Maryam
متخصص بخش ادبیات
دنیای رویا به قدری پیچیده، متنوع و اسرارآمیز است که اگر آن را در بیداری و هوشیاری تجربه کنیم نشان دهنده آن است که یا تحت تاثیر ماده توهم زا هستیم یا دچار هذیان و نوعی اختلال روان پزشکی شده ایم...
انسان از طریق حواس پنجگانه خود با محیط اطراف ارتباط برقرار می کند و آن را درک می کند. معمولا آنچه از اطراف خود برداشت می کنیم با واقعیت های خارجی مطابقت می کند اما گاهی حواس پنجگانه ما را فریب می دهد و چیزی را ادراک می کنیم که در عالم واقعیت به شکل دیگری وجود دارد. همه این پدیده ها خطاها و فریب حسی هستند و کسی هم که آنها را تجربه می کند، می داند این تجربه ها واقعی نیستند و بیشتر ناشی از شرایط روانی خاص و بودن محرک های محیطی مثل تاریکی یا سکوت و تخیل خود فرد است. در واقع خطاهای حسی، ادراک نادرست از محرک های محیطی هستند و به خودی خود در افراد سالم هم دیده می شوند و یک اختلال روان پزشکی محسوب نمی شوند.
توهم یعنی چه؟
گاهی افراد بدون اینکه یک محرک خارجی وجود داشته باشد، ادراک شنوایی، بینایی، بویایی، لمس و چشایی خاصی پیدا می کنند. آنها صداهایی می شنوند که واضح نیستند اما درواقع منشأیی برای این صداها در عالم واقعیت وجود ندارد یا اشباح، موجودات یا حتی صحنه های کاملی می بینند که واقعا وجود ندارد.
وقتی به سینما می رویم و فیلمی تماشا می کنیم، افراد و تصاویر مختلفی را روی پرده می بینیم که حرکت می کنند و حرف می زنند اما درواقع هیچ موجود زنده ای روی پرده سینما وجود ندارد و آنچه می بینیم و می شنویم، انعکاسی از یک رشته نوار سلولزی یا کدهای دیجیتال ذخیره شده در آپارات سینماست که روی پرده سینما منتقل شده است و آن را به صورت موجودات و وقایعی پویا درک می کنیم ولی در دنیای بیرونی ما وجود ندارد. این مثال معنی توهم را بهتر روشن می کند. توهم به معنای ادراکی بدون محرک بیرونی است و گاهی در هر کدام از زمینه های حس پنجگانه اتفاق می افتد ولی شایع ترین آنها، توهم شنوایی و بینایی است. توهم یک اختلال پزشکی و روان پزشکی است. بیماران اسکیزوفرنی، دائم صداهایی می شنوند که با آنها حرف می زنند، دستور می دهند یا در مورد اعمال و خلقیات آنها اظهارنظر می کنند. در برخی از بیماران مبتلا به صرع نیز ممکن است بیمار بوهای خوشایند یا ناخوشایندی استشمام کند. مصرف برخی از مواد مثل مخدر ال.اس.دی هم می تواند در افراد سالم توهم ایجاد کند.
هذیان یعنی چه؟
برخلاف توهم که در حوزه ادراک و حواس پنجگانه است، هذیان به تفکر و باور بیماری مربوط است. هذیان عبارت است از یک باور نادرست که با واقعیت های خارجی منطبق نیست و بیمار اعتقاد راسخی به آن دارد. این حالت با منطق و استدلال برطرف نشده است و با زمینه فرهنگی و اجتماعی فرد هم جور درنمی آید. مثلا ممکن است بیماری معتقد باشد که عده ای با او دشمنی دارند و دائم در تعقیب او هستند و قصد آسیب رساندن به او را دارند.
