باکو (به آن باكی نیز اطلاق می‌شود) پایتخت کشور جمهوری آذربایجان، بزرگترین شهر و بندر این كشور است و بر كرانه غربی دریای خزر و در شبه جزیره آبشوران قرار دارد. برمبنای اسناد تاریخی باكو یكی از كهن‌ترین شهرهای خاوری است. این منطقه همچنین یکی از مناطق نفت‌خیز جهان می‌باشد. مجله نامدار فوربس باكو را كثیف‌ترین شهر جهان نامیده است، شهرتی كه وامدار آلودگی شدید و خطرناك هوا ناشی از استخراج نفت و حمل و نقل است.
به باور بسیاری باكو از نام كهن پارسی بادكوبه می‌آید كه اطلاق به جایی دارد كه شدت باد در آن زیاد است، زمستان‌های باكو نیز به كوبندگی طوفان‌ها و بادهای خشن معروف است. دیگران باكو را آمده از بغ‌كوه (كوه خدا) می‌دانند.
باكو از سه منطقه اصلی تشكیل شده؛ ایچری شهر (شهر باستانی)، بخشی كه در دوران سوسیالیستی بنا شده و دیگری بخش جدید و نوساز شهر است.
vجاذبه‌ها
باكو تعطیلات پرطراوتی را با هنرهای نمایشی، اپرا و باله خود به ارمغان می‌آورد. اجراهای فریبنده‌ای كه از دارایی‌های غنی فرهنگ آذری و یا ملل دیگر گلچین شده‌اند. سالن‌های متعدد و مشهور اجرا چون تالار فیلارمونیك و آذربایجان سینما جدای از كیفیت عالی صدا، خود بناهایی دیدنی هستند. موزه فرش و هنرهای دستی مجموعه‌ای یكتا را از دوران‌ها و سبك‌های گوناگون فرش فراهم آورده و میزبان دست‌بافت‌های زیبای ایرانیان آذری نیز هست. موزه هنر آذربایجان نیز آثار هنرمندان نامدار شرقی و غربی را به نمایش گذارده است. شهر باستانی باكو در حصار دیوار‌های كهن از جاذبه‌های نامدار باكو است كه در زمره آثار میراث جهانی یونسكو قرار گرفته و شامل چندین موزه، كاخ، كاروانسرا، بازار و میادین دیدنی است. رقص و پایكوبی در بار‌ها، دیسكو‌ها و كلاب‌ها تا ساعات اولیه صبح ادامه دارد و گردشگران بسیاری را جذب خود می‌كنند. دیدنی‌های جذاب طبیعی نیز بخشی دیگر از جاذبه‌های باكو را شكل می‌دهند. شورستان‌های اطراف شهر و سواحل زیبای خزر هركدام طرفداران خود را دارند.
vبهترین زمان سفر
بهترین زمان سال برای سفر به باكو میان ماه‌های فرودین تا آبان است، زمانی كه هوا بهترین چهره خود را به نمایش گذارده است. نوروز در آذربایجان نیز به عنوان یك عید ملی گرامی داشته می‌شود و جشن‌های بسیار باشكوهی در شهر برگزار می‌شوند. ایرانیان بسیاری این فرصت را مغتنم شمرده تعطیلات نوروزی خود را در این شهر سپری می‌كنند.
vآب و هوا
در دوران شوروی سابق، باكو مقصد تعطیلات شهروندان این كشور بود، جایی كه می‌توانستند از سواحل زیبا و مجموعه‌های تفریحی رو به دریا (كه اكنون ویران گردیده‌اند) لذت ببرند. آب و هوای باكو در تابستان گرم و شرجی و در زمستان سرد و بارانی است. گاهاً طوفان‌هایی شهر را در طول زمستان درمی‌نوردند. این بادهای سهمگین اغلب از سوی شمال جریان می‌یابند و بار هوای سرد قطبی را به دوش می‌كشند. بارش برف در باكو با ارتفاع ۲۸ متر زیر سطح آب دریا بسیار نادر است و دما در ساحل به ندرت به زیر صفر می‌رسد. دمای هوا در تابستان میانگینی در حدود ۲۸ درجه سانتی‌گراد دارد و دما ممكن است تا ۳۶ درجه سانتی‌گراد نیز افزایش یابد. میانگین دمای سالیانه شهر باكو تنها ۰.۱ درجه سانتی‌گراد با میانگین دمای سالانه كره زمین (۱۴.۲ درجه سانتی‌گراد) تفاوت دارد. ناحیه جنوب غربی باكوی بزرگ خشك‌ترین ناحیه آذربایجان با كمتر از ۱۵۰ میلی‌متر بارش سالیانه است. در اطراف شهر تعدادی گِل‌فشان و چندین دریاچه نمك وجود دارند.
vدیدنی‌های باكو
باكو شهری غریب، پریشان و صنعتی است اما همچنان شهری جذاب برای سیاحت است. میتوانید پیاده به اكتشافات خود بپردازید، گرچه نقشه‌ها چندان هم قابل اعتماد نیستند، اما صادقانه نیاز چندانی هم به آنها نخواهید داشت.
