درباره خزانه جواهرات ملی
گنجينه بی‌مانند «خزانه جواهرات ملی» مجموعه‌ای از گرانبهاترين جواهرات جهان استکه طی قرون و اعصار گردآوری شده است. خزانه فعلی جواهرات در سال 1334 ساخته و درسال 1339 با تاسيس بانک مرکزی ايران افتتاح و به اين بانک سپرده شد و اکنون نيز درصيانت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران می‌باشد. در حال حاضر اين مجموعه بی‌نظيردر معرض ديد عموم قرار دارد و در شمار يکی از مهمترين و معروفترين جاذبه‌هایگردشگری کشور محسوب می‌گردد.
گنجينه بی‌مانند « خزانه جواهرات ملی » مجموعه‌ای از گرانبهاترين جواهراتجهان است که طی قرون و اعصار بدين صورت فراهم آمده است. هر قطعه از اينجواهرات، گويای بخشی از تاريخ پرفراز و نشيب ملت بزرگ ايران و مبين ذوق وخلاقيت‌های هنری مردم اين مرز و بوم است که خاطرات تلخ و شيرين شکست‌ها، پيروزی‌ها،غرور و خودنمايی‌ها و فرمانفرمايی همراه با زور و نخوت زمامداران گذشته را تداعیمی‌کند.
شما بازديد کننده عزيزی که به تماشای نفايس و گوهرهای اين مجموعهبی‌نظير می‌نشينيد، قبل از اينکه محو تلألو خيره‌کننده آن شويد، به علل تاريخی وچگونگی جمع‌آوری اين جواهرات بينديشيد و به مصداق ( فاعتبروا يا اولی‌الابصار)قضاوت تاريخ و وجدان انسانهای آگاه و آزاده را درمورد گردآورندگان اين جواهراتدريابيد و اهداف آنان را از جمع‌آوری اين مجموعه بشناسيد . گنجينه حاضر از يکطرف بيانگر فرهنگ و تاريخ کهن‌سال و پرتلاطم ملت ايران و گويای داستان بخشی اززندگی پرماجرای گذشتگان و از طرفی ديگر بازگوی قصه اشک‌های خاموش مردم ستمديده وجور کشيده است که نتيجه خودآرايی و فخر‌فروشی قدرتمندان و صاحبان زور در دورانگذشته بوده است .انگيزه ما از ارائه اين جواهرات، شناخت بيشتر فرهنگ و تاريخايران و پندگرفتن از عاقبت زورمداران و زراندوزان تاريخ است. با اين هدف، مجموعهحاضر که به ما سپرده شده است در معرض ديد و قضاوت شما قرار می‌گيرد. اهميتجواهرات موجود در "خزانه جواهرات ملی" به ارزش اقتصادی آن محدود نمی‌گردد، بلکهنمايانگر ذوق و سليقه صنعتگران و هنرمندان ايران در دوره‌های مختلف تاريخ و بهعنوان ميراث تاريخی، هنری، نماينده هنرهای مستظرفه کشور پهناور ما است. اينجواهرات و نوادر برای زمامداران و حاکمان در طول تاريخ حکم زينت و زيور را داشته واغلب شکوه و جلال دربار را نشان می‌داده است، ليکن پشتوانه قدرت و ذخيره خزانهمملکتی نيز محسوب می‌شده است
.
تاريخچه
گنجينه بی‌مانند « خزانه جواهرات ملی » مجموعه‌ای از گرانبهاترين جواهراتجهان است که طی قرون و اعصار بدين صورت فراهم آمده است. هر قطعه از اينجواهرات، گويای بخشی از تاريخ پرفراز و نشيب ملت بزرگ ايران و مبين ذوق وخلاقيت‌های هنری مردم اين مرز و بوم است که خاطرات تلخ و شيرين شکست‌ها، پيروزی‌ها،غرور و خودنمايی‌ها و فرمانفرمايی همراه با زور و نخوت زمامداران گذشته را تداعیمی‌کند.
