• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

دیدنیهای شهر تبریز

Nicol

متخصص بخش گردشگری
آشنايي با باغ ائل‌گلي

باغ ائل گلي (شاه گلي) درون بافت شهري و در فاصله 7 كيلومتري جنوب شرقي تبريز در استان آذربايجان شرقي با ابعاد 263 *40/355 متر مربع واقع شده است.
شاه گولي به معني «استخر شاه» ترجمه شده است. گول در زبان تركي به معني استخر مي‎باشد. احداث بناي اوليه اين آبگير را به زمان پادشاهان آق قويونلو و توسعه آن را به زمان صفويه نسبت مي‎دهند.
شاهزاده قهرمان ميرزا، پسر هشتم نايب‎السلطنه عباس ميرزا، هنگام فرمانروايي در تبريز، به تعمير اين استخر همت گماشت، عمارت 2 طبقه زيبايي در وسط آن بنا كرد، از وسط ساحل شرقي استخر تا محل عمارت خياباني تعبيه نمود و كوه بلندي را كه در جانب شرقي استخر قرار داشت به صورت سكوها و پله‎هاي عريض مرتبي درآورد و در چند جاي آنها به فاصله معيّن جويها و آبشارهايي ايجاد كرد و در نظر داشت كه اين بنا را كاخ ييلاقي خود قرار دهد، اما هنوز كار تزيين بنا اتمام نيافته، درگذشت و فرزندانش اين حادثه را به فال بد گرفتند، عمارت متروك ماند و از آن تاريخ به بعد، فقط استخر شاه براي ذخيره كردن آب جهت آبياري مزارع و باغهاي شهر در تابستانها مورد استفاده قرار گرفت.

shahgoly-0608-1-az.jpg


در بهار سال 1309 هـ . ش كه هنوز استخر و طبقه پايين عمارت آن باقي بود از طرف شهرداري تبريز تعمير گرديد و از اواخر ارديبهشت ماه به صورت گردشگاه عمومي شهر در آمد. عمارت يك طبقه در فروردين ماه 1346 به علت كثرت رطوبت و فرسودگي بنا تخريب شد و در سال 1349 هـ . ش بناي عمارت دو طبقه با همان طرح قبلي آغاز گرديد.

shahgoly-0608-3-az.jpg


اندازه فعلي استخر در مرمت سالهاي 1367 بعلت احداث فضاي گلكاري در حاشيه آن قدري كوچكتر شده است. كف استخر روي زمين طبيعي قرار داشته و از هيچ مصالحي براي پوشاندن آن استفاده نشده است، عمق استخر از سه متر در گوشة شرقي تا نه متر در كنار دهنه متفاوت است.

shahgoly-0608-4-az.jpg


مخزن آب، مثل باغ تخت شيراز از چشمه‌اي تامين مي‎گرددكه از سنگي بالاي مرتفع ترين سكو مي‎جوشد. آب مخزن را پنج نهر تشكيل مي‎دهد كه در هر سكويي، يك آبشار ايجاد مي‎شود و هر سكو يا پلكان، داراي يك رديف درخت تبريزي در كنار ديوار عقب آن و يك رديف درخت بيد در كنار نهرهاي آن است.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
ارگ تبریز
ارگ تبریز
یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز
1251646221_argetbz1.jpg

ارگ تبریز (علی‌شاه) یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز است. این ارگ در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد و امروزه فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصلای بزرگ تبریز در این مکان احداث شده‌است.
ارگ تبریز توسط خواجه تاج‌الدین علی‌شاه بنا شده‌است. این بنا براثر زمین‌لرزه و گذر زمان تا حدودی تخریب شده‌است. در محوطهٔ ارگ، آثار تاریخی ارزشمندی همچون «مدرسهٔ نجات» که به‌عنوان یکی از نخستین مدارس ایران به‌شمار می‌رفت و نیز «سالن تئاتر شیر و خورشید» قرار داشت که پس از شروع برنامهٔ تخریب و تبدیل ارگ تبریز به مصلای بزگ تبریز از سال ۱۳۶۰ و در زمان امامت جمعهٔ آیت‌الله ملکوتی، بخش اعظمی از ارگ توسط جهاد سازندگی با بولدوزر و مواد منفجره تخریب شده‌است.

ارگ تبریز و محوطهٔ باستانی آن در ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی به شمارهٔ ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به‌ثبت رسیده‌است و نقشهٔ حریم استحفاظی قانونی و ظوابط حفاظتی آن در نشست ۲۹ خرداد ۱۳۵۷ شورای حفاظت آثار تاریخی ادارهٔ کل حفاظت آثار تاریخی مشخص و مورد تأیید اعضا قرار گرفته‌است.

امروزه تنها بخشی از دیوارهای عظیم و محراب بسیار بلند شبستان جنوبی این مسجد برجای مانده‌است که خود موید شکوه و آبادانی آن در گذشته‌است. دیوارهای موجود در حقیقت تشکیل‌دهندهٔ ایوان تاق‌پوش و حمال تاقی استوانه‌ای عظیمی بوده‌است که فضای به‌وجودآمده به‌عنوان شبستان و عنصبر اصلی مسجد علی‌شاه به‌شمار می‌رفته‌است. بقایای موجود بنا، حکایت از یک ایوان به‌عرض ۳۰٬۱۵ متر و جرز و دیواهای کناری به ضخامت ۱۰٬۴۰ متر و پی‌ها و فونداسیونی ژرف و حجیم متناسب سازه‌های فوقانی و ارتفاع احتمالی بنا تا خط آغاز تاق استوانه‌ای ۲۵ متر (البته دقت رد تناسب سازه‌های اثر ۳۶ متر صحیح به‌نظر می‌رسد) بوده‌است.

 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]مقبره الشعرای تبریز ...

محمد فرزان مهر از معماری مقبره الشعراي تبريز می گوید...«طرح من در سال 1349 پس از شرکت در مسابقه طراحي ويژه ساخت آن در سطح کشور برنده شد...»؛ این آغاز کلام معماری موفق ولی نه چندان شناخته شده در در نشست بررسي طرح توسعه مجموعه مقبره الشعرای تبریز است، بنایی که از شاخص ترین آثار یادمانی معاصر معماری ایران محسوب می شود.


