آموزش کامل اورکلاک پلتفورم X58 و Core i7 920

[Mehdi]

با یاد ایزد یکتا



اخیرا پلتفورم X58 در بین کاربران (خصوصا علاقه مندان به اورکلاک) عمومیت فراوانی پیدا کرده است، سوالات فراوان کاربران در سطح فروم پیرامون این پلتفورم، شاهد و گواه این موضوع می باشد.
لذا بر آن شدیم تا آموزشی هر چند مختصر ولی جامع! برای علاقه مندان به اورکلاک این پلتفورم تهیه کنیم، امیدواریم که مفید واقع شود...
​

در ابتدا به توضیح مختصر این پلتفورم می پردازیم:
پلتفورم X58 اولین پلتفورم سازگار با معماری جدید اینتل یعنی معماری Nehalem می باشد که عرضه گردیده و پردازنده های سازگار با این پلتفورم نیز از خانواده Bloomfield می باشند که از سوکت 1366 پشتیبانی می کنند.
پردازنده های عضو خانواده Bloomfield، عبارت هستند از: Core i7 920, 930, 940, 950, 960, 965, 975
جدیدترین پردازنده سازگار با این پلتفورم نیز Core i7 980x می باشد که از خانواده Gulftown بشمار می آید. همچنین برخی از پردازنده های زئون نیز با این پلتفورم سازگار هستند.

رابط QPI
معماری پردازنده های Core i7 نسبت به نسل قبل (Core 2 duo/quad) تفاوت های زیادی داشته است، بارز ترین آنها حذف رابط FSB و جایگزینی آن با رابط QPI می باشد.
رابط QPI برتری های متعددی دارا می باشد، از آن جمله می توان به پهنای باندی که رابط QPI برای ارتباط پردازنده با چیپست شمالی مادربورد فراهم می کند اشاره کرد که به مراتب بیشتر از رابط FSB می باشد. پهنای باند رابط QPI برابر است با 25.6Gb/s

Bclk
تفاوت دیگر، به ضریب پردازنده (Multi player) و باس پردازنده (Bus speed) برمی گردد. در معماری پردازنده های Core i7 شاهد ضریب پردازنده بالا و باس (Base clock/Bclk) پایین می باشیم که قابلیت اورکلاک بالایی را فراهم می کند.

Internal Memory Controller/ IMC
آنچه که در پلتفورم X58 حائز اهمیت می باشد، انتقال مموری کنترولر (Memory controller) از چیپست شمالی مادربورد به داخل پردازنده است. در واقع پردازنده های Core i7 در کنار هسته های پردازشی خود، بخش کوچکی نیز به نام Uncore دارند که مموری کنترولر و ... را شامل می شود.

Uncore/ NB Frecuency
چنانچه در این پلتفورم، به تب مموری نرم افزار Cpuz مراجعه کنید، علاوه بر فرکانس مموری، پنجره کوچکی با عنوان NB Frecuency مشاهده خواهید کرد. هرچند با توجه به کلمه NB ممکن هست تصور کنید که این فرکانس به چیپست شمالی پلتفورم X58 مربوط می شود ولی به هیچ وجه این طور نیست! NB Frequency فرکانس بخش Uncore پردازنده های معماری Nehalem می باشد.



تعریف ولتاژها:

Vcore/ Cpu Voltage
این ولتاژ که در برخی مقالات با عنوان Vcc هم شناخته می شود. ولتاژ "اصلی" پردازنده جهت تامین توان مورد نیاز آن می باشد. اکثر نرم افزارها در محیط ویندوز نیز این ولتاژ را نمایش می دهند. به طور مثال: نرم افزار CpuZ
روشن است که این ولتاژ با فرکانس پردازنده رابطه مستقیم دارد.

Vtt Voltage/ Qpi Voltage
این ولتاژ که در پردازنده های سوکت 775 نیز با عنوان FSB Termination دیده می شد، ولتاژ مورد نیاز مسیر ارتباطی پردازنده با چیپست شمالی مادربورد می باشد. در پلتفورم X58 بخشی از این ولتاژ نیز صرف تغذیه مموری کنترولر داخلی پردازنده می گردد.
به عبارتی، با افزایش Bclk پردازنده و بالطبع مقدار QPI و یا هنگامی که به فرکانس بالای مموری یا فرکانس بالای Uncore نیاز دارید باید نسبت به افزایش این ولتاژ اقدام کنید.

Cpu Pll
تعریف دقیقی از این ولتاژ وجود ندارد، ولی عموما به عنوان ولتاژ سیستم توان داخلی پردازنده شناخته می شود.

IOH Voltage
ولتاژ مورد نیاز چیست شمالی مادربورد می باشد. با افزایش Bclk پردازنده به تدریج باید اقدام به افزایش این ولتاژ کنید. تا محدودیتی از طرف چیپست شمالی ایجاد نگردد.

