ahmadfononi
معاونت انجمن
بازار اراک آخرين اثر و معماري ايراني اسلامي است و زماني که يوسف خان گرجي بناي شهر اراک را نهاد و بازار را در مرکز اصلي اين شهر شطرنجي قرار داد انگار مي دانست اين بازار پس از 200 سال همچنان نبض تجاري استان مرکزي محسوب مي شود.
به گزارش مهر، بازار اراک که اراکي ها به آن بازار سرپوشيده هم مي گويند، زيباترين بازار قديمي کشور است.معماري ايراني اسلامي اين بازار در گذرها، راسته ها و حجره هاي به خصوص فرش فروشي همچنان دست نخورده است و حاکي از شکوه و زيبايي اين معماري است.
بازار در بافت شهري کشورهاي اسلامي هويت مي يابد و تا يک صد سال گذشته مهمترين محل خريد، توليد، مبادلات تجاري و فرهنگي و بافت مرکزي هر شهر و منطقه محسوب مي شدند اما اکنون تنها مکاني براي عبور و بازديد علاقه مندان محسوب مي شوند.
اما برخي بازارهايي که داراي معماري و زيبايي در ساخت هستند داراي جاذبه هستند و هنوز مورد نظر مردم بوده و از اين اماکن براي ديدن، خريد سوغاتي و رفع برخي نيازها استفاده مي شود.
اين بازار نمونه بارز بازارهاي اسلامي است که پس از گذشت 200 سال از احداث و با گسترش مجتمع هاي تجاري بزرگ و کوچک همچنان نبض تجارت اراک محسوب مي شود.
بازارها اکنون بخشي ازرونق گذشته خود را دادند و اقبال مردم براي خريد به سمت پاساژها و مراکز خريد جديد سوق داده شده است.بازار اراک در مرکز شهر قد برافراشته و حدود يک کيلومتر طول دارد، داراي طاق هايي بلند و ديوارهاي مرتفع است.
طول ديوارهاي بازار اراک به حدود هفت متر مي رسد و شامل انواع واحدهاي تجاري متعدد است و با ورود به بازار مي توان انواع مايحتاج از اجناس لوکس و زيورآلات گرفته تا سوغاتي هاي استان و لباس را تهيه کرد.
اين بازار داراي دو محور عمود بر هم مي‌باشد که يکي محور شمالي جنوبي به طول 720 متر و دو ورودي يکي در شمال و يکي در جنوب و محور شرقي غربي به طول 200 متر و داراي هشت گذر و ورودي شرقي غربي.
محور شمالي جنوبي و محور شرقي غربي همديگر را در محلي معروف به چهار سوق قطع مي‌کنند که در اين محل يک حوض سنگي نيز وجود دارد. مساحت کل مجموعه بازار بالغ بر 14هکتار است.
در قديم در چهار طرف بازار چهار دروازه به نام‌هاي دروازه قبله و دروازه راهجرد و دروازه شهرجرد و دروازه حاج علي‌نقي وجود داشته که در گذر زمان از بين رفته‌اند.
در ساخت اين مجموعه بيشتر از آجر استفاده شده و ملات گچ و آهک و خاک رس نيز مکمل بناي بازار هستند و براي استحکام بنا از تيرچه چوبي استفاده شده است.در پاي ستون‌ها نيز صفحات و ورق‌هاي منجمد مسي و سربي استفاده شده است.
سقف بازار به صورت گنبدي است و در نماي پشت بام گنبدها در دو محور شمالي جنوبي و شرقي غربي بصورت ممتد ديده مي‌شوند که گنبد مربوط به چهار سوق يا همان محل تلاقي دو محور بزرگ تر و متمايزتر از باقي گنبدهاست. در مرکز هر گنبد نور گير چند ضلعي تعبيه شده که علاوه بر نقش نورگيري کار تهويه هوا را نيز بر عهده دارد.
به علت معماري خاص بکار رفته در ساخت بناي بازار هواي داخل بازار در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علي‌رغم سر پوشيده بودن بسيار خنک است.
