Reza Sharifi
مدير ارشد تالار
شهرام شکوهی یکی از خوانندگان خوب کشورمان است که طی دو- سه سال گذشته خود را به عنوان پدیده جدید موسیقی کشور به جامعه موسیقی معرفی کرده و توانسته طرفداران زیادی را به آثارش جذب نماید. او که به تازگی آلبوم دوم خود یعنی «کولی عشق» را روانه بازار کرده در جشنواره موسیقی فجر هم اجرای قابل قبولی از خود به نمایش گذاشت به طوری که خیلی ها معتقدند اجرای او در جشنواره فجر امسال، پرشورترین و البته پرمخاطب ترین اجرای پاپ بود. به سراغ شهرام شکوهی رفتیم و دقایقی با او همکلام شدیم. صحبت هایی که از آهنگ مدارا و ماجرای مشهور شدن آقای شکوهی آغاز شد و به موضوع انتخاب اسم دختر این خواننده خوب کشورمان ختم شد. این شما و این صحبت های جالب خالق آلبوم «مدارا» و «کولی عشق»...
امسال برای اولین در جشنواره موسیقی فجر حضور داشتید، فضای کلی جشنواره را چطور ارزیابی می کنید؟
اجرا در جشنواره فجر با اجراهایی که به صورت عادی برگزار می کنیم تفاوتی چندانی نداشت و همان انرژی که برای کنسرت های خودمان مصرف می کردیم، در اجرای جشنواره هم صرف کردیم. از نظر تماشاچی هم فضای خوبی در سالن حاکم بود و در مجموع اجرای خوبی را تجربه کردیم.
برای اجرا در جشنواره احتمالاً محدودیتی هم برایتان تعیین شد یا نه؟
نه، حداقل در مورد من این اتفاق نیفتاد و هیچ محدودیتی برای اجرا در جشنواره برای ما تعریف نشد. من در دوره های قبلی جشنواره حضور نداشتم که بخواهم مقایسه ای در این زمینه داشته باشم اما رویکرد مسولین محترم این دوره از جشنواره بسیار مثبت بود و با محدودیتی مواجه نبودیم و همه چیز طبق روال معمول پیش رفت. ضمن اینکه در کنسرت های من اتفاق خاصی نمی افتد که بخواهیم در اجرای جشنواره آن را تکرار نکنیم.
اجراهای پاپ جشنواره تا حد زیادی بودجه برگزاری جشنواره را تامین می کند اما در مقابل موسیقی پاپ در بخش جنبی جشنواره حضور دارد و به صورت رقابتی برگزار نمی شود. شما در این مورد چه نظری دارید؟
موسیقی پاپ تاحد زیادی تابع سلیقه است و در همین راستا به جز رقابت در بحث اجرا در چه زمینه دیگری می توان رقابتی با موسیقی پاپ برخورد کرد؟ شما نمی توانید بین اجرای من و مثلاً رضا یزدانی که راک می خواند قضاوت انجام دهید چون ما در دو ژانر متفاوت از موسیقی فعالیت داریم. فکر می کنم در نهایت می توان در مورد سالم و تمیزتر بودن اجرای گروه ها قضاوت کرد. اگر قرار باشد رقابتی هم اتفاق بیفتد فکر نمی کنم بین گروه هایی که الان فعالیت دارند و کنسرت برگزار می کنند امکان پذیر باشد و فکر می کنم خیلی از گروه ها در این رقابت شرکت نخواهند کرد.
اما قبلاً بخش رقابتی برای موسیقی پاپ هم وجود داشت...
بله، در آن زمان گروه هایی که تازه کار بودند در این بخش شرکت می کردند و جوایزی به این گروه ها داده می شد که پیش برنده بود و باعث انگیزه گروه های جوان می شد. مثلاً در آن زمان به گروه های برگزیده شش ماه تا یک سال مجوز فعالیت اعطاء می شد و مبلغی هم به آن ها پرداخت می شد که مبلغ نسبتاً خوبی بود! اگر قرار باشد در فضای رقابتی هم همان گروه های مطرح حضور داشته باشند، شرایط برای گروه های جوان مشکل خواهد شد.