شما بازديد کننده عزيزی که به تماشای نفايس و گوهرهای اين مجموعهبی‌نظير می‌نشينيد، قبل از اينکه محو تلألو خيره‌کننده آن شويد، به علل تاريخی وچگونگی جمع‌آوری اين جواهرات بينديشيد و به مصداق ( فاعتبروا يا اولی‌الابصار)قضاوت تاريخ و وجدان انسانهای آگاه و آزاده را درمورد گردآورندگان اين جواهراتدريابيد و اهداف آنان را از جمع‌آوری اين مجموعه بشناسيد . گنجينه حاضر از يکطرف بيانگر فرهنگ و تاريخ کهن‌سال و پرتلاطم ملت ايران و گويای داستان بخشی اززندگی پرماجرای گذشتگان و از طرفی ديگر بازگوی قصه اشک‌های خاموش مردم ستمديده وجور کشيده است که نتيجه خودآرايی و فخر‌فروشی قدرتمندان و صاحبان زور در دورانگذشته بوده است .انگيزه ما از ارائه اين جواهرات، شناخت بيشتر فرهنگ و تاريخايران و پندگرفتن از عاقبت زورمداران و زراندوزان تاريخ است. با اين هدف، مجموعهحاضر که به ما سپرده شده است در معرض ديد و قضاوت شما قرار می‌گيرد. اهميتجواهرات موجود در "خزانه جواهرات ملی" به ارزش اقتصادی آن محدود نمی‌گردد، بلکهنمايانگر ذوق و سليقه صنعتگران و هنرمندان ايران در دوره‌های مختلف تاريخ و بهعنوان ميراث تاريخی، هنری، نماينده هنرهای مستظرفه کشور پهناور ما است. اينجواهرات و نوادر برای زمامداران و حاکمان در طول تاريخ حکم زينت و زيور را داشته واغلب شکوه و جلال دربار را نشان می‌داده است، ليکن پشتوانه قدرت و ذخيره خزانهمملکتی نيز محسوب می‌شده است
.
تاريخچه
اطلاعات دقيقی در مورد کيفيت و کميت گنجينه جواهرات تا قبل از دوران صفويه دردست نيست و می‌توان گفت تاريخچه جواهرات ايران از زمان سلاطين صفوی آغاز می‌شود. نحوه گردآوری و پديد آوردن مجموعه فعلی را به طور اختصار می‌توان چنين بيان داشت:
تا قبل از صفويه، اقلامی از جواهرات در خزانه دولتی وجود داشته است و براساسنوشته‌های سياحان خارجی (ژان باتيست تاورنيه، شواليه شاردن، برادران شرلی، وارنيگ وديگران) سلاطين صفوی حدود قرن (907 تا 1148 ﻫ. ق.) شروع به جمع‌آوری نفايس و گوهرهانموده و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند، عثمانی و کشورهایاروپايی مانند فرانسه و ايتاليا خريداری کرده و به اصفهان، پايتخت حکومتمی‌آورده‌اند.بنابراين، در پايان سلطنت شاه سلطان حسين و با ورود محمود افغانبه ايران، خزاين دولت توسط مهاجمان افغانی دچار پراکندگی گرديد و مقداری از آنها کهبوسيله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه طهماسب دوم بههمراهی نادر به اصفهان، به چنگ نادر افتاده و از خروج آنها از ايران جلوگيری شد.بعداً نادر برای پس گرفتن آن قسمت از جواهرات که به هندوستان رفته بود،نامه‌هايی به دربار هند نوشت، اما جواب نامساعدد شنيد. پس از لشکرکشی نادر به هند 1158 ﻫ. ق. محمد شاه مبالغی نقدينه، جواهر و اسلحه تسليم نادر کرد. بخشی از اموالو خزاينی که نادر از هندوستان بدست آورده بود، به ايران نرسيد و در راه بازگشت بهايران از ميان رفت. نادر پس از بازگشت به ايران، مقدار قابل ملاحظه‌ای از جواهرونوادر را به اسم ارمغان برای امراء و حکام و شاهان ممالک همسايه فرستاد. وی همچنينمقداری از اشيای نفيس و مرصع را به آستان حضرت امام رضا (ع) تقديم کرد و مقداری رانيز ميان سپاه خود تقسيم نمود.