فضای دلنشین میدان فواره، قطار كافه‌ها و چایخانه‌ها، خیابان‌های انباشته از مراكز خرید، چشم‌اندازهای بادگیر از خزر، تفرجگاه‌های ساحلی با درختان سرو و زیتون، كانال‌های آبی بتونی كه یادآور ونیز هستند و ... همه فضایی دلكش را برای چنین شهری پدید می‌آورند.
اگر می‌خواهید خود را گم كنید، شهر باستانی را پیشنهاد می‌كنیم. باكوی كهن با حصارهای قرون وسطایی خود، میزبان كاخ شیروان‌شاه و چندین موزه و مسجد با مناره‌های دیدنی است. اگر راه خود را از سوی كاخ به سمت دریا كج كنید، در مسیر به ملاقات برج غول‌پیكر دختر (قیزقلعه‌سی) نائل خواهید شد، اثری باستانی از دوران ساسانی كه نمایی فراخ از باكو را از فراز خود نثارتان می‌كند.
پرسه‌های بیهدف شامگاهی در خیابان‌های باكو بسیار دوست داشتنی است. ذخایر نفتی باكو در اواخر قرن نوزدهم میلادی پای سرمایه‌داران و روچیلد‌ها را برای افزایش دارایی به این شهر باز كرد و به دنبال آن، مقاطعه‌كاران شهر را خیابان به خیابان گسترش دادند، آپارتمان‌های نقلی دوران سوسیالیسم كه بسیاری كنون مخروبه و غبارآلود هستند، با هیبت ترسناك و بالكن‌هایی پیش آمده سوی خیابان كه همچنان نمایی برازنده را به خیابان عرضه می‌كنند.
تالار اپرا جولانگاه خنیاگران و نقش‌آفرینان بسیاری بوده و هست. شارل دوگل در ۱۹۴۴ پیش از دیدار با لنین برای نمایشی در این تالار توقف نمود. موزه فخیم لنین اكنون به موزه فرش بدل شده و خانه فرش‌ها و بافته‌های زیبای بسیاری است. موزه دولتی هنر روبروی تالار فیلارمونیك نیز از همان خانه‌های سرمایه‌داران نفتی است كه امروز آثار هنرمندان آذری و غربی را نگهداری می‌كند.
كمی دور‌تر، در شبه جزیره آبشوران، دیدنی‌های بسیاری چون آتشكده آتشگاه و كوه یانار داغ كه بیش از هزارسال همچنان مشتعل است، وجود دارند و میتوانید با تاكسی و یا وسایل حمل و نقل عمومی بدان‌ها دسترسی یابید. در مسیر نیز شاهد زمین‌های بایر نمكی با حوضچه‌های طبیعی نفت كه به سطح زمین تراوش كرده‌اند، خواهید بود. سواحل شیخووو و هزار و یك شب نیز از جمله سواحل دیدنی دریای خزر هستند.
vهتل‌ها و مهمانخانه‌های باكو
رشد و توسعه هتل‌ها در باكو آهنگی كند دارد، برخی از آنها به سر و شكل خود جانی تازه داده‌اند و برخی دیگر كاربری‌های دیگری یافته‌اند. كیفیت هتل‌ها تنوع بسیار دارد، بد تا عالی. رقابت میان هتل‌ها مراحل بدوی خود را می‌گذراند و قیمت‌ها تقریباً بالا هستند، چراكه بسیاری از مهمانان را تجار و صاحبان صنایع نفتی شكل می‌دهند تا گردشگران. بسیاری از هتل‌ها در دستان دولت هستند كه همچنان به آیین سوسیالیستی پیشین خود گردانده می‌شوند و البته با كمی ادویه مافیای محلی. هرگونه انتقادی بر خدمات آنها غیرضروری است. در بسیاری از هتل‌ها اقدامات امنیتی واضح و بعضاً فضولانه است. در آذربایجان واژه حریم شخصی در معنی اندكی غریب است. هتل‌های كوچك و متوسط اگر مستقیماً اقدام به رزرو كنید، اغلب نرخ‌های معقولی را پیشنهاد می‌دهند.
