Ever Green
متخصص بخش پزشکی
همانطور که مي دانيم، ديابت بيماري است که با افزايش ميزان قند خون در اثر کمبود ترشح انسولين (ديابت نوع يک) و يا اختلال در فعاليت انسولين (ديابت نوع دو) بروز پيدا مي کند. بيش از 90 در صد ديابتي ها، به ديابت نوع دو گرفتار مي باشند.
از آنجا که شيوع ديابت نوع 2، در طي سال هاي اخير افزايش بي رويه اي پيدا نموده و از طرف ديگر سن ابتلا به اين نوع ديابت نسبت به دهه هاي قبل به مراتب کاهش يافته و به عبارت ديگر جوانان بيشتري به اين نوع ديابت مبتلا مي گردند، لذا شناسايي عوامل خطر ديابت باعث شناخت زودتر اين بيماري و پيشگيري در مراحل اوليه و در نهايت جلوگيري از بروز عوارض ديابت خواهد شد.
آخرين يافته هاي پزشكي نشان مي دهد كه موارد زير از عوامل خطر ابتلا به ديابت نوع دو هستند، البته به اين معنا نيست كه هر كس عوامل خطر زير را داشته باشد، حتما به ديابت مبتلا مي شود، زيرا ممكن است افرادي برخي علايم زير را داشته باشند، ولي هرگز به ديابت مبتلا نگردند.
علايم زير شانس ابتلا به ديابت را افزايش مي دهند:
* سابقه خانوادگي ابتلا به ديابت: اگر والدين و يا خواهر و برادر شما به بيماري ديابت مبتلا باشند، خطر ابتلا به ديابت نوع دو در شما افزايش مي يابد.
* افزايش سن (سن بيش از 45 سال): با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به ديابت نوع 2 افزايش مي يابد، زيرا با افزايش سن، پانكراس همانند جواني، به خوبي انسولين ترشح نمي كند و نيز مقاومت سلول ها به انسولين افزايش مي يابد.
* زندگي کم تحرک: اگر در زندگي روزمره فعاليت بدني شما كم باشد، افزايش وزن و چاقي را در پي خواهد داشت. غير فعال بودن و افزايش وزن، دست در دست هم، شانس ابتلا به ديابت را افزايش مي دهند. سلول هاي عضلاني داراي گيرنده هاي انسوليني بيشتري نسبت به سلول هاي چربي هستند و با افزايش فعاليت بدني و ورزش، سلول هاي عضلاني تقويت مي گردند، لذا افراد مي توانند با انجام ورزش و فعاليت بدني، مقاومت به انسولين را در بدنشان كاهش دهند. فعاليت بدني و ورزش، حساسيت به انسولين را افزايش مي دهند و عملكرد هورمون انسولين را بهبود مي دهند.
مطالعات نشان داده است که تنها 30 دقيقه فعاليت بدني متوسط روزانه همراه با 5 تا 10 درصد کاهش وزن اضافي، موجب کاهش 58 درصد خطر ابتلا به ديابت مي گردد.
* عادات غذايي ناسالم: 90 درصد افرادي كه به ديابت نوع دوم مبتلا مي شوند، اضافه وزن دارند. لذا غذا خوردن ناسالم در افزايش وزن سهيم است. چربي زياد، فيبر ناكافي، مصرف بيش از حد كربوهيدرات هاي ساده همگي در ابتلا به ديابت نوع دوم سهيم مي باشند. غذا خوردن صحيح مي تواند در بهبود يا پيش گيري از ديابت نوع دوم موثر باشد.
* سابقه ن‍‍‍ژادي يا قومي: برخي از اقوام يا نژادها ميزان ديابت بيشتري دارند؛ براي مثال در ايران شيوع ديابت در بعضي از شهرها مانند يزد بيشتر مي باشد، و يا در کشور آمريکا خطر ابتلا به ديابت نوع دوم در سياه پوست ها بيشتر است.
* سندرم متابوليك و يا سندرم مقاومت به انسولين: اين سندرم مجموعه اي از عوامل خطرزاي متابوليک مي باشد که در يک فرد وجود دارند.
اجزاء سندرم متابوليك عبارتند از: پرفشاري خون، تري گليسريد بالا، چاقي شکمي ، بالا بودن قند خون ناشتا و پايين بودن ميزان کلسترول خوب (HDL). افرادي كه سه مورد و يا بيشتر از علايم مذكور را دارند، به سندرم متابوليك مبتلا هستند.