ICH voltage
ولتاژ مورد نیاز چیپست جنوبی مادربورد می باشد. عموما تاثیر چندانی در اورکلاک ندارد ولی در حالتی که از تعداد زیادی هارد استفاده می کنید افزایش آن در پایداری سیستم می تواند مفید باشد.

Dram Voltage/ Dimm voltage
ولتاژ مربوط به مموری ها می باشد که در این پلتفورم به طور استاندارد 1.65v است و افزایش آن به بیش از 1.75v ممکن هست به آسیب دیدن پردازنده منجر شود!



در نهایت به قسمت اصلی آموزش می رسیم:

نکته کلیدی اورکلاک این پلتفورم کنترل و حفظ تعادل فرکانس بخش های مختلف در حین اورکلاک پردازنده می باشد.
چرا که با افزایش باس پردازنده (Bclk) فرکانس بخش های مختلف (فرکانس مموری، فرکانس QPI، فرکانس Uncore) نیز به دلیل ارتباط مستقیمی که با باس پردازنده (Bclk) دارند، افزایش می یابند.
لذا برای اینکه اورکلاک موفقی را تجربه کنید، باید به موردی که مطرح شد توجه ویژه ای داشته باشید و با تغییر (کاهش) ضریب بخش مربوطه (فرکانس مموری، فرکانس QPI، فرکانس Uncore) از فرکانس های بالا پرهیز کنید که باعث ناپایداری سیستم می گردند.

روند کار به این صورت است که بتدریج و در گام های 10 مگاهرتزی شروع به افزایش باس پردازنده (Bclk) کنید، به طور مثال: 133 مگاهرتز > 143 > 153 > ...

در این حین سعی کنید فرکانس مموری متناسب با توانایی مموری های خود را با تعیین ضریب مموری مناسب، انتخاب کنید.

دقت داشته باشید فرکانس Uncore همیشه کمتر از 2 برابر فرکانس مموری باشد، تا ولتاژ Vtt بالایی نیاز نداشته باشد. به طور مثال اگر فرکانس رم شما 2000 مگاهرتز هست، سعی کنید فرکانس Uncore کمتر از 4000 مگاهرتز باشد، به طور مثال: 3800 – 3600 – 3400 - ...

فرکانس QPI عمدتا نیازی به تغییر دستی ندارد، چرا که در اورکلاک با Air Cooling به دلیل محدودیت باس پردازنده (Bclk) فرکانس QPI افزایش چشمگیری ندارد، مگر آنکه با استفاده از یخ خشک یا نیتروژن مایع قصد دستیابی به فرکانس های بالا داشته باشید که در این حالت چنان چه کمترین ضریب QPI هم کمکی به شما نکرد، می توانید از حالت Slow-Mode برای QPI استفاده کنید. البته در این حالت به شدت از کارایی سیستم کاسته می شود.



قسمت اول به نحوه تنظیم فرکانس بخش های مختلف مربوط می شد، پس از آن نوبت به نحوه تنظیم ولتاژ بخش های مختلف می رسد:

بهتر است در شروع اورکلاک، ولتاژهای اصلی (Vcore, Vtt, Dram Voltage) را از حالت Auto خارج کرده، و دقیقا همان ولتاژ نرمال را به طور دستی انتخاب کنید، تا مادربورد بطور خودکار اقدام به افزایش ولتاژها نکند.

بعد از چندین گام افزایش باس پردازنده (Bclk) و تست پایداری سیستم با استفاده از نرم افزار های مربوطه، ممکن است با صفحه مرگ آبی یا ریست شدن سیستم در حین تست پایداری مواجه شوید.
در این هنگام است که باید نسبت به افزایش ولتاژهای مورد نیاز اقدام کنید.

اولین و مهم ترین مورد ولتاژ Vcore می باشد که در گام های 0.05 ولتی افزایش می دهید، به طور مثال: 1.200 > 1.250 > 1.300 > ...

چنانچه پس از 2-3 گام افزایش Vcore مشکل ناپایداری حل نشد، به سراغ ولتاژ Vtt می رویم و طبق روالی که شرح داده شد، آن را افزایش می دهیم. توجه داشته باشید که برای رفع ناپایداری افزایش هر دو ولتاژ Vcore و Vtt نیاز هست و صرفا به افزایش شدید یکی از آنها اقدام نکنید. در عین حال فرکانس مموری و فرکانس Uncore نقش مهمی در تعیین Vtt مورد نیاز دارند. هرچه این دو فرکانس بالاتر باشند، ولتاژ Vtt بیشتری نیاز خواهد شد و بالعکس..

