استان تهران

[eliza]

معرفی جاذبه های طبیعی استان تهران

مناطق حفاظت شده و پارک های ملی

منطقه تهران دارای مناطق حفاظت شده و پارک های ملی متعدد است. مهمترین آنها عبارت اند از :


منطقه حفاظت شده لار

این منطقهدر شمال و شمال شرقی تهران و در فاصله 90 کیلومتری آن قرار دارد و به دلیل وجود رودهای پر آب ، از مناطق آب خیز ایران به شمار می رود. طول دوران سرما و نبود شرایط مناسب کشاورزی در این بخش ، مانعی مهم برای شکل گیری و استقرار روستاها است. اما مراتع بسیار وسیع این منطقه در فصل تابستان از چراگاه های چادرنشینان اطراف تهران به شمار می رود.
منطقه لار به علت غنای ساختارهای طبیعی ، گونه های مختلفی از حیات وحش مانند قوچ ، میش ، پلنگ ، گراز ، روباه ، شغال و 97 گونه پرنده و انواع خزندگان را در خود جای داده و از گستره بسیار متنوع گیاهی نیز برخوردار است. عقاب طلایی ، گونه ای بی همتا ، تنها در این حوزه از ایران زیست می کند و بومی این منطقه است.
دریاچه 20 کیلومتری لار یکی از مراکز تفریحی این منطقه است. سد لار که ساخت آن از سال 1353 تا 1359 به طول انجامید، با ارتفاع 150 متر یکی از بلندترین سدهای خاکی ایران است.


منطقه حفاظت شده ورجین

شکارگاه حفاظت شده 28هکتاری ورجین در 15 کیلومتری شرق تهران قرار دارد و دسترسی به آن از مسیر جاده لشگرک امکان پذیر است.


پارک ملی کویر

پارک ملی کویردر 50 کیلومتری جنوب شرقی تهران و در غرب کویر مرکزی ایران و شرق دریاچه نمک قرار دارد. اراضی مسطح این پارک با پوشش گیاهی کویری و نیمه کویری ، زیستگاه پستاندارانی چون جبیر ، آهو و گونه های با ارزشی چون یوزپلنگ و گورخر است. در ناحیه کوهستانی بخش شمالی پارک ، کل و بز و قوچ و میش به سر می برند. پرندگانی چون کبک و تیهو بومی این منطقه هستند ولی هر سال پرندگان مهاجری چون فلامینگو، آنقوت، سرسبز و خوتکا به آب بندهای این منطقه می آیند.
علاوه بر آن در این پارک آثار فرهنگی و تاریخی مانند کاروانسرای قصر بهرام و باقی مانده آثار کاروانسرای عین الرشید نیز به چشم می خورد.


پارک ملی خجیر و سرخه حصار

پارک ملی خجیر و سرخه حصار در ارتفاع 1547متری از سطح دریا قرار دارد. میانگین حداکثر ارتفاع آن 2600 متر و حداقل آن 1450 متر است. تمام این ناحیه به غیر از بخش شمال شرقی آن ، جزو مناطق حفاظت شده هستند. مساحت پارک ملی سرخه حصار 9380 هکتار است که تحت کنترل و حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد.


جنگل و پارک های جنگلی

جنگل های طبیعی استان تهران در نقاط مختلف استان پراکنده اند ؛ جنگل های دامنه جنوبی البرز در کوه های تهران و کرج ( ورد آورد – دره وازگن ) را در بر می گیرد. در این مناطق گونه های گیاهی مانند زال زالک ، گوجه وحشی ، زرشک ، انجیر، شیرخشت ، پسته، بادام کوهی ، داغ داغان ، سنجد ، تنگرس ، گز ، ارزن ، سماق ، سیاه دلیک و ... به چشم می خورد. طی سال های اخیر فضاها و پارک های جنگلی جدیدی احداث شده که عمده ترین آنها عبارت اند از:


پارک جنگلی چیتگر

این پارک با 1450 هکتار زمین پردرخت،از شمال به زمین های چیتگر، از جنوب به اتوبان کرج، از غرب به پیکان شهر، و از شرق به منطقه خرگوش دره محدود می شود. پارک چیتگر از بزرگ ترین پارک های جنگلی استان است.


