شكستگي در واقع وجود شكستگي يا ترك در استخوان است. عموماً براي شكسته شدن استخوان، نيروي زيادي لازم است مگر آنكه استخوان دچار بيماري شده يا پير شده باشد. با اين حال، استخوانهاي در حال رشد، انعطافپذير هستند و ممكن است دچار شكافت، خمش يا ترك شوند (اصطلاح «شكستگي تركهاي» از همين اصل سرچشمه ميگيرد). هم نيروي مستقيم و هم نيروي غيرمستقيم ميتواند سبب شكستگي استخوان شود. امكان دارد استخوان در محل وارد آمدن يك ضربه سنگين (مثلاً در اثر تصادف با ماشين [ نيروي مستقيم ] ) دچار شكستگي شود. همچنين ممكن است شكستگي در اثر پيچ خوردن يا ضرب ديدن بروز كند (نيروي غيرمستقيم). | |
شكستگيهاي پايدار و ناپايدار | |
شكستگي ميتواند پايدار يا ناپايدار باشد. در شكستگي پايدار، دو انتهاي استخوان شكسته شده حركت نميكنند كه علت اين موضوع يا شكستگي ناكامل است يا در هم فشردگي دو انتها. اين شكستگيها در مچ دست، شانه، مچ پا و لگن خاصره شايع هستند. معمولاً ميتوان بدون ايجاد صدمه بيشتر، اين شكستگيها را به آرامي جابهجا كرد. در آسيبهاي ناپايدار، دو انتهاي استخواني ميتوانند به راحتي جابهجا شوند. در نتيجه، خطر صدمه ديدن رگهاي خوني، اعصاب و اعضاي بدن وجود دارد. آسيبهاي ناپايدار وقتي رخ ميدهند كه شكستگي استخوان كامل باشد يا رباطها دچار پارگي شوند. دستكاري اين آسيبها بايد با دقت صورت گيرد. تا از صدمات بيشتري پيشگيري شود. | |
| |
تشخيص | |
ممكن است موارد زير وجود داشته باشند: تغيير شكل، تورم و كبود شدگي در محل شكستگي درد و سختي در حركت دادن محل كوتاه شدن، تا شدن يا پيچ خوردن اندام لمس يا سمع غژغژ خشن (كريپتاسيون) مربوط به دو انتهاي استخواني (اما نبايد به دنبال آن گشت) نشانههاي شوك بهخصوص اگر شكستگي در استخوان ران يا لگن روي داده باشد. اشكال در حركت طبيعي اندام يا اصلاً حركت نكردن اندام (مثلاً ناتواني در راه رفتن) جراحتي كه ممكن است همراه با بيرون زدگي انتهاهاي استخواني باشد. | |
شكستگيهاي باز و بسته | |
در شكستگي باز، يكي از دو انتهاي استخوان شكسته شده، سطح پوست را سوراخ كرده است يا امكان دارد جراحتي در محل شكستگي وجود داشته باشد. شكستگي باز با خطر بالاي عفونت همراه است. در شكستگي بسته، پوست روي محل شكستگي سالم است. با اين حال، امكان جابهجا شدن استخوانها (شكستگي ناپايدار) و صدمه ديدن ساير بافتهاي داخلي محل، وجود دارد. در صورتي كه انتهاهاي استخواني منجر به سوراخ شدن اعضا يا رگهاي خوني بزرگ شوند، ممكن است مصدوم دچار خونريزي داخلي و شوك شوند. | |
| |
| |
اهداف | |
ممانعت از جابهجايي محل آسيبديده فراهم كردن شرايط انتقال به بيمارستان به طوري كه طي انتقال، اندام آسيبديده، با حفظ راحتي مصدوم، ثابت نگه داشته شود. | |
شكستگي بسته | |
۱) به مصدوم توصيه كنيد كه بيحركت بماند. با استفاده از دو دست خود، بخش آسيبديده را تا زمان بيحركت شدن، ثابت نگه داريد؛ ميتوانيد از يك امدادگر بخواهيد كه اين كار را انجام دهد. | |
| |
۲) به منظور استحكام بيشتر، قسمت آسيبديده را با استفاده از باند به يك قسمت سالم ببنديد. دقت كنيد كه گره باند روي سمت سالم بسته شود. در شكستگيهاي اندام بالايي، اين قسمت را به تنه ثابت كنيد . در مورد شكستگيهاي اندام پاييني، اگر انتقال به بيمارستان با تأخير صورت ميگيرد، اندام آسيبديده را با استفاده از باند به اندام سالم ببنديد. | |
