلات موسيقي شده است .
با وجود آنكه تمدن در اين منطقه به ٦٠٠ سال قبل از ميلاد بر مي‌گردد ولي آثاري كه در آنجا از نظر بازديدكنندگان مي‌گذرد مربوط به بخشي از يك شهر ايلامي متعلق به ١٥٠٠ تا ١٣٠٠ قبل از ميلاد است .
