Ever Green
متخصص بخش پزشکی
ويتامين B3 را بشناسيم!
يكى ديگر از ويتامينهاى محلول در آب كه مىخواهيم در اين قسمت با آن آشنا شويم، نياسين يا ويتامين B3مىباشد.
نياسين واژهاى عمومى است كه بر دو شكل ويتامين يعنى نيكوتينآميد و نيكوتينيكاسيد اطلاق مىشود. از سال 1867 (1246ش) اسيدنيكوتينيك براى شيميدانها شناخته شده بود. در سال 1913 (1292ش) طى مطالعاتى در زمينه شناسايى علت و عامل بيمارى بربرى (كمبود ويتامين B1)، نياسين را از مخمر و برنج جدا كردند ولى به واسطه عدم تأثير آن در از بين بردن علايم ناشى از كمبود تيامين در پرندگان نسبت به آن بىتوجه ماندند. بعدها مجددا بيوشيميستها به شناخت فعاليت و خصوصيات آن در بدن علاقهمند شدند.
نياسين ويتامينى است كه مانع بروز بيمارى پلاگر مىگردد. گزارشات اوليه نشان داد كه بيماران مبتلا به پلاگر نه تنها با مصرف پروتئينهاى حيوانى درمان مىشدند، بلكه نسبت به مايع استخراجى حاصل از مخمّر هم كه فاقد هر گونه پروتئين است، واكنش مثبت نشان داده و علايم بيمارى در آنها برطرف مىگردد. بدين لحاظ تصور مىشد كه عامل بيمارى پلاگر ويتامين B2 موجود در مخمر است. مطالعات بعدى بخصوص در حيوانات آزمايشگاهى و ايجاد بيمارى پلاگر در آنها از جمله سياه شدن رنگ زبان در سگ و درمان آن توسط منابع غذايى مختلف چون جگر انجام گرفت. در نهايت اسيد نيكوتينيك را از جگر استخراج و جدا نمودند. تأثير درمانى آن در انسان مبتلا به پلاگر نيز گزارش شده است.
بيمارىاى كه به نام پلاگر در ايتاليا و ملدلاروسا در اسپانيا خوانده مىشد، اولين بار در قرن هيجدهم ميلادى و بيشتر در ميان مردم فقير كه غذاى عمده و اصلى آنها
را ذرت تشكيل مىداد، توصيف شد. اگر چه شواهد موجود دلالت بر آن مىكرد كه بيمارى مىتواند با تغيير غذا معالجه شود، ليكن تا سال 1917 (1296ش) اين بيمارى به فقدان يك عامل غذايى نسبت داده نشد.
توأم بودن پلاگر با غذاى يكنواختى كه به مقدار زيادى از ذرت تشكيل شده بود منجر به اين فرضيه شد كه پلاگر به وسيله يك قارچ يا يك ماده عفونى يا سمى موجود در ذرت فاسد ايجاد مىشود. عقيده ديگر اين بود كه به علت بدتر شدن علايم پوستى همراه با پلاگر در اثر نور خورشيد، بيمارى در نتيجه مسموم شدن از نور خورشيد است.
همچنين عقايد نادرست ديگرى نيز در رابطه با علل اين بيمارى رايج بود تا اينكه، تنها در سال 1917 (1296ش)، يعنى زمانى كه گولدبرگر فرضيه خود را با ايجاد پلاگر از طريق محدوديت غذايى به اثبات رسانيد، پيشرفتى در كنترل اين بيمارى حاصل شد. او يازده داوطلب زندانى را در آمريكا تحت رژيمى قرار داد كه مشابه رژيم بيماران پلاگرى بود و بعد از 5 ماه در آنها عوارض بارز پلاگر (ورم پوست، اسهال و افسردگى) ايجاد شد و بعد ثابت كرد كه عامل اين بيمارى تغذيهاى است.
پلاگر كه اول بار در ايالت نيويورك در سال 1875 (1254ش) گزارش شد، تنها بيمارى كمبود ويتامينى است كه تا كنون در ايالات متحده يك بيمارى بومى و يك مسأله اساسى بهداشت و سلامت عمومى بوده است. شيوع آن محدود به دهكدههاى كوچك ايالتهاى جنوبى است كه بيشتر غذاى اهالى را ذرت، ملاس و گوشت خوك شور تشكيل مىدهد. در زمان حاضر پلاگر در ممالكى مانند رومانى و يوگسلاوى كه ذرت مصرف مىكنند و بعضى از قسمتهاى مصر و در نواحى هندوستان كه ارزن هندى مىخورند، مشاهده مىشود. اين حقيقت كه اين بيمارى در آمريكاى جنوبى، جايى كه ذرت 80 درصد كالرى را تأمين مىكند، ديده نمىشود؛ مربوط به استفاده از قلياى آهكى در مواد تهيه شده از ذرت است. اين مواد قليايى به آزاد كردن نياسين متصل شده به پروتئين در غلات كمك مىكند.
خواص شيميايى نياسين
اين ويتامين يكى از مقاومترين مواد در طبيعت است. نياسين در محيطهاى اسيدى، قليايى، حرارت، نور و اكسيژن هوا مقاوم است و فقط مقدار مختصرى در آب حل مىشود. در يك طبخ معمولى 25% ـ 15 نياسين از بين مىرود.
فرم نيكوتين آميد آن براى موارد درمانى بهتر است چون به كار بردن مقادير زياد اسيدنيكوتينيك (فرم ديگر نياسين)، كه به عنوان نرمكننده عروق عمل مىكند، ممكن است سبب قرمز شدن پوست شده و ايجاد حس سوزش نمايد.
