تاریخچه
فناوري هاي جديد در دو دهه اخير تاثيرات بسياري برزندگي ما داشته اند و تا حد زيادي سبک زندگي را تغيير داده اند. تلفن همراه از انواع پديده هايي است که زندگي جوامع بشري را تحت الشعاع قرارداده است. در همين راستا، نخستين مرحله از راه اندازي سيستم تلفن همراه در سال 73 با دايري 9200 شماره در شهر تهران آغاز به کار کرد. بنابراين با توجه به نياز و تقاضاي مردم به اين پديده فعاليت هايي متناسب با جهت گيري جهاني براي توسعه شبکه تلفن همراه در اهداف عالي مجموعه مخابرات کشور قرارگرفت. در پايان سال 82، اين شبکه داراي 3 ميليون و450هزار مشترک بود که اين تعداد به بیش از37 ميليون شماره در حال حاضر رسيده است. اکنون شبکه تلفن همراه علاوه براين، افزايش بيش از47هزار کيلومتر جاده و 1123 شهر تحت پوشش اين سيستم را پيش رو دارد.
بر اين اساس در طول برنامه سوم 4 ميليون و 590شماره تلفن همراه واگذار شد که با 934.8 در صد رشد رو به رو بوده است و ضريب نفوذتلفن همراه از 0.78درصد در ابتداي برنامه سوم به 7.50 درصد در انتهاي برنامه افزايش پيدا کردو سه استان اول از نظر ضريب نفوذ در پايان برنامه سوم تهران، اصفهان و يزد ونيز از نظر عملکرد واگذاري تلفن همراه تهران، اصفهان و فارس اول بودند.
سرويسهاي ويژه تلفن همراه كه مشتركين از آنها بهره‌مند مي‌شوند شامل انتقال و انتظار مكالمه، نمايشگر شماره، سرويس FDN، امكان دسترسي محدود،اتصال به نمابر و ديتا، سرويس SMS و VMS )صندوق صوتي) و سرويس رومينگ بين‌المللي میباشد. رومينگ بين‌الملل اكنون با 110 كشور ارتباط برقرار مي‌كند و در آينده نيز روبه افزايش است.
سير تحول تلفن همراه در جهان
امروز در جهان ارتباطات، تلفن به عنوان يك وسيله ارتباط شخصي بيشترين موارد استفاده را داراست.
فكر متحرك يا سيار كردن تلفن وبه كارگيري آن در مكان هاي مختلف به منظور بهره گيري بيشتر از اين وسيله، از دهه 1960 ميلادي در كشور هاي اسكانديناوي ( سوئد، نروژ، دانمارك، فنلاند ) پا گرفت و دراواخر آن دهه، اولين تلفن نقطه به نقطه به كار گرفته شد كه نقطه عطفي در روند مخابراتي به شمار آمد و اين ايده انسان به تحقق پيوست.
اين فناوري در سال 1975 ميلادي از سوي كشور هاي اسكانديناوي با سيستم آنالوگ به بازار عرضه شد.
اولين شبكه ي تلفن متحركNMT) ) Nordic Mobile Telephone نيز از سوي همين كشورها راه اندازي گرديد. در اوايل سال 1980 ميلادي، استفاده از تلفن هاي ديجيتالي در اتومبيل مورد توجه قرار گرفت.
در سال 1977 ميلادي كانادا اولين شبكه اطلاعات عمومي را طراحي و راه اندازي كرد. شبكه هاي عمومي اطلاع رساني جهاني بااستفاده از كامپيوتر، ماهواره و گيرنده ها و فرستنده هاي ميكروويو به وجود آمده است.
در سال 1983 ميلادي امريكا سيستم (NMT) Nordic Mobile Telephone را واردبازار كرد.