maghbaraoshoara%5B1%5D.jpg

وي افزود: عمليات ساخت اين بناي فرهنگي با انعقاد قراردادي بين طراح و انجمن ملي مفاخر کشور در سال 1351 آغاز شده و پس از پيروزي انقلاب اسلامي تکميل طرح در سال 1361 به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي سپرده شد.
وي اظهار داشت: سازه معماري واقع در وسط محوطه مجموعه تاريخي فرهنگي مقبره الشعراي تبريز به گونه اي طراحي شده که حس ايجاد ارتباط بين بيننده و سازه و نيز نو بودن طرح آن همواره برقرار باشد.
" فرزان مهر " اضافه کرد: جذابيت طرح سازه و جالب بودن آن از بعد زيبايي شناختي براي بازديدکنندگان پس از گذشت نزديک به چهار دهه گواه روشني بر اين ادعا است.
maghbaraoshoara%5B2%5D.jpg
وي در خصوص استحکام سازه معماري مجموعه تشريح کرد: براي اجراي طرح و نيز اطمينان از مقاوم بودن آن ابتدا پنج لايه از زمينه کوبيده شده تا مقاومتي برابر 2/1 کيلوگرم به ازاي هر سانتي مترمربع به دست آيد.
وي يادآور شد: سازه بناي وسط محوطه مجموعه تاريخي فرهنگي مقبره الشعرا فلزي بوده و با قطعات بتوني پيش ساخته پوشانده شده است.
مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي آذربايجان شرقي نيز در اين نشست از برنامه اين نهاد براي افزايش عمر مجموعه تاريخي فرهنگي مقبره الشعراي تبريز به 500 سال خبر داد.
"احمد احمدي منش " گفت: اين کار ازطريق دقت دراجراي طرح توسعه و استفاده از متدهاي مقاوم سازي روز دنيا در زمينه ساخت بناهاي فرهنگي صورت خواهد گرفت.
maghbaraoshoara%5B3%5D.jpg
وي افزود: براي اين منظور، پيشرفت مراحل مختلف طرح توسعه مجموعه فرهنگي تاريخي مقبره الشعراي به شکل کارشناسي شده بوده و با نظارت متخصصان امر سعي مي شود که اين ميراث ادبي ، تاريخي و فرهنگي گردشگري منطقه براي آيندگان حفظ شود.
درمجموعه فرهنگي تاريخي مقبره الشعرا،يک هزارسال پيش شاعراني از کشورهاي مختلف منطقه سکونت داشته و اين محل ابتدا به " حضيره الشعرا " (مکان اقامت شاعران ) شهرت داشت که پس ازفوت ودفن آنان به مقبره الشعرا (مکان دفن شاعران ) تغيير نام داد.
بنا بر مستندات تاريخي در اين مکان فرهنگي تاريخي 320 شاعر و عارف دفن شده اند که قديمي ترين آنها " اسدي طوسي " ، شاعر قرن چهارم هجري است.
به عقيده کارشناسان حوزه فرهنگ کشور ، مقبره الشعراي تبريز ، مجموعه اي غني از تاريخ ادبيات ايران زمين است که گستردگي آن از مرزهاي جغرافيايي فرهنگي کشورمان ، فراتر مي رود.
بناي مشرف بر مقبره استاد شهريار با بيش از 20 متر ارتفاع در وسط اين مجموعه تاريخي فرهنگي ، چشم اندازي زيبا به آن بخشيده و اين مجموعه را به يکي از نمادهاي هويتي تبريز تبديل کرده است.
متاسفانه دريکي دو دهه اخير به دليل تخريب بخشي ازقبور عرفا و شعراي اين مجموعه به دست يکي ازشهرداران وقت تبريز، آسيب هاي جبران ناپذيري به آن وارد شده است.
نام این گورستان در آثار مکتوب پیش از سدهٔ هشتم هجری به‌چشم نمی‌خورد. کتاب لباب الالباب تألیف محمد عوفی در سال ۶۱۸ هجری که در آن شرح حالی از شاعران سدهٔ هشتم هجری -همانند خاقانی و فارابی که در مقبرة‌الشعرا مدفون‌اند- گنجانده شده‌است، نامی از این مکان به‌میان آورده نشده‌است. قدیمی‌ترین اشاره به این گورستان در کتاب نزهـه القلوب تألیف حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری می‌باشد؛ همچنین در «تاریخ گزیدهٔ مستوفی» تألیف ۷۳۰ هجری نیز به مقبرة‌الشعرا اشاره شده‌است.
به‌دلیل متروک‌شدن مقبرة‌الشعرا پس از زمین‌لرزه‌های سال‌های 1193 و 1194هجری و به‌دلیل مدفون‌شدن بسیاری از شاعران و عارفان بزرگ در این گورستان، در شهریورماه 1350 خورشیدی مسابقه‌ای برای طرح یک بنای یادبود در مقبرة‌الشعرا توسط روزنامه‌های اطلاعات و کیهان و محله یغما برگزار گردید و پس از چندی پیشنهاد «غلام‌رضا فرزان‌مهر» برگزیده شد و عملیات احداث بنای یادبود آغاز گردید. هم‌اکنون این بنای یادبود نماد مقبرة‌الشعرا و یکی از نمادهای شهر تبریز محسوب می‌شود.
جمهوری آذربایجان در مسابقات آواز بوروویژن ۲۰۰۹ از تصویر مقبرة‌الشعرا به عنوان یکی از نماد‌های خود استفاده کرد که موافقان و مخالفان زیادی را به همراه داشت.

بیش از ۴۰۰ شاعر، عارف و رجال نامی ایران و کشورهای منطقه از ۸۰۰ سال پیش به ترتیب از حکیم اسدی طوسی تا استاد شهریار، یکی پس از دیگری در اینجا به خاک سپرده شده‌اند.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]ارگ علیشاه تبریز...
ark.jpg


این بنای تاریخی که بازماندهٔ مسجد معروف علی‌شاه -وزیر محمد خدابنده- وابوسعید بهادرخان است در بین سال‌های ۷۲۴-۷۱۶ هجری ساخته شده‌است. گفتهمی‌شود در قسمت جنوبی دارای طاقی بزرگ بوده که به‌علت عجله در ساختن و عدمرعایت اصول معماری در همان ابتدا فرو ریخته‌است. ابن بطوطه جهانگرد مراکشی در بازدید از این بنا نوشته که صحن آن با سنگ‌های مرمر فرش گردیده و دیوارها نیز با کاشی‌های بسیار زیبا پوشانده شده‌بود و جوی آبی در وسط آن جاری بوده‌است. حمدالله مستوفی ایوان آن را بزرگ‌تر از از ایوان مداین دانسته و از سنگ‌های مرمر آن به نیکی یاد کرده‌است. یکی از تجار ونیزیکه در سال ۸۸۶ هجری از این مسجد دیدن کرده آن را به‌حدی زیبا یافته کهگفته: «زبان از تعریف آن عاجز است». این بنای تاریخی که نمونه‌ای ازمعماری ایلخانی و مجموعه‌ای زیبا از هنر گچ‌بری، کاشی‌کاری و هنرهای تزیینی سنگی بود، به‌مرور زمان و خصوصاً در دورهٔ قاجار روبه‌ویرانی نهاد و تدیل به انبار غله و پادگان نظامی گردید و در انقلاب مشروطیت صدمات فراوانی را به‌خود دیده.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]گولی )
2009%5C10%5C4%5Cimg633902652246562500.jpg


این تفرجگاه از بناهای تاریخی شهر تبریز بوده و در ۷ کیلومتری این شهر واقع گردیده‌است. «قهرمان میرزا» پسر هفتم عباس میرزادر دوران حکمرانی خود در تبریز آن را تملک کرده و عمارت دوطبقه‌ای در وسطاستخر ایجاد نمود؛ سپس تپه‌ها و مزارع اطراف آن را به مجموعهٔ فوق ملحقساخته و مجموعه‌ای از جوی‌ها و آبشارها مهیا ساخت که در نوع خود بسیارزیبا بود. ولی با درگذشت وی فرزندانش به تصور بدیمن‌بودن بنای فوق آن رارها کردند. از آن تاریخ تا سال ۱۳۰۹ خورشیدی که شهرداری تبریز اقدام بهتعمیر و تبدیل آن به‌عنوان گردشگاه عمومی کرد، به‌صورت استخر ذخیرهٔ آبمزارع و فضای سبز شهر درآمده‌بود. رطوبت ناشی از نفوذ آب به پایه‌های بنایوسط استخر، شهرداری را مجبور ساخت که چندین‌بار آن را بازسازی نماید
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری

Blue_Mosque_of_Tabriz.jpg




مسجد کبود (به ترکی آذربایجانی:
Göy məscid - گوی مچید یا مسجد جهانشاه، از بناهای تاریخی تبریز است.


