بن سای

[خانمی]

بن ساي (درختان مينياتوري)

"بن سای" آمیزه ای از هنر و باغبانی


بن سای مجموعه ای از باغبانی و هنر است که به واسطه آن گیاه با یک تغییر شکل تحمیل شده به یک مجسمه زنده تبدیل می شود. هنرمند با استفاده از مفاد زیبایی، وهمی از طبیعت را در غالب شکل مینیاتوری پدید می آورد.

بن سای مجموعه ای از باغبانی و هنر است که به واسطه آن گیاه با یک تغییر شکل تحمیل شده به یک مجسمه زنده تبدیل می شود. هنرمند با استفاده از مفاد زیبایی، وهمی از طبیعت را در غالب شکل مینیاتوری پدید می آورد. بنسای یک آرایش غیرطبیعی نیست بلکه در قالب یک تغییر شکل ساده، طبیعت اصلی را ذهن آدمی تداعی میکند.
بن سای در اصل واژه ای ژاپنی و به معنی کاشت گیاهان در گلدانهای کم عمق است . به این ترتیب که گیاه در گلدانهایی کم عمق با خاک کم و در شرایط محدود کننده از نظر رشد قرار میگیرد و با آرایش زیبا و تربیت صحیح به درختی مسن ولی کوچک تبدیل می شود. برای تحقق این هدف تمام قسمتهای گیاه اعم از ریشه ها، تنه، شاخه ها، میوه ها و گلها حایز اهمیت هستند.



ریشه ها:
ریشه های گیاه بنسای شده، در عین استحکام، سلامت و گستردگی، باید ظاهری کهن به درخت ببخشند. در روشهای متقارن، نامتقارن و اریب، ریشه ها در تمام جهات گسترده شده اند. اما در روشهای بادزده، صخره، رویشی و .... ریشه ها غالباً در جهت خلاف انحنای تنه گسترده شده اند. تا بدین ترتیب به گیاه ظاهری متقارن ببخشند. تعدادی از ریشه ها روی خاک قرار داده میشوند تا قدمت درخت را از نظر ظاهری افزایش دهند و تصور فرسایش خاک را در سالهای گذشته در ذهن القا کنند. برای تحقق این مهم، در زمان انتقال گیاه به گلدان بزرگتر، تعدادی از ریشه ها را روی خاک قرار می دهند و روی آنها را با خزه اسفاگنوم و مقدار کمی خاک می پوشانند. در طی آبیاری های مکرر، این پوشش نازک، از بین میرود و پوست ریشه در معرض نور خورشید، سخت میشود و بدین ترتیب هدف ما در القای تصور کهن بودن گیاه تحقق می آید.
برای تشکیل ریشه های جدید در جهت مناسب، می توان ریشه را تا لایه کامبیوم خراش داد و روی آن را با خاک و خزه پوشاند. بعد از چند هفته، در محل زخم ریشه های جدیدی ایجاد میشود.



تنه:
گرچه همه قسمت های گیاه بنسای شده مهم است ، اما تنه گیاه اولین قسمتی است که توجه ناظر را به خود جلب میکند. تنه بنسای باید پوستی ضخیم ، یک پارچه و تودرتو داشته باشد . تنه باید به گونه ای باشد که هرچه به راس نزدیک میشود ضخامت آن کمتر شود . روی یک تنه خوب نباید آثار زخم ناشی از سیم پیچی دیده شود .



شاخه ها:
گیاهان در طبیعت ممکن است شاخه های در هم پیچیده داشته باشند . ولی در بن سای با سیم پیچی ، شاخه ها را به گونه ای تربیت می کنند ، که گیاه زیبا جلوه کند . معمولاً شاخه ها از نظر قطر و طول تفاوت دارند . شاخه های پایین تر ضخیم تر و بلندتر هستند و بخوبی در همه جهات گسترده می شوند . شکل هر شاخه به تنهایی نیز مد نظر است . در هنر بن سای بسیاری از شاخه های گیاه مطلوب به نظر نمی رسد . از این رو این شاخه ها را قطع می کنند .

ادامه دارد......

 

[خانمی]

برگها:
در یک بن سای خوب برگ ها سبز، متراکم و کوچک است . گیاهانی که برگهای بزرگ دارند یا تعداد برگ آنها کم است ،برای بن سای مناسب نیستند . گیاهانی که برگ های کمی دارند ،درختی خزان کرده را تداعی می کنند . برگ های بزرگ نیز نسبت به اندازه کلی درخت بن سای شده، نامتناسب به نظر می رسند، برای آن که اندازه برگها کوچک شود ، از روش بیبرگی یا هرس برگ استفاده می کنند. این روش در کاهش اندازه برگ موثر است ولی در تغییر اندازه گلها و میوه ها زیاد مورد توجه نیست.