سندرم متابوليك خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي، سكته و ديابت را افزايش مي دهد.
* افزايش وزن: اگر شما اضافه وزن (نمايه توده بدني بيش از 25) داريد، شانس ابتلا به ديابت نوع دوم در شما افزايش مي يابد، زيرا وزن بالا مقاومت به انسولين را افزايش مي دهد، به اين معنا كه بافت چربي توانايي بدن در استفاده از انسولين و ورود انسولين به درون سلول را كاهش مي دهد.
* فشار خون بالا: داشتن فشار خون بالا، شانس پيشرفت بيماري ديابت نوع دوم را افزايش مي دهد.
* مقادير غيرطبيعي چربي هاي خون: HDL كمتر از 35 ميلي گرم در دسي ليتر، و يا تري گليسريد بيشتر از 150 ميلي گرم در دسي ليتر ، شانس ابتلا به ديابت نوع دوم را افزايش مي دهند.
* سابقه ديابت بارداري: ابتلا به ديابت در طي بارداري و يا تولد نوزادي با وزن بيش از 4 کيلوگرم، مي تواند شانس ابتلا به ديابت نوع دوم را افزايش دهد.
ديابت بارداري در 4 درصد زنان باردار ديده مي شود كه شروع آن با ترشح هورمون هايي از جفت مي باشد كه اين هورمون ها مقاوت به انسولين را در مادران افزايش مي دهند.
بسياري از مادراني كه به ديابت بارداري مبتلا مي شوند، در سال هاي پس از زايمان، مستعد ابتلا به بيماري ديابت مي گردند و در فرزندان آنها نيز، شانس ابتلا به ديابت در سال هاي بعدي زندگي شان ، افزايش مي يابد.
* سابقه ابتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك: اين اختلال که معمولا از سنين بلوغ در دختر خانم ها آغاز مي شود، با پريود نامنظم، ريزش موي زنانه و چاقي همراه است.
مطالعات پيشين نشان داده اند که مقاومت به انسولين يکي از عوامل اساسي شروع اين بيماري است و بر همين اساس اين بيماري نيز خود يکي ديگر از عوامل خطر احتمالي ابتلا به ديابت نوع دو مي باشد.
از آنجا که شيوع ديابت نوع 2، در طي سال هاي اخير افزايش بي رويه اي پيدا نموده و از طرف ديگر سن ابتلا به اين نوع ديابت نسبت به دهه هاي قبل به مراتب کاهش يافته و به عبارت ديگر جوانان بيشتري به اين نوع ديابت مبتلا مي گردند، لذا شناسايي عوامل خطر ديابت باعث شناخت زودتر اين بيماري و پيشگيري در مراحل اوليه و در نهايت جلوگيري از بروز عوارض ديابت خواهد شد.
آخرين يافته هاي پزشكي نشان مي دهد كه موارد زير از عوامل خطر ابتلا به ديابت نوع دو هستند، البته به اين معنا نيست كه هر كس عوامل خطر زير را داشته باشد، حتما به ديابت مبتلا مي شود، زيرا ممكن است افرادي برخي علايم زير را داشته باشند، ولي هرگز به ديابت مبتلا نگردند.
علايم زير شانس ابتلا به ديابت را افزايش مي دهند:
* سابقه خانوادگي ابتلا به ديابت: اگر والدين و يا خواهر و برادر شما به بيماري ديابت مبتلا باشند، خطر ابتلا به ديابت نوع دو در شما افزايش مي يابد.
* افزايش سن (سن بيش از 45 سال): با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به ديابت نوع 2 افزايش مي يابد، زيرا با افزايش سن، پانكراس همانند جواني، به خوبي انسولين ترشح نمي كند و نيز مقاومت سلول ها به انسولين افزايش مي يابد.