این مسجد بنا به کتیبه سردر آن در سال ۸۷۰ هجری قمری و ۱۴۶۵ میلادی و در زمان سلطان جهانشاهقره‌قویونلو و به دستور دختر او - صالحه خانم - بنا شده‌است. تنوع و ظرافت کاشی کاری و انواع خطوط به کار رفته در آن و بخصوص به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن سبب شده‌است که به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یابد. مقتدرترین حکمران سلسله

زلزله سال ۱۱۹۳ هجری قمری آسیب فراوان به مسجد زده و در اثر آن گنبدهای مسجد فروریخت. تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌هایباقیمانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها از سال ۱۳۱۸ آغاز شد و در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید بازسازی گنبد اصلی توسط مرحوم استاد رضامعماران انجام شد. بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی هنوز ادامه دارد.
کاشیکاری
سردر اصلی این مسجد که با کاشی‌کاری‌های معرق تزئین شده‌است، کتیبه‌ای دارد به خط رقاع که به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است.این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به خط نعمت‌الله البواب خوشنویس مشهور سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]
کاخ شهرداری (سات قاباغی )



450px-Tabriz_municipality.JPG
کاخ شهرداری تبریز یکی از بناهای زیبا، مستحکم و دیدنی شهر تبریز است که در سال ۱۳۱۴ خورشیدی و به دستور رضاشاه پهلوی در محل گورستان متروک و مخروبهٔ کوی نوبر بانظارت مهندسان آلمانی و در زمان ریاست شهرداری حاج‌ارفع‌الملک جلیلی بنا شد.

کاخ شهرداری تبریز در مرکزی‌ترین نقطهٔ شهر تبریز و در میدان شهرداری (ساعت) این شهر واقع شده‌است.

کاخ شهرداری تبریز از ابتدای احداث تاحال، به‌عنوان ساختمان شهرداری شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفته‌است و امروزه باتقسیم شهر تبریز به‌هشت منطقه، این بنا به‌عنوان شهرداری مرکزی شهر تبریز محسوب می‌شود. البته امروزه نیز، اکثر امور عمرانی و اداری شهرداری تبریز در این تالار و عمارت متمرکز شده‌است.

کاخ شهرداری تبریز دارای یک برج ساعت چهارصفحه‌ای به‌ارتفاع ۳۰٫۵ متراست که باطنین موزون زنگ‌هایش، هر ۱۵ دقیقه یک‌بار، گذشت زمان را به‌گوش مردم تبریز می‌رساند. نمای خارجی این بنا از سنگ تراشیده‌شده‌است و نقشهٔ ساختمان شبیه به‌طرح یک عقاب درحال پرواز می‌باشد که با نمونهٔ ساختمان‌های کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد.



42191502816725510217925253239269013241124.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
«حاج مهدی کوزه‌کنانی» از متمولین شهر تبریز که طرف‌دار جنبش آزادی‌خواهیو مشروطه‌طلبی بود، این بنای زیبا را جهت تجمع و تشکیل جلسات سران ورهبران مشروطه ایجاد کرد. خانهٔ مشروطیت در سال ۱۲۴۷ هجری توسط یکی ازمعماران بنام آن روز شهر تبریز -حاج‌ولی معمار- ساخته شد و نمونه‌ای ازشیوهٔ معماری رایج در دورهٔ قاجاریه می‌باشد. این بنا در حال حاضر بازسازیشده و تحت عنوان «موزهٔ مشروطیت» مورد استفادهٔ علاقه‌مندان و پژوهشگرانقرار گرفته‌است. خانهٔ مشروطیت هم‌اکنون در محلهٔ راسته‌کوچهٔ تبریز(خیابان مطهری) واقع شده‌است.



Mashrooteh_House.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]بازار تبریز (تبریز بازاری )



Bazar.jpg
بازار تبریز از بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده جهان و یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است. این بازار در سال ۱۱۹۳ هجری قمری بر اثر زلزله با خاک یکسان شد، اما طولی نکشید که به همت مردم شهر بازسازی شد.

بازار تبریز هم اکنون به طول یک کیلومتر بزرگ‌ترین مجموعه به هم پیوسته و مسقف دنیاست و در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده‌است.

طاق‌ها و گنبدهای مقرنس بلند آن، سازه‌های آجری به هم پیوسته، آرایش مغازه‌ها، کثرت تیمچه‌ها، وجود انواع مشاغل و تعداد زیادی مدرسه و مسجد که در کنار سراهای بازرگانی قرار گرفته‌اند، این بازار را نمونه‌ای عالی از محیط تجارت و زندگی اسلامی و شرقی ساخته‌است. سبک معماری، کثرت سراها و تیمچه‌ها و وجود تعدادی مدرسه و مسجد نیز به این مجموعه اهمیت و امتیازی خاص داده‌اند. از تاریخ بنای اولیه مجموعه بازار تبریز اطلاعی در دست نیست لیکن اکثر مورخین و جغرافی نویسان و جهانگردان اسلامی و خارجی که از قرن چهارم هجری تا عهد قاجار از تبریز دیدن نموده‌اند اسناد مهم و مدارک ارزنده‌ای را درباره بازار و وضع بازرگانی تبریز ارائه داده‌اند. از مقدسی ـ یاقوت، مارکوپولو، ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، کلاویخو، جان کارت رایت انگلیسی، شاردن، جملی کاردی جهانگرد ایتالیایی و دهها سیاح و مورخ دیگر مطالب جالب توجهی به جای مانده که دال بر اهمیت مجموعه بازار در دوره‌های مختلف بوده‌است. وجود مدارس و مساجد تاریخی مهم و معروفی چون مسجد جامع، مدرسه حاج صفرعلی، مدرسه صادقیه در این بازار نیز گواه بر پیشینه تاریخی این مجموعه بنا می‌باشد.

بازار کنونی تبریز مربوط به اواخر زندیه (یعنی بعد از زلزله‌ای که در سال ۱۱۹۳ هجری قمری روی داد) و عصر قاجار می‌باشد. در زمان عباس میرزا که تبریز ولیعهد نشین و دارالسلطنه گردید. سراها و تمیمچه‌ها و بازارهای عالی تازه‌ای احداث شد.

بازار تبریز با طاقها و گنبدهای بلند آجری شامل بازار امیر، بازار کفاشان، راسته بازار، بازار حلاجان، یمینی دوز بازار، راسته کهنه، بازار حاج محمد حسین، بازار مشیر، بازار دلاله زن بزرگ، بازارچه صفی، بازار امیر ابوالحسن سرای حاج رسول، سرای حاج میرزا علی نقی، تیمچه و سرای شیخ کاظم، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه و دالان میرزا شفیع، تیمچه ملک، ... که به اختصار چند اثر اشاره می‌شود.

بازار تیمچه امیر یکی از شاهکارهای جالب معماری و با شکوه ترین تیمچه‌های بازار تبریز به حساب می‌آید.

تیمچه حاج صفرعلی بنائی است معظم که بانی آن حاج صفرعلی خوئی بازرگان معروف معاصر فتحعلی شاه قاجار می‌باشد.

تیمچه مظفریه ـ تیمچه مظفریه نیز یکی از زیباترین بخشهای بازار است که حاج شیخ جعفر قزوینی تاجر سرشناس دوره ناصرالدین شاه آن در سال ۱۳۰۵ ساخته بود و به مناسبت حضور مظفر الدین میرزا ولیعهد وقت دراین تیمچه به نام مظفریه نامگذاری کرد.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری


[FONT=courier new,courier,monospace]حمام نوبر تبریز (نوبر حامامی )

اين‌ بنا در خيابان‌ امام‌، نبش‌ خيابان‌ تربيت‌ و امام‌ واقع‌ شده‌ است‌ و تاريخچه احداث‌ بنا به‌ دوره‌ قاجاريه‌ مي‌رسد. كل‌ مساحت ‌بنا 696 مترمربع‌ و كل‌ مساحت‌ زير بنا 696 متر مربع‌ مي‌باشد. عناصر تشكيل‌ دهنده‌ كالبدي‌ بنا سنگ‌ و آجر و چوب‌ است‌.

