الهه خورشید
متخصص بخش خانه و خانواده
بسیاری از ما، دائماً نسبت به خود شك و تردید داریم و كلیه ی رفتارها و حركات خود را زیر سؤال می بریم . اطرافیان دلسوزی كه خواهان پرورش قدرت اعتماد به نفس و ... در ما هستند ناخواسته نوعی پردازش فكر را به ما آموخته اند كه به كمال گرایی منجر می شود و عدم رسیدن به آن كمال، ناكامی به همراه می آورد. لازم است بدانید، ما قادر به درك برخی از این پردازش ها هستیم و به كارگیری چند روش ساده به ما كمك خواهد كرد، رفتارهایی كه ناخواسته آموخته ایم مورد بازبینی قرار دهیم و خود را باور كنیم .
رفتارهایی كه به شما كمك خواهد كرد تا خود را بیشتر بپذیرید:
1- قضاوت های اخلاقی درباره خویشتن
یكی ازعواملی كه سبب می شود نسبت به خود احساسات منفی داشته باشیم این است كه همواره به قضاوت درباره خوب یا بد بودن اعمالتان بپردازید و با نتیجه گیری های اخلاقی متعصبانه ، خود را به دلیل اشتباهات و خطاهای احتمالی شماتت كنید.
شما می توانید در ارزیابی هایتان به جای سرزنش خود نكات مثبت و منفی عمل را پیدا كرده و راهكارهای اصلاحی متناسبی را برگزینید.
2- تعمیم دادن
یكی دیگر از مواردی كه باعث می شود گاه خود را نپذیرید و باور نداشته باشید، این است كه به یك نتیجه گیری كلی درباره یك شكست خاص بپردازید و آن را به تمام موقعیت های دیگر تعمیم دهید. به طور مثال شكست در یك امتحان را به كودن بودن خود نسبت دادن نوعی تعمیم می باشد كه احساس منفی نسبت به خویش ایجاد می كند. در مثال بالا به جای این نوع نتیجه گیری می توانید نتیجه بگیرید كه رتبه شما در این آزمون، درباره این موضوع خاص و در این زمان ضعیف بوده وسپس تصمیم بگیرید كه چه برنامه ریزی بهتری راجع به آن می توانید داشته باشید.
عادت به نتیجه گیری های كلی و تعمیم دادن افراطی، شما را از گام نهادن در مراحل دیگر زندگی باز خواهد داشت.
3- ایده آل های غیرممكن
داشتن ایده آل های غیرممكن از دیگر مواردی است كه شما را از رسیدن به خود باوری باز می دارد. در هر حال شما باید بپذیرید كه دیگران وخود تان دارای كاستی ها و ضعف هایی هستید كه دور از انتظار نمی باشد . تلاش برای كامل بودن چه از لحاظ ظاهری ، چه در موارد دیگر، آماده كردن خویش برای شكست است و این مسئله ، عدم خودباوری را به دنبال دارد.ما باید بیاموزیم كه به جای چیزی كه میتوانستیم باشیم به آن چیزی كه هستیم ارزش دهیم.
4- پذیرش وجود محدودیت در توانایی ها
اعتقاد به این موضوع كه تلاش سختكوشانه تنهاعامل لازم در رسیدن به هدف می باشد، از دیگر عوامل بازدارنده در پذیرش خویش است . قدر مسلم شما به بسیاری از اهداف خود دست خواهید یافت و به این خاطر می توانید به خود اعتبار دهید. ولی برخی از ما در مواقعی خاص علی رغم تلاش بسیار به هدف مورد نظر نزدیك نمی شویم و احساس شكست می كنیم .
ما به این امرتوجه نمی كنیم كه برای دستیابی به هدف ، علاوه بر تلاش و عزم ، ابزارهای دیگری نیز مورد نیازاست كه در صورت عدم وجود این ابزارها وامكانات، رسیدن به هدف دشوار خواهد شد. برای مثال كمبود استعداد یا مهارت مورد نیاز، سلامتی ، مشكلات مالی، مشكلات خانوادگی ، عوامل استرس زای بیرونی و تعدادی از عوامل دیگر به تنهایی و یا با یكدیگر ازعوامل مؤثر بازدارنده در رسیدن به هدف به شمار می آیند.