اعمال نياسين در بدن
اين ويتامين در تنفس سلولى دخالت دارد و در آزاد كردن انرژى از كربوهيدراتها، چربيها و پروتئينها دخالت دارد.
گليكوژن ماده كربوهيدراتى ذخيرهاى موجود در كبد و عضلات مىباشد و نياسين در سنتز آن نقش دارد. همچنين نقش مهمى در سوخت و ساز چربيها در بدن ايفا مىكند.
موارد استفاده پزشكى
در اسكيزوفرنى (جنونى جوانى) به كار مىرود كه البته نتيجهبخش نيست و همچنين در پايين آوردن كلسترول خون نقش مهمى دارد. به طورى كه در مقادير بالا حدود 3 گرم در روز در افراد مبتلا به هيپركلسترولمى (بالا بودن ميزان كلسترول خون) نتيجهبخش است. منتها حالت گرم شدن و گرگرفتگى ايجاد مىكند و پوست قرمز مىشود. بايستى بدانيد كه در مقادير بالاتر از 50 تا 60 ميلىگرم در روز ممكن است عوارض گوارشى (اسهال، استفراغ، تهوع و دل درد) ايجاد كند و گاهى موجب بروز كهير، سردرد، سرگيجه، اسپاسم برونش و درد در ناحيه قفسه سينه مىشود. لذا چنين مقاديرى تنها بايستى تحت نظر پزشك به صورت دارو مصرف شوند و استفاده خودسرانه از آن به هيچ عنوان توصيه نمىشود.
عوارض كمبود ويتامين B3
پلاگر بر روى سه اندام مهم بدن شامل دستگاه گوارش، پوست و اعصاب اثر مىگذارد. عوارض پوستى شامل تورم، التهاب، ناراحتى، خشونت پوست، تاول و تغيير رنگ پوست مىباشند كه سه مشخصه اصلى دارند: علايم قرينه هستند، عارضه آن قدر شديد است كه مرز مشخصى بين قسمت مبتلا و غير مبتلا وجود دارد و اينكه در تابستان به علت تابش بيشتر آفتاب عوارض شديدتر است. عارضه گردن بند پلاگر، يك طوق ملتهب و قطور و كبود است كه تمام گردن را در بر مىگيرد.
عوارض گوارشى شامل بىاشتهايى، التهاب و ناراحتى زبان، كاهش اسيد معده و در نتيجه بروز عفونتهاى مكرر گوارشى، تهوع، دل درد، التهاب و ورم روده مىباشد. بارزترين علامت گوارشى، اسهال شديد است.
حساسيت، سردرد و بىخوابى در مراحل اوليه ايجاد مىشود و به زودى به دنبال آن علايم ذهنى و روحى شديدترى مانند فراموشى، اوهام و بالاخره يك افسردگى شديد كه تقريبا مقدمه مرگ است، ظاهر مىشود.
سالومه آرمين ـ كارشناس تغذيه
در ادامه برای تکمیل بحث نیاسین نوشتار همکارم خانم مریم سجاد پور را بارگذاری می کنم .
نياسين به همراه ويتامين هاي 1B، 2B، 5B، 6B و بيوتين در شکستن کربوهيدرات، پروتئين و چربي و تبديل شدن به انرژي نقش دارد.
اين ويتامين براي تنفس سلولي، افزايش انرژي، سوخت و ساز کربوهيدرات و چربي و پروتئين، سلامت پوست، بهتر عمل کردن سيستم عصبي و متعادل کردن ترشحات صفرا و معده لازم است.
ويتامين B3 سازنده هورمون هاي جنسي ، درمان کننده اسکيزوفرني و بيماريهاي رواني و همچنين افزايش دهنده قدرت حافظه مي باشد.
کبد محل ذخيره ويتامين B3 مي باشد و اين ويتامين از راه روده جذب مي شود.
ويتامين B3 براي عمل هضم ، فعال کردن آنزيم هايي که براي مغز به کار مي روند، کاهش فشار خون و کلسترول خون لازم است.
اعمال ويتامين B3
1. نياسين يک ويتامين محلول در آب است که بيشتر از 50 عملکرد متابوليکي دارد. مهمترين فعاليت اين ويتامين در آزاد کردن انرژي از کربوهيدرات مي باشد.( نياسين به عنوان يکي از منابع توليد انرژي است.)
2. نياسين در توليد انرژي، ساخت اسيدهاي چرب، کلسترول و استروئيد نقش دارد.
3. نياسين چربي را از بافتها براي سوخت و ساز حرکت مي دهد و بدين وسيله آنها را براي توليد انرژي مي سوزاند. اين عمل باعث سلامتي پوست، سلامتي غلاف ميلين ( حافظ سلولهاي عصبي)، هضم بهتر با توليد اسيد معده، حفاظت پانکراس و سلامت بافتها مي شود.
4. ويتامين B3آنزيمها را فعال مي کند. آنزيم سرعت واکنشهاي شيميايي را افزايش مي دهد. اين آنزيمها در توليد انرژي، شکستن چربي هاي غذايي، توليد هورمون هاي اصلي و کلسترول، طي کردن مراحل DNA و رشد و بلوغ سلول ها در بدن فعاليت مي کند.