بازار سرپوشيده براي پاسخگويي به نيازهاي مادي و اقتصادي مردم اراک نبا نهاده شده است و نکته جالب اين است که هم اکنون هم تمام اقلامي که يک زندگي به آن نياز دارد درطول يک کيلومتر بازار اراک يافت مي شود.در واقع اين بازار نمايي سنتي و اصيل از سوپر مارکتهايي است که در دنياي غرب زاده شد.
در بازار اراک بيش از 500 باب مغازه وجود دارد که همه در راسته بازار فعاليت مي‌کنند و مکان‌هاي ديگر مانند بازارچه‌هاي اختصاصي و بار اندازها و انبارها و کارگاه‌هاي توليدي در 20 سراچه و تيمچه فعاليت دارند. در طرفين بازار و به فاصله 50متر از يکديگر ساخته شده‌اند.
گرچه در اين بازار از پارچه و چاقو و قيچي و، گوشت و ميوه و کتاب وسوزن و نخ و، لباس و اساس خانه و هزاران اقلام ديگر را مي توان يافت با اين حال بازار اراک نما و نمايشگاهي از فرش دستباف کشور به خصوص دست بافت هاي استان و اراک است.
از فرش اراک، تا ساروق و فرش تبريز و کاشان گرفته تا فرش دست باف ليليان خمين جلوه اي خاص به اين بازار بخشيده است.
از آن جمله مکان هايي که فرش دست باف زينت آن است مي توان به سراي کاشاني که به بازار فرش ناميده مي شود اشاره کرد.
در اين مجموعه سراي مهر به صنايع دستي، سراي نوروزي، گلشن، آقايي، کتاب فروشان، اکبري، فراهاني‌ها و کرمانشاهي اقلام دگر را به مردم عرضه مي کنند.
برخلاف بازارهاي ديگر، بازار اراک تنها به فروش اقلام و تجارت اختصاص ندارد بلکه وجود اماکني چون حمام و آب انبار و مسجد و مدرسه سپهدار که الان به نام حوزه علميه امام خميني تغيير نام داده است تکميل کننده خدمات رساني اين مجموعه تاريخي است.
حوزه علميه امام داراي مسجد و آب انبار و يک صحن بزرگ و همچنين يک حوض سنگي است و حياط مدرسه از پشت بام بازار کاملا در ديد است.
همچنين يکي ديگر از مکان‌هاي موجود در بازار اراک موزه صنايع دستي استان مرکزي است که در يکي از گذرها و در خانه‌اي قديمي و تاريخي به نام خانه حسن پور قرار گرفته است.
از بناهاي مکمل بازار اراک مدرسه سپهداري است که به نام حوزه علميه امام خميني (ره) متبرک شده است.حوزه علميه بازار اراک از حوزه هاي قديمي و پربار ديني در گذشته بوده که توسط آيت الله حائري يزدي بنا نهاده شده است و امام خميني رهبر کبير انقلاب جواني خود را در آن گذراده و در حجره هاي آن زندگي کرده است.
اين مدرسه ديني هم اکنون نيز جزو حوزه هاي مطرح کشور است وبزرگان زيادي چون آيت ا.. اراکي در آن درس خوانده و مسير خدمت به دين و مردم را در پيش گرفتند.
بازار اراک در سال 1355 به شماره 1285 به ثبت اثار ملي کشور رسيده و از آثار تاريخي و گردشگري استان مرکزي است و کمتر مسافري است که به اراک بيايد و ساعاتي متمادي را در بازار اراک سپري نکند و سوغات خود را تهيه نکند.
کساني که به اراک سفر مي کنند محال است از کنار اين بازار که در مرکز شهر قرار دارد عبور کنند.قرار است سر در اين بازار که از زيباترين سردرهاي بازار در کشور بوده و در رژيم گذشته تخريب شده است توسط ميراث فرهنگي استان بازسازي شود.اگر بخواهيم مجموعه اي از سوغات استان مرکزي و اراک را بيابيم بايد به اين بازار سري بزنيم.
از باسلق و کشمش هزاوه گرفته تا بادام و گردو، شيريني گوش فيل، نان فتير، فرش دست باف، صنايع دستي استان از جمله گيوه، قلمزني، مبنت و... در اين بازار يافت مي شود که مي تواند سوغات زيبايي از استان مرکزي و اراک باشد.