ژاپن نيز سومين كشور در جهان بود كه سيستم سيار خود را با ويژگي هاي دو نوع اسكانديناوي و امريكايي به نام HCMS عرضه كرد و سپس سيستم NTT با قابليت اتصال به شبكه را ايجاد نمود. انگلستان در سال 1985 ميلادي با عرضه سيستم TACS بود، به گروه دارندگان تلفن سيار پيوست و سپس ايرلند نيز اين سيستم را پذيرفت. پس از اين تاريخ، سيستم NMT با فركانس 450 مگا هرتز در كشورهاي دانمارك، نروژ، سوئد وفنلاند مورد استفاده قرارگرفت. واین کشورها نيز به شبكه استفاده كنندگان از اين سيستم پيوستند.
هلند، لوكزامبورگ و بلژيك با تغيير جزئي آن را پذيرفتند و در سال 1989قبرس نيز به اين شبكه پيوست. در اين زمان بود كه كاناداسيستم AMPSآمريكا راپذيرفت.
در سال 1985 ميلادي انستيتو ETSI - EUROPEAN TELECOMMUNICATIONSTANDARD INSTITUTE متشكل از 17 كشور اروپايي درصدد طراحي و ابداع يك استاندارد مشترك براي تاسيس شبكه سلولي برآمد تا اين استاندارد به صورت هماهنگ، طرح تلفن سيار ديجيتال را اجرا كند، اين استاندارد GSM نام گرفت. در حال حاضر، استاندارد GSM شامل سه سيستم است كه عملكردهاي اساسي كاملاُ يكساني دارند ولي باند فركانس آنها متفاوت است.
در سال 1986 ميلادي شبكه جهاني اطلاع رساني اينترنت، فراگيرترين شبكه ياطلاع رساني بين الملل، راه اندازي شد و در سال 1987 ميلادي طرح باند باريك انتخاب شد و در همان تاريخ 13 كشور اروپايي يادداشت تفاهمي تحت عنوان( MOU) MEMORANDUM OF UNDER STANIG امضا كردند، مبني بر اينكه هر عضو متعهد شد تمام مشخصاتGSM را رعايت كند. همچنين با موافقت اين 13 كشور بازار بزرگي نيز براي فعاليت هاي تجاري دراين زمينه باز شد. با گسترش شبكه هاي اطلاع رساني عمومي در كنار شبكه هاي تلفني،نياز به يكپارچه سازي آنها در دهه 1980 ميلادي احساس شد و منجر به ايجاد شبكه ي ISDN گرديد. شبكه ي ISDN در پي تحقيقات و تلاش هاي دانشمندان در زمينه ي فناوري دستگاه هاي رقمي يا ديجيتال در دهه ي 1960 بوجود آمد. در سيستم ديجيتال، ارتباط قطعات ، دستگاه ها و تجهيزات، براساس ديجيت ( اعداد) است و كار مكانيكي در آن بسياركم و فاقد صدا و حركت است.
شبكه ISDN (شبكه رقمي خدمات مجتمع ) در اواسط اين دهه به منظور مطالعه به اتحاديه بين المللي ارتباطات دور ارائه شد.
اين شبكه كه تا كنون درچندين كشور راه اندازي شده است، نوعي شبكه كليدي بسته اي است كه در آن، خدمات صدا و داده از طريق وسايل كليدزني(سوئيچينگ) ارائه مي شود. اين فناوري در تبادل اطلاعات با حجم بالا و كثرت تقاضا در مورد ارتباط تلفني،كامپيوترهاي مادر، پايانه هاي كامپيوتري و خدمات ديگري كه مستلزم سازگاري با شبكه هاي ديگر است، قابليت انعطاف و كارايي بيشتر و هزينه ي كمتري دارد.
