baroon
متخصص بخش ادبیات
بدل
بدل نیز نوعی نقش وابسته است.
بدل از جهاتی مانند مضاف الیه و صفت است. یعنی به دنبال کلمه می آید – که آن را مبدّلٌ منه می نامند – و درباره ی آن توضیحی می دهد.
فرق ظاهری بدل با مضاف الیه و صفت در آن است که بدل بی هیچ نشانه ای به دنبال مبدّلٌ منه می آید.
بدل در بسیاری موارد نام یا نام دیگر یا لقب یا واژه ای است که مقام یا شغل مبدّل منه را می رساند:
شاعر بزرگ، حافظ، درشیراز به دنیا آمد.
در این جمله حافظ بدل است از «شاعر بزرگ» که نهاد جمله است. شاعر بزرگ مبدلٌ منه است.
در جمله های زیر، کلمه یا گروهی از کلمه ها که با رنگ نارنجی مشخص شده اند، بدل و کلمه هایی که زیر آنها خط کشیده شده مبدّلٌ منه هستند:
- امیر کبیر، صدر اعظم ایران، دارالفنون را تأسیس کرد.
- شیخ الرّئیس، ابوعلی سینا، کتاب قانون را نوشت.
- رستم، پهلوان بزرگ، اسفندیار، پسر گشتاسب را با تیری دوسر هلاک کرد.
- مأمون، خلیفه ی عبّاسی، دانشمندان را تشویق می کرد.
- پایتخت ایران، تهران، هوای آلوده ای دارد.