از خصوصيات‌ بارز بنا طاق‌ و گنبد بزرگ‌ گرمخانه‌، طاق‌ و گنبد با ستون‌ و سرستونهاي‌ سنگي‌ مقرنس‌ كاري‌ شده‌ سربينه‌ واجراي‌ كاربندي‌ و تركيب‌ آجر و كاشي‌ و پوشش‌ معقلي‌ مناسب‌ است‌. مرمت‌ بنا اتمام یافته و در مرحله تجهیز‌ است‌ و کاربری آن ‌ به‌ سفره‌ خانه‌ و چايخانه سنتی‌ تغییر ‌یافته است.

h1.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]مرکز اسناد تبریز

مرکز اسناد شمالغرب کشور ، مخزن الاسرار منطقه از ديرباز تا کنون

تبريز - م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد و ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ م‍ل‍‍ي‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور درت‍ب‍ري‍ز، م‍خ‍زن‌ ‌اس‍ر‌ار ‌اي‍ن‌ خ‍طه‌ ‌از ‌اي‍ر‌ان‌ در طول‌ ن‍زدي‍ک‌ ب‍ه‌ 400 س‍‍ال‌ گ‍ذش‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ .

به گزارش ايرنا ، م‍‍ع‍م‍‍ار‌ي‌ س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ ‌اي‍ن‌ م‍رک‍ز خ‍ود ح‍ک‍‍اي‍ت‍‍ي‌ دي‍گ‍ر د‌ارد و س‍ب‍ک‌ زي‍ب‍‍ا‌ي‌ ‌او‌اخ‍ر ق‍‍اج‍‍اري‍ه‌ ‌آن‌ ، ت‍د‌ا‌ع‍‍ي‌ ک‍ن‍ن‍ده‌ ب‍ن‍‍ا‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍ت‍‍ع‍دد و زي‍ب‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ ت‍ب‍ري‍ز در دوره‌ ن‍زدي‍ک‌ ب‍ه‌ ب‍ي‍ش‌ ‌از ي‍ک‌ س‍ده‌ ول‍ي‍‍ع‍‍ه‍دن‍ش‍ي‍ن‍ ‍ي‌ ‌اي‍ن‌ ک‍لان‌ ش‍‍ه‍ر در زم‍‍ان‌ ح‍ک‍وم‍ت‌ ق‍‍اج‍‍اري‍ه‌ ‌اس‍ت‌ .
پ‍ن‍ج‍ره‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ‌اروس‍‍ي‌ رن‍گ‍‍ي‌ و م‍ش‍ب‍ک‌ ب‍ن‍‍ا ‌ه‍م‍ر‌اه‌ ب‍‍ا ت‍زي‍ي‍ن‍‍ات‌ خ‍‍ارج‍‍ي‌ و د‌اخ‍ل‍‍ي‌ ‌آن‌ ، ن‍ش‍‍ان‌ ‌از ت‍‍اري‍خ‌ طولان‍‍ي‌ ‌آن‌ و م‍ش‍‍ا‌ه‍ده‌ روي‍د‌اد‌ه‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‌ م‍‍ع‍‍اص‍ر ک‍ش‍ور در ‌اي‍ن‌ خ‍طه‌ د‌ارد.
س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد وک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ م‍ل‍‍ي‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ در ت‍ب‍ري‍ز ک‍ه‌ در ي‍ک‍‍ي‌ ‌از ب‍‍اف‍ت‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ و ول‍ي‍‍ع‍‍ه‍دن‍ش‍ي‍ن‌ ‌اي‍ن‌ ش‍‍ه‍ر در زم‍‍ان‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ گ‍ذش‍ت‍ه‌ و‌اق‍‍ع‌ ش‍ده‌ ،‌از ج‍م‍ل‍ه‌ ج‍‍اذب‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ و گ‍ردش‍گ‍ر‌ي‌ ‌اي‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ن‍ي‍ز م‍ح‍س‍وب‌ م‍‍ي‌ ش‍ود.
ت‍‍ام‍ل‌ در م‍‍ع‍م‍‍ار‌ي‌ و زو‌اي‍‍ا‌ي‌ ‌اي‍ن‌ س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ ب‍ه‌ ت‍ن‍‍ه‍‍اي‍‍ي‌ ، ‌ان‍ب‍و‌ه‍‍ي‌ ‌از رخ‍د‌اد‌ه‍‍ا‌ي‌ ت‍‌اري‍خ‍‍ي‌ د‌ار‌ال‍س‍ل‍طن‍ه‌ ت‍ب‍ري‍ز در ‌ان‍ق‍لاب‌ م‍ش‍روطه‌ ،ق‍ي‍‍ام‌ ش‍ي‍خ‌ م‍ح‍م‍د خ‍ي‍‍اب‍‍ان‍‍ي‌ و ب‍س‍ي‍‍ار‌ي‌ ‌ات‍ف‍‍اق‍‍ات‌ س‍رن‍وش‍ت‌ س‍‍از دي‍گ‍ر ‌ه‍م‍چ‍ون‌ ق‍ي‍‍ام‌ م‍ردم‌ ت‍ب‍ري‍ز در 29 ب‍‍ه‍م‍ن‌ س‍‍ال‌ 1356 ر‌ا ب‍ه‌ ت‍ص‍وي‍ر م‍‍ي‌ ک‍ش‍د.
ب‍ر ‌اس‍‍اس‌ ‌اس‍ن‍‍اد م‍وج‍ود ، س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد و ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ م‍ل‍‍ي‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور در ت‍ب‍ري‍ز در ح‍دود ‌ه‍ش‍ت‌ د‌ه‍ه‌ ق‍ب‍ل‌ ، م‍ح‍ل‌ ک‍ن‍س‍ول‍گ‍ر‌ي‌ ک‍ش‍ور ‌ع‍ر‌اق‌ ب‍وده‌ و در ل‍ش‍ک‍رک‍ش‍‍ي‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ روس‍ي‍ه‌ ب‍ه‌ ‌آذرب‍‍اي‍ج‍‍ان‌ ن‍ي‍ز ش‍‍ا‌ه‍د درگ‍ي‍ر‌ي‌ ‌ه‍‍ا و ت‍ي‍ر‌ان‍د‌از‌ي‌ ‌ه‍‍اي‍‍ي‌ ب‍ه‌ خ‍ود ب‍وده‌ ‌اس‍ت‌ .
‌ه‍م‍ج‍و‌ار‌ي‌ ب‍ن‍‍ا ب‍‍ا دي‍گ‍ر ب‍ن‍‍ا‌ه‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ ت‍ب‍ري‍ز ‌از ق‍ب‍ي‍ل‌ م‍درس‍ه‌ رش‍دي‍ه‌ ، ‌اول‍ي‍ن‌ م‍درس‍ه‌ ن‍وي‍ن‌ ن‍ظ‍ام‌ ‌آم‍وزش‍‍ي‌ ‌اي‍ر‌ان‌ و ن‍زدي‍ک‍‍ي‌ ب‍ه‌ م‍ح‍ل‍ه‌ " م‍ق‍ص‍ودي‍ه‌ " ب‍ه‌ ‌ع‍ن‍و‌ان‌ ي‍ک‍‍ي‌ ‌از ب‍‍اف‍ت‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ ب‍س‍ي‍‍ار ‌غ‍ن‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ ک‍لان‌ ش‍‍ه‍ر ‌از ج‍م‍ل‍ه‌ ن‍ک‍‍ات‌ ب‍‍ارز س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد و ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ م‍ل‍‍ي‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور ‌اس‍ت‌ .
س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ ‌اي‍ن‌ ب‍ن‍‍ا‌ي‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ ک‍ه‌ ب‍ه‌ ي‍ک‍‍ي‌ ‌از خ‍‍ان‍و‌اده‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ق‍دي‍م‍‍ي‌ و م‍ت‍ن‍ف‍ذ ت‍ب‍ري‍ز ‌اخ‍ت‍ص‍‍اص‌ د‌اش‍ت‍ه‌ در د‌ه‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ گ‍ذش‍ت‍ه‌ و ب‍ه‌ دل‍ي‍ل‌ ‌ع‍دم‌ رس‍ي‍دگ‍‍ي‌ در ح‍‍ال‌ ت‍خ‍ري‍ب‌ ب‍وده‌ ک‍ه‌ در م‍ي‍‍ان‍ه‌ د‌ه‍ه‌ 1370م‍رم‍ت‌ ش‍ده‌ و ب‍ه‌ م‍رک‍ز‌اس‍ن‍‍اد م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ه‌ ‌ع‍ن‍و‌ان‍‍ي‌ م‍ت‍ن‍‍اس‍ب‌ ب‍‍ا ش‍‍ان‌ ‌آن‌ ‌اس‍ت‌ ، ت‍ب‍دي‍ل‌ ش‍د.
‌ال‍ب‍ت‍ه‌ زي‍ب‍‍اي‍‍ي‌ و ج‍‍اذب‍ه‌ ‌اص‍ل‍‍ي‌ ‌اي‍ن‌ س‍‍اخ‍ت‍م‍‍ان‌ در م‍ح‍ت‍و‌ا‌ي‌ ‌آن‌ و ‌اس‍ن‍‍اد و ‌ع‍ک‍س‌ ‌ه‍‍اي‍‍ي‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ب‍خ‍ش‍‍ي‌ ‌از ‌ه‍وي‍ت‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ و‌اي‍ر‌ان‍‍ي‌ س‍‍اک‍ن‍‍ان‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور ر‌ا ت‍ش‍ک‍ي‍ل‌ م‍‍ي‌ د‌ه‍د.
ب‍ن‍چ‍‍اق‌ 500س‍‍ال‍ه‌ ي‍ک‍‍ي‌ ‌از روس‍ت‍‍ا‌ه‍‍ا‌ي‌ ‌آذرب‍‍اي‍ج‍‍ان‌ و ‌آل‍ب‍وم‌ ‌ع‍ک‍س‌ ن‍ف‍ي‍س‌ ت‍ئ‍‍ات‍ر ت‍ب‍ري‍ز ب‍ه‌ ‌ع‍ن‍و‌ان‌ پ‍‍اي‍ه‌ و‌اس‍‍اس‌ ‌ه‍ن‍ر ت‍ئ‍‍ات‍ر ک‍ش‍ور ‌از ‌اب‍ت‍د‌ا‌ي‌ ‌اي‍ج‍‍اد ‌آن‌ در س‍‍ال‌ 1298 ش‍م‍س‍‍ي‌ در ک‍ن‍‍ار ‌ه‍ز‌ار‌ان‌ س‍ن‍د و ‌ع‍ک‍س‌ ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ دي‍گ‍ر ب‍ه‌ ‌غ‍ن‍‍ا‌ي‌ ‌اي‍ن‌ م‍رک‍ز ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ و ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ي‌ ب‍ي‍ش‍ت‍ر م‍‍ي‌ ‌اف‍ز‌اي‍د.
دس‍ت‍خ‍ط ‌آي‍ت‌ ‌ال‍ل‍ه‌ م‍ي‍رز‌ا‌ي‌ ش‍ي‍ر‌از‌ي‌ ب‍ه‌ ‌ع‍ل‍م‍‍ا و روح‍‍ان‍ي‍ون‌ ت‍ب‍ري‍ز در ن‍‍ه‍ض‍ت‌ ت‍ن‍ب‍‍اک‍و ‌ه‍م‍ر‌اه‌ ب‍‍ا ‌اس‍ن‍‍اد و ت‍ص‍‍اوي‍ر م‍رب‍وط ب‍ه‌ ق‍ي‍‍ام‌ م‍ردم‌ ت‍ب‍ري‍ز در س‍‍ال‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ق‍ب‍ل‌ و ح‍ي‍ن‌ پ‍ي‍روز‌ي‌ ‌ان‍ق‍لاب‌ ‌اس‍لام‍‍ي‌ ن‍ي‍ز ش‍ن‍‍اس‍ن‍‍ام‍ه‌ م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد م‍ل‍‍ي‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور در ت‍‍اري‍خ‌ م‍‍ع‍‍اص‍ر ‌اي‍ر‌ان‌ م‍ح‍س‍وب‌ م‍‍ي‌ ش‍ون‍د.
ت‍ص‍‍اوي‍ر ب‍ي‍ش‍م‍‍ار ‌از ‌ان‍ق‍لاب‌ م‍ش‍روطه‌ ک‍ه‌ ت‍‍ع‍د‌اد‌ي‌ ‌از ‌آن‍‍ه‍‍ا ‌ه‍م‍چ‍ون‌ ‌ع‍ک‍س‌ ب‍‍اس‍ک‍روي‍ل‌ ، م‍‍ع‍ل‍م‌ ‌آم‍ري‍ک‍‍اي‍‍ي‌ م‍د‌ارس‌ ت‍ب‍ري‍ز در زم‍‍ان‌ م‍ش‍روطه‌ و ش‍‍ه‍ي‍د ر‌اه‌ ‌اي‍ر‌ان‌ در دف‍‍ا‌ع‌ م‍ق‍‍اب‍ل‌ ج‍ن‍‍اي‍‍ات‌ روس‌ ‌ه‍‍اب‍ر دي‍و‌ار‌ه‍‍ا‌ي‌ م‍رک‍ز ‌آوي‍ز‌ان‌ ‌اس‍ت‌ ،‌از س‍‍اب‍ق‍ه‌ طولان‍‍ي‌ ت‍ب‍ري‍زو ‌آذرب‍‍اي‍ج‍‍ان‌ در دف‍‍ا‌ع‌ ‌از ح‍ري‍م‌ دي‍ن‌ و خ‍‍اک‌ در ب‍ر‌اب‍ر ت‍ج‍‍اوز‌ات‌ ب‍ي‍گ‍‍ان‍گ‍‍ان‌ خ‍ب‍ر م‍‍ي‌ د‌ه‍د.
س‍رپ‍رس‍ت‌ م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد و ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ م‍ل‍‍ي‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور در ‌اي‍ن‌ خ‍ص‍وص‌ ب‍ه‌ خ‍ب‍رن‍گ‍‍ار ‌اي‍رن‍‍ا م‍‍ي‌ گ‍وي‍د: ‌اس‍ن‍‍اد م‍وج‍ود در خ‍طه‌ ‌آذرب‍‍اي‍ج‍‍ان‌ ب‍ه‌ دل‍ي‍ل‌ ج‍‍اي‍گ‍‍اه‌ وي‍ژه‌ ‌آن‌ در ت‍‍اري‍خ‌ ‌اي‍ر‌ان‌ زم‍ي‍ن‌ ن‍س‍ب‍ت‌ ب‍ه‌ ب‍س‍ي‍‍ار‌ي‌ ‌از ن‍ق‍‍اط دي‍گ‍ر ، چ‍ش‍م‍گ‍ي‍رت‍ر ‌اس‍ت‌ .

