• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

آرامگاه سید غلام رسول

Nicol

متخصص بخش گردشگری
سید غلامرسول:

چاه بهار شهركی است و كوچه‌هایش قدیمی است و كمتر در آن ماشین رخنه كرده است و با این احوال در برخی از كوچه‌هایش می توان رنگی از اصلت را یافت همچون كوچه مسجد بلوچ‌ها و نیز محله امامزاده و بقیه را سیاه چادرها و خانه‌های تو در تو و مخروبه نشان میدهد.

در یكی از كوچه‌های قدیمی چاه بهار بنای عظیم چشم‌ها را بخود میكشد و پنداری در این بندر از یاس را یافته باشی با رنگ و بوی قدمت چند ساله. بدیدارش میرویم تا نكات ظریف و اصیلش را بیابیم. بنای سید غلامرسول در حاشیه ضلع شرقی چاه بهار با ارتفاعی و گنبدی بلند قرار گرفته است كه حدود 600 الی 700 سال از قدمتش سپری شده است.

ورودی امامزاده در سمت راست بنا واقع گردیده و پیرامون بنا را صحن حیاط فرا گرفته است، ،‌در محوطه حیاط مقابل آرامگاه صفه‌ایست با ارتفاع 1 متر كه چهار پله سطح حیاط را بر بالای آن متصل میسازد كه اندودی از كاهگل نمای آن را در بردارد و بر وری صفه مقبره‌ایست. قسمت غربی صفه امامزاده واقع شده است كه دارای یك پیشخوان مسقف با تنیرهای چوبی و حصیری و چند ستون چوبی است كه با 5 پله به سطح حیاط میرسد.

پیشوان چندان قدمتی ندارد و فرم آن نشانگر الحاقی بودن آن بعد از مدت زمانی به امازاده بوده است در ورودی اصلی امازاده در میانه و ضلع غربی پیش خوان است، ملحقات پیش خوان شامل طاقچه‌های كم عمق با تزئین گچ می باشند كه در فرم دالبر پشت سر هم بالای طاقچه‌ها را زینت داده‌اند و سپس نوعی قوس جناغی بر بالای تزئینات گچی تعبیه شده است. بر روی دو دیوار جنبی ورودی می توان آثار تزئینات هندسی ئو از جمله ستاره‌های هشت گونه را یافت كه تا بالا ادامه یافت و در زیر اینها دو جا شمعی كوچك و ظریفی تعبیه شده است. در ورودی آرامگاه اندكی بداخل فرو نشسته و عمقی را شامل شده است كه در عمق سردردی با سقف جناقی زده شده استو بر پیشانی ورودی می توان تزئینات نقاشی الوان با طرحهای نقوش ستاره‌ای و مشبك را ملاحظه نمود.



از ظواهر امر چنین برمیآید كه نمای دور تا دور و داخل آرامگاه دارای نقاشی‌های جالبی بوده است و فرم پلان نیز نشانگر اینست كه در طو.ل عهد صفوی تغییر و تحولی در چهار چوب اولیه بنا انجام شده استو چند لایه گچی ب انقاشی‌های دیواری فضای داخل امامزاده این مسئله را روشن میسازد.

پلان بنا بصورت چهار طاق مربعی است كه به صورت هشت ضلعی و سپس بدایره تبدیل شده است و گنبد بر روی آن قرار گرفته است كه از بیرون در راس نقش ستاره گسترده‌ای نقش یافته‌است. ساقه گنبد استوانه است و طرحی از چند ستاره در داخل هم بر گنبد از درون نقش شده است و حكایت از دو پوشه بودن گنبد می نماید سقف گنبدی از داخل با گچ سفید شده و نقاشی‌ها بر روی گچ‌سفید است. دوره زیر گنبد نیز دارای نواری از تزئینات نواری و هندسی و گیاهی است كه با رنگهای زرد و قرمز و آبی بصورت گل و گیاه و ستاره دیده یم شود. گنبد با قرار داده شدن ترمبه‌های بر روی هشت ضلعی و گوشواره‌هایی كه در فواصل اضلاع و ترمبه‌ها زده شده است پایه گرفته و تزئینات جالب نقاشی و طراحی قرنیس در داخل ترمبه‌ها كه هر كدام دارای طاقی جناقی است جالب توجه است سطح روی گوشواره‌ها را با نقاشی تزئین كرده‌اند كه در كادرهای لوزی شكل، گل‌های ستاره‌ای شكل را طرح كرده‌اند و با رنگهای زرد و قرمز و نارنجی و كرم تظاهر یافته‌اند.