تا آنجایی که می دانم خواننده هایی که در جشنواره موسیقی فجر شرکت می کنند، دستمزد پایین ترین نسبت به دستمزد واقعی خود دریافت می کنند، با توجه به همه این موارد حضور در جشنواره چه منفعتی برای هنرمندان موسیقی پاپ در پی دارد؟
ما این حضور را به عنوان یک تعامل می بینیم. البته این موضوع را که می گویند خواننده های پاپ در جشنواره شرکت می کنند تا راحت تر مجوز بگیرند را هم تکذیب می کنم. ما چه در جشنواره شرکت کنیم چه در آن به اجرای برنامه نپردازیم در روند گرفتن مجوزهایمان تفاوتی ایجاد نمی شود و هیچ اجباری برای حضور در جشنواره برای ما وجود ندارد. این یک نوع همکاری و همراهی است که فکر می کنم باید بین ارکان موسیقی وجود داشته باشد. مثلاً در مورد خود ِ من، تهیه کننده ای که با بنده برای اجراهای تهران قرار دارد به دلیل نزدیکی اجرای جشنواره با کنسرت خودمان می توانست با حضورم در جشنواره مخالفت کند چون آدم هایی که برای اجرای من در جشنواره بلیط خریدند، اگر من در جشنواره شرکت نمی کردم بلیط کنسرت خودمان را می خریدند اما با این وجود شرکت با حضور من در جشنواره موافقت کرد و از این طریق با ارشاد همکاری کرد.
پس در واقع حضور خواننده های پاپ در جشنواره بیشتر چیزی شبیه تعامل و اثبات حسن نیت است...
آقای مرادخانی اعلام کردند که بودجه برگزاری کل جشنوارده دو میلیارد تومان است که طبیعتاً این رقم چندان قابل توجه نیست و به جایی نمی رسد. اگر اجراهای پاپ به ارشاد کمک می کند تا کلیت جشنواره را بهتر برگزار کند، ما چرا نباید این کمک را انجام دهیم؟ موسیقی پاپ که مدام آن را می کوبند بالاخره باید یک جا قدرت خود را نشان دهد. فکر می کنم دوستانی که علاقه دارند موسیقی را به شکل دیگری جز پاپ گوش کنند، باید یک جایی باور کنند که موسیقی پاپ می تواند به بدنه موسیقی کمک کند.
فکر می کنید حضور پیروز ارجمند در دفتر موسیقی وزارت ارشاد می تواند این تغییر نگاه و باور را به وجود بیاورد؟
حسن بزرگ آقای ارجمند این است که ایشان از خانواده موسیقی هستند و با این مقوله غریبه نیستند. ایشان مشکلاتی که ما امروز با آن دست و پنجه نرم می کنیم را قبلاً تجربه کرده اند و با این مشکلات بیگانه نیستند. اگر مدیری که در دفتر موسیقی می نشیند از جنس موسیقی باشد، دیگر نیازی نیست من برای بیان مشکلاتم همه چیز را با جزئیات تعریف و تشریح کنم تا او متوجه موضوع شود و خودش با مشکلات آشناست! خوشبختانه آقای ارجمند دیدگاه امیدوارکننده ای نسبت به موسیقی دارند و این یعنی اتفاقات خوبی با حضور ایشان در راه است.
