B a R a N
مدير ارشد تالار
غده پروستات اندامی مردانه و کوچک به اندازه یک گردو است که در زیر مثانه (یعنی همان جایی که ادرار در آن ذخیره می شود) قرار گرفته و میزراه را نیز احاطه می کند. غده پروستات مایعی تولید و ترشح می کند که اسپرم ها را تغذیه کرده و بخشی از مایع منی را نیز تشکیل می دهد.
هیپرپلازی خوش خیم پروستات به بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات گفته می شود که اتفاقی شایع در مردان مسن است.
شیوع این مشکل با افزایش سن زیاد می شود، اما زودترین سن بروز آن سی سالگی است و شایع ترین سن بروز آن 50 سالگی.
در هیپر پلازی خوش خیم پروستات، اندازه پروستات بزرگ می شود. این بزرگ شدن می تواند مجرای خروج ادرار از مثانه یا همان میزراه را تحت فشار قرار دهد، زیرا این مجرا بعد از خروج از مثانه از وسط غده پروستات می گذرد.
این فشار در خیلی از موارد باعث انسداد مجرا می شود و در نتیجه جلوی خروج ادرار را می گیرد. اگر این مجرا بسته شود، ادرار پس زده خواهد شد و به مثانه بر می گردد. برگشت ادرار به مثانه و پر شدن مثانه باعث احساس دائمی دفع ادرار می شود.
سایر نشانه های هیپر پلازی خوش خیم پروستات عبارتند از:
1- سخت شدن پاسخ به احساس دفع ادرار
از آنجایی که در هیپرپلازی خوش خیم پروستات در مقابل مجاری ادراری فشار و مقاومتی وجود دارد، پر شدن مثانه اگرچه باعث احساس دفع می شود، اما دفع ادرار انجام نخواهد شد. این وضعیت تا زمانی ادامه پیدا می کند که حجم ادرار جمع شده به قدری باشد که بتواند انسداد مجاری را با فشار باز کند و خارج شود.
2- ادرار منقطع و نامتناوب
یکی از مهم ترین علامت های هیپر پلازی خوش خیم پروستات، وجود ادرار منقطع و نامتناوب است. از آنجایی که پروستات بزرگ شده به میزراه فشار می آورد، دفع ادرار به راحتی و به طور مداوم نخواهد بود.
3- نشت ادرار مبتلایان به این بیماری معمولا بعد از دفع، احساس خالی بودن مثانه را دارند، اما نشت غیر ارادی بعد از دفع ارادی وجود خواهد داشت و این وضعیت علیتی ندارد جز افت فشار جریان ادرار و فشار تحمیلی غده پروستات بزرگ شده به میزراه.
4- احساس یکدفعه ای برای دفع ادرار
در این شرایط، مثانه با ارسال پیام های نابجا به مغز باعث ارسال پیام تمایل به دفع ادرار می شود. در برخی موارد این پیام ها به قدری است که فرد را در طول شب 7 تا 8 بار از خواب بیدار کرده و آرامش خواب شبانه را از او می گیرد.
5- آسیب به عضلات داخلی
آسیب عضلات کف لگن، بواسیر، یا سنکوپ ادرار (به معنای بیهوشی وغش کردن در حال دفع ادرار و یا بعد آن) از دیگر عوارض مهم این بیماری خواهد بود.
6- سنگ مثانه
برگشت ادرار به مثانه در بسیاری از موارد باعث ایجاد سنگ های مثانه می شود. بدون شک وجود این سنگ با این وضعیت انسدادی، درد تحمیلی به بیمار را دو برابر خواهد کرد.
7- عفونت های ادراری
بی اختیاری ادرار از یک طرف و عدم دفع کامل ادرار از طرف دیگر، شرایط را برای ابتلا به عفونت های ادراری مساعد می کند. علت آن است که ماندن ادرار در مثانه برای مدت طولانی، محیط را برای رشد باکتری ها فراهم می کند.
علت ابتلا به این بیماری چیست؟
علت اصلی این بیماری هنوز معلوم نیست، اما برخی عوامل آن عبارتند از:
- افزایش سن: بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش سن، حساسیت پروستات به هورمون های مردانه (آندروژن ها) بیشتر شده و بزرگ تر می شود.