 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
در كنار ترمبه‌ها بر بالای چهار طاقی بنا چهاتر نور گیر با پنجره مشبك قرار گرفته است كه قسمتی از ور داخل مقبرذه را تامین می نماید. آنچه كه بیشتر مورد توجه است طرحهای ستاره‌ای شكل است كه بمقادیر زیادی یافت میشود. می دانیم كه مهر یا میترا بعنوان خدای خورشید مورد توجه بوده و در میان هندیان و ایرانیان باستان نیز مورد تقدس قرار داشته است و استفاده از طرح خورشید همراه با نقاشی روی گچ و قالب گیری طرح خورشید بر بام گنبد نیز می تواند دلیلی بر این ادعا باشد كه بنا یكم بنای كاملا ایرانی با اسلوب و طذحهای خاص ایرانی است بخصوص كه تا حدودی از معماری سلجوقی نیز الهام جسته است و كلیه نقاشی‌ها و منضمات داخل بنا از دوره صفوی ببعد است. در بالای طاقچه‌ها و طاق‌نما نیز طرحهای هندسی بچشم میخورد كه بی شباهت به طرحهای ستاره‌ای نیست.

ورودی آرامگاه از ضلع شرقی است، محراب آن در سمت جنوب و در ضلع غربی طاق نمایی با تزئسینات مقرنس‌ها است كه در داخلش با گچ كلمات لا الله الا الله،‌یا محمد ، یا علی و غیره را بر روی نقش گلها طرح اندازی كرده‌اند.

دور نمای ضلع شمالی روبروی محراب نیز طاقنماهایی است كه با تزئینات مقرنس‌ها كه نذرگاه امامزاده است و محل روشن كردن شمع.

مقبره در میانه بنا واقع شده است و بر رویش صندوقچه‌ای و بر فرازش حجله چوبین با تزئیانت هندسی و زینت های بلوچی كه روشنگر روایت عروسی سید نا محمد است كه بر این نخیل دخیل همی بندند و نذرشان ادا مایند.

در محوطه پیرون آرامگاه در سمت شرقی مخحل قبرستان است كه از دیرباز مرگانشان را در آنجا دفن میكرده‌اند. در نمای بیرونی امامزاده در چهار گوشه چهر مناره كوتاه است و نیمدایره های پی هم فاصله بین چهار منار را پر كرده كه گچی می باشدئ و رنگ سفید آن در میان انبوه خانه‌های گلین چشم را خیره میسازد و هم چون درخت گل یاسی در كویر و سن و ماسه بر تارك بندر چاه بهار بگونه‌ای استوار باقی و هر سال هزاران زائر را به جانب خویش میكاند كه بازگو كنده حكایت ایمان و اعتقاد مردم به مرجع و ملجائی است.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
1256861102.jpg





1256933640.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
شرح زندگي سيد غلامرسول

