موقعيت جغرافيايي و تقسيمات سياسي استان
استان مرکزی به عنوان چهارراهی است که استانهای غربی،شرقی وشمالی جنوبی را به یکدیگرمتصل می کند.این استان علاوه بر موقعیت خاص جغرافیائی به سبب وجود کارخانه های صنعتی از قبیل نیروگاه،کارخانه های پتروشیمی،ماشین سازی،کمباین سازی، آلومینیوم سازی وانبوهی از شرکت ها وکارخانه های صنعتی وتولیدی یکی از قطب های صنعتی کشور می باشد.
استان مركزي تقريباُ در مركز ايران قرار دارد . اين استان از شمال به استان هاي تهران و قزوين, از غرب به استان همدان , از جنوب به استانهاي لرستان و اصفهان واز شرق به استانهاي تهران , قم و اصفهان محدود است .
اين استان با مساحتي معادل 29530 كيلومتر مربع حدود 82 / 1 درصد از مساحت كل كشور را به خود اختصاص داده است .
بر اساس آخرين تقسيمات كشوري درسال 1375 , استان مركزي داراي 8 شهرستان , 15 بخش , 19 شهر ، 60 دهستان و 1394 آبادي داراي سكنه و 46 آبادي خالي از سكنه است .
استان مرکزی به عنوان چهارراهی است که استانهای غربی،شرقی وشمالی جنوبی را به یکدیگرمتصل می کند.این استان علاوه بر موقعیت خاص جغرافیائی به سبب وجود کارخانه های صنعتی از قبیل نیروگاه،کارخانه های پتروشیمی،ماشین سازی،کمباین سازی، آلومینیوم سازی وانبوهی از شرکت ها وکارخانه های صنعتی وتولیدی یکی از قطب های صنعتی کشور می باشد.
استان مركزي تقريباُ در مركز ايران قرار دارد . اين استان از شمال به استان هاي تهران و قزوين, از غرب به استان همدان , از جنوب به استانهاي لرستان و اصفهان واز شرق به استانهاي تهران , قم و اصفهان محدود است .
اين استان با مساحتي معادل 29530 كيلومتر مربع حدود 82 / 1 درصد از مساحت كل كشور را به خود اختصاص داده است .
بر اساس آخرين تقسيمات كشوري درسال 1375 , استان مركزي داراي 8 شهرستان , 15 بخش , 19 شهر ، 60 دهستان و 1394 آبادي داراي سكنه و 46 آبادي خالي از سكنه است .
جغرافياي تاريخي استان
باستناد منابع تاريخي , استان مركزي در هزارة اول قبل ازميلاد جزو ايالات ماد بزرگ بود كه تمام قسمت مركزي و غربي ايران را در بر مي گرفت واز كانون هاي قديم استقرار در فلات ايران به شمار مي رفته است . درزمان سلوكيان , اين منطقه , مخصوصاُ قسمت شمالي آن (دهستان خورهه) مورد توجه حكام يوناني قرار گرفت . وجود آثار باستاني باقي مانده ازاين دوران در خورهه مؤيد اين نظر است .
در زمان خسروپرويز ـ پادشاه ساساني ـ ايران به چهار بخش (كوست ) تقسيم شد. اين چهار بخش عبارت بودن از : باختر (شمال) ، خورآبان يا خوارآسان (مشرق) , نيمروز (جنوب) و خوربران (مغرب) . اين منطقه در كوست خوربران (مغرب) كه به معني محل غروب خورشيد بود قرار داشت .
در قرن اول اسلامي اين منطقه به نام ايالت جبال يا قهستان تغيير نام داد , به طوري كه جغرافيانويسان اسلامي اين قرن , از آن به عنوان بخشي از بلاد پهلويان و به نام كوهستان يا قهستان (جبال ) نام برده اند. اين منطقه درقرن دوم هجري همراه با همدان , ري و اصفهان به نام عراق عجم ناميده شد. در قرن چهارم هجري قمري شهرهاي ايالت جبال عبارت بودند از: همدان , رودآور , خورمه (خورهه) , سهرود , ابهر , سمنان , قم , قاشان , روده , پوسته , كره , بره , گربايگان (گلپايگان) و ....
در اين دوره مراكز و كانونهاي درجه اول شهري نيز عبارت بودند از : ساوه , تفرش , وره , ساروق و گلپايگان و شهرهاي مبادلاتي درجه دوم نيز عبارت بودند از : محلات , خمين , كميجان , ميلاجرد ، خنداب , اليثار , سامان , خورهه , نيمور , نراق , دليجان , جاسب , ماْمونيه , الوير و .... بودند .
دراين مراكز غله , حبوبات , زعفران , انجير , انار , سيب , انگور , گردو , بادام , قيسي وساير محصولات سردرختي و باغي و خشكبار و گياهان دارويي مانند ترنجبين در كنار محصولات صنايع دستي مانند : ظروف سفالي و مسي و پارچه و كرباس , گليمنه , قالي و ... توليد مي شد .درچند دهة اخير با توسعه راه آهن و احداث كارخانجات مختلف , به مرور چهره منطقه عوض شد و بعد از تقسيمات جديد كشوري و ايجاد استان تهران و مركزي , اين استان به مركزيت اراك به وجود آمد .
در زمان خسروپرويز ـ پادشاه ساساني ـ ايران به چهار بخش (كوست ) تقسيم شد. اين چهار بخش عبارت بودن از : باختر (شمال) ، خورآبان يا خوارآسان (مشرق) , نيمروز (جنوب) و خوربران (مغرب) . اين منطقه در كوست خوربران (مغرب) كه به معني محل غروب خورشيد بود قرار داشت .
در قرن اول اسلامي اين منطقه به نام ايالت جبال يا قهستان تغيير نام داد , به طوري كه جغرافيانويسان اسلامي اين قرن , از آن به عنوان بخشي از بلاد پهلويان و به نام كوهستان يا قهستان (جبال ) نام برده اند. اين منطقه درقرن دوم هجري همراه با همدان , ري و اصفهان به نام عراق عجم ناميده شد. در قرن چهارم هجري قمري شهرهاي ايالت جبال عبارت بودند از: همدان , رودآور , خورمه (خورهه) , سهرود , ابهر , سمنان , قم , قاشان , روده , پوسته , كره , بره , گربايگان (گلپايگان) و ....
در اين دوره مراكز و كانونهاي درجه اول شهري نيز عبارت بودند از : ساوه , تفرش , وره , ساروق و گلپايگان و شهرهاي مبادلاتي درجه دوم نيز عبارت بودند از : محلات , خمين , كميجان , ميلاجرد ، خنداب , اليثار , سامان , خورهه , نيمور , نراق , دليجان , جاسب , ماْمونيه , الوير و .... بودند .
دراين مراكز غله , حبوبات , زعفران , انجير , انار , سيب , انگور , گردو , بادام , قيسي وساير محصولات سردرختي و باغي و خشكبار و گياهان دارويي مانند ترنجبين در كنار محصولات صنايع دستي مانند : ظروف سفالي و مسي و پارچه و كرباس , گليمنه , قالي و ... توليد مي شد .درچند دهة اخير با توسعه راه آهن و احداث كارخانجات مختلف , به مرور چهره منطقه عوض شد و بعد از تقسيمات جديد كشوري و ايجاد استان تهران و مركزي , اين استان به مركزيت اراك به وجود آمد .
