اعتياد به ترياك تأثير مخربي بر بيماري هاي قلبي- عروقي دارد و بيماران قلبي را كه نياز به جراحي دارند، با مشكل مواجه مي كند.
بررسي ها نشان مي دهد كه ترياك، تأثير مخربي بر عوامل خطر جديد بيماري هاي قلبي - عروقي دارد و غلظت خون در مصرف كنندگان مرفين با افزايش زمان مصرف بالا مي رود، اگر چه به نظر مي رسد برخي از عوامل، خطر اين بيماري ها را بهبود مي بخشد اما اين اثرات، كوتاه مدت و اصولاً كاذب هستند.
دكتر رضا رستمي، روانپزشك و دانشيار دانشگاه تهران دراين خصوص به همشهري گفت: وابستگي به مواد مخدر پديده‌اي زيستي و بر 2 نوع است:
1- وابستگي روحي؛ به اين صورت كه بيمار با اصرار به دنبال مصرف مواد‌مخدر مي رود تا حالات روحي و شخصي خود راخوشايند كند.
2- وابستگي بدني، يعني حالتي كه قطع دارو باعث به وجود آمدن علائمي مي شود كه خوشايند بيمار نيست. گفته مي شود كه بدن به يك حالت تعادلي جديد در خلال مصرف مواد‌مخدر مي رسد كه اگر اين تعادل با مصرف نكردن مواد‌مخدر به هم بخورد، بدن به گونه‌اي مخالف عمل مي كند و علائم ناخوشايند بروز مي نمايد.
وابستگي روحي تقريباً هميشه قبل از وابستگي بدني به وجود مي آيد، اما ضرورتا‍ً منجر به آن نمي شود.
اعتياد به معني حالتي است كه بدن، هم از لحاظ روحي و هم از لحاظ فيزيكي به مواد مخدر وابسته باشد.
درسال 1964 ميلادي، سازمان بهداشت جهاني به اين نتيجه رسيد كه اصطلاح اعتياد، ديگر يك اصطلاح علمي نيست و پيشنهاد كرد كه اصطلاح وابستگي دارويي را به جاي اعتياد به كار ببرند اما به رغم اين موضوع، از كلمه اعتياد هنوز هم به طور وسيعي استفاده مي شود.
وي افزود: بهايي كه يك جامعه براي طبقه بندي يك ماده به عنوان غيرمجاز مي پردازد، كارهاي خلافي است كه از اين دسته بندي، ناشي مي شود. در جامعه ما يكي از علل اعتياد به ترياك، فقر فرهنگي و دريافت اطلاعات غلط راجع به ترياك توسط عوام است. براي مثال عده‌اي به تصور اين كه مصرف ترياك براي بيماري هاي قلبي مفيد است و يا قند خون را پايين مي آورد، به اين ماده خانمان سوز پناه مي برند.
به گفته وي، بعضي ها معتقدند كه سيگار روزنه اي براي ورود به دنياي مواد‌مخدر است. افرادي كه پدر و مادر آن ها از هم جدا شده‌اند و افرادي كه يكي از اعضاي خانواده شان معتاد هستند، بيشتر در معرض خطر اعتياد هستند.
سه چهارم نوزاداني كه از مادران معتاد متولد مي شوند علائم قطع ماده مخدر را تجربه مي كنند و اعتياد نوزادان و شيرخواران از معضلات اجتماعي بسيار دردناك براي هر جامعه است. نزديك به 90 درصد از معتادان به ترياك يك اختلال رواني مشخص دارند كه اين اختلال در اغلب موارد افسردگي است. شخصيت ضد‌اجتماعي و اضطراب هم از اختلالات شايع در ميان معتادان به ترياك است.
نشانه‌هاي باليني مصرف ترياك
اگر چه آلكالوئيد هاي زيادي در ترياك وجود دارد و اين روزها ترياك هايي كه به دست مردم مي رسد بسيار بسيار ناخالص است و هر گونه تظاهرات باليني غيرمترقبه اي ممكن است با مصرف ترياك هاي ناخالص اعم از مرگ ناگهاني، سكته قلبي و مغزي، استفراغ، سر درد، سرگيجه، جنون آني و روان پريشي اتفاق بيفتد، با وجود اين نشانه‌هاي باليني مرفين را مي توان به عنوان الگويي براي بقيه مواد خانواده ترياك به كار برد. تسكين، چرت زدن، تغييرات خلقي و ابري شدن قواي مغزي به دنبال استفاده از 5 تا 10 ميلي گرم مرفين به وجود مي‌آيد.