ب‍ر‌اس‍‍اس‌ ق‍‍ان‍ون‌ ، ‌اد‌ار‌ات‌ م‍وظف‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د ک‍ه‌ ‌اس‍ن‍‍اد ب‍‍الا‌ي‌ 40 س‍‍ال‌ س‍‍اب‍ق‍ه‌ خ‍ود ر‌ا ب‍ر‌ا‌ي‌ ب‍ررس‍‍ي‌ و ب‍‍اي‍گ‍‍ان‍‍ي‌ ک‍ردن‌ ب‍ه‌ ک‍‍ارش‍ن‍‍اس‍‍ان‌ م‍رک‍ز ‌ار‌اي‍ه‌ د‌ه‍ن‍د.
م‍ح‍دوده‌ ف‍‍ع‍‍ال‍ي‍ت‌ ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ و م‍رک‍ز ‌اس‍ن‍‍اد م‍ل‍‍ي‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ ک‍ش‍ور در ت‍ب‍ري‍ز ‌اس‍ت‍‍ان‌ ‌ه‍‍ا‌ي‌ ‌آذرب‍‍اي‍ج‍‍ان‌ ش‍رق‍‍ي‌ ، ‌آذرب‍‍اي‍ج‍‍ان‌ ‌غ‍رب‍‍ي‌ و ‌اردب‍ي‍ل‌ م‍‍ي‌ ب‍‍اش‍د.
30 ‌ه‍ز‌ار و 757 ف‍ق‍ره‌ ‌ع‍ک‍س‌ و س‍ن‍د ت‍وس‍ط ش‍‍ه‍رون‍د‌ان‌ ب‍ه‌ م‍رک‍ز ‌ا‌ه‍د‌ا ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌ و ي‍ک‍‍ه‍ز‌ار و 500 م‍ح‍ق‍ق‌ ن‍ي‍ز ‌از ‌آرش‍ي‍و و ک‍ت‍‍اب‍خ‍‍ان‍ه‌ م‍رک‍ز ک‍ه‌ ح‍‍او‌ي‌ ش‍ش‌ ‌ه‍ز‌ار ج‍ل‍د ک‍ت‍‍اب‌ م‍رج‍‍ع‌ و ت‍‍اري‍خ‍‍ي‌ ‌اس‍ت‌ ، ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ مي کنند.