5. نياسين درمان کننده کلسترول بالا است. نياسين (نه نياسين آميد) بر HDL (کلسترول خوب) فوايد بارزي دارد. عملکرد نياسين بر کلسترول بسيار بهتر از داروهاي پايين آورنده کلسترول نظير: statins مي باشد. همچنين نياسين بر LDL (کلسترول بد) نيز فوايد زيادي دارد.
6. نياسين مقدار کلسترول و ليپوپروتئين و فيبرينوژن خون را کم مي کند و باعث جلوگيري از تصلب شريان مي شود. اما از آنجا که نياسين مقدار هموسيستئين را افزايش مي دهد، پس ممکن است اثر متضادي بر شريان ها داشته باشد و خطر بروز بيماري هاي قلبي را زياد کند.
7. نياسين و نياسين آميد براي درمان بيماري هاي ناشي از کمبود ويتامين B3 بکار مي رود. پلاگر يک بيماري تغذيه اي است که درنتيجه ناکافي بودن ويتامين B3 يا تريپتوفان بوجود مي آيد. نشانه هاي آن عبارت است از: بيماري پوست، اسهال، بيماري هاي رواني و افسردگي.
8. بيماري هاي رواني در اثر کمبود نياسين بوجود مي آيند. مشخص شده که کمبود نياسين در رژيم غذايي باعث از بين رفتن سيستم هاي مغزي و آلزايمر مي شود. البته هنوز مشخص نيست که آيا نياسين جلوي آلزايمر را مي گيرد يا نه؟
9. ويتامين B3کمک در توليد اسيد هيدروکلريک ميکند. اسيد هيدروکلريک براي عمل هضم مفيد است.
10. نياسين آميد درمان کننده روماتيسم، ورم مفاصل، بي خوابي هاي ناشي از بيماري، سردردهاي ميگرني و ديابت وابسته به انسولين مي باشد.
11. همچنين نياسين به عنوان آنتي اکسيدان و از بين برنده مسموميت نيز عمل مي کند.
12. يکي ديگر از اعمال نياسين، توليد هورمون هاي جنسي و آدرنال (هورمون مترشحه از غدد فوق کليه) مي باشد.
13. نياسين، هيستامين را آزاد مي کند و بدين وسيله باعث اتساع عروق خوني مي گردد. اين عمل موجب گرما، قرمزي، خارش در صورت ، سينه، پشت و پاها مي شود.
14. نياسين موجب اتساع مويرگهاي مغز و ديگر بافتها نيز مي شود.
15. نياسين حمل کننده اکسيژن به مغز است و از فراموشي جلوگيري مي کند.
16. نياسين، جنون و افسردگي و وهم بي مورد را از بين مي برد.
17. نياسين از ظهور آکنه، ميگرن، سرگيجه، فراموشي، افزايش فشار خون و اسهال جلوگيري مي کند.
18. نياسين همراه با کروم ( يکي از عناصر معدني بدن)، به وسيله تنظيم گلوکز خون باعث بهبود عملکرد انسولين مي شود.
19. مکمل ويتامين B3با کمک ديگر مواد مغذي براي ديد بهتر و جلوگيري از آب مرواريد بکار مي رود.
20. نياسين آميد افزايش دهنده حرکت مفاصل، تقويت عضلات و کاهش دهنده خستگي مفاصل و عضلات مي باشد.
مقدار لازم ويتامين B3(نياسين) براساس RDA
مقدار لازم هر ويتامين بستگي به سن، جنس و ديگر فاکتورها از قبيل: بارداري، شيردهي و ...... دارد.
مقدار لازم ويتامين B3برطبق RDI (سازمان پيشنهاد کننده مقدار دريافت مواد مغذي )، براي مردان 19 ميلي گرم در روز، براي زنان 13 ميلي گرم در روز، براي زنان باردار 15 ميلي گرم در روز، براي زنان شيرده 18 ميلي گرم در روز مي باشد.
افرادي که کمبود پروتئين دارند، نياز بيشتري به نياسين دارند.
بهترين راه براي دريافت مقدار لازم نياسين، توجه به هرم غذايي و تنوع و تعادل غذا مي باشد.
چه کساني بيشتر به ويتامين B3 محتاجند؟
الکليسم ها و افرادي که در رژيم غذاييشان مقدار کافي پروتئين ندارند، ديابتي ها، بيماران کبدي، چشمي و همينطور افراديکه دچار زخم معده هستند. اين افراد نياز به مکمل دارويي يا غذايي ويتامين B3 دارند.
وقتي غذا در آب پخته مي شود، تمام نياسين خود را از دست مي دهد.
به تازه گي مشخص شده که نيکوتين آميد نقش جلوگيري کننده و همچنين کنترل کننده ديابت مي باشد.
کمبود ويتامين B3
بيماري پلاگر در اثر کمبود اين ويتامين بوجود مي آيد.
به خاطر وابستگي ويتامين B3به انرژي، کمبود اين ويتامين همراه علائم و نشانه هاي زير مي باشد:
ضعف عمومي، ضعف عضلاني و کمبود اشتها.
ديگر علائم شامل: نقاط قرمز رنگ خارش دار، سوزش دهان، التهاب و زخمي شدن زبان، تهوع و استفراغ، بي خوابي، افسردگي، سرگيجه و کم خوني.
کمبود نياسين با علائم زير شناخته مي شود: زخمهاي دردناک، افسردگي، اسهال، سرگيجه، گرسنگي، تنفس بد بو، سردرد، سوئ هضم، بي خوابي، دست و پا درد، بي اشتهايي، پايين آمدن قند خون، ضعف عضلاني، شکسته شدن و آماس پوست.