این بیمار دچار «هذیان گزند و آسیب» شده است. بیماری که تصور می کند فرد مهم و برجسته ای است و توانایی های مافوق بشری دارد، دچار «هذیان بزرگ منشی» است و بیماران مبتلا به هذیان «حسادت و خیانت» تصور می کنند همسرشان به آنها وفادار نیست و با فرد دیگری رابطه دارد. در این مواقع به هیچ روشی نمی توان آنها را قانع کرد. بعضی از عقاید خرافی نیز این ویژگی را دارند اما عقاید خرافی را عده زیادی که با بیمار در یک سطح فرهنگی قرار دارند، باور دارند و بر مبنای آن عمل می کنند. هذیان یک اختلال روان پزشکی جدی است و هرچه سریع تر باید درمان شود.
رویا یعنی چه؟
خطاها و فریب های حسی، توهم ها و هذیان ها در هوشیاری کامل و بیداری رخ می دهد اما اگر همین پدیده ها را در خواب تجربه کنیم، خواب یا رویا می بینیم. رویا دیدن، پدیده ای پیچیده و سرشار از رمز و راز و اسطوره است اما رویا دیدن مرحله ای از خواب طبیعی است که به آن مرحله (حرکات سریع کره چشم یا Rem) می گوییم. وقتی به خواب می رویم، خواب ما کم کم عمیق و عمیق تر می شود. پس از 90 تا 120 دقیقه از شروع خواب، چشم ها شروع به حرکات سریعی می کنند. ضربان قلب بالا می رود و فشار خون افزایش می یابد درست مثل اینکه در حال تقلا و تلاش باشیم اما عضلات کاملا شل و بدون انقباض هستند. به همین دلیل این مرحله، خواب «متناقض» نام دارد.
در همین مرحله است که رویا می بینیم. عملکرد این مرحله بازسازی مجدد مغز و سلو ل های آن است. خواب نوزادان بیشتر در این مرحله می گذرد اما در بزرگسالی یک چهارم خواب مربوط به مرحله (Rem) و رویا دیدن است. رویا ترکیبی از تجربه های گذشته، خواسته ها، ترس ها و نگرانی ها و بسیاری از عوامل ناشناخته دیگر است که در مغز انسان ذخیره شده اند و در این مرحله از خواب آزاد می شوند. همه انسان ها رویا می بینند اما اندکی از افراد آن را به وضوح و شفاف به یاد می آورند. رویاهای رنگی نیز در مقایسه با رویاهای سیاه و سفید نادرترند.
منبع : سیمرغ
انسان از طریق حواس پنجگانه خود با محیط اطراف ارتباط برقرار می کند و آن را درک می کند. معمولا آنچه از اطراف خود برداشت می کنیم با واقعیت های خارجی مطابقت می کند اما گاهی حواس پنجگانه ما را فریب می دهد و چیزی را ادراک می کنیم که در عالم واقعیت به شکل دیگری وجود دارد. همه این پدیده ها خطاها و فریب حسی هستند و کسی هم که آنها را تجربه می کند، می داند این تجربه ها واقعی نیستند و بیشتر ناشی از شرایط روانی خاص و بودن محرک های محیطی مثل تاریکی یا سکوت و تخیل خود فرد است. در واقع خطاهای حسی، ادراک نادرست از محرک های محیطی هستند و به خودی خود در افراد سالم هم دیده می شوند و یک اختلال روان پزشکی محسوب نمی شوند.
توهم یعنی چه؟
گاهی افراد بدون اینکه یک محرک خارجی وجود داشته باشد، ادراک شنوایی، بینایی، بویایی، لمس و چشایی خاصی پیدا می کنند. آنها صداهایی می شنوند که واضح نیستند اما درواقع منشأیی برای این صداها در عالم واقعیت وجود ندارد یا اشباح، موجودات یا حتی صحنه های کاملی می بینند که واقعا وجود ندارد.