راس ساقه:
تنه به تدریج باریک می شود ، تا در انتها به راس منتهی شود. هرگاه به ارتفا‎ع کمتری نیاز باشد، می توان راس آن را قطع کرد و شاخه پایین تر از راس را که در راستای تنه است یا زاویه کمی با راستای تنه دارد، به عنوان راس انتخاب و با پیچیدن سیم آن را تربیت کرد. در هر حال درخت بنسای شده باید دارای راس باشد.



پشت و روی یک بن سای:
بنسای را نباید به صورت یک گیاه طبیعی در گلدان رها کرد. بلکه باید آن را طبق طرح مورد نظر کاشت و تربیت کرد. بنسای باید در نظر یک ناظر به خوبی جلوه گری کرده و قسمت جلو و پشت آن با هم فرق کند. کاملترین قسمت، قسمت جلو است . برآمدگی تنه نباید در جلو قرار گیرد. انتهای تنه باید قابل رویت بوده و تنه در یک طرف انحنا داشته باشد. نوک ساقه یا راس در قسمت جلو باید به طرف ناظر باشد.در قسمت جلو نباید شاخهها درهم پیچیده باشند. همچنین نباید به طرف جلو رشد کنند و باید تمام شاخه‌ها به وضوح قابل دید باشند. قسمت پشت ، عمق مشخص و دیدگاه سه بعدی به گیاه می دهد، لذا یک یا دو شاخه در این قسمت تعبیه می گردد.

طرق مختلف پرورش بن سای

پرورش نهالی

1- مابوری یا پرورش نهالی که از طبیعت گرفته می شود.
2- پرورش نهالی که از طریق خوابانیدن به وجود می آید.
3-پرورش نهالی که از طریق جدا کردن به وجود می آید.
4- پرورش نهالی که از قلمه زدن به وجود می آید.
5- پرورش نهالی که از طریق پیوند زدن به وجود می آید.
6- پرورش نهالی که از طریق کاشت بذر به وجود میآید.
7- پرورش نشا که از یک خزانه فراهم شده است .

مشهورترین بنساهای ژاپنی به همین طریق پرورش یافته اند. نهالی که در طبیعت به دلیل شرایط نامناسب رشد، خود به خود کوتاه و کوچک مانده است ، برای مبدل شدن به یک بنسای زیبا تنها احتیاج به یک تربیت صحیح دارد.گیاهانی نظیر کاج سیاه ژاپنی ، کاج قرمز ژاپنی ، کاج سوزنی ، عرعر و ... را میتوان از این طریق بنسای نمود.
مزیت این روش ، صرفه جویی در وقت است . زیرا برای تهیه بنسای از طریق کشت بذر، حداقل به 5 الی 10 سال زمان نیاز داریم. در ژاپن گیاهانی را که با توجه به خصوصیات بنسای از طبیعت جمع آوری میکنند، "آراکی" می نامند. بسیاری از گیاهانی که در صخره ها و کوهستانهای مناطق گرمسیری و معتدل در شکاف صخره ها رشد کرده اند ، به علت شرایط خاص موجود در منطقه و محیط کشت، خود به خود بنسای و تبدیل به درختانی مسن، با ارتفاع کم شده اند.

ادامه دارد....

 

[خانمی]

خصوصیات آراکی:
گیاهی که از طبیعت انتخاب وجمع آوری می شود می بایستی واجد خصوصیات زیر باشد:
- در عین کامل بودن به اندازه کافی کوچک باشد تا در گلدان کم عمق و کوچک جای گیرد.
- ریشه های قوی و گسترده داشته باشد.
- شاخه ها باید به نحو مطلوب ، بسته به شیوه بنسای مورد نظر، آراسته باشند.
- شاخه ها باید به نحو زیبا و دلپذیری در اطراف تنه اصلی پراکنده شده باشند.البته اگر شیوه بنسای مورد نظر روش نردبانی باشداین خصوصیت مورد توجه قرار نمی گیرد.
- به اندازه کافی سرزنده ، شاداب ، سالم و قوی به نظر برسد، تا نیاز به مراقبت و نگهداری ویژه نداشته باشد.
- ارتفاع زیادی نداشته باشد.
- گیاه انتخابی باید از نوع درختانی باشد که طول عمر زیادی دارند.