شگرد واقعی برای رسیدن به خودباوری ، توجه و تمركز بر این موضوع است كه هدف مورد نظر حداقل دراین زمان از توانایی های موجود فراتر بوده و شاید در زمان های دیگر با رفع برخی موانع رسیدن به آن امكان پذیر شود. برای این منظور به ارزیابی دقیق و منطقی هدف اصلی بپردازید و در مورد ادامه دادن یا ندادن آن تصمیم بگیرید. این فرآیند به واسطه كارهایی كه انجام داده اید و نكاتی كه از تجارب خود آموخته اید، به شما اعتبار می بخشد و احساس مطلوبی را در شما ایجاد می نماید.
5- ترفند مقایسه
قضاوت درباره خودتان به واسطه كارهای انجام شده توسط دیگران از دیگر راه های كاهش خود باوری است.
آیا تا بحال به این موضوع توجه كرده اید كه همیشه افرادی را برای مقایسه با خود انتخاب می كنید كه در بالاترین ، مشهور ترین و بهترین سطح معیارهای موفقیت از دیدگاه شما قرار دارند. طبیعتاً شما خود را با افرادی كه دارای معیارهای پایین هستند مقایسه نمی كنید.
وقتی ما از دیگران جهت برآورد نمودن معیارهایمان استفاده می كنیم به عمق محدودیت ها و استعدادهای شخصی خودمان توجه نمی كنیم. برای مثال اگر شخصی فصاحت كلام بیشتری نسبت به شما داشته باشد به دو صورت می توانید نسبت به موضوع واكنش نشان دهید:
1) با یادآوردن این نكته به خود، كه بایستی شما به فصاحت آن فرد باشید، افسرده و غمگین می شوید.
2) این امر را بپذیرید كه به طور حتم افراد زیادی وجود دارند كه در زمانهای خاص و تحت مقتضیات مشخص و نیز استعدادهای ویژه ، از شما فصیح تر می باشند واین مو ضوعی كاملاً عادی است . انجام بازی مقایسه، راهی به سوی زوال خویشتن است .به این نكته توجه داشته باشید مردم به دلیل شباهت شما به فرد دیگر، برایتان ارزش قائل نمی شوند پس یاد بگیرید كه خود را با خود مقایسه كنید نه با دیگران .
6- منفعل بودن
اگر زندگی تان را به شیوه انفعالی سپری كنید، در پذیرش خویش دچار مشكل خواهید شد . فعالیت هایی كه در طول زندگی انجام می دهید و نقش هایی كه دراین فعالیت ها ایفا می كنید، به طورحتم در احساس شما نسبت به خویشتن و پذیرش خودتان تأثیر می گذارد. پذیرش و دوست داشتن خود به معنای اثبات چگونه زندگی كردن است. اگر خود را باور نداشته باشید، احتمالا فعالیت هایی را كه انجام می دهید نیز دوست نخواهید داشت و این امر سبب احساس نارضایتی می شود. بنابراین شما می توانید به منظور افزایش خود باوری به طور فعال ، خود را درگیر زندگی كنید. فعالیت ها و ارتباطاتی را انتخاب كنید كه مایه نشاط شما باشند. البته لزوماً به دنبال بالاترین لذت ها و نشاط ممكن نباشید ولی از میان انتخاب هایتان در آن لحظه بهترین را برگزینید.
چیزهای جدیدی را كه همیشه تمایل به تجربه كردنش داشته اید ولی نگران عدم توانایی در انجامش بوده اید، امتحان كنید و توانایی های خود را به بوته آزمایش گذارید . امكان دارد كه آن تجارب را نشاط آور یافته و قصد ادامه آن را داشته باشید، این امكان هست كه آنها را مطلوب یافته اما علاقه مند به ادامه آن نباشید و یا امكان دارد به هیچ وجه آنها را دوست نداشته باشید و از حذف كردن آنها از فهرست كارهای مورد نظر احساس رضایت كنید.