در خصوص شرح حال ايشان روايات مختلفي نقل شده كه به آن ها اشاره مي‌شود : نام اصلي ايشـــــــان سيد نا محمد و مردي صالح، شيعه مذهب بوده و در گذ شته مورد توجه مسلمانان هنـــــدي بوده و ايــن توجه باعث شده كه بنا در دوره هاي بعدي تحت تاثير معماري هندي قرار گيرد طبـــــق روايات سيـــدنا محمد مسلمان هند بوده است و در سفري به چا بهار تصميم داشته كه زن چابهاري اختيـــار كنـــــد براي تدارك چنين منظوري مشغول مي‌شود. اما در شب عروسي دچار كسالت مي گردد بطوريكه در بســــــتر مرگ مي افتد و چون مورد توجه مردم بوده و در دم مرگ به آن ها وصيــت مي كنـد كه پـــس از مــرگ سوگواري نكنند و در عوض مدت 10 شبانه روز بر سر قبرش شادي كنند تا روحش شاد شود . اين مراسم هر ساله از 15 ذي القاعده به مدت 10 روز بر پا مي گردد و در اين مراســـم عــده زيـــادي از اهالي چابهار و مناطق همجوار شركت مي كردند (در حال حاضر چنين مراسمي بر گزار نميشود ) . در مراسم جشن و پاي كوبي مردم چابهار و خصوصا بوميان آفريقايي (سياهپوســتان) در صبــــــــح روز اول و دوم حياط آرامگاه به وسيله زنان جارو زده مي‌شود و مرد ها با لباس پاكيزه به فراهم كردن بســــاط جشن مي پرداختند، وهنگامي كه آفتاب طلوع ميكرد ساز و دهل مينواختنـــــد، قــــوالان پاكستـــاني، رقاصان هنـــدي و خوانندگان سياه و مهمان نوازان بلوچ به هر طريقي در اين شادي خدمت ميـــكردند و اين مراسم به مدت 10 روز در 3 نوبت صبح، عصر و شامگاه اجرا ميشد. زنان مسن به داخل آرامگاه ميرفتند تا شفا دردمندان و نيــات ديگران را بخواهند در حالي كـــه در ايـــن زمان مردان در بيرون محوطه پيشخوان به ساز و دهل مشغول بودنــــد و چنــــد زن جوان به رقصيـــدن ميپرداختند و زنان مسن در داخل حـــرم به دعا مشغول ميشدند و شفـــــا ميافتند و پس از10 روز حــرم را ترك ميكردند. تا سال ديگر در مراسم جشن عروسي سيدغلامرسول شركت كنند. و در كتاب فرهنگ مردم بلوچ نوشته عبدالله ناصري آمده است : ((در مورد صاحب مزار دو عقيده وجود دارد يكي آنكه معتقدند اين مزار از آن عارف وارستـــه و مـــــرد حقي است به نام سيد عبدالرسول و اين زيارتگاه مردم شيعه چابهار است و افراد غيــــــر شــــيعه هم از شيعه هاي اين سرزمين پيروي ميكنند. بعضي ديگر عقيده دارند اين مزار يك (لــوطي) اســـت مطـــرب هاي دوره گرد را لوطي مينامند . ولي گويند صاحب اين مقبره شب عروسيش فوت نموده و هر ســــاله معتـــــقديـــن به او در ســالروز مرگش كه در روز آخر ماه ذي القاعده به مدت 7 روز با ساز و دهل و آوازخوانــــي و رقـــــــص و پاي كوبي ميكنند. اين مراسم به دو جهت انجام ميشود. يكي اين كه لوطي فوت شده چون عمـــــــرش را به مطربي و شاد كردن مردم گذرانده وصيت كرده كه بعد از مرگش نيز در كنــار مــــزارش رقــــص و پاي كوبي و در حقيقت مراسم شادي بر پا شود. و خواسته است تأثير وجود خود را در شــــادماني مــــــردم بعد از مرگش نيز حفظ كند. ديگر اينكه اين شخص كه در شب عروسيش فوت كرده بسيار مجـــــرب و مورد توجه افراد طائفه اش بوده و چون عروسي نافرجامي داشـــــته و حســـرت بــگور بــــرده است. دوستدارانش هر ساله در سالروز مرگش براي او جشن عروسـي ميگيــــرنـــد و ياد عروســـي او را زنده ميدارند. البته چون پيروان صاحب مزار شيعه مذهب هستند در ماه محرم نيـز مراسم ســـوگواري و روضه خواني در اين مقبره بر پا ميشود