به گزارش مهر، بازار اراک که اراکي ها به آن بازار سرپوشيده هم مي گويند، زيباترين بازار قديمي کشور است.معماري ايراني اسلامي اين بازار در گذرها، راسته ها و حجره هاي به خصوص فرش فروشي همچنان دست نخورده است و حاکي از شکوه و زيبايي اين معماري است.
بازار در بافت شهري کشورهاي اسلامي هويت مي يابد و تا يک صد سال گذشته مهمترين محل خريد، توليد، مبادلات تجاري و فرهنگي و بافت مرکزي هر شهر و منطقه محسوب مي شدند اما اکنون تنها مکاني براي عبور و بازديد علاقه مندان محسوب مي شوند.
اما برخي بازارهايي که داراي معماري و زيبايي در ساخت هستند داراي جاذبه هستند و هنوز مورد نظر مردم بوده و از اين اماکن براي ديدن، خريد سوغاتي و رفع برخي نيازها استفاده مي شود.
رونق بازار اراک
اين بازار نمونه بارز بازارهاي اسلامي است که پس از گذشت 200 سال از احداث و با گسترش مجتمع هاي تجاري بزرگ و کوچک همچنان نبض تجارت اراک محسوب مي شود.
بازارها اکنون بخشي ازرونق گذشته خود را دادند و اقبال مردم براي خريد به سمت پاساژها و مراکز خريد جديد سوق داده شده است.بازار اراک در مرکز شهر قد برافراشته و حدود يک کيلومتر طول دارد، داراي طاق هايي بلند و ديوارهاي مرتفع است.
طول ديوارهاي بازار اراک به حدود هفت متر مي رسد و شامل انواع واحدهاي تجاري متعدد است و با ورود به بازار مي توان انواع مايحتاج از اجناس لوکس و زيورآلات گرفته تا سوغاتي هاي استان و لباس را تهيه کرد.
چهار سوق بازار اراک
اين بازار داراي دو محور عمود بر هم مي‌باشد که يکي محور شمالي جنوبي به طول 720 متر و دو ورودي يکي در شمال و يکي در جنوب و محور شرقي غربي به طول 200 متر و داراي هشت گذر و ورودي شرقي غربي.
محور شمالي جنوبي و محور شرقي غربي همديگر را در محلي معروف به چهار سوق قطع مي‌کنند که در اين محل يک حوض سنگي نيز وجود دارد. مساحت کل مجموعه بازار بالغ بر 14هکتار است.
در قديم در چهار طرف بازار چهار دروازه به نام‌هاي دروازه قبله و دروازه راهجرد و دروازه شهرجرد و دروازه حاج علي‌نقي وجود داشته که در گذر زمان از بين رفته‌اند.
در ساخت اين مجموعه بيشتر از آجر استفاده شده و ملات گچ و آهک و خاک رس نيز مکمل بناي بازار هستند و براي استحکام بنا از تيرچه چوبي استفاده شده است.در پاي ستون‌ها نيز صفحات و ورق‌هاي منجمد مسي و سربي استفاده شده است.
بازاري با سقف گنبدي و نقش هاي زيبا
سقف بازار به صورت گنبدي است و در نماي پشت بام گنبدها در دو محور شمالي جنوبي و شرقي غربي بصورت ممتد ديده مي‌شوند که گنبد مربوط به چهار سوق يا همان محل تلاقي دو محور بزرگ تر و متمايزتر از باقي گنبدهاست. در مرکز هر گنبد نور گير چند ضلعي تعبيه شده که علاوه بر نقش نورگيري کار تهويه هوا را نيز بر عهده دارد.
به علت معماري خاص بکار رفته در ساخت بناي بازار هواي داخل بازار در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علي‌رغم سر پوشيده بودن بسيار خنک است.
فعاليت تجاري بازار اراک، پاسخ به تمام نيازهاي مردم
بازار سرپوشيده براي پاسخگويي به نيازهاي مادي و اقتصادي مردم اراک نبا نهاده شده است و نکته جالب اين است که هم اکنون هم تمام اقلامي که يک زندگي به آن نياز دارد درطول يک کيلومتر بازار اراک يافت مي شود.در واقع اين بازار نمايي سنتي و اصيل از سوپر مارکتهايي است که در دنياي غرب زاده شد.
