برج چرخان Turning Torso + تصاویر هنگام ساخت برج
برج پیچنده (Turning Torso به معنی ستون پیچنده) آسمانخراشی است در شهر مالمو سوئد که توسط آرشیتکت و مهندس عمران اسپانیایی سانتیاگو کالاتراوا طراحی و در ۲۷ اوت ۲۰۰۵ به طور رسمی افتتاح شده‌است.این برج ۵۴ طبقه‌ای ۱۹۰ متر (۶۲۳ فوت) ارتفاع دارد. پس از اتمام پروژه این برج رتبهٔ بلندترین سازه در کشورهای اسکاندیناویایی و دومین آپارتمان بلند پس از کاخ ۲۶۴ متری پیروزی در مسکو را از آن خود کرد.
برج ۸۴ متری کرونپرینسن بعد از برج پیچنده دومین سازه بلند در مالموی سوئد است. در طراحی این برج از نه مکعب که هر کدام دارای پنج طبقه‌است و حول محور مرکزیش پیچ خورده استفاده شده‌است. بالاترین بخش برج نود درجه نسبت به سطح مبنای آن چرخیده‌است. در اصل هرطبقهٔ این برج شامل مقطعی مستطیلی است که حول محور مرکزی آن با زاویه‌ای مشخص چرخیده و به یک مقطع سه گوش متصل شده که یک داربست فولادی آن بخش را محیط کرده‌است.دو مکعب پنج طبقه از نه مکعبی که روی هم قرار گرفته‌اند به فضای اداری اختصاص یافته‌است. ۱۴۹ آپارتمان مجلل و شیک نیز در طبقات فوقانی قرار دارند.
ایدهٔ ساخت این برج از یک مجسمه به همین شکل هندسی گرفته شده‌است که پیش از این توسط کالاتراوا ساخته شده بود.این مجسمه از جنس سنگ مرمر سفید است. جانی اورباک طراح CEO و پیمانکار برج پیچنده و رئیس هیئت انجمن ساختمان سازی HSB در سال ۱۹۹۹ این مجسمه را مشاهده کردند و به کالاتراوا پیشنهاد دادند که طرح ساخت برجی با همین فرم هندسی را پایه ریزی کند. در تابستان سال ۲۰۰۱ ساخت این پروژهٔ بزرگ آغاز شد.
یکی از دلایل ساخت برج پیچنده تعیین مرزی برای آسمان شهر مالمو بود. مرزی که توانایی درک هندسی آسمان شهر را به شهروندان آن بدهد.این ایده به این دلیل به وجود آمد که در سال ۲۰۰۲ جرثقیل کوکومس را که در یک کیلومتری برج پیچنده قرار داشت از شهر خارج کردند. کوکومس جرثقیل غول پیکر و بلندی بود که از آن برای ساخت کشتی استفاده می‌شد و پیش از برج پیچنده نماد شهر مالمو به حساب می‌رفت. سیاست‌مداران محلی به این نتیجه رسیدند که با خارج کردن جرثقیل کوکومس از افق شهر مالمو برجی را به عنوان نماد شهر جایگزین آن کنند. برج پیچنده در حقیقت نماد مالمویی نوین و بین‌المللی است.
برج پیچنده در سال ۲۰۰۵ جایزهٔ آسمانخراش امپریس را با تفاوت بسیار نسبت به رقبایش از آن خود کرد و بر برج Q۱ در شهر گولد کوست استرالیا و برج مونته‌ویدیو در رتردام هلند پیشی گرفت. با آغاز پروژه ساخت برج۶٠ طبقه (۵٧ طبقه روی سطح زمین و ٣ طبقه زیر سطح زمین) Turning Torso، سوئدی ها به ویژه مردم شهر مل مو بی صبرانه منتظر افتتاح و آغاز به کار این برج ۱۹۵ متری بودند. این برج بلندترین ساختمان مسکونی کشور سوئد است که در راستای طرح «West Harbour » سوئد ساخته شد. این برج با الهام از حرکات طبیعی بدن انسان توسط کالاتروا، ابتدا در قالب یک مجسمه سنگی و سپس در قالب یک معماری hitech )تکنولوژی سطح بالا) طراحی شد و اکنون نیز همخوانی کاملی با بافت جدید اطراف خود دارد.