مسموميت و بيش از حد استفاده کردن ويتامين B3
مقدار زياد نياسين موجب: آسيب رساندن به کبد، زخم معده ، خارش درپوست، عدم تعادل گلوکز و اتساع مجراي خوني مي شود.
اگر اسيد نيکوتنيک بيشتر از 200 ميلي گرم مصرف شود، رگهاي خوني گشاد شده و فشار خون خيلي پايين مي آيد.
اگر از اين مقدار بيشتر مصرف شود، دچار: خارش، بالا رفتن قند خون، زخم معده و بيماري هاي کبدي مي شود.
نياسين بهتر است با ويتامينهاي گروه B و ويتامين C مصرف شود، تا قدرت جذب آن بالا رود.
منابع غذايي ويتامين B3
نياسين هم در منابع حيواني و هم در منابع گياهي يافت مي شود.
نياسين در لبنيات، مرغ، ماهي، گوشت، آجيل و تخم مرغ وجود دارد.
سبزيجات، نان هاي غني شده و غلات نيز راراي اين ويتامين مي باشند.
ويتامين B3 (نياسين) در گوشت گاو، جگر گاو، بوقلمون، تن، مخمر، بروکلي، هويج، پنير، آرد ذرت، خرما، تخم مرغ، ماهي، شير، بادام زميني، سيب زميني، گوجه فرنگي، گندم، جو، فلفل يافت مي شود.
با نوشيدن 1 فنجان قهوه 3 ميلي گرم نياسين وارد بدن خود کرده ايد.
تريپتوفان در بدن تبديل به ويتامين B3 مي شود.
ويتامين B3 غالبا با ديگر ويتامين هاي B ترکيب مي شود. ويتامين هايي از قبيل: تيامين، ريبوفلاوين، اسيد پانتوتنيک، پيريدوکسين، سيانوکوبالامين و اسيد فوليک.
بدن مي تواند نياسين را از اسيد آمينه ضروري تريپتوفان بوجود آورد. 60 ميليگرم تريپتوفان، 1ميليگرم نياسين را مي سازد.
از آنجاييکه تريپتوفان سازنده سروتنين است ، در اثر کمبود نياسين در رژيم غذايي، سروتونين زياد مي شود و اين خود عاملي در بروز افسردگي مي باشد.
پلاگر چيست؟
پلاگر از 2 کلمه ايتاليايي pelle (پوست) و agra (زبر) بوجود آمده است. درنتيجه مشکلات پوست در اين بيماري وجود دارد.
پلاگر با علائمي از قبيل: اسهال، آماس پوست و بيماري رواني ظاهر مي شود. اگر اين بيماري درمان نشود، فرد مي ميرد.
تريپتوفان موجود در رژيم غذايي، تبديل به نياسين مي شود، پس مي تواند از بيماري پلاگر جلوگيري کند.
چه عواملي باعث بروز پلاگر مي شود؟
اين بيماري از 2 طريق بوجود مي آيد:
· نياسين و يا تريپتوفان در رژيم غذايي کافي نيست. (در کشورهاي در حال توسعه اين مورد بيشتر ديده مي شود.)
· نياسين در رژيم غذايي کافي است، اما جذب نمي شود. اين نوع به خاطر عوامل مختلف بوجود مي آيد، از قبيل:
* از بين رفتن متابوليسم تريپتوفان
* بيش از حد نوشيدن الکل
* اسهال دراز مدت
* بيماري هاي معدي- روده اي
* سيروز کبدي
* غده هاي سرطاني
* داروهاي ضد سل
علائم و نشانه هاي پلاگر
پلاگر را بيماري 4 D مي خوانند.
1- بيماري پوستي ( dermatitis)
2- اسهال (Diarrhoea)
3- بيماري رواني (dementia)
4- مرگ death
علائم پوست:
· قرمز شدن پوست در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشيد و محل گرم. لکه هاي آن مانند آفتاب زدگي مزمن مي باشد.
· جوش هاي متقارن در بدن، چه محل هاي قرمز و چه محل هاي سالم.
· خارش و حساس بودن پوست
· پوست ضخيم، زبر و ناهموار.(خون آمدن پوست مي تواند باعث سياه شدن شود.)
· اين بيماري پوستي، مي تواند در هر جايي از بدن بوجود آيد. اما اندامهاي درگير معمولا دستها، بازوها، پايين ساق پاها، پاها، صورت و گردن مي باشند.
· لب ها، زبان و فک نيز ممکن است زخم شوند.
علائم مربوط به معده و روده
· اسهال
· اشتهاي کم، درد شکمي، تهوع و استفراغ
· سخت نوشيدن و خوردن، سوئ تغذيه
علائم مربوط به اعصاب
· خون سردي، بي علاقگي و افسردگي
· سردرد، عدم حافظه، دست پاچگي و پريشاني، زود رنجي، بي قراري، عصبانيت، لرزش و رعشه
· بيماران عاقبت گيج شده، بي هوش مي شوند و ممکن است بميرند.
چگونه بيماري پلاگر درمان مي شود؟
بوسيله تغذيه صحيح و مصرف کردن منابع اين ويتامين و دادن نياسين يا نيکوتين آميد يا از راه دهان و يا از طريق وريد، ميتوان اين بيماري را درمان نمود.
رژيم پر پروتئين به همراه ويتامين هاي گروه B در بهبودي اين بيماران بسيار موثر مي باشد.