امتحان كردن و به دست آوردن تجربه واقعی یكی از راه هایی است كه سبب می شود نسبت به خود احساس بهتری داشته باشید و اطمینان بیشتری در مورد قابلیت های خود به دست آورید.
رفتارهایی كه به شما كمك خواهد كرد تا خود را بیشتر بپذیرید:
1- قضاوت های اخلاقی درباره خویشتن
یكی ازعواملی كه سبب می شود نسبت به خود احساسات منفی داشته باشیم این است كه همواره به قضاوت درباره خوب یا بد بودن اعمالتان بپردازید و با نتیجه گیری های اخلاقی متعصبانه ، خود را به دلیل اشتباهات و خطاهای احتمالی شماتت كنید.
شما می توانید در ارزیابی هایتان به جای سرزنش خود نكات مثبت و منفی عمل را پیدا كرده و راهكارهای اصلاحی متناسبی را برگزینید.
2- تعمیم دادن
یكی دیگر از مواردی كه باعث می شود گاه خود را نپذیرید و باور نداشته باشید، این است كه به یك نتیجه گیری كلی درباره یك شكست خاص بپردازید و آن را به تمام موقعیت های دیگر تعمیم دهید. به طور مثال شكست در یك امتحان را به كودن بودن خود نسبت دادن نوعی تعمیم می باشد كه احساس منفی نسبت به خویش ایجاد می كند. در مثال بالا به جای این نوع نتیجه گیری می توانید نتیجه بگیرید كه رتبه شما در این آزمون، درباره این موضوع خاص و در این زمان ضعیف بوده وسپس تصمیم بگیرید كه چه برنامه ریزی بهتری راجع به آن می توانید داشته باشید.
عادت به نتیجه گیری های كلی و تعمیم دادن افراطی، شما را از گام نهادن در مراحل دیگر زندگی باز خواهد داشت.
3- ایده آل های غیرممكن
داشتن ایده آل های غیرممكن از دیگر مواردی است كه شما را از رسیدن به خود باوری باز می دارد. در هر حال شما باید بپذیرید كه دیگران وخود تان دارای كاستی ها و ضعف هایی هستید كه دور از انتظار نمی باشد . تلاش برای كامل بودن چه از لحاظ ظاهری ، چه در موارد دیگر، آماده كردن خویش برای شكست است و این مسئله ، عدم خودباوری را به دنبال دارد.ما باید بیاموزیم كه به جای چیزی كه میتوانستیم باشیم به آن چیزی كه هستیم ارزش دهیم.
4- پذیرش وجود محدودیت در توانایی ها
اعتقاد به این موضوع كه تلاش سختكوشانه تنهاعامل لازم در رسیدن به هدف می باشد، از دیگر عوامل بازدارنده در پذیرش خویش است . قدر مسلم شما به بسیاری از اهداف خود دست خواهید یافت و به این خاطر می توانید به خود اعتبار دهید. ولی برخی از ما در مواقعی خاص علی رغم تلاش بسیار به هدف مورد نظر نزدیك نمی شویم و احساس شكست می كنیم .
ما به این امرتوجه نمی كنیم كه برای دستیابی به هدف ، علاوه بر تلاش و عزم ، ابزارهای دیگری نیز مورد نیازاست كه در صورت عدم وجود این ابزارها وامكانات، رسیدن به هدف دشوار خواهد شد. برای مثال كمبود استعداد یا مهارت مورد نیاز، سلامتی ، مشكلات مالی، مشكلات خانوادگی ، عوامل استرس زای بیرونی و تعدادی از عوامل دیگر به تنهایی و یا با یكدیگر ازعوامل مؤثر بازدارنده در رسیدن به هدف به شمار می آیند.