به این ترتیب اورکلاک خود را ادامه می دهیم و با نزدیک شدن به باس پردازنده (Bclk) حدود 200 مگاهرتز برای رفع محدودیت (احتمالی) چیپست شمالی، بتدریج ولتاژ IOH را نیز افزایش می دهیم. کمبود ولتاژ چیپست شمالی بیشتر در تست های گرافیکی آشکار می شود.

مورد مهمی که در مورد اورکلاک پردازنده های سری Core i7 می توان ذکر کرد، وابستگی آنها به فرکانس PCI E در باس (Bclk) بالای 220 مگاهرتز می باشد. این مورد در پردازنده های مختلف، متفاوت می باشد و از طرفی فرکانس PCI E بالای 110 مگاهرتز نیز ممکن هست منجر به آسیب دیدن کارت گرافیکی شما شود، لذا در تست این مورد دقت لازم و کافی داشته باشید. باس (Bclk) حدود 230 مگاهرتز عموما به فرکانس PCI E تقریبی 105-110 مگاهرتز نیاز دارد.


ماکزیمم ولتاژهای Safe بر اساس جدولی که کمپانی اینتل منتشر کرده:

​

توضیح برخی گزینه های بایوس به نقل از صابر (Overclockers) عزیز:

CPU Clock ratio
این گزینه بیانگر ضریب پردازنده هست. از ضرب کردن ضریب پردازنده در کلاک پایه (BaseClock) فرکانس عملیاتی پردازنده بدست می آید، مثلا برای پردازنده Core i7 930 برابر 133x21=2.79~2.8Ghz می باشد.

QPI Clock ratio
ضریب فرکانس QPI می باشد که که در حالت نرمال برابر 36 است و در حالت High برابر است با 48. در حالت Auto بروی 36x یعنی 4.8GT/s تنظیم می شود و نیازی به تغییرش نیست.

Base Clock Control
مقدار پایه 133Mhz است.

Extreme memory profile/ XMP
مربوط به تنظیمات اتومایتک فرکانس و زمان تاخیر رم ها هست. اگر رم ها از این پروفایل پشتیبانی کنند با فعال کردن این گزینه فرکانس ، ولتاژ و زمان تاخیر رم ها به صورت اتوماتیک تنظیم خواهد شد.

System Memory Multi
ضریب رم می باشد که با افزایش آن فرکانس مموری افزایش پیدا می کند.

Uncore clock ratio
ضریب Uncore می باشد که با افزایش آن فرکانس بخش Uncore یا به عبارت دیگر مموری کنترلر پردازنده افزایش پیدا می کند.

Load Line Calibration
باعث کالیبره کردن ولتاژ اصلی پردازنده (Vcore)می شود. در این صورت ولتاژ پردازنده زیر بار پردازشی سنگین (Full Load) کاهش پیدا نمی کندیا افت کمتری خواهد داشت

Intel Turbo Boost
تکنولوزی انحصاری اینتل که برای اولین بار در سری Core i به کار رفته است و به پردازنده این امکان را می دهد که در مواقعی که به قدرت پردازشی بیشتری مورد نیاز هست با سرعت بالاتری فعالیت کند،میزان افزایش کلاک پردازنده با استفاده ازTurbo به تعداد هسته های فعال در امر پردازش،دمای پردازنده و درصد CPU Usage بستگی دارد.

(Enhanced Intel SpeedStep-CPU Enhanced Halt-CPU Thermal Monitor)

آپشن های فوق مربوط به تنظیمات ذخیره سازی انرژی هست که در اورکلاک معمولی تاثییری ندارد ولی در عوض باعث کاهش حرارت و مصرف پردازنده در حالت بیکاری (IDLE) می شود.

X.M.P Profile
X.M.P مخفف عبارتIntel® Extreme Memory Profile است که به صورت یک پروفایل در SPDمموری ذخیره میشود هنگامی که مموری و مادربورد شمااز XMP پشتیبانی میکند با فعال نمودن این گزینه فرکانس و زمانبندی(Timing) رم به صورت اتوماتیک تنظیم میشود

این پست ممکن است به روز رسانی شود...


با تشکر
تیم اورکلاکینگ HotOverclock

منبع:HotoverClock.com

 

[Mehdi]

با سلام

هر آموزشی در کنار بیان تئوری ها و مبانی لازم باید نمونه ای مستدل و قابل مشاهده داشته باشد

سیستم تست:
با توجه به اینکه عموم کاربران مادربوردی Mid Range با قیمت متوسط در اختیار دارند، در این تست از X58A-GD65 استفاده گردید. بدلیل مشابهی نیز یک فن کولر عادی با قیمت پایین بروی سیستم نصب گردید. بایوس مادربورد نیز بروز رسانی گردید!