يكى ديگر از ويتامينهاى محلول در آب كه مىخواهيم در اين قسمت با آن آشنا شويم، نياسين يا ويتامين B3مىباشد.
نياسين واژهاى عمومى است كه بر دو شكل ويتامين يعنى نيكوتينآميد و نيكوتينيكاسيد اطلاق مىشود. از سال 1867 (1246ش) اسيدنيكوتينيك براى شيميدانها شناخته شده بود. در سال 1913 (1292ش) طى مطالعاتى در زمينه شناسايى علت و عامل بيمارى بربرى (كمبود ويتامين B1)، نياسين را از مخمر و برنج جدا كردند ولى به واسطه عدم تأثير آن در از بين بردن علايم ناشى از كمبود تيامين در پرندگان نسبت به آن بىتوجه ماندند. بعدها مجددا بيوشيميستها به شناخت فعاليت و خصوصيات آن در بدن علاقهمند شدند.
نياسين ويتامينى است كه مانع بروز بيمارى پلاگر مىگردد. گزارشات اوليه نشان داد كه بيماران مبتلا به پلاگر نه تنها با مصرف پروتئينهاى حيوانى درمان مىشدند، بلكه نسبت به مايع استخراجى حاصل از مخمّر هم كه فاقد هر گونه پروتئين است، واكنش مثبت نشان داده و علايم بيمارى در آنها برطرف مىگردد. بدين لحاظ تصور مىشد كه عامل بيمارى پلاگر ويتامين B2 موجود در مخمر است. مطالعات بعدى بخصوص در حيوانات آزمايشگاهى و ايجاد بيمارى پلاگر در آنها از جمله سياه شدن رنگ زبان در سگ و درمان آن توسط منابع غذايى مختلف چون جگر انجام گرفت. در نهايت اسيد نيكوتينيك را از جگر استخراج و جدا نمودند. تأثير درمانى آن در انسان مبتلا به پلاگر نيز گزارش شده است.
بيمارىاى كه به نام پلاگر در ايتاليا و ملدلاروسا در اسپانيا خوانده مىشد، اولين بار در قرن هيجدهم ميلادى و بيشتر در ميان مردم فقير كه غذاى عمده و اصلى آنها
را ذرت تشكيل مىداد، توصيف شد. اگر چه شواهد موجود دلالت بر آن مىكرد كه بيمارى مىتواند با تغيير غذا معالجه شود، ليكن تا سال 1917 (1296ش) اين بيمارى به فقدان يك عامل غذايى نسبت داده نشد.
توأم بودن پلاگر با غذاى يكنواختى كه به مقدار زيادى از ذرت تشكيل شده بود منجر به اين فرضيه شد كه پلاگر به وسيله يك قارچ يا يك ماده عفونى يا سمى موجود در ذرت فاسد ايجاد مىشود. عقيده ديگر اين بود كه به علت بدتر شدن علايم پوستى همراه با پلاگر در اثر نور خورشيد، بيمارى در نتيجه مسموم شدن از نور خورشيد است.
همچنين عقايد نادرست ديگرى نيز در رابطه با علل اين بيمارى رايج بود تا اينكه، تنها در سال 1917 (1296ش)، يعنى زمانى كه گولدبرگر فرضيه خود را با ايجاد پلاگر از طريق محدوديت غذايى به اثبات رسانيد، پيشرفتى در كنترل اين بيمارى حاصل شد. او يازده داوطلب زندانى را در آمريكا تحت رژيمى قرار داد كه مشابه رژيم بيماران پلاگرى بود و بعد از 5 ماه در آنها عوارض بارز پلاگر (ورم پوست، اسهال و افسردگى) ايجاد شد و بعد ثابت كرد كه عامل اين بيمارى تغذيهاى است.
پلاگر كه اول بار در ايالت نيويورك در سال 1875 (1254ش) گزارش شد، تنها بيمارى كمبود ويتامينى است كه تا كنون در ايالات متحده يك بيمارى بومى و يك مسأله اساسى بهداشت و سلامت عمومى بوده است. شيوع آن محدود به دهكدههاى كوچك ايالتهاى جنوبى است كه بيشتر غذاى اهالى را ذرت، ملاس و گوشت خوك شور تشكيل مىدهد. در زمان حاضر پلاگر در ممالكى مانند رومانى و يوگسلاوى كه ذرت مصرف مىكنند و بعضى از قسمتهاى مصر و در نواحى هندوستان كه ارزن هندى مىخورند، مشاهده مىشود. اين حقيقت كه اين بيمارى در آمريكاى جنوبى، جايى كه ذرت 80 درصد كالرى را تأمين مىكند، ديده نمىشود؛ مربوط به استفاده از قلياى آهكى در مواد تهيه شده از ذرت است. اين مواد قليايى به آزاد كردن نياسين متصل شده به پروتئين در غلات كمك مىكند.
خواص شيميايى نياسين
اين ويتامين يكى از مقاومترين مواد در طبيعت است. نياسين در محيطهاى اسيدى، قليايى، حرارت، نور و اكسيژن هوا مقاوم است و فقط مقدار مختصرى در آب حل مىشود. در يك طبخ معمولى 25% ـ 15 نياسين از بين مىرود.
فرم نيكوتين آميد آن براى موارد درمانى بهتر است چون به كار بردن مقادير زياد اسيدنيكوتينيك (فرم ديگر نياسين)، كه به عنوان نرمكننده عروق عمل مىكند، ممكن است سبب قرمز شدن پوست شده و ايجاد حس سوزش نمايد.