پارک جنگلی لویزان

​

این پارک با وسعتی معادل 1100 هکتار،از شمال به قوچک، از جنوب به شمس آباد، از غرب به ده لویزان، و از شرق به پادگان خاتم الانبیا محدود می شود.
پارک جنگلی وردآورد
پارک جنگلی وردآورد با 1020 هکتار وسعت دومین پارک جنگلی بزرگ استان است کهدر محدوده کوه های وردآورد در حد فاصل اتوبان کرج و پادگان سپاه قرار دارد.
در سطح استان چند پارک جنگلی دیگر نیز وجود دارد، از آن جمله است: پارک سوهانک با 200 هکتار در شمال شرقی ، سرخه حصار با 850 هکتار در شرق ، توسکا با 300 هکتار در جنوب شرقی و خجیر با 850 هکتار در شمال شرقی تهران. تنوع آب و هوایی استان موجب شده تا پوشش گیاهی نیز در هر منطقه با مناطق دیگر تفاوت داشته باشد. مهمترین گونه های گیاهی استان شقایق، زنبق، درمنه، تلخ بیان، شیرین بیان، ختمی، شنگ، کنگر صحرایی، اسپند، خاکشیر، چوبک و ... است.

__________________

 

[eliza]

​

چشمه علی

تا قبل از سال 1319 که اولین استخر تهران شروع به کار کرد مردم از چشمه علی برای آب تنی استفاده می کردند. بعدها چشمه علی مکانی برای قالیشویی ساکنان اطراف چشمه گردید. این چشمه که در داخل شهرری قرار دارد اکنون با اقدامات شهرداری به صورت فضایی تفریحی درآمده است.

چشمه شور

در انتهای جاده ای منشعب از جاده تهران – قم در ناحیه علی آباد و نزدیک دریاچه حوض سلطان قرار دارد. زمان مناسب برای استفاده از این چشمه آبان ، آذر و نیز اواخر زمستان تا اردیبهشت ماه است . به سبب گرمی هوا در تمام ماه های سال برای سفر و تفریح مناسب است.

چشمه اعلاء

در کنار جاده آبعلی در 51 کیلومتری تهران قرار دارد. آب چشمه سبک ، سرد و قابل نوشیدن است.

چشمه تیزآب

این چشمه در 53 کیلومتری تهران در کنار جاده آبعلی واقع شده است.

چشمه گله گیله

این چشمه در بالاترین نقطه روستای شهرستانک در مسیر جاده کرج- چالوس قرار دارد و فاصله آن تا شهر تهران در حدود 100 کیلومتر است. در فاصله کمی از کاخ شهرستانک، چشمه گله گیله قرار دارد که از پر آب ترین چشمه های منطقه است.

 

[eliza]

چشمه قلعه دختر

این چشمه در 2 کیلومتری شمال غرب جاده تهران – آمل در محل پل دختر بین گردنه امامزاده هاشم و پلور به فاصله 50 کیلومتری تهران است. آب چشمه که برای بیماری های دستگاه گوارش، کبد و لوزالمعده مفید است در ارتفاعات از زمین خارج و به سوی جاده و سپس رودخانه سرازیر می شود. وجه تسمیه چشمه به خاطر وجود قلعه ای به همین نام است.

چشمه آبعلی هراز

چشمه آب معدنی آبعلی در شمال دهکده آبعلی در 60 کیلومتری شمال شرقی تهران، در کنار بستر رودخانه مبارک آباد از زمین می جوشد. در گذشته مظهر چشمه چندین بار تغییر مکان داده است. در حال حاضر آب چشمه با لوله به کارخانه منتقل می شود و پس از بسته بندی به مصرف خوراکی می رسد.
خواص درمانی این آب در دستگاه گوارش ، کبد ، لوزالمعده و روده و برای تنظیم کلسترول و اسیداوریک است. وجود CO2 در آب این چشمه موجب تنظیم دستگاه گوارش و هضم سریع غذا می شود.

