مقدمه :
اسپونديليت انکيلوزان يکي از انواع بيماريهاي التهابي مفاصل مي باشد که شايعترين آنها روماتيسم مفصلي ( آرتريت روماتوئيد ) مي باشد. در بيماري اسپوندیلیت انکیلوزان (as ) مفاصل بين مهره هاي ستون فقرات و همچنين مفاصل بين ستون فقرات و لگن دچار التهاب مي شوند . البته در اين بيماري مفاصل دستها و پاها ، تاندونها و رباطها در قسمتي که به استخوانها وصل مي شوند و همچنين مفاصل دنده ها در جايي که به ستون فقرات وصل مي شوند ممکن است دچار التهاب شوند .
بتدريج که وضعيت بيماري رو به پيشرفت و وخامت مي رود و التهاب پابرجا مي گردد ، بافتهاي استخواني جديد تشکيل مي شود تا بنوعي التهاب التيام يابد که البته منجر به ايجاد زائده هاي استخواني خارج از مهره اي مي شود و در نتيجه انعطاف پذيري ستون مهره ها کاهش مي يابد . چسبندگيهاي بين استخواني باعث سخت تر شدن حرکات قفسه سينه ودر نتيجه کاهش و محدوديت ظرفيت ها و عملکرد ريوي مي گردد .
As در واقع يک بيماري مزمن مي باشد که البته درمان مي تواند درد و علائم را کاهش دهد . درمان مناسب طبعاً عوارض بيماري و تغييرات ساختماني بافت استخواني را کاهش می دهد . اين بيماري تقريباً از هر ۱۰۰ هزار نفر ۱۲۹ نفر را در ايالات متحده درگير مي نمايد .
علائم بيماري :
علائم اوليه مي توانند بصورت :
درد قسمتهاي تحتاني کمر
درد و سختي ( خشکي و محدوديت حرکات ) ستون فقرات و ساير مفاصلي که اغلب صبحها و بعد از دوره هاي بي فعاليتي بدتر مي شود نمايان شوند .
در مراحل پيشرفته بيماري علائم زير ممکن است ظاهر شوند :
محدوديت حرکات قفسه سينه
خميدگي قامت
ستون فقرات سفت و غيرقابل انعطاف
خستگي
کاهش اشتها
کاهش وزن
التهاب چشم
علل و عوامل :
بيماري اسپونديليت انکيلوزان علت مشخصي ندارد گر چه بنظر مي رسد عوامل ژنتيک مهمترين عوامل هستند .
عوامل خطرساز :
زمينه ژنتيک نقش بسيار مهمي در ايجاد اسپونديليت انکيلوزان دارد . در واقع ۹۰ درصد از بيماران مبتلا داراي ژن بخصوصي مي باشند . البته بايد گفت که داشتن اين ژن بخصوص ، حتي به معنی ابتلا به as نيست و تنها ۲ درصد از افرادي که اين ژن را دارند دچار اين بيماري مي شوند . بهرحال وجود اين ژن مي تواند زمينه را براي ابتلا به بيماري فراهم نمايد .
سن زير ۴۰ سال
جنس مذکر
تشخيص :
در بسياري از بيماران علائم خفيف مي باشد و لذا بيماري براي مدت طولاني مخفي مي ماند و درضمن بعضي از افراد نيز ممکن است علائم بيماري را با بيماريهاي خفيفتر کمر اشتباه بگيرند .
لذا براي تشخيص دقيقتر ، پزشک علاوه بر کسب اطلاعات دقيق و تاريخچه بيماري ممکنست از روشهاي مختلف زير نيز استفاده نمايد .
تصويربرداري : اشعه x مي تواند در مراحل پيشرفته بيماري تغييرات استخوانها و مفاصل را نمايان سازد . بديهي است در ابتداي بيماري تغييرات خاصي در استخوانها و مفاصل ايجاد نخواهد شد . در ادامه پزشک شما ممکنست از سي تي اسکن و ام آرآي نيز استفاده نمايد .