در بازار اراک بيش از 500 باب مغازه وجود دارد که همه در راسته بازار فعاليت مي‌کنند و مکان‌هاي ديگر مانند بازارچه‌هاي اختصاصي و بار اندازها و انبارها و کارگاه‌هاي توليدي در 20 سراچه و تيمچه فعاليت دارند. در طرفين بازار و به فاصله 50متر از يکديگر ساخته شده‌اند.
بازار نمايي از فرش هاي دستباف اراک
گرچه در اين بازار از پارچه و چاقو و قيچي و، گوشت و ميوه و کتاب وسوزن و نخ و، لباس و اساس خانه و هزاران اقلام ديگر را مي توان يافت با اين حال بازار اراک نما و نمايشگاهي از فرش دستباف کشور به خصوص دست بافت هاي استان و اراک است.
از فرش اراک، تا ساروق و فرش تبريز و کاشان گرفته تا فرش دست باف ليليان خمين جلوه اي خاص به اين بازار بخشيده است.
از آن جمله مکان هايي که فرش دست باف زينت آن است مي توان به سراي کاشاني که به بازار فرش ناميده مي شود اشاره کرد.
در اين مجموعه سراي مهر به صنايع دستي، سراي نوروزي، گلشن، آقايي، کتاب فروشان، اکبري، فراهاني‌ها و کرمانشاهي اقلام دگر را به مردم عرضه مي کنند.
بناهاي مکمل بازار تکميل کننده نياز مردم
برخلاف بازارهاي ديگر، بازار اراک تنها به فروش اقلام و تجارت اختصاص ندارد بلکه وجود اماکني چون حمام و آب انبار و مسجد و مدرسه سپهدار که الان به نام حوزه علميه امام خميني تغيير نام داده است تکميل کننده خدمات رساني اين مجموعه تاريخي است.
حوزه علميه امام داراي مسجد و آب انبار و يک صحن بزرگ و همچنين يک حوض سنگي است و حياط مدرسه از پشت بام بازار کاملا در ديد است.
همچنين يکي ديگر از مکان‌هاي موجود در بازار اراک موزه صنايع دستي استان مرکزي است که در يکي از گذرها و در خانه‌اي قديمي و تاريخي به نام خانه حسن پور قرار گرفته است.
بازار اراک و خاطره حضور امام خميني (ره)
از بناهاي مکمل بازار اراک مدرسه سپهداري است که به نام حوزه علميه امام خميني (ره) متبرک شده است.حوزه علميه بازار اراک از حوزه هاي قديمي و پربار ديني در گذشته بوده که توسط آيت الله حائري يزدي بنا نهاده شده است و امام خميني رهبر کبير انقلاب جواني خود را در آن گذراده و در حجره هاي آن زندگي کرده است.
اين مدرسه ديني هم اکنون نيز جزو حوزه هاي مطرح کشور است وبزرگان زيادي چون آيت ا.. اراکي در آن درس خوانده و مسير خدمت به دين و مردم را در پيش گرفتند.
ثبت ملي بازار اراک
بازار اراک در سال 1355 به شماره 1285 به ثبت اثار ملي کشور رسيده و از آثار تاريخي و گردشگري استان مرکزي است و کمتر مسافري است که به اراک بيايد و ساعاتي متمادي را در بازار اراک سپري نکند و سوغات خود را تهيه نکند.
بازار و گردشگران نوروزي
کساني که به اراک سفر مي کنند محال است از کنار اين بازار که در مرکز شهر قرار دارد عبور کنند.قرار است سر در اين بازار که از زيباترين سردرهاي بازار در کشور بوده و در رژيم گذشته تخريب شده است توسط ميراث فرهنگي استان بازسازي شود.اگر بخواهيم مجموعه اي از سوغات استان مرکزي و اراک را بيابيم بايد به اين بازار سري بزنيم.
از باسلق و کشمش هزاوه گرفته تا بادام و گردو، شيريني گوش فيل، نان فتير، فرش دست باف، صنايع دستي استان از جمله گيوه، قلمزني، مبنت و... در اين بازار يافت مي شود که مي تواند سوغات زيبايي از استان مرکزي و اراک باشد.