img633873080300937500.JPG
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]مسجد صاحب الامر

بناي مسجد تاريخي صاحب‌الامر تبريز را بدون ترديد يكي از بناهاي باارزش ملي و اسلامي در پهنه ايران زمين است.
sahebamr_tabriz.jpg



مسجد صاحب‌الامرتبريز كه در بخش قديمي اين شهر و در مجاورت بازار بزرگ سرپوشيده اين شهر قرار گرفته است ، از سال ‪ ۱۳۸۰‬بصورت موزه قرآن و كتابت مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

بازديد از اين بناي باشكوه و تاريخي ، در كنار بزرگترين بازار سرپوشيده جهان (قيصريه) در تبريز خاطرات دوران رونق تجارت و عظمت ايران درگذشته‌هاي دور كه مسير جاده ابريشم بوده است را تداعي مي‌كند.
در صورت همت و اقدام بموقع ميراث فرهنگي در ايجاد سنگ فرش يا كف‌سازي بازار تبريز كه بازاريان آمادگي خود براي تقبل هزينه اين اقدام را اعلام كرده‌اند، بازار بزرگ سرپوشيده تبريز با ده‌ها بناي تاريخي در داخل اين مجموعه و در اطراف آن نظير مسجد صاحب الامر تبديل به يك مجموعه جهاني در سرزمين كهن ايران خواهد شد.
اين بناي باشكوه به يادگار مانده ازدوران صفوي چندين بار ويران و دوباره سازي شده است و آخرين بار كه در زلزله ‪ ۱۱۹۳‬هجري - قمري در زلزله مهيب تبريز ويران شده‌بود، توسط فردي بنام جعفرقلي خان دنبلي " باتمانقليچ " تجديد بنا يافته است.
براساس شواهد تاريخي درزمان پايتختي تبريز در عصر شاه طهماسب اول صفوي، وي نماز را در اين مسجد اقامه مي‌كرده است و از اين نظر در برخي كتاب‌هاي تاريخي از آن به عنوان مسجد شاه طهماسب نيز ياد شده است.
مسجد صاحب‌الامر تبريز در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي بين سال‌هاي ‪ ۷۳‬تا ‪ ۷۷‬در دست مرمت و استحكام بخشي بنا بود و در زمان حاضر از حيث ظاهر تكميل شده و روزانه پذيراي بازديدكنندگان از قرآن‌هاي تاريخي و ديگر آثار هنري عرضه شده در آن مي‌باشد.
مجموع مساحت محوطه بناي تاريخي دو هزار و ‪ ۲۶۰‬متر مربع است و زير بناي تبديل شده به موزه در حدود دو هزار متر مربع است.
اين بناي تاريخي كه‌درفهرست بناهاي تاريخي كشور به ثبت رسيده است داراي دو مناره بلند يا گلدسته در دو گوشه با فاصله نسبتا زياد است و از اين نظر نيز در بين مساجد كشور بنايي منحصر بفرد محسوب مي‌شود.
ورودي اين مسجد نيز داراي طاق مرمرين به ارتقاع ‪ ۳/۵‬متر با عرض ‪۱/۸۰‬ متر است.
اين ورودي از سه قطعه سنگ تركيب يافته است كه دو پايه يك طاق بزرگ يك پارچه و سطح بيروني طاق و پايه‌ها را گل و بوته اسليمي و خطايي برجسته زيبايي پوشانده است.
در بالاي اين طاق زيبا عبارت بسمه‌الله به خط ثلث نقش بسته است.
آينه كاري اين بنا نيز در سال ‪ ۱۲۶۶‬هجري قمري انجام و در سال‌هاي ‪ ۷۳‬و ‪ ۷۷‬شمسي مورد مرمت ميراث فرهنگي قرار گرفته است.
در دهه سال‌هاي ‪ ۱۳۴۰‬در زمان احداث خيابان دارايي (شهيد مدني) بخش مهمي از محوطه حياط بناي مسجد صاحب‌الامر و مدرسه اكبريه در حريم خيابان قرار گرفت ودوبناي مزبوربصورت سالم در طرفين غربي و شرقي خيابان قرار گرفتند.
ناگفته نماند كه در زمان حاضر مدرسه اكبريه كه دراعصارمختلف از صفويه تا پهلوي‌ها به عنوان مدرسه علوم ديني مورد استفاده بوده است ، پس از مرمت و بازسازي كامل از سال ‪ ۷۷‬تاكنون بدون استفاده به حال خود رها شده است.
بناي مسجد صاحب‌الامر تبريز و مسجد شهيد ثقه‌الاسلام كه در سمت شمالي آن در زمره مفاخر و ميراث گرانبهاي ملي و فرهنگي ايران حتي قابل عرضه به عنوان بنايي باشكوه و جهاني است و بدون ترديد ديدار از آن خاطرات غرور انگيز و خوبي را در اذهان هموطنان به ارمغان خواهد گذاشت.
در داخل بناي مسجد صاحب‌الامر تبريز در زمان حاضر ده هاجلد قرآن ، ادعيه و نقش برجسته‌هاي كلام وحي كه در طول اعصار و قرن‌ها توسط هنرمندان آفريده شده‌اند براي بازديدكنندگان عرضه شده است .