آزمايشات خون : پزشک شما براي اطمينان از تشخيص بخصوص در مراحل اوليه از آزمايشات مختلف خون استفاده خواهد کرد . شايان ذکر است کم خوني يکي از عوارض بيماري as مي باشد که در دراز مدت ايجاد خواهد شد . براي ارزيابي ژنتيک نيز پزشک شما از آزمايش خون استفاده خواهد کرد .
عوارض : عوارض بيماري و شدت علائم ايجاد شده در افراد مختلف متفاوت است . عوارض بيماري بصورت زير تظاهر مي کند :
مشکلات ايستادن و راه رفتن : معمولاً بيماري با سوزش و درد در ستون فقرات آغاز ميشود . بتدريج با پيشرفت بيماري و بدنبال چسبيدن مهره ها ، ستون فقرات دچار سفتي و عدم انعطاف لازم مي گردد که منجر به کاهش دامنه حرکات ستون فقرات مي گردد که خود منجر به اشکالات راه رفتن و ايستادن مي گردد . مفاصل حتي بدنبال درمان نيز ممکن است دچار چسبندگي به هم شوند که در اينصورت درمانهاي اضافي کمک چنداني به برگشت حرکات نمي کنند .
مشکلات تنفسي : التهاب گسترش يافته به دنده ها در قفسه سينه منجربه چسبندگي آنها و در نتيجه مشکلات تنفسي مي شود .
مشکلات قلبي : در صورت گسترش التهاب به بافت قلبي ، ممکن است دريچه هاي قلبي درگيرشوند و قلب دچار نارسايي گردد .
عفونتهاي ريوي : گاهي در اين بيماران حفره هايي در قسمتهاي فوقاني ريه تشکيل مي شود که در طي ساليان با بزرگ شدن اين حفرات و رشد ميکروبها و بخصوص قارچها باعث ايجاد عفونت ريوي مي شوند . که البته اين عارضه در بيماران غيرسيگاري کمتر ديده مي شود .
البته التهاب در بافتهاي مختلف بدن بدنبال اين بيماري مي تواند منجر به عوارض زير گردد :
التهابات روده اي
کم خوني
التهاب چشم ها
پوکي استخوان
درمان :
بيماري as قابل درمان مي باشد . البته بايد گفت چسبندگی استخوانها و سفت شدن مفاصل معمولاً برگشت ناپذير است . در واقع هدف از درمان التيام درد و سفتي مفاصل مي باشد و از طرفي جلوگيري و به تأخير انداختن عوارض و تغييرات استخواني مي باشد .
درمان بيماري در مراحل اوليه بسيار مؤثر است . زمانيکه هنوز چسبندگيهاي استخواني و مفاصل ايجاد نشده باشد ، پزشکان براي درمان بيماري ممکنست از انواع داروهاي ضدالتهاب استفاده نمايد .
معمولاً براي درمان احتياج به جراحي نيست . البته گاهي از روشهاي جراحي براي کاهش درد و تخريب مفصلي استفاده مي شود . گاهي در as براي جايگزيني يک مفصل خارج ستون فقرات ممکن است از روشهاي جراحي استفاده شود .
پزشکان براي کاهش درد و بهبود وضعيت حرکتي بيماران ممکن است از روشهاي مختلف فيزيوتراپي نيز استفاده نمايند که البته فيزيوتراپي براي افزايش دامنه حرکات و بالا بردن انعطاف پذيري مفاصل نيز استفاده مي شود .
پيشگيري : شايان ذکر است بدليل اينکه عامل اصلي ايجاد بيماري زمينه ژنتيک مي باشد چندان نمي توان از بروز بيماري جلوگيري کرد . ولي نمي توان با بروز علائم مشکوک بلافاصله با پزشک مشورت نموده و بيماري را در مراحل اوليه شناخت و از گسترش بيشتر آن جلوگيري نمود .