در طراحی این برج از نه مکعب که هر کدام دارای پنج طبقه‌است و حول محور مرکزیش پیچ خورده استفاده شده‌است. بالاترین بخش برج نود درجه نسبت به سطح مبنای آن چرخیده‌است. در اصل هرطبقهٔ این برج شامل مقطعی مستطیلی است که حول محور مرکزی آن با زاویه‌ای مشخص چرخیده و به یک مقطع سه گوش متصل شده که یک داربست فولادی آن بخش را محیط کرده‌است . ۱۴۹ آپارتمان مجلل و شیک نیز در طبقات فوقانی قرار دارند که البته سالن های ورزشی، استخر، جکوزی و تالارهای پذیرایی هم جزء آنها است. طرح استثنایی این برج تاکنون دو جایزه ویژه بهترین طرح معماری برج های مسکونی و یک جایزه بهترین طرح سازه بتنی را تصاحب کرده است. از آنجایی که این برج یکی از ساختمان های معروف جهان است، می بایست امکانات رفاهی مناسبی را هم در اختیار ساکنان خود قرار دهد؛ چرا که اجاره ۵ هزار یورو به ازای هر متر مربع یک واحد مسکونی یا تجاری این برج امکانات خاصی را هم می طلبد.
تمامی واحدهای این آسمانخراش، تجهیز شده به لوکس ترین مبلمان و وسایل است. ضمن اینکه تجهیزات به کار رفته در واحدهای این برج ساخت شرکت های معتبر بوش آلمان و فیلیپس هلند است.
از جمله امکانات رفاهی قابل توجه این برج اداری – مسکونی در اختیار داشتن شبکه کامپیوتری داخلی است که ساکنان این آسمانخراش به وسیله آن می توانند به تمامی شبکه های کامپیوتری مرکز تجاری، خدماتی، تفریحی و… در داخل این برج دسترسی داشته و از امکانات آنها به عنوان عضوی از مجموعه Turning Torso با خدمات ویژه استفاده کنند. در ضمن یک شبکه اینترنت پرسرعت ( دو گیگابایتی ) و همچنین انشعاب تلویزیون کابلی ویژه این برج هم از امکانات ارتباطی قابل ذکری است که در اختیار ساکنان Torso است.
جالب اینکه در این آسمانخراش، ساکنان هر واحد می توانند در هر لحظه که بخواهند به وسیله سیستم مانیتورینگ اختصاصی شان از میزان مصرف آب، برق و سایر انرژی های مورد استفاده مطلع شوند. گرچه معمار اسپانیایی با همکاری مشاوران خود، یک سیستم منطقی و مقاوم برای طرح این شاهکار معماری تک در نظر گرفته بود ولی بدون شک اجرای سازه چنین برجی نیازمند تحقیقات و محاسبات علمی پیچیده یی است.
اساس طراحی و سیستم سازه این آسمانخراش براساس نتایج به دست آمده از آزمایش های دشوار «تونل باد» انجام شده روی ماکت این برج در دانشگاه وسترن شهر انتاریو کانادا تعیین و سپس به وسیله مهندسان ارشد سازه طراحی و محاسبه شده است. طرح نخست، عبارت بود از یک فونداسیون حجیم بتنی به طول ۳۰ متر و ضخامت ۷ متر که به وسیله ستون های ویژه یی به ارتفاع ۱۸ متر بر پی اصلی این برج قرار گرفته و به پایین ترین سطح آسمانخراش متصل شده است.