Core i7 920 Rev D0
MSI X58A-GD65
Super Talent 4G DDR3 2200MHz Cl8
PSU 1250W
Cooler Master Hyper 212

CPU-Z Validator 3.1

در ابتدا چند تست مرسوم و آشنا در فرکانس پیش فرض پردازنده و تنظیمات پیش فرض بایوس (Turbo On) و فرکانس حافظه 1600 مگاهرتز اجرا گردید. دمای پردازنده در حالت بیکاری و لود کامل را نیز می توانید در نرم افزار Real Temp مشاهده کنید.

​

فرکانس هدف 4.2 گیگاهرتز انتخاب گردیده بود:
- لذا برای این حالت باید فرکانس مسیر (Bclk) را از مقدار 133 مگاهرتز به 200 مگاهرتز افزایش دهیم (ضریب پردازنده 21). در این حالت چنانچه ویژگی Turbo Boost پردازنده فعال باشید، در هنگام بیکاری پردازنده و پردازش های سبک در محیط ویندوز فرکانس 4.4 گیگاهرتز (ضریب پردازنده 22) نیز رویت خواهد شد! ولی عموما توصیه می گرد در هنگام اورکلاک این ویژگی خاموش گردد تا از ناپایداری های احتمالی جلوگیری کند.

- در مرحله دوم باید به انتخاب ضریب رم مناسب اقدام کنیم، با ضریب رم 4 یا (2:8) فرکانس حافظه 1600 مگاهرتز و با ضریب رم 5 یا (2:10) فرکانس رم 2000 مگاهرتز قابل انتخاب می باشد. با توجه به توانایی حافظه های خود می توانید فرکانس رم مورد نظر خود را انتخاب کنید. (اینجا نیز برای یکسان سازی سیستم تست با سیستم کاربران فرکانس حافظه مرسوم 1600 مگاهرتز انتخاب می گردد)

- در مرحله سوم نوبت به انتخاب فرکانس Uncore مناسب می رسد که برای کارایی مناسب سیستم 2 برابر فرکانس حافظه انتخاب می گردد! یعنی 3200 مگاهرتز. این میزان فرکانس Uncore شما را از ولتاژ VTT بالا بی نیاز می کند ولی برای کارایی بیشتر می توانید فرکانس های بالاتری نیز مانند 3400 یا 3600 مگاهرتز برای Uncore انتخاب کنید که ولتاژ VTT بالاتری نیز بالطبع نیاز خواهند داشت.
(در صورت انتخاب فرکانس رم 2000 و در صورتی که پردازنده شما سازگاری چندانی با فرکانس Uncore حدود 4000 مگاهرتز ندارید، برای پایداری سیستم و کاهش VTT مورد نیاز می توانید فرکانس Uncore کمتری را ست کنید. بطور مثال 3800 یا 3600 مگاهرتز)
(انتخاب VTT بیش از اندازه ممکن است به قیمت آسیب دیدن پردازنده تمام شود! لذا حتما دقت لازم را در این مورد داشته باشید و به جدول عنوان شده در پست اول مراجعه کنید)

- (انتخاب زمان تاخیر های مناسب را به بعد از تست پایداری پردازنده منتقل می کنیم تا در روند اورکلاک دچار سردرگمی نشویم!)

- در انتخاب ولتاژها نیز طبق مطالب گفته شده در آموزش و قدم به قدم پیش می رویم:
Vcore مورد نیاز برای این فرکانس 1.300 ولت بدست آمد. ویژگی LLC یا Load Line Calibration نیز فعال می گردد.
VTT Voltage مورد نیاز نیز 1.300 ولت بدست می آید.
ولتاژ رم در حالت Auto رها می گردد.
IOH Voltage نیز 1.18 ولت تنظیم می گردد.
در نهایت گزینه Spread Spectrum نیز غیر فعال می گردد!

- تمامی گزینه های کاهش مصرف انرژی پردازنده مانند C1E ، EIST و مدیریت توان مادربورد نیز به صورت پیش فرض رها می گردد.
در اورکلاک کاربردی مدیریت مصرف و دمای کاری پردازنده نقش مهمی را ایفا می کند. لذا نیازی نیست در حالت بیکاری پردازنده، تمامی هسته های آن در فرکانس 4.2 گیگاهرتز و تمام توان آماده به کار باشند.


تنظیمات بایوس را ذخیره کرده و خارج می شویم!
پس از انجام تست پایداری توسط نرم افزارهای OCCT یا Prime یا لینوکس و اطمینان از پایداری سیستم، برای تنظیم زمان تاخیر صحیح مجدد وارد بایوس می شویم.

در نهایت نتیجه کار به این صورت می باشد و دمای پردازنده نیز در حد مناسبی قرار دارد

Core i7 920 @ 4.2GHz
DDR3 1600MHz Cl6
Uncore: 3200MHz
​

فرصت بسیار محدود بود لذا انجام تست های بیشتر میسر نشد
با تشکر

​

منبع:HotoverClock.com ​