از جمله ديگر فناوري هايي كه در دهه هاي اخير مورد استفاده قرار گرفته است، ويدئوكنفرانس وشبكه هاي چند منظوره ( مولتي مديا ) است كه در دهه ي 1970 توسط شركت ATST درنيويورك عرضه شد. در اين شبكه ها با بهره گيري از فناوري هاي سوئيچ TDM همگام باانتقال صورت برروي يك زوج سيم ، تصوير و داده نيز منتقل مي شود در امكان كنترل ازراه دور فراهم مي گردد
سير تحول تلفن همراه در ايران و وضعيت موجود
هيئت وزيـــران درجلسه مـورخ 14/5/83 بنا بــه پيشنهــاد شماره 13897/100 مورخ 14/5/83 وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات و بهاستناد مواد(2) و (4) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي ، اجتماعي وفرهنگي جمهورياسلامي ايران – مصوب 1379 ومصوبه شماره 76016/1901 مورخ 24/4/82 شورايعالي اداريدراجراي بند ب ماده 1 قانون مذكور ، باتجديد سازمان و تغييرنام واصلاح اساسنامه مركز سنجش از دور ايران به شركت ارتباطات سيار موافقت كرد.
بهره برداري ازاولين فاز شبكه تلفن همراه كشور در مرداد ماه سال 1373 در شهر تهران با استفاده از 176 فرستنده و گيرنده در 24 ايستگاه راديويي و با ظرفيت 9200 شماره آغاز شد. به دنبال استقبال غيرمنتظره مشتركين از اين پديده ، شركت مخابرات ايران در صددگسترش پوشش آن از تهران به كل كشور بر آمد، به طوري كه در سال 1374 تعداد تلفن هاي دايري به 15907 شماره افزايش يافت و افزون بر تهران ، شهرهاي مشهد، اهواز، تبريز،اصفهان و شيراز نيز زير پوشش شبكه تلفن همراه قرار گرفت.
گسترش شبكه ارتباطات سيار در سالهاي بعد نيز ادامه يافت، به طوري كه در سال 1375 علاوه برشهرهاي ياد شده 28 شهر ديگر به اين شبكه پيوست، ضمن آنكه تعداد تلفن هاي داير شده در اين سال به 59967 شماره بالغ گشت و در پايان سال 1382 به 3449878 شماره رسيد.
در همين خصوص و در راستاي سياست برخورداري كليه اقشار كشور، اعم از ساكنين شهرهاي كوچك و بزرگ از امكانات ارتباطي ، تعداد شهرهاي تحت پوشش تلفن همراه از 134شهر در آغاز سال 76 ،به 667 شهر در پايان سال 82 و 1123 شهر در ابتدای سال 89رسيده است.
هم اکنون شبکه شرکت ارتباطات سیار ایران دارای بیش از37 میلیون مشترک،1123 شهر و 47 هزار کیلومترجاده تحت پوشش، ضریب نفوذ حدود 50 درصدو ارتباط رومینگ بین الملل با 110 کشورجهان میباشد.
نسل اول تلفن هاي همراه در سال 1979 ميلادي براي استفاده ي تجاري در امريكا و ژاپن
اين تلفن ها كه از سيستم مخابرات سلولي استفاده مي كردند، بعد ها تكامل پيدا كردند كه اين تكامل منجر به پيدايش نسل دوم تلفن همراه و سيستم هاي ديجيتالي شد. تكامل اين سيستم نيز كه امكان شنود در آن كمتر بود و افزايش تعداد مشتركان را به همراه داشت، باعث پديد آمدن نسل سوم تلفن همراه شد، به طوريكه ْارتباطات سيار بين المللي 2000 ْ ديدگاه ITU در مورد ارتباطات سيار در قرن بيست و يكم است.
IMT-2000 يك ارتباط موبايل پيشرفته براي تهيه سرويس هاي مخابراتي در مقياس جهاني بدون در نظر گرفتن مكان شبكه و ترمينال استفاده شده است. با يكپارچگي سيستم هاي موبايل زميني و ماهواره اي، انواع مختلفياز دسترسي بي سيم به صورت جهاني، شامل سرويسهاي موجود در شبكه ي مخابراتي ثابت وسرويس هايي كه براي استفاده كنندگان موبايل تعيين گرديده است، عملي خواهد گرديد . IMT-2000 استفاده از انواع ترمينال هاي موبايل را كه با شبكه هاي زميني يا ماهوارهاي در ارتباط مي باشند و همچنين ترمينال هايي را كه براي كاربري ثابت و يا سيارطراحي گرديده است، امكان پذير مي نمايد.