اعمال نياسين در بدن
اين ويتامين در تنفس سلولى دخالت دارد و در آزاد كردن انرژى از كربوهيدراتها، چربيها و پروتئينها دخالت دارد.
گليكوژن ماده كربوهيدراتى ذخيرهاى موجود در كبد و عضلات مىباشد و نياسين در سنتز آن نقش دارد. همچنين نقش مهمى در سوخت و ساز چربيها در بدن ايفا مىكند.
موارد استفاده پزشكى
در اسكيزوفرنى (جنونى جوانى) به كار مىرود كه البته نتيجهبخش نيست و همچنين در پايين آوردن كلسترول خون نقش مهمى دارد. به طورى كه در مقادير بالا حدود 3 گرم در روز در افراد مبتلا به هيپركلسترولمى (بالا بودن ميزان كلسترول خون) نتيجهبخش است. منتها حالت گرم شدن و گرگرفتگى ايجاد مىكند و پوست قرمز مىشود. بايستى بدانيد كه در مقادير بالاتر از 50 تا 60 ميلىگرم در روز ممكن است عوارض گوارشى (اسهال، استفراغ، تهوع و دل درد) ايجاد كند و گاهى موجب بروز كهير، سردرد، سرگيجه، اسپاسم برونش و درد در ناحيه قفسه سينه مىشود. لذا چنين مقاديرى تنها بايستى تحت نظر پزشك به صورت دارو مصرف شوند و استفاده خودسرانه از آن به هيچ عنوان توصيه نمىشود.
عوارض كمبود ويتامين B3
پلاگر بر روى سه اندام مهم بدن شامل دستگاه گوارش، پوست و اعصاب اثر مىگذارد. عوارض پوستى شامل تورم، التهاب، ناراحتى، خشونت پوست، تاول و تغيير رنگ پوست مىباشند كه سه مشخصه اصلى دارند: علايم قرينه هستند، عارضه آن قدر شديد است كه مرز مشخصى بين قسمت مبتلا و غير مبتلا وجود دارد و اينكه در تابستان به علت تابش بيشتر آفتاب عوارض شديدتر است. عارضه گردن بند پلاگر، يك طوق ملتهب و قطور و كبود است كه تمام گردن را در بر مىگيرد.
عوارض گوارشى شامل بىاشتهايى، التهاب و ناراحتى زبان، كاهش اسيد معده و در نتيجه بروز عفونتهاى مكرر گوارشى، تهوع، دل درد، التهاب و ورم روده مىباشد. بارزترين علامت گوارشى، اسهال شديد است.
حساسيت، سردرد و بىخوابى در مراحل اوليه ايجاد مىشود و به زودى به دنبال آن علايم ذهنى و روحى شديدترى مانند فراموشى، اوهام و بالاخره يك افسردگى شديد كه تقريبا مقدمه مرگ است، ظاهر مىشود.
سالومه آرمين ـ كارشناس تغذيه
در ادامه برای تکمیل بحث نیاسین نوشتار همکارم خانم مریم سجاد پور را بارگذاری می کنم .
نياسين به همراه ويتامين هاي 1B، 2B، 5B، 6B و بيوتين در شکستن کربوهيدرات، پروتئين و چربي و تبديل شدن به انرژي نقش دارد.
اين ويتامين براي تنفس سلولي، افزايش انرژي، سوخت و ساز کربوهيدرات و چربي و پروتئين، سلامت پوست، بهتر عمل کردن سيستم عصبي و متعادل کردن ترشحات صفرا و معده لازم است.
ويتامين B3 سازنده هورمون هاي جنسي ، درمان کننده اسکيزوفرني و بيماريهاي رواني و همچنين افزايش دهنده قدرت حافظه مي باشد.
کبد محل ذخيره ويتامين B3 مي باشد و اين ويتامين از راه روده جذب مي شود.
ويتامين B3 براي عمل هضم ، فعال کردن آنزيم هايي که براي مغز به کار مي روند، کاهش فشار خون و کلسترول خون لازم است.
اعمال ويتامين B3
1. نياسين يک ويتامين محلول در آب است که بيشتر از 50 عملکرد متابوليکي دارد. مهمترين فعاليت اين ويتامين در آزاد کردن انرژي از کربوهيدرات مي باشد.( نياسين به عنوان يکي از منابع توليد انرژي است.)
2. نياسين در توليد انرژي، ساخت اسيدهاي چرب، کلسترول و استروئيد نقش دارد.
3. نياسين چربي را از بافتها براي سوخت و ساز حرکت مي دهد و بدين وسيله آنها را براي توليد انرژي مي سوزاند. اين عمل باعث سلامتي پوست، سلامتي غلاف ميلين ( حافظ سلولهاي عصبي)، هضم بهتر با توليد اسيد معده، حفاظت پانکراس و سلامت بافتها مي شود.
4. ويتامين B3آنزيمها را فعال مي کند. آنزيم سرعت واکنشهاي شيميايي را افزايش مي دهد. اين آنزيمها در توليد انرژي، شکستن چربي هاي غذايي، توليد هورمون هاي اصلي و کلسترول، طي کردن مراحل DNA و رشد و بلوغ سلول ها در بدن فعاليت مي کند.