علائم ديگر شامل احساس گرما، سنگيني دست و پا و خشكي دهان است. صورت و به خصوص بيني ممكن است به خارش بيفتد و برافروخته شود كه شايد به خاطر آزاد شدن هيستامين باشد. بعضي از بيماران دچار سرخوشي مي شوند كه ممكن است 10 تا 30 دقيقه طول بكشد.
تزريق
در كساني كه ترياك يا هروئين را به صورت تزريق سياهرگي استفاده مي نمايند، يك احساس اوج آني به آنها دست مي دهد كه به سبب سريع رسيدن مواد به مغز است.
به اعتقاد متخصصان، اثر ضد‌درد مرفين انتخابي است. در واقع آستانه تحريك انتهاي عصبي به تحريك دردناك تغييري پيدا نمي كند و انتقال عصبي درد هم بدون تغيير باقي مي ماند. تنها درك و حس درد است كه تحت تأثير قرار مي گيرد و در واقع بيمار نسبت به درد بي تفاوت مي شود. بسياري از افراد كه نخستين بار ترياك را تجربه مي كنند، نه تنها سرخوش نمي شوند، بلكه حال شان بد شده و به تهوع و استفراغ دچار مي شوند.
مرفين تضعيف كننده ي دستگاه تنفسي است و اين عمل را با اثر مستقيم روي مركز تنفسي در ساقه مغز اعمال مي كند. در انسان، مرگ در اثر زيادي مصرف ترياك تقريباً هميشه به سبب ايست تنفسي است. تغيير در فشار خون، ضربان قلب و گردش خون مغز هم ممكن است ايجاد شود كه در مقايسه با تغييرات تنفسي اهميت زيادي ندارد.
مرگ ناگهاني با مصرف مقادير ناچيزي از ترياك به سبب به وجود آمدن واكنش هاي حساسيتي، شوك آنافيلاكتيك و ورم ريه ها ممكن است اتفاق بيفتد. اثرات ديگر مرفين شامل تنگ شدن مردمك چشم، انقباض عضلات صاف، مانند عضله رحم و مجاري صفراوي و يبوست است.
همچنين علائم قطع ترياك عبارتند از: درد عضلاني شديد، استخوان درد، اسهال شديد، شكم درد، آبريزش بيني، اشك ريزش، سيخ شدن موهاي بدن، خميازه كشيدن، گشاد شدن مردمك‌هاي چشم، بالا رفتن فشار خون، بالا رفتن تعداد ضربان قلب، به هم خوردن تنظيم سيستم حرارتي بدن كه شامل تب هم مي شود. يك معتاد به ندرت در اثر ترك اعتياد مي ميرد، مگر اين كه از قبل به يك بيماري شديد جسمي مثل بيماري قلبي مبتلا باشد.
حالت‌هايي مانند بي خوابي، كند شدن تعداد ضربان قلب، تغييرات حرارت بدن و گرايش شديد براي استفاده مجدد از ترياك ممكن است تا ماه ها بعد از قطع مصرف ترياك در بدن باقي بماند. علائم ديگر قطع ترياك شامل: بي قراري، تحريك پذيري شديد، افسردگي، لرزش اندام ها، ضعف شديد بدن، تهوع و استفراغ است. بيشتر علائمي كه براي قطع ترياك ذكر شد، حالتي شبيه به تصوير باليني يك آنفلوانزا است.
درمان اعتياد به ترياك
براي درمان اعتياد به ترياك علاوه بر درمان دارويي، روان درماني هم لازم است. معمولاً افرادي كه به طور دراز مدت به ترياك وابسته اند، بيشتر مناسب براي درمان دارويي هستند، ولي در مورد افرادي كه مدت كوتاهي از اعتيادشان مي گذرد روان درماني مؤثرتر است.
اساس درمان دارويي اعتياد به ترياك، بر سم زدايي تدريجي استوار است. دارويي كه براي سم زدايي ترياك به كار مي رود، مي بايست خصوصيات زير را داشته باشد:
1- طولاني اثر‌تر از ترياك باشد.
2- از راه خوراكي قابل استفاده باشد.
3- از لحاظ شيميايي به ترياك شبيه باشد.
4- بيمار را به خود جذب كند تا ديگر سراغ ترياك نرود.