بعد از انتخاب آراکی دورتا دور گیاه را خالی کرده و گیاه را سالم و بارعایت نکات باغبانی از محل رویش خارج میکنند.و با حصیر یا گونی دورتادور ریشه را میپوشانند. سپس با نخ و سیم، گونی یا حصیر را می بندند. قطع ریشه ها تا یک فاصله معینی از تنه، ضروری است. روش برش باید به صورت مورب باشد. گیاه را بعد از انتقال به گلخانه، در گلدانی می کارند. ته گلدان شن درشت، سپس یک لایه خاک و شن و پس از آن یک لایه ماسه و کود حیوانی و بعد شن شسته شده،ریخته میشود.
گیاه بعد از ترمیم، آماده بنسای و تربیت مخصوص شیوه مورد نظر است.

چند تذکر در این مورد ضروری به نظر میرسد:
1- نباید گیاه را در معرض باد قرار داد.
2- خاک اطراف گیاه نباید خشک شود.
3- در 2 روز اول نباید گیاه در معرض نور مستقیم قرار گیرد، ,مگر آن که نور تنها به گلدان گیاه بتابد.
4- به گیاهی که کاملا ریشه نگرفته نباید زیاد کود داد.
5- در صورتی که گیاه جوانه های متعددی تولید کرد، با توجه به شیوه بنسای انتخابی، جوانه های مناسب را نگه داشت و از تولید شاخه توسط بقیه جوانه ها جلوگیری کرد.
6- پس ازآن که گیاه کاملا شکل گرفت، میتوان آن را به گلدان زیباتری منتقل کرد.این عمل باید در ماه فروردین و اردیبهشت صورت گیرد.

پرورش به طریق خوابانیدن :
دومین روش آسان پرورش بنسای، روش خوابانیدن است . درختانی برای این روش مناسب هستند که بتوانند از طریق تنه یا شاخه، ریشه تولید کنند. برای نمونه میتوان از درختانی نظیر انار، افرا، نارون و یا صنوبر نام برد. درابتدا شاخهای را که جلوه مناسبی برای ایجاد یک بنسای دارد، انتخاب و قسمتی از شاخه را حلقه برداری میکنند. سپس آن را با اسفنج یا خزه اسفاگنوم می پوشانند . و اطراف آن را با پلاستیک مسدود میکنند. بعد از یکی از دو سال میتوان ساقه را قطع کرد و قسمت مورد نظر را به گلدان منتقل کرد. پس از آن روشهای تربیتی و سیم پیچی آغاز میشود.

سایر روشها
برای بنسای کردن گیاه از روشهای دیگری مانند پیوند زدن نیز استفاده میشود. در این روش از گیاهانی که به شرایط محدود بنسای، مقاوم هستند، به عنوان پایه استفاده میشود. پیوند آن نیز از نوع زینتی است.

ادامه دارد ....​

 

[خانمی]

شیوه های بنسای:

درختان در طبیعت در شرایط و موقعیت مختلفی رشد میکنند. بعضی از آنها عوامل رشد مناسب را در اختیار دارند در حالی که برخی از گیاهان در کوهستانها و مناطق شیبدار یا در کنار دریا و بادهای تند رشد میکنند. به همین دلیل مجبورند در برابر این عوامل نامساعد مقاومت کنند. این مبارزه، باعث تغییر شکل در گیاه میشود و شکلهای گوناگونی که غیرقابل شمارش هستند؛ پدید می آید. در یک بنسای خوب، سعی میشودکه از اشکال اصلی که در طبیعت وجود دارد تقلید شود. برای انتخاب شیوه بنسای آگاهی از طبقه بندی آنها ضروری است.
بنسایهایی که زیر 15 سانتیمتر ارتفاع دارند بنسای مینیاتوری نامیده میشود.بن سای کوچک 15 تا 32 سانتیمتر ؛ بن سای متوسط 32 تا 60 سانتیمتر و بن سای بزرگ بیش از 60 سانتیمتر ارتفاع دارند . اندازه یک بن سای باید با اندازه یک درخت روییده شده در طبیعت متناسب باشد . برای مثال بوته هایی مانند رزهای پا کوتاه یا شاه پسند درختی ؛ وقتی به رشد کامل می رسند 5/0 تا 2 متر ارتفاع دارند . بنابراین برای بن ساهای مینیاتوری یا کوچک متناسب هستند . درختانی که در طبیعت ارتفاع آنها به 2 تا 4 متر می رسد ؛ مثل ختمی درختی برای بن ساهای متوسط مناسب هستند . درختانی که تا ارتفاع زیادی رشد می کنند مثل چنار ؛ کاج ها و .......... برای بن ساهای بزرگ مناسب هستند .