بعضی ها می گویند آقای ارجمند بیشتر به موسیقی سنتی تمایل دارند. با توجه به چند جلسه ای که با ایشان داشته اید چه نظری در این باره دارید؟
چیزی که من از آقای ارجمند دیدم، یک نگاه ِ بدون تعصب بود. نکته مهم این است که ایشان به اعتلای کل موسیقی فکر کند، وقتی دید این باشد دیگر فرقی ندارد شما به عنوان مدیر دفتر موسیقی به صورت شخصی به چه نوع موسیقی علاقمند هستید. از طرف دیگر من معتقدم موسیقی پاپ راه خودش را می پیماید و جریان اقتصادی که در این ژانر از موسیقی وجود دارد آن را پیش می برد و با توجه به اقبال عمومی که از این موسیقی وجود دارد می تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد. اینکه مدیر دفتر موسیقی به موسیقی محلی و مقامی توجه داشته باشد اتفاق بدی نیست چون این نوع موسیقی ها نیاز به کمک ویژه دارند. فکر می کنم نکته مهم این است که موسیقی پاپ بتواند به راحتی نفس بکشد و نیاز است که قوانین دست و پا گیری که وجود دارد تا حدی تعدیل شود. فکر می کنم همین اندازه برای موسیقی پاپ کافی است.
از بازخوردهای آلبوم «کولی عشق» رضایت دارید؟
فکر می کنم همین که در این آلبوم متهم به تکرار نشدم و جایی نمی گویند شهرام شکوهی خودش را در «کولی عشق» تکرار کرده، نکته مهمی است. واقعیت این است که از بازخوردهای آلبوم در بین مردم عادی رضایت زیادی دارم اما دوستان کارشناس هم نظرات خودشان را دارند.
«مدارا» آنقدر خوب بود که توقعات از شما بالا رفت و شاید برخی انتقادات به همین دلیل است. یکی از انتقاداتی که به «کولی عشق» وارد است به بحث ترانه های آلبوم باز می گردد. قبول دارید؟
فکر می کنم اگر «کولی عشق» را با قدری تغییر در چینش قطعات گوش کنید نظرتان تغییر می کنید. خیلی ها فکر می کنند من این آلبوم را به عنوان یک آلبوم شاد جمع کنم اما واقعیت این است که اگر «کولی عشق» را با مقداری تغییر در چینش آهنگ ها گوش کنید به نتیجه دیگری می رسید. من خواننده ای هستم که به شدت قابلیت به تکرار افتادن را دارم و به همین دلیل تلاش کردم گرفتار این موضوع نشوم و می دانستم برخی از دوستان منتظر بودند من به این ورطه بیفتم و من را بابت این موضوع به چالش بکشند. همین که امروز کسی ادعای تکراری بودن موسیقی ام را مطرح نمی کند برایم یک نوع موفقیت است. از طرف دیگر شما هیچ وقت نمی توانید در یک آلبوم همه طیف ها را راضی نگه دارید.
«کولی عشق» نسبت به «مدارا» شادتر نیست؟
ببینید من در آلبوم «مدارا» هم دو قطعه شاد داشتم و در واقع از همان آلبوم تکلیف خودم را روشن کرده بودم که من خواننده پاپ هستم و قرار نیست به دلیل جنس صدا و نوع خواندنم کوله باری از غم را وارد آلبوم کنم. من احترام خاصی برای هوادارانم قائلم و در «کولی عشق» 7 آهنگ را به شکلی اجرا کردم که از من انتظار می رود اما یکی- دو آهنگی که فضای متفاوتی نسبت به کارهای قبلی ام دارد در برخی افراد این تصور را به وجود آورده که من تصمیم به تغییر رویه در موسیقی گرفته ام در صورتی که اینطور نیست.
این یعنی شما به ایدئولوژی و رویه موسیقی خودتان مومن مانده اید و فقط تغییراتی را برای جذب مخاطب جدید ایجاد کرده اید؟
هوادار قدیمی خواننده بسیار محترم است و باید توقعات او برآورده شود. من هم در «کولی عشق»تمام تلاشم را در این زمینه انجام دادم و 7 تراک را برای مخاطبین خودم در سبک خودم در آلبوم قرار دادم. اما چند آهنگ را هم در آلبوم گنجاندم تا مخاطبین جدیدی هم به جمع مخاطبینم اضافه شود.