| |
۳) در صورت لزوم، شرايط انتقال مصدوم به بيمارستان را فراهم كنيد. در صورت بروز شوك، با بالا بردن پاها به درمان آن بپردازيد. البته در صورتي كه بالا بردن اندام آسيبديده، درد مصدوم را تشديد ميكند، از انجام اين كار خودداري كنيد. | |
۴) هر ۱۰ دقيقه، گردش خون را در نواحي پايينتر از محل باندپيچي كنترل كنيد. اگر گردش خون مختل شده است، باند را شل كنيد. | |
احتياط! | |
قبل از محكم شدن و ثابت كردن بخش آسيبديده، از حركت دادن مصدوم خودداري كنيد؛ در غير اين صورت، مصدوم در معرض خطر خواهد بود. مصدوم را از خوردن، نوشيدن يا سيگار كشيدن منع كنيد چون ممكن است نياز به بيهوشي عمومي داشته باشد. | |
مورد خاص | |
كشش اندام اگر يك اندام تا يا زاويهدار شده باشد به طوري كه نتوان آن را بيحركت كرد، ممكن است براي برگرداندن اندام به حالت مستقيم، كشش ملايم ضرورت داشته باشد. اين عمل بر كشش عضلات غلبه ميكند و به كاهش درد و خونريزي در محل شكستگي كمك ميكند. براي كشش وارد كردن، اندام را بهطور يكنواخت در امتداد استخوان بكشيد تا به حالت مستقيم درآيد. اندام را فقط در راستاي مستقيم بكشيد و تا زمان بيحركت شدن، آن را نگه داريد. در صورتي كه اعمال كشش، درد غيرقابل تحملي ايجاد ميكند، براي انجام آن اصرار نكنيد. | |
| |
مباحث زير را هم ببينيد: | |
آسيب لهشدگي خونريزي داخلي شوك . | |
| |
اهداف | |
پيشگيري از خونريزي، جابهجايي و ايجاد عفونت در موضع آسيب فراهم كردن شرايط انتقال به بيمارستان به طوري كه طي انتقال، اندام آسيبديده، با حفظ راحتي مصدوم، ثابت نگه داشته شود. | |
شكستگي باز | |
۱) در صورت امكان، دستكش يكبار مصرف بپوشيد. يك پانسمان استريل يا يك قطعه پارچه تميز بدون كرك را بهصورت شل روي محل جراحت بگذاريد. براي مهار خونريزي، فشار وارد كنيد، ولي روي استخوان بيرون زده فشار نياوريد. | |
| |
۲) يك لايه پوششي تميز را با دقت روي پانسمان قرار دهيد. | |
| |
مورد خاص | |
بيرون زدن استخوان اگر استخوان بيرون زده است، در اطراف استخوان بالشتكهايي از پارچه نرم و تميز و بدون كرك بسازيد تا بتوانيد باندپيچي را روي اين بالشتكها و بدون فشار آوردن روي آن انجام دهيد. | |
| |
۳) پانسمان و لايه پوششي را با يك باند محكم كنيد. باند را محكم ببنديد ولي دقت كنيد كه گردش خون را مختل نكند. | |
| |
۴) قسمت آسيبديده را مثل شكستگي بسته بيحركت كنيد و شرايط انتقال مصدوم به بيمارستان را فراهم كنيد. | |
۵) در صورت بروز شوك، به درمان آن بپردازيد. علايم حياتي (سطح پاسخدهي، نبض و تنفس) را كنترل و ثبت كنيد. هر ۱۰ دقيقه، گردش خون را در نواحي پايينتر از محل باندپيچي كنترل كنيد. | |
احتياط! | |
قبل از محكم شدن و ثابت كردن بخش آسيبديده، از حركت دادن مصدوم خودداري كنيد؛ در غير اين صورت، مصدوم در معرض خطر خواهد بود. مصدوم را از خوردن، نوشيدن يا سيگار كشيدن منع كنيد، چون ممكن است نياز به بيهوشي عمومي داشته باشد. مستقيماً روي انتهاي بيرون زده استخوان، فشار وارد نكنيد. |