تاجیکستان

[Nicol]

تاجیکستان

تاجیکستان کشوری کوهستانی، با رودهای فراوان (چون آمودریا)، مرداب های متعدد (مانند قراکول)، یخچال های طبیعی زیاد (مثل فدچنکو) و قله های متعدد (همانند قله 7495 متری کمونیسم) و جمعیتی حدود 6 میلیون نفر است. یکی از چهار ایالت این کشور، ایالت خود مختار بدخشان است که 44 درصد خاک آن را به خود اختصاص داده است. با وجود جمعیت اندک تاجیکستان و عدم مهاجر پذیری آن، به دلایلی چون ناامنی و جنگ داخلی و... تعدادی از تاجیک ها به خارج از مرز گریخته اند. 6/64 درصد جمیت کشور را تاجیک ها، 25 درصد را ازبک ها و 5/3 درصد را روس ها تشکیل می دهند. بیشتر روس ها دارای تحصیلات عالی و پست های مهم هستند.

 

[Nicol]

اغلب مردم تاجیکستان، سنی حنفی و تعداد کمی از آن ها شافعی اند. تاجیک های سنی احترام خاصی برای اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، به ویژه به حضرت علی علیه السلام، امام حسین علیه السلام و امام جعفر صادق علیه السلام قائلند و در سال های اخیر، انتخاب اسم علی، حسین، حسن، فاطمه و زهرا در بین آن ها افزایش یافته است. گروه کوچکی از شیعیان در تاجیکستان و به خصوص در بدخشان زندگی می کنند. نود درصد شیعیان اسماعیلی مذهب و ده درصد اثنی عشری هستند. رهبر اسماعیلیان بدخشان، کریم آقاخان است که نماینده ی وی، سمت سفیر در تاجیکستان را دارد. بیشتر گروه اندک مسیحیان، از روس و از مهاجران آلمانی تبارند و هم اینک حدود پنج هزار یهودی در شهر دوشنبه زندگی می کنند. در مجموع، به علت سلطه ی هفتاد ساله کمونیسم، اعتقادات مذهبی رنگ باخته و قانون اساسی دخالت مذهب در سیاست را ممنوع کرده است.
دلبستگی به فرهنگ ایرانی و شخصیت های فارسی در تاجیسکتان موج می زند. از این رو، تاجیک ها به شعر و به ویژه شعر فارسی عشق می ورزند. موسیقی ایرانی و عید نوروز را گرامی می دارند. بیشتر آن ها به فارسی سخن می گویند، اما به علت تغییر الفبا در دوارن حاکمیت کمونیست ها، نمی توانند فارسی را بخوانند یا بنویسند. روند بازگشت به فرهنگ بومی و زبان مادری پس از سلطه ی طولانی کمونیسم، روبه افزایش است تا حدی که خط فارسی به عنوان خط تاجیکی انتخاب شده است. تمام مردم این کشور با سوادند و اغلب آن ها، زبان روسی را نیز به سادگی تکلم می نمایند. مطبوعات تاجیکی نیز به زبان های روسی (مانند شام دوشنبه)، فارسی (چون پیوند)، تاجیکی (مثل هفته نامه آموزگار)، ازبکی (همانند سوویت تاجیکستان) چاپ و منتشر می شود. علاوه بر ایران، ازبکستان و روسیه، کشورهای آمریکا، مصر و ترکیه هم در صحنه فرهنگی تاجیکستان فعالند.

تاجیکستان فقیرترین عضو شوروی سابق بود، و در دهه ی اخیر و در پی جنگ داخلی، اقتصادش ضعیف تر شد. این کشور برای بهبود و بازسازی اقتصاد بیمار خود، حمایت از تجارت، پشتیبانی از اقتصاد دولتی، بهبود ساختار کشاورزی، توسعه همکاری و اتحاد اقتصادی با جمهوری های مشترک المنافع، به استقراض و جلب سرمایه گذاری خارجی، گرایش به بازار آزاد و تربیت متخصصان روی آورده است. تاجیکستان در نیل به اقتصاد خود کفا، چشم به منافع داخلی اش چون طلا، نقره، زغال سنگ، اورانیوم و آلومینیم و کشت پنبه دوخته است؛ ولی افزایش نرخ تورم و رشد بیکاری و مهم تر از آن، عدم برخورداری از سوخت کافی، از مشکلات آن کشور است. نفت و گاز تاجیکستان، نیاز آن کشور را تأمین نمی کند. به علاوه، جنگ داخلی و وجود نفت و گاز در عمق هفت هزار متری زمین، کار استفاده از منابع موجود را نیز، با مشکل مواجه کرده است. تاجیکستان کسری سوخت خود را از کشورهای همسایه تهیه می کند، و از این جهت، میلیون ها دلار به همسایگان بدهکار است.

 

[Nicol]

براساس قانون اساسی مصوب 1373 / 1994 تاجیکستان کشوری مستقل و دموکراتیک است که زبان رسمی آن، تاجیکی (فارسی)، فعالیت احزاب سیاسی، مجاز، نظام اقتصادی، کشور، مبتنی بر نظام اقتصاد آزاد، راه پیمایی و تظاهرات، آزاد، مالکیت شخصی، محترم و بیمه درمانی و تحصیلات رایگان است.
براساس قانون اساسی، وضعیت قوای سه گانه (قوه مجریه، مقننه و قضائیه) تاجیکستان به اختصار بدین شرح است:
1. مجلس ملی کشور، تنها مرجع تهیه و تصویب قانون است. رئیس مجلس دومین مقام کشور است. مجلس، روز انتخابات رئیس جمهوری را تعیین می کند، و در صورت موافقت سه چهارم (4/3) نمایندگان مجلس، راه برای اصلاح قانون اساسی فراهم می شود.
2. رئیس جمهور از طریق آرای عمومی (انتخاب مستقیم) و به مدت پنج سال انتخاب می گردد. کسی می تواند نامزد پست ریاست جمهوری شود که امضای پنج درصد از رأی دهندگان را قبل از برگزاری انتخابات، به دست آورده باشد. و نیز، نامزد این پست زمانی به ریاست جمهوری دست می یابد که بیش از نصف واجدین شرایط، در انتخابات شرکت کرده باشند.
3. در تاجیکستان قوه قضائیه مستقل از سایر قوا عمل می کند. این قوه، حق تشکیل دادگاه ویژه و فوق العاده را ندارد، اما می تواند دادگاه قانون اساسی را برای تطبیق قوانین عادی با قانون اساسی تشکیل دهد.