5. نياسين درمان کننده کلسترول بالا است. نياسين (نه نياسين آميد) بر HDL (کلسترول خوب) فوايد بارزي دارد. عملکرد نياسين بر کلسترول بسيار بهتر از داروهاي پايين آورنده کلسترول نظير: statins مي باشد. همچنين نياسين بر LDL (کلسترول بد) نيز فوايد زيادي دارد.
6. نياسين مقدار کلسترول و ليپوپروتئين و فيبرينوژن خون را کم مي کند و باعث جلوگيري از تصلب شريان مي شود. اما از آنجا که نياسين مقدار هموسيستئين را افزايش مي دهد، پس ممکن است اثر متضادي بر شريان ها داشته باشد و خطر بروز بيماري هاي قلبي را زياد کند.
7. نياسين و نياسين آميد براي درمان بيماري هاي ناشي از کمبود ويتامين B3 بکار مي رود. پلاگر يک بيماري تغذيه اي است که درنتيجه ناکافي بودن ويتامين B3 يا تريپتوفان بوجود مي آيد. نشانه هاي آن عبارت است از: بيماري پوست، اسهال، بيماري هاي رواني و افسردگي.
8. بيماري هاي رواني در اثر کمبود نياسين بوجود مي آيند. مشخص شده که کمبود نياسين در رژيم غذايي باعث از بين رفتن سيستم هاي مغزي و آلزايمر مي شود. البته هنوز مشخص نيست که آيا نياسين جلوي آلزايمر را مي گيرد يا نه؟
9. ويتامين B3کمک در توليد اسيد هيدروکلريک ميکند. اسيد هيدروکلريک براي عمل هضم مفيد است.
10. نياسين آميد درمان کننده روماتيسم، ورم مفاصل، بي خوابي هاي ناشي از بيماري، سردردهاي ميگرني و ديابت وابسته به انسولين مي باشد.
11. همچنين نياسين به عنوان آنتي اکسيدان و از بين برنده مسموميت نيز عمل مي کند.
12. يکي ديگر از اعمال نياسين، توليد هورمون هاي جنسي و آدرنال (هورمون مترشحه از غدد فوق کليه) مي باشد.
13. نياسين، هيستامين را آزاد مي کند و بدين وسيله باعث اتساع عروق خوني مي گردد. اين عمل موجب گرما، قرمزي، خارش در صورت ، سينه، پشت و پاها مي شود.
14. نياسين موجب اتساع مويرگهاي مغز و ديگر بافتها نيز مي شود.
15. نياسين حمل کننده اکسيژن به مغز است و از فراموشي جلوگيري مي کند.
16. نياسين، جنون و افسردگي و وهم بي مورد را از بين مي برد.
17. نياسين از ظهور آکنه، ميگرن، سرگيجه، فراموشي، افزايش فشار خون و اسهال جلوگيري مي کند.
18. نياسين همراه با کروم ( يکي از عناصر معدني بدن)، به وسيله تنظيم گلوکز خون باعث بهبود عملکرد انسولين مي شود.
19. مکمل ويتامين B3با کمک ديگر مواد مغذي براي ديد بهتر و جلوگيري از آب مرواريد بکار مي رود.
20. نياسين آميد افزايش دهنده حرکت مفاصل، تقويت عضلات و کاهش دهنده خستگي مفاصل و عضلات مي باشد.
مقدار لازم ويتامين B3(نياسين) براساس RDA
مقدار لازم هر ويتامين بستگي به سن، جنس و ديگر فاکتورها از قبيل: بارداري، شيردهي و ...... دارد.
مقدار لازم ويتامين B3برطبق RDI (سازمان پيشنهاد کننده مقدار دريافت مواد مغذي )، براي مردان 19 ميلي گرم در روز، براي زنان 13 ميلي گرم در روز، براي زنان باردار 15 ميلي گرم در روز، براي زنان شيرده 18 ميلي گرم در روز مي باشد.
افرادي که کمبود پروتئين دارند، نياز بيشتري به نياسين دارند.
بهترين راه براي دريافت مقدار لازم نياسين، توجه به هرم غذايي و تنوع و تعادل غذا مي باشد.
چه کساني بيشتر به ويتامين B3 محتاجند؟
الکليسم ها و افرادي که در رژيم غذاييشان مقدار کافي پروتئين ندارند، ديابتي ها، بيماران کبدي، چشمي و همينطور افراديکه دچار زخم معده هستند. اين افراد نياز به مکمل دارويي يا غذايي ويتامين B3 دارند.
وقتي غذا در آب پخته مي شود، تمام نياسين خود را از دست مي دهد.
به تازه گي مشخص شده که نيکوتين آميد نقش جلوگيري کننده و همچنين کنترل کننده ديابت مي باشد.
کمبود ويتامين B3
بيماري پلاگر در اثر کمبود اين ويتامين بوجود مي آيد.
به خاطر وابستگي ويتامين B3به انرژي، کمبود اين ويتامين همراه علائم و نشانه هاي زير مي باشد:
ضعف عمومي، ضعف عضلاني و کمبود اشتها.
ديگر علائم شامل: نقاط قرمز رنگ خارش دار، سوزش دهان، التهاب و زخمي شدن زبان، تهوع و استفراغ، بي خوابي، افسردگي، سرگيجه و کم خوني.
کمبود نياسين با علائم زير شناخته مي شود: زخمهاي دردناک، افسردگي، اسهال، سرگيجه، گرسنگي، تنفس بد بو، سردرد، سوئ هضم، بي خوابي، دست و پا درد، بي اشتهايي، پايين آمدن قند خون، ضعف عضلاني، شکسته شدن و آماس پوست.