چشمه معدنی البرز – آبعلی

در 60 کیلومتری شمال شرقی تهران در دهکده آبعلی و در کنار جاده تهران – آمل از زمین می جوشد.

چشمه وله – گچسر

این چشمه در جنوب غربی گچسر و در شمال غربی دهکده وله در فاصله دو کیلومتری متل گچسر است.

چشمه شاهدشت – کرج

آب معدنی شاهدشت در 35 کیلومتری جنوب کرج واقع است.

 

[eliza]

آبشارها


آبشار لار

یکی از جاذبه های ناحیه لار ، آبشار آن است که در محلی در نزدیکی روستای وانا واقع شده است.

آبشار دوقلو

در ارتفاع 2700 متری ، در زیر پناهگاه شیرپلا قرار گرفته و از زیباترین آبشارهای ناحیه شمیران به شمار می رود. این آبشار از ذوب برف های بلندی های البرز به وجود آمده است.

آبشار اوسون

در منطقه دربند تهران

آبشار پسنگ

در مسیر پناهگاه شیرپلا

آبشار سوتک

در شمال غربی دربند

آبشار شکرآب

در ناحیه میگون __________________

 

[eliza]

دریاچه ها


دریاچه تار

این دریاچه روی محور چین دار میان دو رشته کوه قره داغ در شمال و کوه زرین در جنوب واقع شده است. آب آن در حدود 2500 متر از سطح دریاهای آزاد جهان بالاتر است و از دریاچه لوزی شکل تار منطقه ساحلی کوچکی در امتداد جنوبی خود دارد. این منطقه دارای آب و هوای کوهستانی است که در تابستان هوای نسبتاً خنک آن با بادهای مداوم و شدید در گذرگاه ها همراه است . دریاچه تار برای تفریحات آبی همانند شنا و قایقرانی مناسب است.

دریاچه سد امیرکبیر ( کرج)

​

دریاچه سد امیرکبیر ، در کیلومتر 23 جاده کرج – چالوس در تنگه واریان است. وسعت دریاچه 4000 هکتار و در مسیر رودخانه کرج تشکیل شده است. در این دریاچه ، فعالیت های ورزشی و تفریحی مانند قایقرانی، ماهیگیری، اسکی روی آب ، شنا و پرواز با کایت انجام می شود.

دریاچه سد لتیان

​

این دریاچه با وسعتی در حدود 330 هکتار در 25 کیلومتری شمال شرقی تهران روی رودخانه جاجرود ایجاد شده است. در این دریاچه انواع ماهی نیز پرورش داده می شود. ایستگاه های قایقرانی و اسکی روی آب این دریاچه زیر نظر نیروی هوایی و شهرداری لواسان انجام می شود.

 

[eliza]

کــــــــــــوه ها​

قله دماوند
مرتفع ترین قله سلسله جبال البرزدر 75 کیلومتری شمال شرق تهران با 5636 متر ارتفاع از سطح دریای مازندران و 5671 متر از سطح دریاهای آزاد جهان قرار دارد. آتشفشان دماوند هزاران سال پیش خاموش شده است. یادگار این آتشفشان پیش از تاریخ، سنگ های گوگرد دار و تکه های گوگرد ناب و نیز وجود حوضچه ای به شعاع 100 متر و عمق 30 متر در قله قیفی شکل دماوند است که معمولاً یخ بسته است. درجه برودت هوا در قله دماوند، در میانه تابستان بین ظهر تا ساعت 4 بعدازظهر در حدود چهار درجه زیر صفر است. دامنه دماوند در ارتفاع 2000 تا 3500 متری یک سره از گل های شقایق پوشیده می شود.