- هورمون دهیدروتستوسترون : برداشتن بیضه‌ها باعث بهبود علایم بیماری می‌شود. بنابراین افزایش استروژن، همراه با افزایش سن با اثر بر روی سلول های پروستات و حساس نمودن آنها به تستوسترون نقش اساسی را در ایجاد بیماری بزرگی خوش‌خیم پروستات برعهده دارد.
- ژنتیک: به نظر می رسد افرادی که قبل از 50 سالگی به نوع پیشرفته بزرگی خوش‌خیم پروستات مبتلا می‌شوند، احتمالا ژن این بیماری را به ارث برده و خطر ابتلا به این بیماری در بستگان درجه اول اینها، چهار برابر افراد عادی می‌باشد.
شیوع این هیپرپلازی هم اکنون چگونه است؟
متاسفانه هیپرپلازی خوش خیم پروستات به شدت است. حدود 50 درصد از مردان در سن بالاتر از 50 سال به این بیماری مبتلا می شوند. اما تنها 10 درصد از این مبتلایان به درمان های بالینی و مداخلات جراحی نیاز خواهند داشت.
هیپرپلازی خوش خیم پروستات یک نوع سرطان است؟
خیر. بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات، کاملا خوش خیم است و هیچ ارتباطی با سرطان پروستات ندارد، به طوری که نه می توان آن را عامل سرطان دانست و نه نتیجه ی سرطان.
درمان بیماری
برنامه ی درمانی بستگی به شدت انسداد و ناراحتی بیمار دارد.
1- در مواردی که برای فرد ابتلا به نوع خفیف بیماری تشخیص داده می شود، در صورتی که علائم، آزاردهنده و مختل کننده زندگی روزمره نباشد، تنها کاری که انجام می شود پیگیری بیماری و انجام آزمایش های مداوم و مکرر است تا در صورت پیشرفت بیماری و تشدید علائم، در صورت لزوم مداخلات درمانی انجام شود.
2- درمان های دارویی روش دیگری از درمان اند که برای مبتلایان دارای علائم جدی تر توصیه می شوند.
3- جراحی معمولا در افرادی به کار گرفته می شود که به درمان های قبلی پاسخ نداده اند و یا افرادی که به مراحل بسیار شدیدتر بیماری دچارند، مانند افرادی که اصلا قادر به دفع ادرار نیستند.
هیپرپلازی خوش خیم پروستات به بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات گفته می شود که اتفاقی شایع در مردان مسن است.
شیوع این مشکل با افزایش سن زیاد می شود، اما زودترین سن بروز آن سی سالگی است و شایع ترین سن بروز آن 50 سالگی.
در هیپر پلازی خوش خیم پروستات، اندازه پروستات بزرگ می شود. این بزرگ شدن می تواند مجرای خروج ادرار از مثانه یا همان میزراه را تحت فشار قرار دهد، زیرا این مجرا بعد از خروج از مثانه از وسط غده پروستات می گذرد.
این فشار در خیلی از موارد باعث انسداد مجرا می شود و در نتیجه جلوی خروج ادرار را می گیرد. اگر این مجرا بسته شود، ادرار پس زده خواهد شد و به مثانه بر می گردد. برگشت ادرار به مثانه و پر شدن مثانه باعث احساس دائمی دفع ادرار می شود.
سایر نشانه های هیپر پلازی خوش خیم پروستات عبارتند از:
1- سخت شدن پاسخ به احساس دفع ادرار
از آنجایی که در هیپرپلازی خوش خیم پروستات در مقابل مجاری ادراری فشار و مقاومتی وجود دارد، پر شدن مثانه اگرچه باعث احساس دفع می شود، اما دفع ادرار انجام نخواهد شد. این وضعیت تا زمانی ادامه پیدا می کند که حجم ادرار جمع شده به قدری باشد که بتواند انسداد مجاری را با فشار باز کند و خارج شود.
2- ادرار منقطع و نامتناوب
یکی از مهم ترین علامت های هیپر پلازی خوش خیم پروستات، وجود ادرار منقطع و نامتناوب است. از آنجایی که پروستات بزرگ شده به میزراه فشار می آورد، دفع ادرار به راحتی و به طور مداوم نخواهد بود.