فناوري هاي جديد در دو دهه اخير تاثيرات بسياري برزندگي ما داشته اند و تا حد زيادي سبک زندگي را تغيير داده اند. تلفن همراه از انواع پديده هايي است که زندگي جوامع بشري را تحت الشعاع قرارداده است. در همين راستا، نخستين مرحله از راه اندازي سيستم تلفن همراه در سال 73 با دايري 9200 شماره در شهر تهران آغاز به کار کرد. بنابراين با توجه به نياز و تقاضاي مردم به اين پديده فعاليت هايي متناسب با جهت گيري جهاني براي توسعه شبکه تلفن همراه در اهداف عالي مجموعه مخابرات کشور قرارگرفت. در پايان سال 82، اين شبکه داراي 3 ميليون و450هزار مشترک بود که اين تعداد به بیش از37 ميليون شماره در حال حاضر رسيده است. اکنون شبکه تلفن همراه علاوه براين، افزايش بيش از47هزار کيلومتر جاده و 1123 شهر تحت پوشش اين سيستم را پيش رو دارد.
بر اين اساس در طول برنامه سوم 4 ميليون و 590شماره تلفن همراه واگذار شد که با 934.8 در صد رشد رو به رو بوده است و ضريب نفوذتلفن همراه از 0.78درصد در ابتداي برنامه سوم به 7.50 درصد در انتهاي برنامه افزايش پيدا کردو سه استان اول از نظر ضريب نفوذ در پايان برنامه سوم تهران، اصفهان و يزد ونيز از نظر عملکرد واگذاري تلفن همراه تهران، اصفهان و فارس اول بودند.
سرويسهاي ويژه تلفن همراه كه مشتركين از آنها بهره‌مند مي‌شوند شامل انتقال و انتظار مكالمه، نمايشگر شماره، سرويس FDN، امكان دسترسي محدود،اتصال به نمابر و ديتا، سرويس SMS و VMS )صندوق صوتي) و سرويس رومينگ بين‌المللي میباشد. رومينگ بين‌الملل اكنون با 110 كشور ارتباط برقرار مي‌كند و در آينده نيز روبه افزايش است.
سير تحول تلفن همراه در جهان
امروز در جهان ارتباطات، تلفن به عنوان يك وسيله ارتباط شخصي بيشترين موارد استفاده را داراست.
فكر متحرك يا سيار كردن تلفن وبه كارگيري آن در مكان هاي مختلف به منظور بهره گيري بيشتر از اين وسيله، از دهه 1960 ميلادي در كشور هاي اسكانديناوي ( سوئد، نروژ، دانمارك، فنلاند ) پا گرفت و دراواخر آن دهه، اولين تلفن نقطه به نقطه به كار گرفته شد كه نقطه عطفي در روند مخابراتي به شمار آمد و اين ايده انسان به تحقق پيوست.
اين فناوري در سال 1975 ميلادي از سوي كشور هاي اسكانديناوي با سيستم آنالوگ به بازار عرضه شد.
اولين شبكه ي تلفن متحركNMT) ) Nordic Mobile Telephone نيز از سوي همين كشورها راه اندازي گرديد. در اوايل سال 1980 ميلادي، استفاده از تلفن هاي ديجيتالي در اتومبيل مورد توجه قرار گرفت.
در سال 1977 ميلادي كانادا اولين شبكه اطلاعات عمومي را طراحي و راه اندازي كرد. شبكه هاي عمومي اطلاع رساني جهاني بااستفاده از كامپيوتر، ماهواره و گيرنده ها و فرستنده هاي ميكروويو به وجود آمده است.
در سال 1983 ميلادي امريكا سيستم (NMT) Nordic Mobile Telephone را واردبازار كرد.