​

روش تربیت بن سای ساقه
​

​

راست متقارن:
در این روش درخت در یک مسیر مستقیم رشد می کند . ریشه ها نیز در همه جهات عمود بر ساقه گسترده شده اند . در این روش ، درخت را به گونه ای تربیت می کنند که درختی رشد کرده در شرایط کاملاً مناسب و طبیعی ، در ذهن تداعی شود . برای ایجاد شکل ساقه راست متقارن ، باید پایین ترین شاخه را در حدود یک سوم ارتفاع تنه حفظ کرد و با سیم پیچی مانع حرکت آن به سمت جلو شود. آشفتگی شاخه ها باعث پنهان شدن قسمت عقبی و پشت درخت میشود. تعیین اولین شاخه مهم است زیرا موقعیت شاخه دوم با توجه به شاخه اول معین میشود. دومین شاخه بلند در قسمت دیگر وکمی بالاتر باشد. این شاخه باید کمی به قسمت پشت متمایل باشدو به گونهای پرورش داده شود، که مقداری از قسمت زیر شاخه در دید ناظر قرار گیرد. این شاخه به تاج درخت عمق میبخشد. سومین شاخه در قسمت عقب و کمی بالاتر از دومین شاخه قرار میگیرد. چهارمین شاخه در راستای دومین شاخه است. شاخه های دیگر نیز به همین ترتیب و به صورت متناوب قرار خواهند گرفت. شاخه ها نباید در دید ناظر بالای سر یکدیگر قرار گیرند زیرا در این صورت به یک میزان از نور خورشید و جریان هوا، بهره مند نخواهند شد.




​

​

​

روش ساقه راست نامتقارن :

در این روش، مانند روش متقارن، درخت رو به بالا رشد میکند ولی تنه دارای انحناهای بسیار زیبایی است. انحناها بیشتر به صورت زیگزاگ است. اما شاخه ها وضعیتی مشابه با روش متقارن دارند. در این روش راس ساقه اندکی به یک طرف کج شده است.

​

​

​

​

​

روش اریب :

این روش بسیار آسان است و برای افراد مبتدی در نظر گرفته میشود، در زمانی کوتاه نیز میتوان آن را ایجاد کرد. در این روش تنه درخت با انحنایی حدود 45 درجه به طرف راست یا چپ متمایل میشود. بدین ترتیب تنه ابتدا به یک طرف مایل شده و دوباره بعد از طی فاصله کوتاه درمسیر اولی قرار میگیرد. اولین شاخه، قوی و نیرومند است و در مکانی که انحنای تنه شروع میشود، واقع شده است. این شاخه یا به صورت افقی گسترده میشودیا روبه بالا متمایل میگردد و بیشترین نور را دریافت میکند. روش تنه کج، درختی را درذهن القا میکند که در اثر نیروهای طبیعی، به این شکل درآمده است.
گستردگی ریشه بیشتر در خلاف انحنای تنه است. این روش خلق یک بنسای و یک نمونه جالب را برای هنرمندان امکانپذیر می سازد.


​

روش بادزده:

در روش بادزده، یک بنسای را باید آن گونه شکل داد که همانند یک درخت یا گروهی از درختان باشد که در یک مکان بادخیز یا در مجاور ساحل یا در نوک تپه رشد کرده اند.
در این روش تنه مستقیم است، ولی با زمین زاویه میسازد( عمود بر زمین نیست). زاویه خط تنه از راستای شاقولی حدود 45 درجه است. راس ساقه نیز در مسیرخمیدگی است. شاخه ها باید همچنان به صورت افقی حفظ شوند. خمیدگی درخت و وضع شاخه ها، این تصور را درذهن ناظر القا میکند که درخت در پیکاری طولانی با بادهای شدید است.


​

​

​

​

​

روش نردبانی :

این روش، که بسیار ساده است، برای بنسای کردن گیاهانی که از طریق خوابانیدن ریشهدار شدهاند. استفاده میشود. این گیاهان را به گونهای تربیت میکنند که تمام شاخه های آنها در یک جهت قرار گیرند. سپس تنه گیاه را به صورت افقی، به طوری که شاخه ها رو به بالا قرار گیرند، دریک ظرف قرار میدهند و روی آن خاک می ریزند. برای تسریع ریشه زدایی، در زیر هر شاخه قسمتی از تنه را زخمی میکنند.
میتوان بین شاخه ها قطعات سنگ قرار داد تا بنسای نمای کوهستانی به خود بگیرد. بدین ترتیب سیمای یک جنگل در ذهن القا میشود.



​

http://bonsaisite.com
​

​

 

[معصومه بانو]

سلام :گل:
شرمنده ام که فضولی میکنم ولی این تاپیک جاش اینجا نیست:خجالت2:

 

[Maryam]

تاپیک به بخش گل و گیاه منتقل شد

ممنونم از اطلاعت معصومه جان :گل:

 

[پانته آ]

​

با هنری که متعلق به 1000 سال پیش است می توانید نماد تعادل طبیعت را به منزلتان بیاورید. درخت بنسای نوع خاصی از درختان نیست، حتی درختچه هم نیست. بنسای نام رشته ای ژاپنی است که شامل خلق یک درخت مینیاتوری شکل گرفته و رشد کرده بر طبق قوانین باستان می شود. روش های قدیمی هرس کردن ریشه ها برای کوچک نگه داشتن درخت و سیم کشی شاخه ها برای آنکه به رشد جهت داری برسیم، درختی کوچک خلق می کند که بسیار شبیه به درخت بالغ در طبیعت است.