img633862659986406250.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace] خانه های قدیمی تبریز
بافت معماری شهری چون تبریز در واپسین زلزله ویرانگر آخرین شب سال هزار و صد و نود وسه درهم می ریزد و شهر به تلی از ویرانه ها مبدل می شود اما بناهای محتشمی چون ارک علیشاه، مسجود کبود، مسجد استاد شاگرد، بازار تبریز و ده ها بنای دیگر باز می مانند تا استواری تبریز را به اثبات رسانند. این ویرانی مصادف است با آغاز حکومت قاجار و آغاز معماری قاجار براساس تحقیق مهندسین مشاور عرصه به میراث فرهنگی آذربایجان شرقی. در آن زمان تبریز ولیعهد نشین به دروازه اصلی ارتباطات و فصل مشترک داخل و خارج کشور بدل می شود. در زمینه آجر کاری بناهای آن دوره به جرأت می توان تبریز را دروازه ورود و سپس بسط نوعی از آجر کاری در بناها دانست که نمونه های آن را در تهران و دیگر شهرها نیزمی توان جستجو می کرد.
خانه های قدیمی تبریز که در ترکیب باهم، بافت دلپذیری را پدید آورده و مجموعه های با ارزشی را در اختیار می گذارد. براساس مصوبه بیست و هشتم آذر ماه سال شصت و هشت شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که شش شهر را مرکز اصلی فرهنگی – تاریخی کشور اعلام می کند اهمیت ویژه خود را به اثبات رسانده و از سوی مسئولین میراث فرهنگی استان مورد اقدام واقع می شوند به طوری که ظرف این مدت، اقدامات زیادی در جهت شناخت و معرفی این آثار صورت گرفته است. خانه مشروطیت احیاء شده و میراث فرهنگی استان در آن مستقر است. خانه شربت اوغلی به فرهنگسرای تبریز بدل گشته، خانه قدکی برای دانشکده معماری دانشگاه سهند اختصاص یافته و در جوار خود دو خانه قدیمی دیگر را به یک مجموعه دلپذیر علمی بدل کرده است.
B%20%2824%29.jpg
معماری خانه های قدیمی تبریز، معماری ایرانی بومی شده است. انطباق خارق العاده اقلیمی آن را کاملاً تبریزی می سازد. این معماری متفاوت با معماری کویری و دیگر نقاط است. سر در خانه های قدیمی تبریز مبین این ادعاست. به تعبیری خانه قدیمی از سر در آغاز می شود که تنوع آن در تبریز اعجاب آور است. این خانه ها اگرچه رو به درون دارند و دیوارهای بلند آنها را از بیرون جدا می سازد. دیوار بیرونی قاب بندی شده است و سر در نیز به بهترین شکل ممکن تزیین شده است تا عابر و گذرنده محترم داشته شود. اینک از آن خانه های پر احتشام ششصد باب شناسایی شده و تخمین زده می شود که با کنکاش های رفته به هشتصد باب بالغ شود که بهترین آنها: خانه میرزا مهدی خان فراشباشی در محله« سرخاب قاپوسی» خانه شربت زادگان در سرخاب قاپوسی. خانه حیدرزاده در کوچه پشت ساعت شهرداری. خانه حاج محمد آقا حبشی در کوچه صدر، خانه دکتر گنجه زاده، در مقصودیه ، خانه میرزا محمد حسین مجتهد در پشت استانداری، خانه میرزا حسین واعظ در شریعتی جنوبی، خانه مستشارالدوله، کوچه امام جمعه، خانه دکتر فرزام در مقصودیه، خانه امیر نظام گروسی در ششگلان، خانه تاجر باشی در کوچه صدر، خانه سلطان القرانی در شتربان و ... دیگر خانه های قدیمی تبریز.
تصاویر مربوط به خانه های بهنام ،قدکی ،گنجه ای زاده:محل کنونی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
B%20%2823%29.jpg
man.jpg

 

Nicol

متخصص بخش گردشگری

[FONT=courier new,courier,monospace]ربع رشیدی




[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif] [FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]​
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
ربع رشیدی که امروزه فقط آثار مختصری از آن باقی مانده از بناهایی است که توسط خواجه رشیدالدین فضل الله، وزیر سلطان محمود غازان ایجاد شده است. بنا در زمان آبادانی شامل 24 کاروانسرای وسیع و 1500 دکان و 30000 خانه و تعدادی حمام و باغ و کارخانه های پارچه بافی و کاغذ سازی و دارالضرب و تولید رنگ و نظایر آن بوده است.​
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
حدود200 قاری قران از کوفه و بصره و شام دایما" و به نوبت در این تاسیسات قرآن را تلاوت می کرده اند و 400 فقیه و 100 فقیه و 1000 طلبه در مدارس آن سکونت داشته و به کسب علم مشغول بوده اند .تعداد 50 پزشک حاذق از کشورهای مختلف در دارلشفای آن به معالجه بیماران اشتغال داشته اند. به این ترتیب معلوم می شود كه ربع رشیدی در زمان خود یك شهر علمی با كتابخانه ای حاوی هزاران جلد از كتب معروف زمان و آزمایشگاه های متعدد کشاورزی بوده که در این آزمایشگاهها انواع گیاهان دارویی کشت و تکثیر و آزمایش می شده است. پس از قتل خواجه رشیدالدین فضل الله که در سال 718 هجری ق اتفاق افتاد دشمنان او هر چه را که داشت غارت کردند و این شهر را با تمام تاسیساتش ویران کرده و همه چیز را به غارت بردند. چهار پایه برج ویک پشته خاک و سنگ به جای مانده کنونی از آثار ربع رشیدی نیستند، بلکه پایه های برجهای قلعه ای هستند که در سال 1020 هجری قمری به امر شاه عباس، با تخریب و حمل مصالح ساختمانی بناهای عظیمی چون شنب غازان ، بقایای ربع رشیدی، قلعه ها و سراهای رومیان و قبور شعرا و عرفا و امرای مدفون در مقبره الشعرای سرخاب و دمشقیه آنها را بنا کرده اند .​
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif] [FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif] [FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
در ده کیلومتری جاده تبریز ـ تهران در کنار جاده، برج آجری منشوری شکل قرار دارد که به برج خلعت پوشان مشهور است. این بنا در اواخر دوره صفویه احداث شده است.​
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
در زمان قاجار خلعت اهدایی شاهان برای حاکمان آذربایجان در این برج بر دوش آنها انداخته می شد. برج سه طبقه است. طبقه اول و دوم سرپوشیده و طبقه سوم بدون سقف است. آخرین مراسم خلعت پوشان در سال 1330 هجری قمری در زمان حکمرانی صمد خان مراغه ای انجام گرفته است.​
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
در سال های اخیر دانشگاه تبریز این بنا را مرمت کرده است.[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
[FONT=courier new,courier,monospace]قلعه ضحاک
[FONT=tahoma,verdana,Vazir,helvetica,sans-serif]
قلعه ضحاك كه در ۴۰ كيلومتري روستاي ملاجيق ودر كنار خط راه آهن تهران -تبريزواقع شده كه قدمت هزار ساله دارد كه نشان از اسكان اقوام در اين سرزمين دارد .​


[FONT=verdana,tahoma,Vazir,helvetica,sans-serif]
.......................................................................................................................................



[FONT=courier new,courier,monospace]کلیسای طومانیان
کلیسای طومانیان با قدمتی بیش از 400 سال در منطقه حفاظت شده وینق در جنگلهای ارسباران و در شمال شرقی آذربایجان شرقی قرار گرفته است.


 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace]برج خلعت پوشان
عمارت خلعت پوشان ؛ یادگاری از باغ های آبی تبریز