ژاپن نيز سومين كشور در جهان بود كه سيستم سيار خود را با ويژگي هاي دو نوع اسكانديناوي و امريكايي به نام HCMS عرضه كرد و سپس سيستم NTT با قابليت اتصال به شبكه را ايجاد نمود. انگلستان در سال 1985 ميلادي با عرضه سيستم TACS بود، به گروه دارندگان تلفن سيار پيوست و سپس ايرلند نيز اين سيستم را پذيرفت. پس از اين تاريخ، سيستم NMT با فركانس 450 مگا هرتز در كشورهاي دانمارك، نروژ، سوئد وفنلاند مورد استفاده قرارگرفت. واین کشورها نيز به شبكه استفاده كنندگان از اين سيستم پيوستند.
هلند، لوكزامبورگ و بلژيك با تغيير جزئي آن را پذيرفتند و در سال 1989قبرس نيز به اين شبكه پيوست. در اين زمان بود كه كاناداسيستم AMPSآمريكا راپذيرفت.
در سال 1985 ميلادي انستيتو ETSI - EUROPEAN TELECOMMUNICATIONSTANDARD INSTITUTE متشكل از 17 كشور اروپايي درصدد طراحي و ابداع يك استاندارد مشترك براي تاسيس شبكه سلولي برآمد تا اين استاندارد به صورت هماهنگ، طرح تلفن سيار ديجيتال را اجرا كند، اين استاندارد GSM نام گرفت. در حال حاضر، استاندارد GSM شامل سه سيستم است كه عملكردهاي اساسي كاملاُ يكساني دارند ولي باند فركانس آنها متفاوت است.
در سال 1986 ميلادي شبكه جهاني اطلاع رساني اينترنت، فراگيرترين شبكه ياطلاع رساني بين الملل، راه اندازي شد و در سال 1987 ميلادي طرح باند باريك انتخاب شد و در همان تاريخ 13 كشور اروپايي يادداشت تفاهمي تحت عنوان( MOU) MEMORANDUM OF UNDER STANIG امضا كردند، مبني بر اينكه هر عضو متعهد شد تمام مشخصاتGSM را رعايت كند. همچنين با موافقت اين 13 كشور بازار بزرگي نيز براي فعاليت هاي تجاري دراين زمينه باز شد. با گسترش شبكه هاي اطلاع رساني عمومي در كنار شبكه هاي تلفني،نياز به يكپارچه سازي آنها در دهه 1980 ميلادي احساس شد و منجر به ايجاد شبكه ي ISDN گرديد. شبكه ي ISDN در پي تحقيقات و تلاش هاي دانشمندان در زمينه ي فناوري دستگاه هاي رقمي يا ديجيتال در دهه ي 1960 بوجود آمد. در سيستم ديجيتال، ارتباط قطعات ، دستگاه ها و تجهيزات، براساس ديجيت ( اعداد) است و كار مكانيكي در آن بسياركم و فاقد صدا و حركت است.
شبكه ISDN (شبكه رقمي خدمات مجتمع ) در اواسط اين دهه به منظور مطالعه به اتحاديه بين المللي ارتباطات دور ارائه شد.
اين شبكه كه تا كنون درچندين كشور راه اندازي شده است، نوعي شبكه كليدي بسته اي است كه در آن، خدمات صدا و داده از طريق وسايل كليدزني(سوئيچينگ) ارائه مي شود. اين فناوري در تبادل اطلاعات با حجم بالا و كثرت تقاضا در مورد ارتباط تلفني،كامپيوترهاي مادر، پايانه هاي كامپيوتري و خدمات ديگري كه مستلزم سازگاري با شبكه هاي ديگر است، قابليت انعطاف و كارايي بيشتر و هزينه ي كمتري دارد.