در سال 1160 ﻫ. ق. و پس از قتل نادر، احمد بيکافغان ابدالی از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله اينگوهرها که از ايران خارج شد و هرگز بازنگشت، الماس معروف "کوه نور" بود. اين الماسبه دست احمد شاه درانی و رنجيت سينگ پنجابی افتاد. با شکست رنجيت سينگ ازانگليس‌ها، "کوه نور" به چنگ کمپانی هند شرقی افتاد و در 1266 ﻫ. ق. / 18/50 م. بهملکه ويکتوريا اهداء شد .
از آن پس تازمان قاجاريه، باقيمانده خزائن تغييرات چندانی نيافت. در دوران قاجاريه، مجموعهجواهرات، جمع‌آوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات به تاج کيانی، تخت نادری، کرهجواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشيد) نصب گردي .دو گوهر ديگر که به تدريج بهمجموعه اضافه شد، يکی فيروزه که از سنگ‌های قيمتی ايرانی است و از معادن نيشابوراستخراج می‌گردد و ديگری مرواريد که از خليج فارس صيد می‌شد
.
به موجب قانونمصوب 25 آبان 1316 شمسی، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ايران منتقل گرديد و سپسجزء پشتوانه اسکناس و بعداً وثيقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناسقرار گرفت. خزانه فعلی جواهرات در سال 1334 ساخته و در سال 1339 با تاسيس بانکمرکزی ايران افتتاح و به اين بانک سپرده شد و اکنون نيز در صيانت بانک مرکزی جمهوریاسلامی ايران می‌باشد.در زمان انقلاب شکوهمند اسلامی ايران و جنگ تحميلی، اينگنجينه نفيس و بی‌نظير به همت کارکنان متعهد و انقلابی بانک مرکزی جمهوری اسلامیايران حفظ گرديد.اينک شما گنجينه‌ای از نفايس و سنگ‌های پربها را که طی دورانطولانی در کوره پرتلاطم زمان، دگرگونی و شکل گرفته، در پيش رو داريد. اميد است بامشاهده آن، به ياد آوريم که در نظام الهی جای تاج و نميتاج در موزه است و اين همهيادآور تاريخ خونين و پردردی است که بايد به ما هشدار دهد تا آن همه درد هيچگاه وبه هيچ قيمت، ديگر تکرار نشود.
بهای اين مجموعه چقدر است؟
در مورد اين مجموعه نفيس سخن بسيار می‌توان گفت، اما به يک پرسش نمی‌توان پاسخقطعی داد:
هيچکس پاسخ اين سؤال را نمی‌داند، زيرا در اين مجموعه گوهرهايی است که در جهاننظير ندارد. در پاسخ به اين سؤال فقط می‌توان گفت: مجموعه جواهرات ملی ايران ازلحاظ هنری، تاريخی و منحصر به فرد بودن در شرايطی است که حتی زبده‌ترين کارشناسان وارزيابان جهان هم نتوانسته‌اند ارزش واقعی يا تقريبی آن را محاسبه کنند.
ساعات بازديد
بازديد از خزانه جواهرات ملی روزهای شنبه تا سه‌شنبه از ساعت 14:00 الی 16:30امکان‌پذير است.
خزانه جواهرات ملی در غير از ساعات فوق و نيز روزهای چهارشنبه،پنج‌شنبه و جمعه و تعطيلات رسمی، تعطيل می‌باشد.
نشانی
تهران: خيابان فردوسی، شماره 213. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايرانخزانهجواهرات ملیتلفن: 64463785، 64463869، 64463870دورنگار: 33112595
پذيرش
دانشجويان و پژوهشگران: 3000 ريال
بازديدکنندگان داخلی: 6000ريال
بازديدکنندگان خارجی: 30000 ريال
افراد زير 12 سال اجازه ورود ندارند .