این ستون ها به منظور مقاومت در برابر فشارهای جانبی زمین توسط تیرهای بتنی به یکدیگر متصل شده اند. در مرکز این فونداسیون استثنایی ، یک سازه بتنی لوله یی شکل قرار دارد که با قطر داخلی ۵/۱۱ متر به عنوان محور و هسته مرکزی کل آسمانخراش به ارتفاع ۱۹۵ متر قرار گرفته است. ضخامت دیواره این سازه لوله یی شکل که آسانسورها و راه پله این برج را در خود جای داده و تحمل بار اصلی برج برعهده آن است، روی فونداسیون ۴/۳ متر و در بالاترین نقطه برج ۶/۰ متر است. کف تمامی طبقات برج که ضخامت سازه یی کمتر از ۳۰ سانتی متر دارد، به صورت یک لوح بتنی یکپارچه به هسته مرکزی متصل است. انتقال نیروی های جانبی وارد بر ساختمان نیز برعهده سازه فولادی ۸۲۰ تنی است که در گوشه برج قرار گرفته است. این سازه ساخت شرکت های اسپانیایی است و به وسیله شرکت دانمارکی «Promecon» نصب شده است که نیروهای جانبی وارده را به واسطه دیوارهای سازه یی طبقات به هسته مرکزی منتقل می کند. در واقع در زیر فونداسیون برج یک صخره سنگی قرار دارد که بستر بسیار مناسبی برای احداث این آسمانخراش بزرگ است و ستون های استفاده شده در فونداسیون این برج به اندازه ۴ متر در این صخره سنگی فرو رفته اند. پس از اجرای شبکه ۶۰۰ تنی فولادی فونداسیون، عملیات بتن ریزی پی برج به وسیله تجهیزات تولید شده در دو کارخانه نروژی و در مدت سه شبانه روز پیاپی انجام شد و ۵۱۰۰ مترمکعب بتن در این بخش برج استفاده شد.
نکته جالب در زمینه کنترل دمای این حجم از بتن ها است؛ چرا که بتن در مدت زمان رسیدن به مقاومت و گیرایش، در اثر فعل و انفعالات شیمیایی، مقداری گرما آزاد می کند که در چنین شرایطی سرد شدن سطح خارجی و گرم ماندن لایه داخلی موجب ایجاد ترک هایی در بتن می شود و این امر از استحکام و مقاومت نهایی بتن می کاهد. با توجه به ضخامت ۷ متری این فونداسیون، قبل از اجرای طرح مهندسان سازه شرایط بتن ریزی را توسط کامپیوتر شبیه سازی کردند تا شرایط دمای بتن در طول این مدت تحت کنترل باشد. اجرای هسته لوله یی شکل برج هم توسط قالب های فلزی لغزنده انجام شد، به این صورت که پس از بتن ریزی هر طبقه از این هسته، این قالب فلزی مرکب به وسیله جک های هیدرولیک به طبقه بالا منتقل می شد. بتن ریزی کف و دیوارهای برج هم پس از اتمام ساخت هر طبقه از هسته مرکزی به وسیله قالب های فلزی مثلثی که در کنار یکدیگر شکل مربع کف را تشکیل می دهند، انجام شد. در عملیات بتن ریزی هسته مرکزی هم، در کف طبقات و دیوارهای این برج از تکنولوژی Self- compacting یا بتن خودفشرده شونده استفاده شده که در این روش نیازی به متراکم کردن بتن ریخته شده به وسیله دستگاه های ویبراتور نیست. از جمله کارهای حساس و پیچیده ساخت این آسمانخراش، اجرای نمای آن بود که نیازمند دقت بسیار بالایی بود. نمای ساختمان متشکل از ۲۸۰۰ پنجره و ۳۱۰۰ پانل آلومینیومی است که در زمان طراحی نما، آزمایش های فراوانی در مورد شیوه به کارگیری آنها انجام شد که نتیجه آن، ایجاد جداره ای مستحکم در برابر وزش بادهای تند، تبادل حرارت و جلوگیری از نفوذ صدا و رطوبت است. ضمن اینکه نحوه اتصال سازه فولادی به سازه بتنی این برج نیز توسط متخصصان دانشگاه وسترن دانشگاه کانادا طراحی و شبیه سازی شد و با همکاری بهترین متخصصان اروپایی، امریکایی و کانادایی این برج زیبا و استثنایی در سوئد بنا نهاده شد.
تصویر متحرک از ساخت این برج :