درصورت دارا بودن اين خصوصيات، مي توان دارو را آرام آرام كم و آن را قطع كرد.
مريم غفاري
بررسي ها نشان مي دهد كه ترياك، تأثير مخربي بر عوامل خطر جديد بيماري هاي قلبي - عروقي دارد و غلظت خون در مصرف كنندگان مرفين با افزايش زمان مصرف بالا مي رود، اگر چه به نظر مي رسد برخي از عوامل، خطر اين بيماري ها را بهبود مي بخشد اما اين اثرات، كوتاه مدت و اصولاً كاذب هستند.
دكتر رضا رستمي، روانپزشك و دانشيار دانشگاه تهران دراين خصوص به همشهري گفت: وابستگي به مواد مخدر پديده‌اي زيستي و بر 2 نوع است:
1- وابستگي روحي؛ به اين صورت كه بيمار با اصرار به دنبال مصرف مواد‌مخدر مي رود تا حالات روحي و شخصي خود راخوشايند كند.
2- وابستگي بدني، يعني حالتي كه قطع دارو باعث به وجود آمدن علائمي مي شود كه خوشايند بيمار نيست. گفته مي شود كه بدن به يك حالت تعادلي جديد در خلال مصرف مواد‌مخدر مي رسد كه اگر اين تعادل با مصرف نكردن مواد‌مخدر به هم بخورد، بدن به گونه‌اي مخالف عمل مي كند و علائم ناخوشايند بروز مي نمايد.
وابستگي روحي تقريباً هميشه قبل از وابستگي بدني به وجود مي آيد، اما ضرورتا‍ً منجر به آن نمي شود.
اعتياد به معني حالتي است كه بدن، هم از لحاظ روحي و هم از لحاظ فيزيكي به مواد مخدر وابسته باشد.
درسال 1964 ميلادي، سازمان بهداشت جهاني به اين نتيجه رسيد كه اصطلاح اعتياد، ديگر يك اصطلاح علمي نيست و پيشنهاد كرد كه اصطلاح وابستگي دارويي را به جاي اعتياد به كار ببرند اما به رغم اين موضوع، از كلمه اعتياد هنوز هم به طور وسيعي استفاده مي شود.
وي افزود: بهايي كه يك جامعه براي طبقه بندي يك ماده به عنوان غيرمجاز مي پردازد، كارهاي خلافي است كه از اين دسته بندي، ناشي مي شود. در جامعه ما يكي از علل اعتياد به ترياك، فقر فرهنگي و دريافت اطلاعات غلط راجع به ترياك توسط عوام است. براي مثال عده‌اي به تصور اين كه مصرف ترياك براي بيماري هاي قلبي مفيد است و يا قند خون را پايين مي آورد، به اين ماده خانمان سوز پناه مي برند.
به گفته وي، بعضي ها معتقدند كه سيگار روزنه اي براي ورود به دنياي مواد‌مخدر است. افرادي كه پدر و مادر آن ها از هم جدا شده‌اند و افرادي كه يكي از اعضاي خانواده شان معتاد هستند، بيشتر در معرض خطر اعتياد هستند.
سه چهارم نوزاداني كه از مادران معتاد متولد مي شوند علائم قطع ماده مخدر را تجربه مي كنند و اعتياد نوزادان و شيرخواران از معضلات اجتماعي بسيار دردناك براي هر جامعه است. نزديك به 90 درصد از معتادان به ترياك يك اختلال رواني مشخص دارند كه اين اختلال در اغلب موارد افسردگي است. شخصيت ضد‌اجتماعي و اضطراب هم از اختلالات شايع در ميان معتادان به ترياك است.
نشانه‌هاي باليني مصرف ترياك
اگر چه آلكالوئيد هاي زيادي در ترياك وجود دارد و اين روزها ترياك هايي كه به دست مردم مي رسد بسيار بسيار ناخالص است و هر گونه تظاهرات باليني غيرمترقبه اي ممكن است با مصرف ترياك هاي ناخالص اعم از مرگ ناگهاني، سكته قلبي و مغزي، استفراغ، سر درد، سرگيجه، جنون آني و روان پريشي اتفاق بيفتد، با وجود اين نشانه‌هاي باليني مرفين را مي توان به عنوان الگويي براي بقيه مواد خانواده ترياك به كار برد. تسكين، چرت زدن، تغييرات خلقي و ابري شدن قواي مغزي به دنبال استفاده از 5 تا 10 ميلي گرم مرفين به وجود مي‌آيد.