عمارت خلعت پوشان کوشکی تاریخی است که در جاده تبریز – تهران در یازده کیلومتری تبریز و در کنار مهران رود قرار دارد . یکی از مهمترین نکات در طراحی این مجموعه مجاورت بنا با این عنصر طبیعی و بهره گیری از قابلیت های ایجاد شده از این مکان یابی ویژه در شکل دهی به نوع خاصی از باغ میباشد که به باغ آبی مشهور است.
در این پژوهش سعی شده است تا یکی از آخرین نشانه های بازمانده از سنت خلعت پوشانی که زمانی در این مرز و بوم رایج بوده است معرفی گردد و ضمن استناد به سفرنامه ها و مدارک موجود به تحلیل وضعیت احتمالی اولیه باغ بپردازیم .
کلمات کلیدی :
عمارت خلعت پوشان ، سنت خلعت پوشانی ، باغ آبی
مقدمه :
اهدای اشیای گران بها در ایران باستان سابقه ای طولانی دارد. دربین هدایای ملل مختلف به حکومت هخامنشی، با توجه به مدارک موجود در حجاری های تخت جمشید تصاویر مربوط به لباس های اهدایی به پادشاه ایران به چشم میخورد که نشان دهنده اهمیت وارزش والای لباس در ایران باستان بوده است.پادشاه نیزبه نشانه احترام برای سران کشورهای زیرنفوذ هراز گاهی هدیه ای می فرستادکه بیشتر مواقع خلعت شاهی یا لباسی پادشاه به سبک لباس های پارسی بود.بدین ترتیب علاوه برحفظ احترام برای کشورهای زیر نفوذ به تبلیغ شیوه لباس های پشمی ایرانی پرداخته می شد.
در ادبیات نیز آثاری وجود دارد که نشان دهنده اهمیت خلعت در نزد ایرانیان است :
برایشان یکی خلعت افکنده شاه کز آن ماند اندر شگفتی سپاه (فردوسی)
بیار سو ی بوستان خلعتی که لولوش پوداش وپیروزهتار (ناصر خسرو)
این سنت درطول سالیان دراز در کشورمان ادامه یافته وبه رسمی برای اهدای هدایای شاهی تبدیل شد.به گونه ای که از مدارک مختلف بر می آید بناهایی به منظور برگزاری مراسم اهدای خلعت در نقاط مختلف ایران وجود داشته و این رسم دیرین در این فضاها انجام می گرفته ولی براثر تغییر سنت ها و رسوم گذشته کم کم توجه به این بنا ها کمتر شده است تا آنجا که اثر بررسی شده در تبریز یکی از آخرین نمونه های این گونه ساختمان هاست.
حفظ بنای عمارت خلعت پوشان تبریز به عنوان شاهدی از یک سنت قدیمی ومنحصر به فرد به عنوان باز مانده ای ازنسل کهن آیین های ایرانی به حق ضروری است. بنای خلعت پوشان در تاریخ 12/02/77 و به شماره 2010 توسط سازمان میراث فرهنگی به عنوان اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
تبریز
بنا به نظر شرق شناس معروف ولادیمیر مینورسکی قدیمترین ذکر نام تبریز را می توان در کتیبه سارگن دوم پادشاه آشور یافت. در عین حال سرزمین آذربایجان مرکز اقتصاذی و فرهنگی پادشاهی ماد بوده است
01.jpg

درباره وجه تسمیه شهر تبریز آراء مختلفی اظهار شده است، حمدالله مستوفی و یاقوت حموی می نویسند : بنای تبریز از زن هارون الرشید است که به بیماری تب نوبه مبتلا بوده و روزی چند در آن حوالی اقامت کرده است، در اثر هوای لطیف و دل انگیز آنجا بیماری وی زایل شد، فرموده شهری در آن محل بنا کنند و نام آن را تب ریز بگذارند.
کرگه یا کرگج روستائی است از دهستان باسمنج بستان آباد که در 11 کیلومتری تبریز واقع شده است در جنوب غربی روستا،
"در ساحل جنوبی مهرانرود، دروسط مزرعه سرسبزی که امروز مزرعه نمونه دانشکده کشاورزی محسوب می شود،
برج آجری منشوری شکل بلندی، از دور نظر هر عابری را به سوی خود جلب می کند. این برج را،برج خلعت پوشان
می نامند." (کارنگ)
این عمارت از نظر قرارگیری در مسیر جاده ابریشم بسیار حائز اهمیت بوده و در محلی ساخته شده که شاخه شمالی این جاده
از شهر ری و در راه خود به سمت اروپا پس از عبور از کوه های البرز در مسیر تبریز از این محل می گذشته ، مادام دولا فوا
در سفرنامه خود اینچنین ذکر می کند :"باری ما بدهکده باسمنج رسیدیم و قاطرچیان ما را بچاپارخانه بردند . . . "
فرستادگان حکومتی نیز که قصد مراجعت به ولیعهد نشین تبریز را می نمودند ، در مسیر حرکت خود در این مکان مورد استقبال حاکم و خان های تبریز قرار می گرفتند چنان که کارری درسفرنامه خود به این موضوع اشاره می کند :
"وقتی که خانی از فرستاده شدن خلعت اطلاع پیدا می کند دست کم دو فرسخ به استقبال حامل خلعت می رود و در باغ یا کنار چشمه ای با اطرافیان به انتظار فرستاده شاه می نشیند و به محض پیداشدن مامور از دور، جلوتر می رود و به احترام شاه چند بار زمین ادب می بوسد . . . آنگاه فرستاده شاه خلعت را – که معمولاً جبه ای ترمه ای یا ابریشمین زردوزیشده است – به دوش خان می اندازد، این قبیل محلها را خلعت پوشان می نامند ."


عمارت خلعت پوشان :
برای طراحی و ساخت عمارت کوشک از طرح مشهور ((هشت بهشت)) استفاده شده است. سازماندهی این طرح را می توان سازماندهی متمرکز برونگرا نامید، زیرا فضاهای ساخته شده به گونه ای سازماندهی شده اند که یک فضای مرکزی بسیار مهم و شاخص پدید آمده. این هندسه پلان به نام پلان نه بخشی خوانده میشود این فرم از فرم های اصیل هندسه ایرانی است که با پسوند به نام پلان نه بخشی ایرانی خوانده میشود .
این پلان از پنج بخش اصلی(چهار فضا در اتصال حجم با آکس های اصلی باغ که منظر جهات باغ را برای بیننده به ارمغان می آورد . به همراه فضای مرکزی یا شاه نشین ) و چهار حجره در گوشه های بنا تشکیل یافته .
02.jpg
03.jpg

همانطور که از تصاویر زیر بر می آید ، طرح عمارت خلعت پوشان و نحوه سازماندهی فضاها بسیار نزدیک به کوشک های دوره تیموری
و گورکانی هند می باشد .

05.jpg
04.jpg

روند تکامل پلان نه بخشی ایرانی در بنای تاج محل ؛ حسین سلطان زاده ، تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل
این بنا متاثر از معماری اواخر صفویه، دوره زندیه و اوایل قاجار می باشدکه این مسئله نشان دهنده تکمیل و اعمال تغییرات در دوره های مختلف تاریخی اثر می باشد . استفاده از آجر و طاق نماهای آجری و نعل درگاه های با قوس جناغی مقرنس های زیرگنبدها، راه پله آجری مدور با ستونک وسطی و مهم تر از همه نفس وجود ساختمانی برای اجرای مراسم خلعت پوشانی در محیطی مفرح خارج شهر همه از نشانه های دوره یاد شده هستند.مساجد خواجه علی سیاهپوش و مسجد بنی هاشم در تبریز با همان ویژگی ها وجود مقرنس زیر گنبد مربوط به دوره زندیه هستند.
06.jpg
07.jpg

نمونه هایی از تزئینات موجود در بنا
ساختار کلی پلان در کثیر الاضلاع هم مرکزی باشد که می توان آنها را دو پوسته داخلی و خارجی در نظرگرفت که بوسیله هشت جزء آجری – که چهارتای آنها دارای بازشو می باشند – به هم دوخته شده اند. امتداد دیوارهای طبقه همکف در طبقه اول نیز ادامه داشته و فرم چلیپا منظر به فضای بیرون را تامین می کرده. شواهد گوناگون موجود در بنا از قبیل تفاوت رنگ آجرهای طبقات همکف و اول ، تغییر سازه سقف طبقه اول بنا و اجرای سقف با تیر آهن و طاق ضربی و حذف جرزهای سازه ای نشان دهنده تغییرات اعمال شده و بازسازی بنا در ادوار مختلف تاریخ اثر می باشد . از جمله ویژگی های منحصر به فرد این کوشک می توان به تدبیر خاص سازنده بنا در اجرای کف طبقه اول بنا اشاره نمود ، همانطور که در مقطع مقابل مشخص است معمار این کوشک ، سقف کلنبوی طبقه همکف را در نیم طبقه سازه ای مخفی نموده و با این تدبیر به سطحی صاف برای اجرای کف طبقه اول رسیده است .
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
[FONT=courier new,courier,monospace] قلعه بابک


قلعه بابک که به نام‌های قلعه بابک، دژ بابک، بذ و قلعه جمهور هم معروف است دژ و مقر سردار تاریخی ایران، بابک خرم‌دین بوده است.این قلعه در نزدیکی شهر کلیبر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد




 
بالا