وقتی به سینما می رویم و فیلمی تماشا می کنیم، افراد و تصاویر مختلفی را روی پرده می بینیم که حرکت می کنند و حرف می زنند اما درواقع هیچ موجود زنده ای روی پرده سینما وجود ندارد و آنچه می بینیم و می شنویم، انعکاسی از یک رشته نوار سلولزی یا کدهای دیجیتال ذخیره شده در آپارات سینماست که روی پرده سینما منتقل شده است و آن را به صورت موجودات و وقایعی پویا درک می کنیم ولی در دنیای بیرونی ما وجود ندارد. این مثال معنی توهم را بهتر روشن می کند. توهم به معنای ادراکی بدون محرک بیرونی است و گاهی در هر کدام از زمینه های حس پنجگانه اتفاق می افتد ولی شایع ترین آنها، توهم شنوایی و بینایی است. توهم یک اختلال پزشکی و روان پزشکی است. بیماران اسکیزوفرنی، دائم صداهایی می شنوند که با آنها حرف می زنند، دستور می دهند یا در مورد اعمال و خلقیات آنها اظهارنظر می کنند. در برخی از بیماران مبتلا به صرع نیز ممکن است بیمار بوهای خوشایند یا ناخوشایندی استشمام کند. مصرف برخی از مواد مثل مخدر ال.اس.دی هم می تواند در افراد سالم توهم ایجاد کند.
هذیان یعنی چه؟
برخلاف توهم که در حوزه ادراک و حواس پنجگانه است، هذیان به تفکر و باور بیماری مربوط است. هذیان عبارت است از یک باور نادرست که با واقعیت های خارجی منطبق نیست و بیمار اعتقاد راسخی به آن دارد. این حالت با منطق و استدلال برطرف نشده است و با زمینه فرهنگی و اجتماعی فرد هم جور درنمی آید. مثلا ممکن است بیماری معتقد باشد که عده ای با او دشمنی دارند و دائم در تعقیب او هستند و قصد آسیب رساندن به او را دارند.
این بیمار دچار «هذیان گزند و آسیب» شده است. بیماری که تصور می کند فرد مهم و برجسته ای است و توانایی های مافوق بشری دارد، دچار «هذیان بزرگ منشی» است و بیماران مبتلا به هذیان «حسادت و خیانت» تصور می کنند همسرشان به آنها وفادار نیست و با فرد دیگری رابطه دارد. در این مواقع به هیچ روشی نمی توان آنها را قانع کرد. بعضی از عقاید خرافی نیز این ویژگی را دارند اما عقاید خرافی را عده زیادی که با بیمار در یک سطح فرهنگی قرار دارند، باور دارند و بر مبنای آن عمل می کنند. هذیان یک اختلال روان پزشکی جدی است و هرچه سریع تر باید درمان شود.
رویا یعنی چه؟
خطاها و فریب های حسی، توهم ها و هذیان ها در هوشیاری کامل و بیداری رخ می دهد اما اگر همین پدیده ها را در خواب تجربه کنیم، خواب یا رویا می بینیم. رویا دیدن، پدیده ای پیچیده و سرشار از رمز و راز و اسطوره است اما رویا دیدن مرحله ای از خواب طبیعی است که به آن مرحله (حرکات سریع کره چشم یا Rem) می گوییم. وقتی به خواب می رویم، خواب ما کم کم عمیق و عمیق تر می شود. پس از 90 تا 120 دقیقه از شروع خواب، چشم ها شروع به حرکات سریعی می کنند. ضربان قلب بالا می رود و فشار خون افزایش می یابد درست مثل اینکه در حال تقلا و تلاش باشیم اما عضلات کاملا شل و بدون انقباض هستند. به همین دلیل این مرحله، خواب «متناقض» نام دارد.
در همین مرحله است که رویا می بینیم. عملکرد این مرحله بازسازی مجدد مغز و سلو ل های آن است. خواب نوزادان بیشتر در این مرحله می گذرد اما در بزرگسالی یک چهارم خواب مربوط به مرحله (Rem) و رویا دیدن است. رویا ترکیبی از تجربه های گذشته، خواسته ها، ترس ها و نگرانی ها و بسیاری از عوامل ناشناخته دیگر است که در مغز انسان ذخیره شده اند و در این مرحله از خواب آزاد می شوند. همه انسان ها رویا می بینند اما اندکی از افراد آن را به وضوح و شفاف به یاد می آورند. رویاهای رنگی نیز در مقایسه با رویاهای سیاه و سفید نادرترند.
منبع : سیمرغ