​

​

صدها نوع درخت را می توان پرورش داد تا بنسای شود. بنابراین گزینه های زیادی برای استفاده در اتاق نشیمن یا اتاق غذاخوری وجود دارد و باعث می شود که حس کنید انگار در اتاقی جنگلی نشسته اید.

هنر بنسای 1000 سال پیش در چین آغاز شد: "بنسای" به معنا درخت روی سینی است. ژاپنی ها روند خلق آن را از زِن بودیسم اتخاذ کردند و از طریق آن این هنر اصلاح شد. در ابتدا، درختان بنسای فقط در صومعه های بودیست یافت می شدند، ولی بنسای تبدیل به هنری شد که اشرافیان از آن بهره می بردند و بعد از آنان به میان عموم مردم راه یافت.

بنسای می تواند آیتم تزئینی وسط میز باشد و در محیطی تیره با رنگ های روشن بکار گرفته شود

 

[پانته آ]

بنسای جینسنگ فیکوس آسانترین بنسای برای پرورش است و می توان از آن شروع کرد. این درخت به نور کمی نیاز دارد بنابراین می توانید در محیط منزل از آن استفاده کنید به شرطی که در حد اعتدال به آن آب دهید و از نور مستقیم آفتاب دور نگه دارید، زیرا نور مستقیم برگ هایش را می سوزاند و از رشد آن جلوگیری می کند.

اگر بنسای بزرگی را روی انتهای کمدی قرار دهید فضای مدرنی به اتاق می دهید.

 

[پانته آ]

اگر بخواهید بنسای های کاج و سرو درست کنید، احتمالاً در محیط منزل زیاد دوام نمی آورند و ما آنها را توصیه نمی کنیم. اگر داخل منزل می خواهید بنسای بزرگ کنید، بنسای کاملیا، جینسنگ فیکوس، چری، هیبیسکوس، افرای چینی یا شفلرا پرورش دهید. این گونه ها در مقابل دمای بالا مقاومند و به دوره خواب نیاز ندارند.

خانه ای با این دکوراسیون سبک ژاپنی بدون بنسای قطعاً ناکامل خواهد بود.

​

 

[پانته آ]

معمولاً بنسای ها را فقط چند روز به داخل منزل می آورند و از زیبایی آن استفاده می کنند و اغلب در بیرون از منزل آنها را پرورش می دهند که نیازهای آن برآورده شود.

یک خانه قایقی با ابعاد فشرده مکانی عالی برای لذت بردن از بنسای است. گذاشتن آن روی میز صبحانه به نمای چوبی این محیط زیبایی خاصی می دهد.

 

[پانته آ]

استفاده از بنسای روی میز ناهارخوری نیز بسیار باکلاس است و زیر نور لوستر محیطی جالب برای گفتگو فراهم می کند.

​

​

تضاد بین اندازه این بنسای و تابلوی نقاشی انتزاعی، پویایی جالبی پدید آورده است. این بنسای علیرغم اندازه کوچکش بخش مهمی از نظم دیداری در این محیط بازی می کند.

​

​

قرار دادن یک بنسای ساده و زیبا کنار وسایل آشپزخانه نیز حالت مدرنی به فضا می دهد.

​

 

[پانته آ]

نارون چینی یکی از محبوب ترین انواع بنسای است که بخاطر مقاومت آن به شرایط غیراستاندارد بسیار محبوب است. خیلی زود بزرگ می شود و می توان آن را به اشکال مختلفی درآورد و در داخل و خارج منزل پرورش داد. محیط مرطوب و روشن حمام هم جای خوبی برای بنسای است. قرار دادن آن در گوشه ای از حمام به زیبایی حمام می افزاید.

 

[پانته آ]

بنسای انگور نیز در این حمام آبی رنگ، یادآور سبک مراکشی است.

​

​

اگر تصمیم دارید که بنسای داشته باشید، در خارج از منزل مکانی آماده کنید و اثر هنری زنده خود را آنجا بزرگ کنید. حتی می توانید کلکسیونی از آنها داشته باشید.

​

 

[پانته آ]

مراقبت از بنسای:

دما: این به نوع بنسای بستگی دارد و درختانی که به دوره خواب سرد نیاز دارند، مانند افرا، لارکس، کاج و ارس در داخل منزل نمی مانند.