از جمله ديگر فناوري هايي كه در دهه هاي اخير مورد استفاده قرار گرفته است، ويدئوكنفرانس وشبكه هاي چند منظوره ( مولتي مديا ) است كه در دهه ي 1970 توسط شركت ATST درنيويورك عرضه شد. در اين شبكه ها با بهره گيري از فناوري هاي سوئيچ TDM همگام باانتقال صورت برروي يك زوج سيم ، تصوير و داده نيز منتقل مي شود در امكان كنترل ازراه دور فراهم مي گردد
سير تحول تلفن همراه در ايران و وضعيت موجود
هيئت وزيـــران درجلسه مـورخ 14/5/83 بنا بــه پيشنهــاد شماره 13897/100 مورخ 14/5/83 وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات و بهاستناد مواد(2) و (4) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي ، اجتماعي وفرهنگي جمهورياسلامي ايران – مصوب 1379 ومصوبه شماره 76016/1901 مورخ 24/4/82 شورايعالي اداريدراجراي بند ب ماده 1 قانون مذكور ، باتجديد سازمان و تغييرنام واصلاح اساسنامه مركز سنجش از دور ايران به شركت ارتباطات سيار موافقت كرد.
بهره برداري ازاولين فاز شبكه تلفن همراه كشور در مرداد ماه سال 1373 در شهر تهران با استفاده از 176 فرستنده و گيرنده در 24 ايستگاه راديويي و با ظرفيت 9200 شماره آغاز شد. به دنبال استقبال غيرمنتظره مشتركين از اين پديده ، شركت مخابرات ايران در صددگسترش پوشش آن از تهران به كل كشور بر آمد، به طوري كه در سال 1374 تعداد تلفن هاي دايري به 15907 شماره افزايش يافت و افزون بر تهران ، شهرهاي مشهد، اهواز، تبريز،اصفهان و شيراز نيز زير پوشش شبكه تلفن همراه قرار گرفت.
گسترش شبكه ارتباطات سيار در سالهاي بعد نيز ادامه يافت، به طوري كه در سال 1375 علاوه برشهرهاي ياد شده 28 شهر ديگر به اين شبكه پيوست، ضمن آنكه تعداد تلفن هاي داير شده در اين سال به 59967 شماره بالغ گشت و در پايان سال 1382 به 3449878 شماره رسيد.
در همين خصوص و در راستاي سياست برخورداري كليه اقشار كشور، اعم از ساكنين شهرهاي كوچك و بزرگ از امكانات ارتباطي ، تعداد شهرهاي تحت پوشش تلفن همراه از 134شهر در آغاز سال 76 ،به 667 شهر در پايان سال 82 و 1123 شهر در ابتدای سال 89رسيده است.
هم اکنون شبکه شرکت ارتباطات سیار ایران دارای بیش از37 میلیون مشترک،1123 شهر و 47 هزار کیلومترجاده تحت پوشش، ضریب نفوذ حدود 50 درصدو ارتباط رومینگ بین الملل با 110 کشورجهان میباشد.
نسل اول تلفن هاي همراه در سال 1979 ميلادي براي استفاده ي تجاري در امريكا و ژاپن
اين تلفن ها كه از سيستم مخابرات سلولي استفاده مي كردند، بعد ها تكامل پيدا كردند كه اين تكامل منجر به پيدايش نسل دوم تلفن همراه و سيستم هاي ديجيتالي شد. تكامل اين سيستم نيز كه امكان شنود در آن كمتر بود و افزايش تعداد مشتركان را به همراه داشت، باعث پديد آمدن نسل سوم تلفن همراه شد، به طوريكه ْارتباطات سيار بين المللي 2000 ْ ديدگاه ITU در مورد ارتباطات سيار در قرن بيست و يكم است.
IMT-2000 يك ارتباط موبايل پيشرفته براي تهيه سرويس هاي مخابراتي در مقياس جهاني بدون در نظر گرفتن مكان شبكه و ترمينال استفاده شده است. با يكپارچگي سيستم هاي موبايل زميني و ماهواره اي، انواع مختلفياز دسترسي بي سيم به صورت جهاني، شامل سرويسهاي موجود در شبكه ي مخابراتي ثابت وسرويس هايي كه براي استفاده كنندگان موبايل تعيين گرديده است، عملي خواهد گرديد . IMT-2000 استفاده از انواع ترمينال هاي موبايل را كه با شبكه هاي زميني يا ماهوارهاي در ارتباط مي باشند و همچنين ترمينال هايي را كه براي كاربري ثابت و يا سيارطراحي گرديده است، امكان پذير مي نمايد.