باكو از فقدان هتل‌های مناسب با بهای متوسط و هتل‌های طراحی شده برای گردشگران رنج می‌برد. به جبران آن حیطه وسیعی از آپارتمان‌های مبله برای اجاره كوتاه‌مدت محیا هستند. با مراجعه به آژانس‌های مسافرتی محلی میتوانید این‌گونه آپارتمان‌ها را بیابید. اجاره یك آپارتمان مناسب در مركز شهر چیزی حدود ۴۵ دلار برای هر شب هزینه می‌برد.
vرستوران‌های باكو
برای آذری‌ها غذا بخش مهمی از فرهنگ را می‌سازد و ریشه در تاریخ، سنت و ارزش‌های ملی دارد. باروری زمین و منابع غنی آبزیان دریای خزر تنوع غذایی غنی‌ای را پدید آورده است. آذربایجانی‌ها بیش از ۳۰ نوع آش، شامل آنهایی كه با ماست تهیه می‌شوند، انواع كباب و ششلیك، كوفته، و پلو دارند. طرز طبخ و طعم این غذاها با آنچه اقوام آذری ساكن در ایران تدارك می‌بینند تفاوت اندكی دارد. تنها تسلط چندین ساله حكومت كمونیستی شوروی تاثیراتی بر مواد اولیه غذا گذاشته است و بطور مثال، امروزه كمتر از برنج و بیشتر از سیب‌زمینی در تدارك غذا بهره گرفته می‌شود. انواع میوه خشك‌شده نیز در طبخ غذا مورد استفاده هستند. آذری‌ها همچنین در بهره‌گیری و وفور انواع سبزیجات در غذاهایشان مشهورند و جدای آن بشقاب سبزیجات تازه عموماً به همراه غذا سرو می‌شود.
چای نوشیدنی اصلی مردم آذربایجان است، آنرا پیش از صرف غذا می‌نوشند و همچنین همیشه برای خوش‌آمد گویی به مهمانان مهیا می‌شود.
مجموعه گسترده‌ای از رستوران‌های خوب در باكو وجود دارد. جدای از بهای مناسب، برای انواع ذائقه‌ها غذا یافت می‌شود. غذاهای آذری، فرنگی، ایرانی، آسیایی و غذاهای سریع را به راحتی میتوانید بیابید.
چایخانه‌های فراوانی نیز در شهر پراكنده‌اند. برای لمس فرهنگ محلی سری به آنها بزنید و از چای به همراه شیرینی لذت ببرید. چالش مسابقه بر سر نرد یا دومینو نیز بخشی دیگر از تفریحات چایخانه‌ای است.
vمراكز خرید باكو
تنوع كالاها در طول چند ساله گذشته رشد چشمگیری یافته و با توجه به بهای مناسب آنها، باكو را مبدل به مقصدی مناسب برای خرید نموده‌اند. البته بسیاری از كالاها از تركیه وارد می‌شوند، اما فرش و گلیم، اشیاء عتیقه، ظروف كریستال و عروسك‌های روسی محبوب‌ترین كالاها را نزد خریداران تشكیل می‌دهند. فروشگاه‌ها و مراكز خرید در سطح شهر باكو پراكنده‌اند. در نزدیكی میدان فواره میتوانید تراكم فروشگاه‌های فرش، لوازم الكتریكی و عروسك‌های سنتی ماتریوشكا را شاهد باشید. بازار‌های روباز و دكه‌های خیابانی بسیاری نیز در باكو وجود دارند كه هرآنچه میتوانید تصور كنید را به فروش می‌رسانند. شهر كهن باكو نیز مملو از فروشگاه‌های سوغات، عتیقه و صنایع دستی است.
پیش از خرید به تاریخ انقضا، مارك‌های تقلبی و كیفیت اجناس دقت كنید. گرچه برخی فروشگاه‌ها دلار آمریكا را نیز می‌پذیرند، بسیاری دیگر تنها منات را قبول می‌كنند. كارت‌های اعتباری از دلار نیز اقبال كمتری دارند. اغلب فروشگاه‌ها تا ساعت ۸ شب باز هستند.