نور: نور هم به نوع بنسای شما بستگی دارد و اغلب انواع بنسای به نور روشن نیاز دارند.

آب: بستگی به نوع بنسای دارد و ممکن است به خاک خشک، مربوط یا خیس نیاز داشته باشد. برای گونه های استوایی بگذارید در دوره خواب زمستانی خاکشان خشک تر شوند و وقتی رشد فعال آغاز شد، بیشتر آب بدهید.

خاک: خاک شل و با زهکشی سریع

تعذیه: بر اساس نیازهای درختان بنسای خاص، ولی اغلب بنسای های از کود خوششان می آید.

تغییر گلدان: بر اساس سرعت رشد و سن گیاه، در فواصل خاصی باید گلدان را عوض کرد.

ابزار: برای هرس کردن و شکل دادن به بنسای بعضی ابزار و لوازم لازم است.

راهنمایی برای خرید بنسای:

- در مورد گونه های سنتی، تنه درخت باید در پایین کلفت باشد و در بالا نازک شود. از خریدن بنسای هایی که زخمی شده اند خودداری کنید. پوست تنه بنسای باید صاف باشد.

- اگر ریشه های گیاه مشخص است، باید به خوبی در گلدان خود بدون برآمدگی محکم شده باشند.

- دنبال سوزن ها یا شاخ و برگ هایی باشید که پرپشت، روشن و براق هستند و خشک یا پژمرده نشده اند.

- بنسایی را انتخاب کنید که در مرکز گلدان رشد می کند، وگرنه تعادل گلدان دائماً بهم خورده و به راحتی سرنگون خواهد شد.
bartarinha.ir

 

[پانته آ]

بنسای را می توان در ظرف های مختلفی پرورش داد، ولی معمولاً از سینی مستطیل شکل کوتاه برای ایجاد حالت رشد نزدیک به زمین استفاده می شود. خزه ها سبز و ماسه هم به زیبایی خاک آن می افزایند.

 

[بابا باغبون]

روش های تهیه و نگهداری بونسای:

هرس:به وسیله ی هرس شکل کلی درخت مشخص می شود
1)شاخه هایی که در یک سوم پایین درخت قرار دارند و شاخه هایی که رشد عمودی به سمت بالا دارند.
2)یکی ازهر شاخه ای که درست در بالاترین نقطه درخت روبه روی یکدیگر رشد می کنند.
3)یکی از شاخه ای که درست یکی در بالای دیگری رشد می نماید.
4)شاخه هایی که از یک طرف درخت به طرف دیگر رشد می کنند.
5)شاخه هایی که به طرف زمین رشد می کنند.
چگونه هرس را انجام دهیم:
1)شاخه های کوچک را مستقیما از روی تنه به وسیله ی یک قیچی بن سای قطع می نماییم.
2)شاخه های ضخیم را با یک انبردست که به طور مقعر شاخه را از تنه قطع می کند جدا می نماییم.باقیمانده مقعر بر روی تنه به سرعت التیام می یابد.
3)برای شاخه های خیلی ضخیم از اره استفاده می نماییم.اما به طور کلی انبردست هایی که به طور مقعر کار می کنند به دلیل باقی نگذاردن زائده شاخه بر روی تنه خیلی مناسب هستند.
به وسیله ی هرس می توانیم شبکه ی مطلوبی از شاخه ها را به وجود بیاوریم وهمچنین شرایطی رابه وجود آوریم که درخت ازنوروآفتاب بیشتری برخوردار گردد.هنگام هرس باید در نظر داشته باشیم که به نحوی کاری را انجام دهیم که شاخه هایی که بعد از هرس به وجود می آیند در جهت خواست ما رشد نمایند .