* زندگي کم تحرک: اگر در زندگي روزمره فعاليت بدني شما كم باشد، افزايش وزن و چاقي را در پي خواهد داشت. غير فعال بودن و افزايش وزن، دست در دست هم، شانس ابتلا به ديابت را افزايش مي دهند. سلول هاي عضلاني داراي گيرنده هاي انسوليني بيشتري نسبت به سلول هاي چربي هستند و با افزايش فعاليت بدني و ورزش، سلول هاي عضلاني تقويت مي گردند، لذا افراد مي توانند با انجام ورزش و فعاليت بدني، مقاومت به انسولين را در بدنشان كاهش دهند. فعاليت بدني و ورزش، حساسيت به انسولين را افزايش مي دهند و عملكرد هورمون انسولين را بهبود مي دهند.
مطالعات نشان داده است که تنها 30 دقيقه فعاليت بدني متوسط روزانه همراه با 5 تا 10 درصد کاهش وزن اضافي، موجب کاهش 58 درصد خطر ابتلا به ديابت مي گردد.
* عادات غذايي ناسالم: 90 درصد افرادي كه به ديابت نوع دوم مبتلا مي شوند، اضافه وزن دارند. لذا غذا خوردن ناسالم در افزايش وزن سهيم است. چربي زياد، فيبر ناكافي، مصرف بيش از حد كربوهيدرات هاي ساده همگي در ابتلا به ديابت نوع دوم سهيم مي باشند. غذا خوردن صحيح مي تواند در بهبود يا پيش گيري از ديابت نوع دوم موثر باشد.
* سابقه ن‍‍‍ژادي يا قومي: برخي از اقوام يا نژادها ميزان ديابت بيشتري دارند؛ براي مثال در ايران شيوع ديابت در بعضي از شهرها مانند يزد بيشتر مي باشد، و يا در کشور آمريکا خطر ابتلا به ديابت نوع دوم در سياه پوست ها بيشتر است.
* سندرم متابوليك و يا سندرم مقاومت به انسولين: اين سندرم مجموعه اي از عوامل خطرزاي متابوليک مي باشد که در يک فرد وجود دارند.
اجزاء سندرم متابوليك عبارتند از: پرفشاري خون، تري گليسريد بالا، چاقي شکمي ، بالا بودن قند خون ناشتا و پايين بودن ميزان کلسترول خوب (HDL). افرادي كه سه مورد و يا بيشتر از علايم مذكور را دارند، به سندرم متابوليك مبتلا هستند.
سندرم متابوليك خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي، سكته و ديابت را افزايش مي دهد.
* افزايش وزن: اگر شما اضافه وزن (نمايه توده بدني بيش از 25) داريد، شانس ابتلا به ديابت نوع دوم در شما افزايش مي يابد، زيرا وزن بالا مقاومت به انسولين را افزايش مي دهد، به اين معنا كه بافت چربي توانايي بدن در استفاده از انسولين و ورود انسولين به درون سلول را كاهش مي دهد.
* فشار خون بالا: داشتن فشار خون بالا، شانس پيشرفت بيماري ديابت نوع دوم را افزايش مي دهد.
* مقادير غيرطبيعي چربي هاي خون: HDL كمتر از 35 ميلي گرم در دسي ليتر، و يا تري گليسريد بيشتر از 150 ميلي گرم در دسي ليتر ، شانس ابتلا به ديابت نوع دوم را افزايش مي دهند.
* سابقه ديابت بارداري: ابتلا به ديابت در طي بارداري و يا تولد نوزادي با وزن بيش از 4 کيلوگرم، مي تواند شانس ابتلا به ديابت نوع دوم را افزايش دهد.
ديابت بارداري در 4 درصد زنان باردار ديده مي شود كه شروع آن با ترشح هورمون هايي از جفت مي باشد كه اين هورمون ها مقاوت به انسولين را در مادران افزايش مي دهند.
بسياري از مادراني كه به ديابت بارداري مبتلا مي شوند، در سال هاي پس از زايمان، مستعد ابتلا به بيماري ديابت مي گردند و در فرزندان آنها نيز، شانس ابتلا به ديابت در سال هاي بعدي زندگي شان ، افزايش مي يابد.
* سابقه ابتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك: اين اختلال که معمولا از سنين بلوغ در دختر خانم ها آغاز مي شود، با پريود نامنظم، ريزش موي زنانه و چاقي همراه است.
مطالعات پيشين نشان داده اند که مقاومت به انسولين يکي از عوامل اساسي شروع اين بيماري است و بر همين اساس اين بيماري نيز خود يکي ديگر از عوامل خطر احتمالي ابتلا به ديابت نوع دو مي باشد.