برج طغرل

[Nicol]

آشنايي با برج طغرل شهر ري



برج طغرل در شرق آرامگاه ابن بابویه در شهر ری قرار دارد
اين برج از آثار به جا مانده از دورهٔ سلجوقیان است و در سال 1310 با شماره 147 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
برج طغرل با مساحتي بالغ بر 48 متر مربع و ارتفاعي در حدود 20 متر و با اسكلتي خشتي و آجري به صورت استوانه‌اي افراشته خودنمائي مي‌كند كه نماي داخلي آن به صورت استوانه است.
این برج شبیه عقربه‌های ساعت بوده و می‌توان از روی تابش آفتاب روی کنگره‌های آن زمان را تشخیص داد.
در ضلع شمالي و جنوبي برج دو سردر با معماري طرح رازي ساخته شده است و تقريباً تا ارتفاع 4 متري برج ديوارها به صورت توپ تا قطر ديوارهاي حدود 1.5 متر تشكيل شده و ديوارهاي بالاي ارتفاع 4 متر به صورت تو خالي طراحي شده و وسط آن پليكاني وجود دارد كه درب آن در همان ارتفاع در ضلع شمالي بنا خودنمائي مي‌كندكه رابطي بين قسمت‌هاي تحتاني و فوقاني برج مي‌باشد.

درب‌ها و قوس‌هاي رازي كه فشار فوق‌العاده‌اي را تحمل مي‌كند و تو خالي بودن ديوارهاي فوقاني به استحكام بنا كمك كرده و جنس خشت به كار رفته در برج كه از زاج و خاك و سفيده تخم مرغ است بر استحكام آن مي‌افزايد.
از ویژگی‌های جالب و منحصر به فرد این برج، کاربرد آن به عنوان یک ساعت آفتابی عظیم است.

 

[Nicol]

بدین صورت که ترک-های دور تا دور برج به گونه‌ای طراحی شده كه با طلوع آفتاب در سمت شرق بنا، كم‌كم یكی از كنگره‌ها روشن می‌شود و آفتاب به درون آن می‌تابد.
با گذشت نیم ساعت از طلوع خورشید، نصف كنگره روشن می‌شود و با گذشت یک ساعت از طلوع خورشيد، یک کنگره به طور كامل روشن می‌شود.

به همین ترتیب با گذشت دو ساعت دو كنگره و با گذشت سه ساعت سه كنگره روشن می‌شود، تا اینکه لحظه‌اي فرا می‌رسد كه خورشيد روي نصف النهار منطقه و در بيشترين ارتفاع خود از افق قرار می‌گیرد.
در اين هنگام خورشید دقیقاً بالای سر در جنوبی برج قرار می‌گیرد، زیرا درب‌های برج كاملاً شمالی جنوبی بوده و روی نصف‌النهار واقع است.

برج طغرل برای نخستین بار در سال ۱۳۰۱ شمسی مرمت و بازسازی شد و پس از آن لوحه‌ای مرمر بر سردر بنا نصب شد.
اوایل دههٔ 70 بار دیگر اين بنا مورد بازسازی قرار گرفت و بطور جدی در نیمهٔ سال ۱۳۷۷ آغاز و در زمستان ۱۳۷۹ به پایان رسید.