​

زمان هرس:گونه هایی که متعلق به مناطق گرم سیری ( tropical)هستند در تمام سال به رشد خود ادامه می دهند بنابراین در هر زمان می توان آنان را هرس نمود برای سایر گونه ها به ویژه گیاهان نیمه گرمسیری(subtropical) که از بهارتا پاییز به رشد و نموخود ادامه می دهند از این محدوده زمانی برای هرس استفاده می شود البته استثنا نیز وجود دارد و ان نمونه های گرم سیری هستند که در دوره ی سرما نیز درجه حرارت بالا تحت شرایط مصنوعی نگهداری می شوند وبه رشد خود ادامه می دهند .برای درختان منیاتوری گلدار هرس پس از دوره گلدهی صورت می گیرد.
هرس برگ و دلایل آن:
برگ ها کمتر از شاخه ها هرس می شوند و هر برگی که بیش از اندازه بزرگ شده باشد قطع می گردد زمان هرس برگ از اوایل بهار تا اواخر تابستان می باشد.
1)با قطع برگها از جوانه ی بغل برگها شاخه هایی به وجود می آیند که می توانند شبکه ی مطلوبی را برای ما فراهم سازند.
2)کاهش تعداد برگهایی که بیش از اندازه بزرگ شده اند وبرقراری تعادل بین اندازه برگها و سایر قسمت ها.
3)خلوت ساختن تاج درخت برای نفوذ نور و هوا.
در هنگام هرس برای این که شوک به درخت وارد نشود باید ابتدا برگهای بزرگتر راقطع نمود سپس بعد از یک تا دو هفته بقیه ی برگها را قطع نمود.بعد از هرس ،درخت آب کمتری احتیاج دارد به خاطر این که تبخیر کمتر صورت می گیرد.
به عنوان یک قاعده کلی به شاخه های جوان اجازه می دهیم 4تا6برگ یا جفت را دارا شوند سپس آنها را به یک تا سه برگ یا جفت تقلیل می دهیم.
قطور نمودن تنه ی شاخه ها:اگر قسمت های پایین تنه ی درخت بیش از اندازه باریک باشد باید هر گونه هرس شاخه و برگ را در این ناحیه متوقف نمود تا با مواد غذایی بیشتر تنه رشد نماید در مورد سایر شاخه ها نیز این روش قابل اجرا می باشد.اگر شاخه ای نیز بیش از اندازه قطورشده باشد باید همه ی برگ های آن شاخه را ظرف یک بار یا دوبار در سال قطع نمود وهیچگونه هرسی را روی سایر شاخه های باقیمانده نباید انجام داد.
سیم پیچی:در بسیاری از گونه ها با استفاده از هرس می توان شکل مطلوب را به درخت بخشید با این وجود نمونه هایی نیز وجود دارند که برای تربیت آنان نیاز به سیم پیچی می باشد.
سیم پیچی بعد از هرس مهمترین تکنیک برای شکل دادن به درخت می باشد.
سیم پیچی سریع ترین را برای تربیت درخت به شکل دلخواه می باشد زیرا می توانیم شاخه ها و تنه را طولانی درشکل مطلوب نگهداری کنیم تا آنها به تدریج در این قالب انتخاب شده توسط ما سفت و محکم شوند.
شاخه های جوان معمولا به سمت نور وبه سمت بالا حرکت می کنند با استفاده از سیم پیچی این جهت طبیعی رشد را با دقت زیاد می توانیم اصلاح کنیم.افراد آماتورباید درابتدا درختانی را انتخاب کنند که احتیاج به کمترین تغییرات داشته باشند سیم پیچی نیاز به تخصص خاصی ندارد فقط کمی صبر و مقداری مهارت لازم است.تغییرات کوچک در هر زمان ضمن فصل رشد امکان پذیر می باشد.
سیم نباید به داخل شاخه ویا تنه نفوذ نماید این امر در گونه هایی که رشد سریع دارند نظیر Ficusspp می تواند طی سه تا چهار هفته رخ دهد بنابراین سیم پیچی را باید نسبتا به صورت آزاد انجام داد و زیاد آن را محکم نکرد و مرتبا محل های سیم پیچی شده را مورد بازرسی قرارداد ودراین صورت ضرورت و ایجاد خسارت حتی قبل از این که شکل نهایی به دست آورده شود باید سیم پیچی را باز کرد و مدتی بعد مجددا سیم پیچی را انجام داد.اگر سیم پیچی 2تا3 بار یکی پس ازدیگری انجام گیرد ایجاد خسارت نمی نماید ولی خسارت عمده زمانی پدید می آید که سیم جذب درخت شده باشد وما آن را بیرون بکشیم .اگر علیرغم تمام تدابیر قطعاتی از سیم جذب درخت شد باید قسمتهای آزاد سیم را با یک سیم چین قطع کرده و قسمت جذب شده را به حال خود رها کرد.نمونه های بسیار زیبایی که قطعه ای ازسیم در آن وجود دارد مشاهده می شود که مسئله خاصی برای درخت ایجاد نکرده است.
سیم پیچی نباید رشد گیاه را محدود سازد فقط یک حالت استثنا وجود دارد و آن زمانی است که شاخه ها را به سمت پایین تربیت می کنیم در این حالت رشد شاخه ها کند می شود.
چطور سیم پیچی را انجام دهیم :1)برای تنه به سیم های نسبتا ضخیم و برای شاخه ها به سیم های نسبتا نازک از جنس آلومنیوم و یا مس مخصوص احتیاج داریم2)اگر بخواهیم تغییر شکلی در تنه ایجاد کنیم یک سر سیم را در دست می گیریم و آن را در زیر ظرف محکم می کنیم سپس از پایین به بالا سیم پیچی را شروع می کنیم.
3)اگر هدف تنها سیم پیچی یک شاخه باشد باید شاخه مقابل را نیزسیم پیچی کنیم و از آن به عنوان تکیه گاه استفاده نماییم.سیم پیچی از وسط دوشاخه بر روی تنه آغاز می شود.
4)در مورد تنه یا شاخه ها سیم پیچی باید درجهت رشد صورت گیرد و فاصله حلقه ها را نیز ثابت نگه می داریم سیم یچی نباید خیلی محکم باشد بلکه یک سیم پیچی معمولی که سفت هم نباشد برای شکل دهی مورد نظر ما کافی است.
5)باید دقت شود که سیم بر روی برگها پیچیده نشود.
6)بعد از پایان سیم پیچی شاخه ها را در جهت شکل مورد نظر خم می کنیم.