مشغله ای که طی یک سال گذشته بابت کنسرت هایتان برایتان ایجاد شد، باعث عدم تمرکز روی آلبوم نشد؟
این آلبوم مجموعه ای نیست که طی یک سال گذشته تولید شده باشد. اگر طی یک سال گذشته که اجراهایمان را آغاز کرده ایم می خواستم ملودی بسازم و شعر بگویم، حرف شما درست بود و نمی توانستم تمرکز کافی را روی آلبوم داشته باشم اما اجزای این آلبوم 7-8 سال پیش آماده بود و من از قبل قطعات «کولی عشق» را انتخاب کرده بودم و همه چیز آماده بود و چیز جدیدی به آن اضافه نکردم. حتی آلبوم بعدی ام هم تا حد زیادی آماده و مشخص است و قرار نیست چیز جدیدی برای آن بسازم.
امسال برای اولین در جشنواره موسیقی فجر حضور داشتید، فضای کلی جشنواره را چطور ارزیابی می کنید؟
اجرا در جشنواره فجر با اجراهایی که به صورت عادی برگزار می کنیم تفاوتی چندانی نداشت و همان انرژی که برای کنسرت های خودمان مصرف می کردیم، در اجرای جشنواره هم صرف کردیم. از نظر تماشاچی هم فضای خوبی در سالن حاکم بود و در مجموع اجرای خوبی را تجربه کردیم.
برای اجرا در جشنواره احتمالاً محدودیتی هم برایتان تعیین شد یا نه؟
نه، حداقل در مورد من این اتفاق نیفتاد و هیچ محدودیتی برای اجرا در جشنواره برای ما تعریف نشد. من در دوره های قبلی جشنواره حضور نداشتم که بخواهم مقایسه ای در این زمینه داشته باشم اما رویکرد مسولین محترم این دوره از جشنواره بسیار مثبت بود و با محدودیتی مواجه نبودیم و همه چیز طبق روال معمول پیش رفت. ضمن اینکه در کنسرت های من اتفاق خاصی نمی افتد که بخواهیم در اجرای جشنواره آن را تکرار نکنیم.
اجراهای پاپ جشنواره تا حد زیادی بودجه برگزاری جشنواره را تامین می کند اما در مقابل موسیقی پاپ در بخش جنبی جشنواره حضور دارد و به صورت رقابتی برگزار نمی شود. شما در این مورد چه نظری دارید؟
موسیقی پاپ تاحد زیادی تابع سلیقه است و در همین راستا به جز رقابت در بحث اجرا در چه زمینه دیگری می توان رقابتی با موسیقی پاپ برخورد کرد؟ شما نمی توانید بین اجرای من و مثلاً رضا یزدانی که راک می خواند قضاوت انجام دهید چون ما در دو ژانر متفاوت از موسیقی فعالیت داریم. فکر می کنم در نهایت می توان در مورد سالم و تمیزتر بودن اجرای گروه ها قضاوت کرد. اگر قرار باشد رقابتی هم اتفاق بیفتد فکر نمی کنم بین گروه هایی که الان فعالیت دارند و کنسرت برگزار می کنند امکان پذیر باشد و فکر می کنم خیلی از گروه ها در این رقابت شرکت نخواهند کرد.
اما قبلاً بخش رقابتی برای موسیقی پاپ هم وجود داشت...
بله، در آن زمان گروه هایی که تازه کار بودند در این بخش شرکت می کردند و جوایزی به این گروه ها داده می شد که پیش برنده بود و باعث انگیزه گروه های جوان می شد. مثلاً در آن زمان به گروه های برگزیده شش ماه تا یک سال مجوز فعالیت اعطاء می شد و مبلغی هم به آن ها پرداخت می شد که مبلغ نسبتاً خوبی بود! اگر قرار باشد در فضای رقابتی هم همان گروه های مطرح حضور داشته باشند، شرایط برای گروه های جوان مشکل خواهد شد.