اسپونديليت انکيلوزان يکي از انواع بيماريهاي التهابي مفاصل مي باشد که شايعترين آنها روماتيسم مفصلي ( آرتريت روماتوئيد ) مي باشد. در بيماري اسپوندیلیت انکیلوزان (as ) مفاصل بين مهره هاي ستون فقرات و همچنين مفاصل بين ستون فقرات و لگن دچار التهاب مي شوند . البته در اين بيماري مفاصل دستها و پاها ، تاندونها و رباطها در قسمتي که به استخوانها وصل مي شوند و همچنين مفاصل دنده ها در جايي که به ستون فقرات وصل مي شوند ممکن است دچار التهاب شوند .
بتدريج که وضعيت بيماري رو به پيشرفت و وخامت مي رود و التهاب پابرجا مي گردد ، بافتهاي استخواني جديد تشکيل مي شود تا بنوعي التهاب التيام يابد که البته منجر به ايجاد زائده هاي استخواني خارج از مهره اي مي شود و در نتيجه انعطاف پذيري ستون مهره ها کاهش مي يابد . چسبندگيهاي بين استخواني باعث سخت تر شدن حرکات قفسه سينه ودر نتيجه کاهش و محدوديت ظرفيت ها و عملکرد ريوي مي گردد .
As در واقع يک بيماري مزمن مي باشد که البته درمان مي تواند درد و علائم را کاهش دهد . درمان مناسب طبعاً عوارض بيماري و تغييرات ساختماني بافت استخواني را کاهش می دهد . اين بيماري تقريباً از هر ۱۰۰ هزار نفر ۱۲۹ نفر را در ايالات متحده درگير مي نمايد .
علائم بيماري :
علائم اوليه مي توانند بصورت :
درد قسمتهاي تحتاني کمر
درد و سختي ( خشکي و محدوديت حرکات ) ستون فقرات و ساير مفاصلي که اغلب صبحها و بعد از دوره هاي بي فعاليتي بدتر مي شود نمايان شوند .
در مراحل پيشرفته بيماري علائم زير ممکن است ظاهر شوند :
محدوديت حرکات قفسه سينه
خميدگي قامت
ستون فقرات سفت و غيرقابل انعطاف
خستگي
کاهش اشتها
کاهش وزن
التهاب چشم
علل و عوامل :
بيماري اسپونديليت انکيلوزان علت مشخصي ندارد گر چه بنظر مي رسد عوامل ژنتيک مهمترين عوامل هستند .
عوامل خطرساز :
زمينه ژنتيک نقش بسيار مهمي در ايجاد اسپونديليت انکيلوزان دارد . در واقع ۹۰ درصد از بيماران مبتلا داراي ژن بخصوصي مي باشند . البته بايد گفت که داشتن اين ژن بخصوص ، حتي به معنی ابتلا به as نيست و تنها ۲ درصد از افرادي که اين ژن را دارند دچار اين بيماري مي شوند . بهرحال وجود اين ژن مي تواند زمينه را براي ابتلا به بيماري فراهم نمايد .
سن زير ۴۰ سال
جنس مذکر
تشخيص :
در بسياري از بيماران علائم خفيف مي باشد و لذا بيماري براي مدت طولاني مخفي مي ماند و درضمن بعضي از افراد نيز ممکن است علائم بيماري را با بيماريهاي خفيفتر کمر اشتباه بگيرند .
لذا براي تشخيص دقيقتر ، پزشک علاوه بر کسب اطلاعات دقيق و تاريخچه بيماري ممکنست از روشهاي مختلف زير نيز استفاده نمايد .
تصويربرداري : اشعه x مي تواند در مراحل پيشرفته بيماري تغييرات استخوانها و مفاصل را نمايان سازد . بديهي است در ابتداي بيماري تغييرات خاصي در استخوانها و مفاصل ايجاد نخواهد شد . در ادامه پزشک شما ممکنست از سي تي اسکن و ام آرآي نيز استفاده نمايد .