کــــــــوهــنـــــــــور دی و مســــیرهای آن​

توچال
دامنه جنوبی البرز که به کوهستان توچال شهرت دارد، میعادگاه اصلی کوهنوردان و ورزشکاران است که از تهران و حومه آن به صعود می پردازند. مشهورترین و پر رفت و آمدترین پناهگاه ها و جان پناه های توچال به ترتیب از شرق به غرب کـُلـَک چال، شروین، شیرپـَلا، توچال، اسپیدکمر و پلنگ چال است که همگی آنها مشرف به تهران هستند. تله کابین توچال (علاوه بر تله سی یژ مختصر منطقه دربند ) دارای بالابر عمده، و پیست توچال تنها مکان قابل اسکی این منطقه است. ایستگاه سوم این تله کابین در 2000 متری از سطح دریا، ایستگاه پنجم در 3000 متری و ایستگاه هفتم در ارتفاع 3700 متری از سطح دریا است.

پناهگاه پلنگ چال
این پناهگاه در ارتفاع 2550 متری از سطح دریا قرار دارد و مسیر آن از «دَرَکه» است. مدت زمان صعود در تابستان در حدود 5 ساعت است. این پناهگاه دارای خوابگاهی به ظرفیت 70 نفر است.
پناهگاه شیرپَلا
این پناهگاه در ارتفاع 2750 متری از سطح دریا است و مسیرهای آن از سربند ، پس قلعه و آبشار دوقلو است. از شیرپلا تا قله توچال معمولاً سه ساعت راه است. این پناهگاه دارای امکاناتی چون خوابگاه با ظرفیت 150 نفر، ناهارخوری، بوفه، و لوله کشی آب و برق است.

 

[eliza]

غارها

غار اینهون
غار اینهوندر جاده فیروز کوه نزدیک زرین دشت قرار دارد. ابتدای ورودی این غار در گذشته ساختمانی وجود داشت که اکنون دیواره قسمتی از آن برجای مانده است. پشت این دیوار گودالی وجود دارد که پس از عبور از آن به تالار بزرگی ختم می شود.
غار بزج
این غاردر طالقان در 120 کیلومتری شهر تهران واقع است. در گذشته از این غار به صورت پناهگاه استفاده می شد؛ این امر از دروازه، دیدگاه و نیز محل نشیمن و استراحتگاهی که در غار وجود دارد، مشهود است. طول غار 25 متر است.
غار کله سنگ
این غاردر کوه های طالقان داخل کوهی به همین نام نزدیک روستاهای «سوهان» و «آرتون» واقع است. دهانه غار تنگ است و درون آن منابع آب های زیرزمینی دیده می شود. طول غار 85 متر است و از سنگ چین های دستی درون غار استنباط می شود که این غار در ادوار پیش از تاریخ مورد استفاده انسان ها بوده است.
غارهای هیو
در هشت کیلومتری هشتگرد به قزوین، سه غار به فاصله تقریباً 15 متر از یکدیگر در دامنه کوه قرار دارند. طبق مطالعات انجام شده این احتمال وجود دارد که غارها مربوط به دوران پارینه سنگی باشد.
غار لالون ( لالان )
در جنوب غربی روستای لالون از توابع ساوجبلاغ ، در ارتفاع 400 متری در دل صخره های مرتفع، دهانه یک غار وجود دارد. داخل غار نشانه دودخوردگی فراوان به چشم می خورد که خود نشانه سکونت افراد در زمان های دور است. در سمت شمال غار یک پناهگاه صخره ای وجود دارد که در آن خرده سفال های لعاب دار ساده اسلامی از دوره سلجوقی و ایلخانی به چشم می خورد.

 

[eliza]