 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
تصاویر داخل آرامگاه

نمائي ديگر از تزئينات گوشه سازي زير گنبد





1256926461.jpg




1256924610.jpg
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
فراموش نكنيد كه اينجا، تنها يك آرامگاه نيست؛ بلكه موزه مردم شهر هم هست، در واقع موزه چابهار در آرامگاه سيدغلام رسول قرار دارد. جالب آن كه بسياري از آثار موجود در اين موزه مردم‌شناسي، اهدايي از سوي علاقه‌مندان به ميراث فرهنگي است. شما مي‌توانيد پوشاك محلي، وسايل حصيري و نيز ظروف سفالي را در كنار آثار تاريخي منطقه يكجا ببينيد.

اين مقبره با توجه به سبك معماري با پيروي از سبك معماري مغولي در قرن‌هاي 7 و 8 هجري بنا شده است.
 

Nicol

متخصص بخش گردشگری
در كتاب فرهنگ مردم بلوچ نوشته عبدالله ناصرى آمده است: «در مورد صاحب مزار دو عقيده وجود دارد يكى آنكه معتقدند اين مزار از آن عارف وارسته و مرد حقى است بنام سيد عبدالرسول و اين زيارتگاه مردم شيعه چابهار است و افراد غير شيعه هم از شيعه هاى اين سرزمين تأسى مى‏كنند بعضى ديگر عقيده دارند كه اين مزار يك لوطى (لودى) است. مطربهاى دوره گرد را لوطى مى‏نامند. ولى گويند صاحب اين مقبره در شب عروسى‏اش فوت كرده و هر ساله معتقدين به او در سالروز مرگش كه در روز آخر ماه ذى القعده است به مدت 7 روز با ساز و دهل و آواز خوانى و رقص و پايكوبى مى‏كنند. اين مراسم به دو جهت انجام مى‏شود : يكى اينكه لوطى فوت شده چون عمرش را به مطربى و شاد كردن مردم گذرانده وصيت كرده كه بعد از مرگش نيز در كنار مزارش رقص و پايكوبى و در حقيقت مراسم شادى بر پا شود و خواسته است تأثير وجود خود را در شادمانى مردم بعد از مرگش نيز حفظ كند. ديگر اينكه اين شخص كه در شب عروسى‏اش فوت كرده بسيار محبوب و مورد توجه افراد طايفه ‏اش بوده و چون عروسى نافرجامى داشته و حسرت به گور برده است.


دوستدارش هر ساله در سالروز مرگش براى او جشن عروسى مى‏گيرند و ياد عروسى او را زنده مى‏دارند. البته چون پيروان صاحب مزار شيعه مذهبند در ماه محرم نيز مراسم سوگوارى و روضه خوانى در اين مقبره بر پا مى‏شود».


لازم به توضيح است كه مسلمانان بر حسب دستور خداوند متعال احترام به افراد همنوع خود را يك امر لازم مى‏دانند و حتى احترام به افراد مرده نيز پذيرفته عام و خاص است. امااينكه عده‏ اى براى امر ثوابى به كار ناشايست دست بزنند و از قرآن و سنت پيامبر سرپيچى كنند جاى تأسف است. عده‏اى با نقل روايات كذب و اتهام به فرزندان پيامبر اعمال خلاف شرع خود را با وصيت ايشان توجيه مى‏كنند باور كردنى نيست كه نه يك امام زاده بلكه يك مسلمان ديگر همچون وصيتى به اطرافيانش بكند.


از شرح حال اين بنده خدا به جز مختصرى كه نقل شد اطلاعى در دست نيست و هيچكس از گذشته و سابقه اين فرد سخن نگفته است به جز معدودى روايات خرافى. لذا مردم مسلمان براى يافتن حقايق كوشا باشند و از انجام مراسم خرافی پرهيز نمايند. اتفاقاً در چندساله اخير با افزايش بينش مردم خودبخود منسوخ شده است .
 
بالا