​

مهم ترین نکات پیرامون سیم پیچی:
سیم پیچی نیاز به تمرین دارد در کاغذ کار با تغییرات جزیی در جهت رشد شروع نمایید.برای این منظور به سیم های مس یا آلومنیومی مخصوص بن سای با ضخامت های مختلف و سیم چین احتیاج داریم.
1)بستن سیم ها باید بطور یکنواخت و در جهت رشد انجام گیرد.
2)نباید سیم پیچی بیش از اندازه محکم باشد به خصوص در مورد درختان منیاتوری آپارتمانی که پوست حساسی دارند.
3)سیم نباید سبب قطع پوست گردد.
بعد از سیم پیچی مدتی طول می کشد تا درخت دوباره شادابی خود را بدست آورد.به دنبال سیم پیچی درخت را دور ازنور مستقیم خورشید قرار می دهیم و غالبا نیزباید آن را اسپری نماییم دراین زمان از تعویض گلدان پرهیز میکنیم.

شکل دادن درختان بدون استفاده از سیم پیچی:
با استفاده از تکه ای نخ یا سیم و یا دیگر وسایل نیز می توان به تربیت درختان پرداخت .باهرکدام از این روش ها باید توجه داشت که کار به ملایمت صورت گیرد ودر محل اتصال سیم یانخ به اعضای گیاه باید قطعه ای از پلاستیک ویا هرچیز دیگر که مانع بریدگی شود به عنوان حفاظ بکار برد.
کشیدن شاخه ها به سمت پایین :
1)آویختن یک وزنه به شاخه وپایین کشیدن آن2)شاخه ها را با استفاده از نخ یا سیم به تنه می بندیم 3)می توان یک سر سیم ویا نخ را به گلدان بست وسر دیگر را به شاخه مورد نظر وصل نمود.

​

تعویض گیاهان:
وقتی تصمیم به تعویض گلدان می گیریم ابتدا اجازه می دهیم خاک خشک شود به این ترتیب بایک ضربه به راحتی می توانیم خاک را از ریشه جدا نماییم.
1)درخت را از گلدان خارج می کنیم.
2)اگر ازگلدان جدیدی استفاده می نماییم روی سوراخ زهکش را با یک توری سبک می پوشانیم وبرای جلوگیری از لغزیدن آن بر روی زهکش با یک تکه سیم می توانیم آن را در جای خود محکم نماییم.
3)اگر ظرفی که انتخاب نموده ایم بسیار کم عمق باشد ونتواند درخت را بخوبی نگهداری کند قطعه سیمی را در گلدان محکم می کنیم.
4)اگر از یک گلدان عمیق استفاده می نماییم لازم است برای پرهیز از حضور بیش از اندازه آب در خاک یک لایه از سنگ ریزه به ارتفاع 2سانتی متر را در ته گلدان فراهم نماییم.
5)سپس از مخلوط خاکی که تهیه نموده ایم در کف گلدان یا بر روی لایه سنگ ریزه می ریزیم.
6)با دقت زیاد وبایک تکه چوب خاک قدیمی را از ریشه جدا می کنیم.
7)در قدم بعدی ریشه ها را در حدود یک سوم تا نصف هرس می نماییم.
8)درخت خود را طوری در خاک قرار می دهیم که ریشه ها در تمام جهات پراکنده گردند وبا حاشیه ی ظرف نیز تماس پیدا ننمایند در صورت لزوم نیز ریشه ها را در محل مناسب با استفاده از گیره فلزی تثبیت می کنیم.
9)اگر سیمی را نیز از سوراخ زهکش عبور داده باشیم حالا با آن سیم می توانیم درخت خود را در گلدان در جای خود محکم نماییم.
10)با استفاده از یک برس کوچک کمی سطح خاک را به طرف تنه درخت و به صورت سربالایی در می آوریم.

​

منبع:http://khooshetallaie.blogfa.com/post-29.aspx