آتشکده ها

آتشگاه قصران
این بنادر شمال تهران در مرز مشترک آهار و شهرستانک واقع است . آتشگاه که به حکم قرائن موجود در اصل دو طبقه بود ، در پهنه ای به مساحت تقریبی 110 متر ساخته شده است. این آتشگاه را در محل به نام «قصر دخترک» و «قلعه دخترک» و نام های ترکی «قزل ماما» و «قزماما» می خوانند و منظور از دختر و ماما در این نام ها احتمالاً ناهید و آتشگاه نیایشگاه آناهیتا بوده است.
تخت رستم
در دشت شهریار در فاصله 50 کیلومتری جنوب تهران خرابه ای به نام تخت رستم وجود دارد که از دو صُفـّه (ایوان مسقـّف، غرفه مانندی درون اطاق بزرگ که کف آن کمی بلندتر است و بزرگان بر آن نشینند) یا تخت گاه تشکیل شده است. یکی از این صفه ها در قله صخره و دیگری در ثلث ارتفاع همان صخره قرار دارد. صفه اول در هوای آزاد است که روی آن آتش قرار می دادند. روی صفه دوم مراسم مذهبی به عمل می آمد. در فاصله 15 متری از تخت گاه پایین، یک ساختمان گنبددار کوچک دیده می شود که در آن به احتمال زیاد آتش مقدس را حفظ می کردند.
تخت کیکاووس
در فاصله 12 کیلومتری شمال غرب تخت رستم « تخت کیکاووس » قرار دارد. در این محل نیز تخت گاهی مشابه تخت رستم دیده می شود که در بالای تپه سنگی قرار گرفته است.
نقش برجسته تنگ واشی
این اثردر 500 متری غرب روستایی به نام «جلیزجند» از توابع شهرستان فیروزکوه واقع شده است. این نقش برجسته در یک معبر کوهستانی باریک به نام «تنگ واشی» قرار دارد. حجاری های آن در سمت چپ رودخانه و در محلی بسیار تنگ و باریک که رودخانه پر آبی از آن می گذرد، بر سینه دیواره ای از سنگ، نقش بسته است. نقش به ابعاد 7×6 متر است و در قسمت فوقانی چهار ردیف و قسمت پایینی دو ردیف کتیبه به خط نستعلیق وقایع زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار را همراه با اشعار و آیات قرآنی بیان می دارد. در مرکز نقش برجسته، فتحعلی شاه سوار بر اسب سرگرم شکار گوزنی است و عباس میرزا نایب السلطنه و تنی چند از رجال و شاهزادگان دربار قاجاریه، عده ای سوار بر اسب و چند تن پیاده ، نشان داده شده اند. نام اشخاص در کنار نقش آنها ذکر شده است.

 

[eliza]

زندان هارون

در سمت جنوب شرقی تهران در فاصله 12 کیلومتری جاده تهران – خراسان ( سه راه سیمان) قریب سه کیلومتر در سمت چپ در دامنه کوه های مسگرآباد واقع شده است.
بنای زندان به شکل مکعب مستطیل به ارتفاع 9 متر و به صورت دو طبقه ساخته شده و از درازا و پهنای یکسانی برابر با 30/16 متر برخوردار است. زندان هارون دارای ساختاری متشکل از لاشه سنگ و گچ و از نظر قدمت متعلق به دوره آل بویه حدود 1100 سال قبل است.

استودان گبرها

استودان گبرها ( استخوان دان گبرها )در دامنه شمالی کوه ری ، در آن حدود که مزار بی بی شهربانو و کوه تبرک در سوی جنوبی آن قرار دارد واقع شده است. به عبارت دیگر این اثر ارزشمند در شهرری، چهارراه خط آهن پشت دانشگاه آزاد اسلامی، سمت راست جاده مشیریه در دامنه کوه قرار دارد.
پیروان آیین زردشتی اجساد مردگان خود را در این مکان تقدیم به پرندگان گوشتخوار می کردند. آن گاه استخوان های اجساد را در منسوجی ( بافته ) می پیچیدند و در اتاق هایی که در داخل استودان تعبیه شده بود جای می دادند. استودان گبرها به صورت استوانه های مدور و بلند به ارتفاع حدود 6 متر احداث شده و دارای ساختاری متشکل از لاشه سنگ و ساروج (مخلوطی است از آهک و خاکستر یا ریگ که در آب به مرور جذب انیدرید کربنیک کنند و آهکش به صورت سنگ آهک که محکم و پایدار است در می آید و از آن برای ساختن بنا استفاده می کنند) و از نظر قدمت متعلق به هزاره اول پیش از میلاد است.