تا آنجایی که می دانم خواننده هایی که در جشنواره موسیقی فجر شرکت می کنند، دستمزد پایین ترین نسبت به دستمزد واقعی خود دریافت می کنند، با توجه به همه این موارد حضور در جشنواره چه منفعتی برای هنرمندان موسیقی پاپ در پی دارد؟
ما این حضور را به عنوان یک تعامل می بینیم. البته این موضوع را که می گویند خواننده های پاپ در جشنواره شرکت می کنند تا راحت تر مجوز بگیرند را هم تکذیب می کنم. ما چه در جشنواره شرکت کنیم چه در آن به اجرای برنامه نپردازیم در روند گرفتن مجوزهایمان تفاوتی ایجاد نمی شود و هیچ اجباری برای حضور در جشنواره برای ما وجود ندارد. این یک نوع همکاری و همراهی است که فکر می کنم باید بین ارکان موسیقی وجود داشته باشد. مثلاً در مورد خود ِ من، تهیه کننده ای که با بنده برای اجراهای تهران قرار دارد به دلیل نزدیکی اجرای جشنواره با کنسرت خودمان می توانست با حضورم در جشنواره مخالفت کند چون آدم هایی که برای اجرای من در جشنواره بلیط خریدند، اگر من در جشنواره شرکت نمی کردم بلیط کنسرت خودمان را می خریدند اما با این وجود شرکت با حضور من در جشنواره موافقت کرد و از این طریق با ارشاد همکاری کرد.
پس در واقع حضور خواننده های پاپ در جشنواره بیشتر چیزی شبیه تعامل و اثبات حسن نیت است...
آقای مرادخانی اعلام کردند که بودجه برگزاری کل جشنوارده دو میلیارد تومان است که طبیعتاً این رقم چندان قابل توجه نیست و به جایی نمی رسد. اگر اجراهای پاپ به ارشاد کمک می کند تا کلیت جشنواره را بهتر برگزار کند، ما چرا نباید این کمک را انجام دهیم؟ موسیقی پاپ که مدام آن را می کوبند بالاخره باید یک جا قدرت خود را نشان دهد. فکر می کنم دوستانی که علاقه دارند موسیقی را به شکل دیگری جز پاپ گوش کنند، باید یک جایی باور کنند که موسیقی پاپ می تواند به بدنه موسیقی کمک کند.
فکر می کنید حضور پیروز ارجمند در دفتر موسیقی وزارت ارشاد می تواند این تغییر نگاه و باور را به وجود بیاورد؟
حسن بزرگ آقای ارجمند این است که ایشان از خانواده موسیقی هستند و با این مقوله غریبه نیستند. ایشان مشکلاتی که ما امروز با آن دست و پنجه نرم می کنیم را قبلاً تجربه کرده اند و با این مشکلات بیگانه نیستند. اگر مدیری که در دفتر موسیقی می نشیند از جنس موسیقی باشد، دیگر نیازی نیست من برای بیان مشکلاتم همه چیز را با جزئیات تعریف و تشریح کنم تا او متوجه موضوع شود و خودش با مشکلات آشناست! خوشبختانه آقای ارجمند دیدگاه امیدوارکننده ای نسبت به موسیقی دارند و این یعنی اتفاقات خوبی با حضور ایشان در راه است.
بعضی ها می گویند آقای ارجمند بیشتر به موسیقی سنتی تمایل دارند. با توجه به چند جلسه ای که با ایشان داشته اید چه نظری در این باره دارید؟
چیزی که من از آقای ارجمند دیدم، یک نگاه ِ بدون تعصب بود. نکته مهم این است که ایشان به اعتلای کل موسیقی فکر کند، وقتی دید این باشد دیگر فرقی ندارد شما به عنوان مدیر دفتر موسیقی به صورت شخصی به چه نوع موسیقی علاقمند هستید. از طرف دیگر من معتقدم موسیقی پاپ راه خودش را می پیماید و جریان اقتصادی که در این ژانر از موسیقی وجود دارد آن را پیش می برد و با توجه به اقبال عمومی که از این موسیقی وجود دارد می تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد. اینکه مدیر دفتر موسیقی به موسیقی محلی و مقامی توجه داشته باشد اتفاق بدی نیست چون این نوع موسیقی ها نیاز به کمک ویژه دارند. فکر می کنم نکته مهم این است که موسیقی پاپ بتواند به راحتی نفس بکشد و نیاز است که قوانین دست و پا گیری که وجود دارد تا حدی تعدیل شود. فکر می کنم همین اندازه برای موسیقی پاپ کافی است.