بزرگ شدن طبیعی پروستات، کاملا خوش خیم است و هیچ ارتباطی با سرطان پروستات ندارد، به طوری که نه می توان آن را عامل سرطان دانست و نه نتیجه سرطان
3- نشت ادرار مبتلایان به این بیماری معمولا بعد از دفع، احساس خالی بودن مثانه را دارند، اما نشت غیر ارادی بعد از دفع ارادی وجود خواهد داشت و این وضعیت علیتی ندارد جز افت فشار جریان ادرار و فشار تحمیلی غده پروستات بزرگ شده به میزراه.
4- احساس یکدفعه ای برای دفع ادرار
در این شرایط، مثانه با ارسال پیام های نابجا به مغز باعث ارسال پیام تمایل به دفع ادرار می شود. در برخی موارد این پیام ها به قدری است که فرد را در طول شب 7 تا 8 بار از خواب بیدار کرده و آرامش خواب شبانه را از او می گیرد.
5- آسیب به عضلات داخلی
آسیب عضلات کف لگن، بواسیر، یا سنکوپ ادرار (به معنای بیهوشی وغش کردن در حال دفع ادرار و یا بعد آن) از دیگر عوارض مهم این بیماری خواهد بود.
6- سنگ مثانه
برگشت ادرار به مثانه در بسیاری از موارد باعث ایجاد سنگ های مثانه می شود. بدون شک وجود این سنگ با این وضعیت انسدادی، درد تحمیلی به بیمار را دو برابر خواهد کرد.
7- عفونت های ادراری
بی اختیاری ادرار از یک طرف و عدم دفع کامل ادرار از طرف دیگر، شرایط را برای ابتلا به عفونت های ادراری مساعد می کند. علت آن است که ماندن ادرار در مثانه برای مدت طولانی، محیط را برای رشد باکتری ها فراهم می کند.
علت ابتلا به این بیماری چیست؟
علت اصلی این بیماری هنوز معلوم نیست، اما برخی عوامل آن عبارتند از:
- افزایش سن: بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش سن، حساسیت پروستات به هورمون های مردانه (آندروژن ها) بیشتر شده و بزرگ تر می شود.
- هورمون دهیدروتستوسترون : برداشتن بیضه‌ها باعث بهبود علایم بیماری می‌شود. بنابراین افزایش استروژن، همراه با افزایش سن با اثر بر روی سلول های پروستات و حساس نمودن آنها به تستوسترون نقش اساسی را در ایجاد بیماری بزرگی خوش‌خیم پروستات برعهده دارد.
- ژنتیک: به نظر می رسد افرادی که قبل از 50 سالگی به نوع پیشرفته بزرگی خوش‌خیم پروستات مبتلا می‌شوند، احتمالا ژن این بیماری را به ارث برده و خطر ابتلا به این بیماری در بستگان درجه اول اینها، چهار برابر افراد عادی می‌باشد.
شیوع این هیپرپلازی هم اکنون چگونه است؟
متاسفانه هیپرپلازی خوش خیم پروستات به شدت است. حدود 50 درصد از مردان در سن بالاتر از 50 سال به این بیماری مبتلا می شوند. اما تنها 10 درصد از این مبتلایان به درمان های بالینی و مداخلات جراحی نیاز خواهند داشت.
هیپرپلازی خوش خیم پروستات یک نوع سرطان است؟
خیر. بزرگ شدن غیر سرطانی پروستات، کاملا خوش خیم است و هیچ ارتباطی با سرطان پروستات ندارد، به طوری که نه می توان آن را عامل سرطان دانست و نه نتیجه ی سرطان.
درمان بیماری
برنامه ی درمانی بستگی به شدت انسداد و ناراحتی بیمار دارد.
1- در مواردی که برای فرد ابتلا به نوع خفیف بیماری تشخیص داده می شود، در صورتی که علائم، آزاردهنده و مختل کننده زندگی روزمره نباشد، تنها کاری که انجام می شود پیگیری بیماری و انجام آزمایش های مداوم و مکرر است تا در صورت پیشرفت بیماری و تشدید علائم، در صورت لزوم مداخلات درمانی انجام شود.
2- درمان های دارویی روش دیگری از درمان اند که برای مبتلایان دارای علائم جدی تر توصیه می شوند.
3- جراحی معمولا در افرادی به کار گرفته می شود که به درمان های قبلی پاسخ نداده اند و یا افرادی که به مراحل بسیار شدیدتر بیماری دچارند، مانند افرادی که اصلا قادر به دفع ادرار نیستند.
الهه گودرزی
بخش سلامت تبیان