آزمايشات خون : پزشک شما براي اطمينان از تشخيص بخصوص در مراحل اوليه از آزمايشات مختلف خون استفاده خواهد کرد . شايان ذکر است کم خوني يکي از عوارض بيماري as مي باشد که در دراز مدت ايجاد خواهد شد . براي ارزيابي ژنتيک نيز پزشک شما از آزمايش خون استفاده خواهد کرد .
عوارض : عوارض بيماري و شدت علائم ايجاد شده در افراد مختلف متفاوت است . عوارض بيماري بصورت زير تظاهر مي کند :
مشکلات ايستادن و راه رفتن : معمولاً بيماري با سوزش و درد در ستون فقرات آغاز ميشود . بتدريج با پيشرفت بيماري و بدنبال چسبيدن مهره ها ، ستون فقرات دچار سفتي و عدم انعطاف لازم مي گردد که منجر به کاهش دامنه حرکات ستون فقرات مي گردد که خود منجر به اشکالات راه رفتن و ايستادن مي گردد . مفاصل حتي بدنبال درمان نيز ممکن است دچار چسبندگي به هم شوند که در اينصورت درمانهاي اضافي کمک چنداني به برگشت حرکات نمي کنند .
مشکلات تنفسي : التهاب گسترش يافته به دنده ها در قفسه سينه منجربه چسبندگي آنها و در نتيجه مشکلات تنفسي مي شود .
مشکلات قلبي : در صورت گسترش التهاب به بافت قلبي ، ممکن است دريچه هاي قلبي درگيرشوند و قلب دچار نارسايي گردد .
عفونتهاي ريوي : گاهي در اين بيماران حفره هايي در قسمتهاي فوقاني ريه تشکيل مي شود که در طي ساليان با بزرگ شدن اين حفرات و رشد ميکروبها و بخصوص قارچها باعث ايجاد عفونت ريوي مي شوند . که البته اين عارضه در بيماران غيرسيگاري کمتر ديده مي شود .
البته التهاب در بافتهاي مختلف بدن بدنبال اين بيماري مي تواند منجر به عوارض زير گردد :
التهابات روده اي
کم خوني
التهاب چشم ها
پوکي استخوان
درمان :
بيماري as قابل درمان مي باشد . البته بايد گفت چسبندگی استخوانها و سفت شدن مفاصل معمولاً برگشت ناپذير است . در واقع هدف از درمان التيام درد و سفتي مفاصل مي باشد و از طرفي جلوگيري و به تأخير انداختن عوارض و تغييرات استخواني مي باشد .
درمان بيماري در مراحل اوليه بسيار مؤثر است . زمانيکه هنوز چسبندگيهاي استخواني و مفاصل ايجاد نشده باشد ، پزشکان براي درمان بيماري ممکنست از انواع داروهاي ضدالتهاب استفاده نمايد .
معمولاً براي درمان احتياج به جراحي نيست . البته گاهي از روشهاي جراحي براي کاهش درد و تخريب مفصلي استفاده مي شود . گاهي در as براي جايگزيني يک مفصل خارج ستون فقرات ممکن است از روشهاي جراحي استفاده شود .
پزشکان براي کاهش درد و بهبود وضعيت حرکتي بيماران ممکن است از روشهاي مختلف فيزيوتراپي نيز استفاده نمايند که البته فيزيوتراپي براي افزايش دامنه حرکات و بالا بردن انعطاف پذيري مفاصل نيز استفاده مي شود .
پيشگيري : شايان ذکر است بدليل اينکه عامل اصلي ايجاد بيماري زمينه ژنتيک مي باشد چندان نمي توان از بروز بيماري جلوگيري کرد . ولي نمي توان با بروز علائم مشکوک بلافاصله با پزشک مشورت نموده و بيماري را در مراحل اوليه شناخت و از گسترش بيشتر آن جلوگيري نمود .