از بازخوردهای آلبوم «کولی عشق» رضایت دارید؟
فکر می کنم همین که در این آلبوم متهم به تکرار نشدم و جایی نمی گویند شهرام شکوهی خودش را در «کولی عشق» تکرار کرده، نکته مهمی است. واقعیت این است که از بازخوردهای آلبوم در بین مردم عادی رضایت زیادی دارم اما دوستان کارشناس هم نظرات خودشان را دارند.
«مدارا» آنقدر خوب بود که توقعات از شما بالا رفت و شاید برخی انتقادات به همین دلیل است. یکی از انتقاداتی که به «کولی عشق» وارد است به بحث ترانه های آلبوم باز می گردد. قبول دارید؟
فکر می کنم اگر «کولی عشق» را با قدری تغییر در چینش قطعات گوش کنید نظرتان تغییر می کنید. خیلی ها فکر می کنند من این آلبوم را به عنوان یک آلبوم شاد جمع کنم اما واقعیت این است که اگر «کولی عشق» را با مقداری تغییر در چینش آهنگ ها گوش کنید به نتیجه دیگری می رسید. من خواننده ای هستم که به شدت قابلیت به تکرار افتادن را دارم و به همین دلیل تلاش کردم گرفتار این موضوع نشوم و می دانستم برخی از دوستان منتظر بودند من به این ورطه بیفتم و من را بابت این موضوع به چالش بکشند. همین که امروز کسی ادعای تکراری بودن موسیقی ام را مطرح نمی کند برایم یک نوع موفقیت است. از طرف دیگر شما هیچ وقت نمی توانید در یک آلبوم همه طیف ها را راضی نگه دارید.
«کولی عشق» نسبت به «مدارا» شادتر نیست؟
ببینید من در آلبوم «مدارا» هم دو قطعه شاد داشتم و در واقع از همان آلبوم تکلیف خودم را روشن کرده بودم که من خواننده پاپ هستم و قرار نیست به دلیل جنس صدا و نوع خواندنم کوله باری از غم را وارد آلبوم کنم. من احترام خاصی برای هوادارانم قائلم و در «کولی عشق» 7 آهنگ را به شکلی اجرا کردم که از من انتظار می رود اما یکی- دو آهنگی که فضای متفاوتی نسبت به کارهای قبلی ام دارد در برخی افراد این تصور را به وجود آورده که من تصمیم به تغییر رویه در موسیقی گرفته ام در صورتی که اینطور نیست.
این یعنی شما به ایدئولوژی و رویه موسیقی خودتان مومن مانده اید و فقط تغییراتی را برای جذب مخاطب جدید ایجاد کرده اید؟
هوادار قدیمی خواننده بسیار محترم است و باید توقعات او برآورده شود. من هم در «کولی عشق»تمام تلاشم را در این زمینه انجام دادم و 7 تراک را برای مخاطبین خودم در سبک خودم در آلبوم قرار دادم. اما چند آهنگ را هم در آلبوم گنجاندم تا مخاطبین جدیدی هم به جمع مخاطبینم اضافه شود.
مشغله ای که طی یک سال گذشته بابت کنسرت هایتان برایتان ایجاد شد، باعث عدم تمرکز روی آلبوم نشد؟
این آلبوم مجموعه ای نیست که طی یک سال گذشته تولید شده باشد. اگر طی یک سال گذشته که اجراهایمان را آغاز کرده ایم می خواستم ملودی بسازم و شعر بگویم، حرف شما درست بود و نمی توانستم تمرکز کافی را روی آلبوم داشته باشم اما اجزای این آلبوم 7-8 سال پیش آماده بود و من از قبل قطعات «کولی عشق» را انتخاب کرده بودم و همه چیز آماده بود و چیز جدیدی به آن اضافه نکردم. حتی آلبوم بعدی ام هم تا حد زیادی آماده و مشخص است و قرار نیست چیز جدیدی برای آن بسازم.