مسموميت و بيش از حد استفاده کردن ويتامين B3
مقدار زياد نياسين موجب: آسيب رساندن به کبد، زخم معده ، خارش درپوست، عدم تعادل گلوکز و اتساع مجراي خوني مي شود.
اگر اسيد نيکوتنيک بيشتر از 200 ميلي گرم مصرف شود، رگهاي خوني گشاد شده و فشار خون خيلي پايين مي آيد.
اگر از اين مقدار بيشتر مصرف شود، دچار: خارش، بالا رفتن قند خون، زخم معده و بيماري هاي کبدي مي شود.
نياسين بهتر است با ويتامينهاي گروه B و ويتامين C مصرف شود، تا قدرت جذب آن بالا رود.
منابع غذايي ويتامين B3
نياسين هم در منابع حيواني و هم در منابع گياهي يافت مي شود.
نياسين در لبنيات، مرغ، ماهي، گوشت، آجيل و تخم مرغ وجود دارد.
سبزيجات، نان هاي غني شده و غلات نيز راراي اين ويتامين مي باشند.
ويتامين B3 (نياسين) در گوشت گاو، جگر گاو، بوقلمون، تن، مخمر، بروکلي، هويج، پنير، آرد ذرت، خرما، تخم مرغ، ماهي، شير، بادام زميني، سيب زميني، گوجه فرنگي، گندم، جو، فلفل يافت مي شود.
با نوشيدن 1 فنجان قهوه 3 ميلي گرم نياسين وارد بدن خود کرده ايد.
تريپتوفان در بدن تبديل به ويتامين B3 مي شود.
ويتامين B3 غالبا با ديگر ويتامين هاي B ترکيب مي شود. ويتامين هايي از قبيل: تيامين، ريبوفلاوين، اسيد پانتوتنيک، پيريدوکسين، سيانوکوبالامين و اسيد فوليک.
بدن مي تواند نياسين را از اسيد آمينه ضروري تريپتوفان بوجود آورد. 60 ميليگرم تريپتوفان، 1ميليگرم نياسين را مي سازد.
از آنجاييکه تريپتوفان سازنده سروتنين است ، در اثر کمبود نياسين در رژيم غذايي، سروتونين زياد مي شود و اين خود عاملي در بروز افسردگي مي باشد.
پلاگر چيست؟
پلاگر از 2 کلمه ايتاليايي pelle (پوست) و agra (زبر) بوجود آمده است. درنتيجه مشکلات پوست در اين بيماري وجود دارد.
پلاگر با علائمي از قبيل: اسهال، آماس پوست و بيماري رواني ظاهر مي شود. اگر اين بيماري درمان نشود، فرد مي ميرد.
تريپتوفان موجود در رژيم غذايي، تبديل به نياسين مي شود، پس مي تواند از بيماري پلاگر جلوگيري کند.
چه عواملي باعث بروز پلاگر مي شود؟
اين بيماري از 2 طريق بوجود مي آيد:
· نياسين و يا تريپتوفان در رژيم غذايي کافي نيست. (در کشورهاي در حال توسعه اين مورد بيشتر ديده مي شود.)
· نياسين در رژيم غذايي کافي است، اما جذب نمي شود. اين نوع به خاطر عوامل مختلف بوجود مي آيد، از قبيل:
* از بين رفتن متابوليسم تريپتوفان
* بيش از حد نوشيدن الکل
* اسهال دراز مدت
* بيماري هاي معدي- روده اي
* سيروز کبدي
* غده هاي سرطاني
* داروهاي ضد سل
علائم و نشانه هاي پلاگر
پلاگر را بيماري 4 D مي خوانند.
1- بيماري پوستي ( dermatitis)
2- اسهال (Diarrhoea)
3- بيماري رواني (dementia)
4- مرگ death
علائم پوست:
· قرمز شدن پوست در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشيد و محل گرم. لکه هاي آن مانند آفتاب زدگي مزمن مي باشد.
· جوش هاي متقارن در بدن، چه محل هاي قرمز و چه محل هاي سالم.
· خارش و حساس بودن پوست
· پوست ضخيم، زبر و ناهموار.(خون آمدن پوست مي تواند باعث سياه شدن شود.)
· اين بيماري پوستي، مي تواند در هر جايي از بدن بوجود آيد. اما اندامهاي درگير معمولا دستها، بازوها، پايين ساق پاها، پاها، صورت و گردن مي باشند.
· لب ها، زبان و فک نيز ممکن است زخم شوند.
علائم مربوط به معده و روده
· اسهال
· اشتهاي کم، درد شکمي، تهوع و استفراغ
· سخت نوشيدن و خوردن، سوئ تغذيه
علائم مربوط به اعصاب
· خون سردي، بي علاقگي و افسردگي
· سردرد، عدم حافظه، دست پاچگي و پريشاني، زود رنجي، بي قراري، عصبانيت، لرزش و رعشه
· بيماران عاقبت گيج شده، بي هوش مي شوند و ممکن است بميرند.
چگونه بيماري پلاگر درمان مي شود؟
بوسيله تغذيه صحيح و مصرف کردن منابع اين ويتامين و دادن نياسين يا نيکوتين آميد يا از راه دهان و يا از طريق وريد، ميتوان اين بيماري را درمان نمود.
رژيم پر پروتئين به همراه ويتامين هاي گروه B در بهبودي اين بيماران بسيار موثر مي باشد.