شگرد واقعی برای رسیدن به خودباوری ، توجه و تمركز بر این موضوع است كه هدف مورد نظر حداقل دراین زمان از توانایی های موجود فراتر بوده و شاید در زمان های دیگر با رفع برخی موانع رسیدن به آن امكان پذیر شود. برای این منظور به ارزیابی دقیق و منطقی هدف اصلی بپردازید و در مورد ادامه دادن یا ندادن آن تصمیم بگیرید. این فرآیند به واسطه كارهایی كه انجام داده اید و نكاتی كه از تجارب خود آموخته اید، به شما اعتبار می بخشد و احساس مطلوبی را در شما ایجاد می نماید.
5- ترفند مقایسه
قضاوت درباره خودتان به واسطه كارهای انجام شده توسط دیگران از دیگر راه های كاهش خود باوری است.
آیا تا بحال به این موضوع توجه كرده اید كه همیشه افرادی را برای مقایسه با خود انتخاب می كنید كه در بالاترین ، مشهور ترین و بهترین سطح معیارهای موفقیت از دیدگاه شما قرار دارند. طبیعتاً شما خود را با افرادی كه دارای معیارهای پایین هستند مقایسه نمی كنید.
وقتی ما از دیگران جهت برآورد نمودن معیارهایمان استفاده می كنیم به عمق محدودیت ها و استعدادهای شخصی خودمان توجه نمی كنیم. برای مثال اگر شخصی فصاحت كلام بیشتری نسبت به شما داشته باشد به دو صورت می توانید نسبت به موضوع واكنش نشان دهید:
1) با یادآوردن این نكته به خود، كه بایستی شما به فصاحت آن فرد باشید، افسرده و غمگین می شوید.
2) این امر را بپذیرید كه به طور حتم افراد زیادی وجود دارند كه در زمانهای خاص و تحت مقتضیات مشخص و نیز استعدادهای ویژه ، از شما فصیح تر می باشند واین مو ضوعی كاملاً عادی است . انجام بازی مقایسه، راهی به سوی زوال خویشتن است .به این نكته توجه داشته باشید مردم به دلیل شباهت شما به فرد دیگر، برایتان ارزش قائل نمی شوند پس یاد بگیرید كه خود را با خود مقایسه كنید نه با دیگران .
6- منفعل بودن
اگر زندگی تان را به شیوه انفعالی سپری كنید، در پذیرش خویش دچار مشكل خواهید شد . فعالیت هایی كه در طول زندگی انجام می دهید و نقش هایی كه دراین فعالیت ها ایفا می كنید، به طورحتم در احساس شما نسبت به خویشتن و پذیرش خودتان تأثیر می گذارد. پذیرش و دوست داشتن خود به معنای اثبات چگونه زندگی كردن است. اگر خود را باور نداشته باشید، احتمالا فعالیت هایی را كه انجام می دهید نیز دوست نخواهید داشت و این امر سبب احساس نارضایتی می شود. بنابراین شما می توانید به منظور افزایش خود باوری به طور فعال ، خود را درگیر زندگی كنید. فعالیت ها و ارتباطاتی را انتخاب كنید كه مایه نشاط شما باشند. البته لزوماً به دنبال بالاترین لذت ها و نشاط ممكن نباشید ولی از میان انتخاب هایتان در آن لحظه بهترین را برگزینید.
چیزهای جدیدی را كه همیشه تمایل به تجربه كردنش داشته اید ولی نگران عدم توانایی در انجامش بوده اید، امتحان كنید و توانایی های خود را به بوته آزمایش گذارید . امكان دارد كه آن تجارب را نشاط آور یافته و قصد ادامه آن را داشته باشید، این امكان هست كه آنها را مطلوب یافته اما علاقه مند به ادامه آن نباشید و یا امكان دارد به هیچ وجه آنها را دوست نداشته باشید و از حذف كردن آنها از فهرست كارهای مورد نظر احساس رضایت كنید.
امتحان كردن و به دست آوردن تجربه واقعی یكی از راه هایی است كه سبب می شود نسبت به خود احساس بهتری داشته باشید و اطمینان بیشتری در مورد قابلیت های خود به دست آورید.