علائم ديگر شامل احساس گرما، سنگيني دست و پا و خشكي دهان است. صورت و به خصوص بيني ممكن است به خارش بيفتد و برافروخته شود كه شايد به خاطر آزاد شدن هيستامين باشد. بعضي از بيماران دچار سرخوشي مي شوند كه ممكن است 10 تا 30 دقيقه طول بكشد.
تزريق
در كساني كه ترياك يا هروئين را به صورت تزريق سياهرگي استفاده مي نمايند، يك احساس اوج آني به آنها دست مي دهد كه به سبب سريع رسيدن مواد به مغز است.
به اعتقاد متخصصان، اثر ضد‌درد مرفين انتخابي است. در واقع آستانه تحريك انتهاي عصبي به تحريك دردناك تغييري پيدا نمي كند و انتقال عصبي درد هم بدون تغيير باقي مي ماند. تنها درك و حس درد است كه تحت تأثير قرار مي گيرد و در واقع بيمار نسبت به درد بي تفاوت مي شود. بسياري از افراد كه نخستين بار ترياك را تجربه مي كنند، نه تنها سرخوش نمي شوند، بلكه حال شان بد شده و به تهوع و استفراغ دچار مي شوند.
مرفين تضعيف كننده ي دستگاه تنفسي است و اين عمل را با اثر مستقيم روي مركز تنفسي در ساقه مغز اعمال مي كند. در انسان، مرگ در اثر زيادي مصرف ترياك تقريباً هميشه به سبب ايست تنفسي است. تغيير در فشار خون، ضربان قلب و گردش خون مغز هم ممكن است ايجاد شود كه در مقايسه با تغييرات تنفسي اهميت زيادي ندارد.
مرگ ناگهاني با مصرف مقادير ناچيزي از ترياك به سبب به وجود آمدن واكنش هاي حساسيتي، شوك آنافيلاكتيك و ورم ريه ها ممكن است اتفاق بيفتد. اثرات ديگر مرفين شامل تنگ شدن مردمك چشم، انقباض عضلات صاف، مانند عضله رحم و مجاري صفراوي و يبوست است.
همچنين علائم قطع ترياك عبارتند از: درد عضلاني شديد، استخوان درد، اسهال شديد، شكم درد، آبريزش بيني، اشك ريزش، سيخ شدن موهاي بدن، خميازه كشيدن، گشاد شدن مردمك‌هاي چشم، بالا رفتن فشار خون، بالا رفتن تعداد ضربان قلب، به هم خوردن تنظيم سيستم حرارتي بدن كه شامل تب هم مي شود. يك معتاد به ندرت در اثر ترك اعتياد مي ميرد، مگر اين كه از قبل به يك بيماري شديد جسمي مثل بيماري قلبي مبتلا باشد.
حالت‌هايي مانند بي خوابي، كند شدن تعداد ضربان قلب، تغييرات حرارت بدن و گرايش شديد براي استفاده مجدد از ترياك ممكن است تا ماه ها بعد از قطع مصرف ترياك در بدن باقي بماند. علائم ديگر قطع ترياك شامل: بي قراري، تحريك پذيري شديد، افسردگي، لرزش اندام ها، ضعف شديد بدن، تهوع و استفراغ است. بيشتر علائمي كه براي قطع ترياك ذكر شد، حالتي شبيه به تصوير باليني يك آنفلوانزا است.
درمان اعتياد به ترياك
براي درمان اعتياد به ترياك علاوه بر درمان دارويي، روان درماني هم لازم است. معمولاً افرادي كه به طور دراز مدت به ترياك وابسته اند، بيشتر مناسب براي درمان دارويي هستند، ولي در مورد افرادي كه مدت كوتاهي از اعتيادشان مي گذرد روان درماني مؤثرتر است.
اساس درمان دارويي اعتياد به ترياك، بر سم زدايي تدريجي استوار است. دارويي كه براي سم زدايي ترياك به كار مي رود، مي بايست خصوصيات زير را داشته باشد:
1- طولاني اثر‌تر از ترياك باشد.
2- از راه خوراكي قابل استفاده باشد.
3- از لحاظ شيميايي به ترياك شبيه باشد.
4- بيمار را به خود جذب كند تا ديگر سراغ ترياك نرود.
درصورت دارا بودن اين خصوصيات، مي توان دارو را آرام آرام كم و آن را قطع كرد.
مريم غفاري