دید کلی:
هرگاه الکترونی درون یک اتم از پوسته ای بالاتر به پوسته ای پایین تر برود تابشی گسیل می کند ، که انرژی آن به اختلاف انرژی دو پوسته وابسته است ، در شرایط خاصی ممکن است با وجود انجام این فرایند ، تابشی گسیل نمی شود ، که در نوع خود بحث برانگیز به نظر می رسد.
فرایند تولید الکترون اوژه:
اثر اوژه به فرایند بدون تابشی گفته می شود که در آن اتم یا یونی که پیشاپیش با از دست دادن یکی از الکترون های پوسته ی داخلی یونیده شده است ، جای خالی پوسته ی داخلی را با یک الکترون پوسته ی خارجی پر می کند و همزمان یکی دیگر از الکترون های پوسته ی خارجی را به بیرون می فرستد.
تعریف الکترون اوژه :
الکترون آزاد حاصل از فرایند اخیر به افتخار پی یر اوژه که در سال 1925 توانست آزمایش هاییش درباره ی یونش اتم های نئون ، آرگون ، کریپتون ، و گزنون را بر اثر تابش اشعه ایکس به درستی تعبیر کند ، الکترون اوژه نامیده می شود.
اشعه ایکس حاصل از فرایند تولید الکترون اوژه:
بنابر اظهار نظر اوژه ، فوتوالکترون بر اثر یونش اتم و کنده شدن الکترون از پوسته داخلی تولید می شود. الکترون دوم که انرژی اش ثابت است از بازآرایی الکترونی اتم یونیده حاصل می شود و ، در نتیجه ، انرژی آن یکی از مشخصه های اتم یونیده است. این بازآرایی از طریق برهم کنش الکترون با الکترون ، که مولد نیرویی دافعه است و می تواند بر نیروی جاذبه ناشی از برهم کنش الکترون با هسته فایق آید ، صورت می گیرد. توجه کنید که اتم یونیده با تهی جای الکترونی که در پوسته ی داخلی دارد ، اشعه ایکس نیز به وجود می آورد.
آنچه باید بدانیم:
در آزمایشات ردهای دو الکترون در اتاقک ابر انبساطی ویلسون مورد بررسی قرار می گرفت ؛ در این اتاقک ،طول ردها با انرژی الکترون آزاد نسبت مستقیم دارد. انرژی یکی از فوتوالکترون ها ( که فوتو الکترون نامیده می شود ) با زیاد شدن انر ژی اشعه ایکس افزایش می یابد ، و این در حالی است که انرژی الکترون دیگر ثابت می ماند.
مثال طبیعی:
الکترون گسیل شده از هلیوم دو بار برانگیخته ، الکترون اوژه است . انرژی تمام حالت های هلیوم دو بار یونیده از هلیوم یک بار یونیده به اضافه یک الکترون آزاد بیشتر است. بنابراین ، تمام حالت های هلیوم دوبار یونیده می توانند واپاشی اوژه ای داشته باشند.
هرگاه الکترونی درون یک اتم از پوسته ای بالاتر به پوسته ای پایین تر برود تابشی گسیل می کند ، که انرژی آن به اختلاف انرژی دو پوسته وابسته است ، در شرایط خاصی ممکن است با وجود انجام این فرایند ، تابشی گسیل نمی شود ، که در نوع خود بحث برانگیز به نظر می رسد.
فرایند تولید الکترون اوژه:
اثر اوژه به فرایند بدون تابشی گفته می شود که در آن اتم یا یونی که پیشاپیش با از دست دادن یکی از الکترون های پوسته ی داخلی یونیده شده است ، جای خالی پوسته ی داخلی را با یک الکترون پوسته ی خارجی پر می کند و همزمان یکی دیگر از الکترون های پوسته ی خارجی را به بیرون می فرستد.
تعریف الکترون اوژه :
الکترون آزاد حاصل از فرایند اخیر به افتخار پی یر اوژه که در سال 1925 توانست آزمایش هاییش درباره ی یونش اتم های نئون ، آرگون ، کریپتون ، و گزنون را بر اثر تابش اشعه ایکس به درستی تعبیر کند ، الکترون اوژه نامیده می شود.
اشعه ایکس حاصل از فرایند تولید الکترون اوژه:
بنابر اظهار نظر اوژه ، فوتوالکترون بر اثر یونش اتم و کنده شدن الکترون از پوسته داخلی تولید می شود. الکترون دوم که انرژی اش ثابت است از بازآرایی الکترونی اتم یونیده حاصل می شود و ، در نتیجه ، انرژی آن یکی از مشخصه های اتم یونیده است. این بازآرایی از طریق برهم کنش الکترون با الکترون ، که مولد نیرویی دافعه است و می تواند بر نیروی جاذبه ناشی از برهم کنش الکترون با هسته فایق آید ، صورت می گیرد. توجه کنید که اتم یونیده با تهی جای الکترونی که در پوسته ی داخلی دارد ، اشعه ایکس نیز به وجود می آورد.
آنچه باید بدانیم:
در آزمایشات ردهای دو الکترون در اتاقک ابر انبساطی ویلسون مورد بررسی قرار می گرفت ؛ در این اتاقک ،طول ردها با انرژی الکترون آزاد نسبت مستقیم دارد. انرژی یکی از فوتوالکترون ها ( که فوتو الکترون نامیده می شود ) با زیاد شدن انر ژی اشعه ایکس افزایش می یابد ، و این در حالی است که انرژی الکترون دیگر ثابت می ماند.
مثال طبیعی:
الکترون گسیل شده از هلیوم دو بار برانگیخته ، الکترون اوژه است . انرژی تمام حالت های هلیوم دو بار یونیده از هلیوم یک بار یونیده به اضافه یک الکترون آزاد بیشتر است. بنابراین ، تمام حالت های هلیوم دوبار یونیده می توانند واپاشی اوژه ای داشته باشند.