باكو مقصدی دلپذیر برای تفریح و خوشگذرانی است. كلاب‌ها، بار‌ها و دیسكوهای بسیاری در شهر پراكنده‌اند، برخی موسیقی و حال و هوای غربی را برگزیده و برخی دیگر نوایی شرقی دارند اما در همه آنها بهای ورودی و خدمات ارایه شده چندان گران نیست. بد نیست كه برای یافتن فضای مورد علاقه‌تان به چندتایشان سر بزنید و بهتر است آنها را با دوستان جدیدی كه یافته‌اید ترك نكنید و ملاقات‌های بعدی را ترجیح دهید. جاز كلاب همه ساله فستیوال جاز باكو را برگزار می‌كند كه شنیدنی است. بیشتر بار‌ها و پاب‌ها در اطراف میدان فواره مجتمع شده‌اند، میدانی وسیع و زیبا كه برای پرسه‌هایی بیهدف و تماشای مردم در گذر فرصت‌های كم‌نظیری فراهم می‌سازد.
نمایش‌های باله و اپرا در باكو زبانزد همه هستند. تالار ملی باله و اپرا در خیابان نظامی اجراهای تسخیركننده‌ای را پیشنهاد می‌دهد. تالار فیلارمونیك نیز اجراهای دلچسبی را در پارك نزدیك خود برگزار می‌كند.
دیدار از پارك كوهستانی منظره وسیع و جذابی را از باكو و سواحل خزر به همراه دارد و میتوانید در چایخانه آن بعدازظهر دل‌انگیزی را سپری سازید. اگر هوای آبتنی در خزر را دارید، سواحل شنی فراوانی را با امكانات شنا در شبه‌جزیره آبشوران خواهید یافت. گرچه به علت ورود گنداب‌های صنعتی و نفتی به دریا بهتر اینست كه حمام آفتاب را به شنا ترجیح دهید. حمام‌های تركی مناسبی نیز برای خستگی دركردن در باكو وجود دارند.
vمقررات روادید (ویزا)
اخذ روادید برای سفر به آذربایجان الزامی است و باید از طریق نمایندگی‌های این کشور در تهران و تبریز نسبت به تحصیل روادید اقدام نمائید و چنانچه از کشور دیگری قصد سفر به آذربایجان را دارید، میتوانید از نمایندگی این کشور در آنجا نسبت به تحصیل روادید خود اقدام نمائید. در صورت ورود به این كشور از طریق مرز هوایی، بدون دریافت روادید، میتوانید مجوز اقامت كوتاه‌مدت را در یكی از فرودگاه‌های حیدرعلی‌اف، گانجا و نخاجیوان اخذ نمایید.
جهت اخذ روادید جمهوری آذربایجان به مدارك زیر نیاز دارید:
نامه درخواست ویزا از سوی متقاضی، تکمیل برگ درخواست ویزا، اصل گذرنامه، ۲ قطعه عکس جدید ۴×۳ جهت الصاق به فرم، پرداخت هزینه روادید (۴۰ دلار آمریكا)
اداره کنسولی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان متولی تمدید روادید اتباع خارجی در این کشور است و جریمه نداشتن روادید ماهیانه ۵۰ دلار می‌باشد.
بر اساس قوانین جمهوری آذربایجان اتباع خارجی که قصد اقامت بیش از ۳۰ روز در این کشور را دارند. می‌بایستی ضمن ثبت محل زندگی خود در پاسگاه پلیس محلی، نسبت به دریافت اقامت موقت اقدام نمایند که مراحل اداری سختی دارد. لذا اقامت بیش از ۳۰ روز در هر بار ورود به این کشور توصیه نمی‌شود.
جهت اطلاعات بیشتر به وب‌گاه رسمی وزارت امور خارجه آذربایجان مراجعه فرمایید.
vمقررات گمرك
كالاهایی كه مسافر می‌تواند معاف از عوارض گمركی وارد كشور آذربایجان نماید:
وسایل و كالاهای شخصی با ارزش كمتر از ۱۰۰۰ دلار برابر و یا كمتر از ۵۰ كیلوگرم
دارو‌های پزشكی برای مصرف شخصی
۳ لیتر نوشیدنی الكلی و سه باكس سیگار
سوخت خودرو پر شده در باك
اشیاء هنری، فرهنگی، تاریخی و علمی بدون هیچ محدودیتی
درصورتیكه پول نقد همراه دارید بایستی آنرا در گمركات اظهار نمایید تا با جزاهای مربوط به ورود و خروج ارز از این كشور مواجه نگردید. ورود و خروج وجه رایج آذربایجان (منات) بهر میزان ممنوع می‌باشد و در صورت مشاهده به‌نفع دولت آذربایجان مصادره خواهد شد.
۲۵۰ گرم خاویار را میتوانید معاف از عوارض گمركی از آذربایجان خارج نمایید.