بسياري از شما در دوره‌هايي از زندگي، هنگام روبه‌رو شدن با مشكلات دچار دلشوره و اضطراب مي‌شويد يا در مواجهه با موقعيت‌هاي تهديدآميز يا تنش‌زا احساس دلشوره، اضطراب و تنش مي‌كنيد. اينگونه احساسات در برابر فشارهاي رواني، طبيعي است اما گاهي اين حالات به‌صورت غيرطبيعي بروز مي‌كند كه اصطلاحا به آن «ناهنجاري» مي‌گويند. اضطراب فقط هنگامي ناهنجار و غيرطبيعي است كه در برابر موقعيت‌هايي روي دهد كه اكثر مردم، آن‌ها را به‌راحتي حل و فصل مي‌كنند. بعضي‌ها در چنين شرايطي، چنان واكنش‌هاي شديدي نشان مي‌دهند كه حتي دچار اختلالات اضطرابي مي‌شوند.
زماني دلشوره حالت اختلال و بيماري به‌خود مي‌گيرد كه اين 4 نشانه در فرد ظهور‌كنند:
1. نشانه‌هاي جسماني و فيزيولوژي: تپش قلب، تعرق شديد، عضلات سفت‌شده و...
2. نشانه‌هاي فكري و ذهني: فرد فكر مي‌كند، بيمار است يا دچار سكته شده و به‌زودي مي‌ميرد!
3. نشانه‌هاي رفتاري و عملي: فرد در موقعيت‌هاي خاص خشكش زده و از جايش تكان نمي‌خورد و نمي‌تواند عكس‌العمل نشان دهد و درنتيجه دچار رفتارهاي وسواسي مي‌شود.
4. نشانه‌هاي هيجاني: فرد گرفتار ترس و وحشت شديد مي‌شود.
از ديگر حالاتي كه نشان‌دهنده غيرطبيعي بودن دلشوره و اضطراب است، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد
نداشتن احساس آرامش، مختل شدن خواب، احساس خستگي مفرط، سردرد، گيجي و تپش قلب، هجوم افكار نگران‌كننده به ذهن، نداشتن تمركز يا تصميم‌گيري، تشنج اعصاب با كوچك‌ترين گرفتاري‌ها، ترس و وحشت بي‌دليل، احساس دائمي تحت فشار بودن، دلشوره بي‌دليل و... .دچار شدن به هر كدام از اين حالت‌ها در دراز مدت مي‌تواند، روح ، روان و جسم فرد را درگير كرده و باعث ايجاد بيماري‌هاي رواني شديد، مختل شدن زندگي فردي و اجتماعي و عملكرد فرد در محيط كار، تحصيل يا خانواده شده و همینطور باعث تشديد بيماري‌هاي جسمي‌از قبيل فشار خون، بيماري‌هاي قلبي و عروقي، سرطان، سكته و بيماري‌هاي گوارشي و زخم معده و... شود. بنابراين قبل از اين‌كه خيلي ديرشود، حتما بايد به متخصصان، روانكاوان و روان‌پزشكان مراجعه كرده و تحت درمان قرار گرفته شود.
هیچگاه
گاهی اوقات
بیشتر اوقات
همیشه
1. من احساس تنش و كلافه بودن مي‌كنم.
2. مي‌ترسم كه اتفاق ترسناكي رخ دهد.
3. افكار ترسناكي به ذهن من مي‌آيد.
4. نمي‌توانم راحت بنشينم و احساس راحتي داشته باشم.
5. احساس مي‌كنم فردي ناتوان و خسته‌ام.
6. احساس ترس، دلهره و دلشوره دارم.
7. هنگام حركت و جابه‌جايي احساس بي‌قراري مي‌كنم.
8. به‌طور ناگهاني دچار احساس سراسيمگي مي‌شوم.
9. نگرانم كه اشتباه كنم.
10. به‌نظر مي‌رسد ديگران كارهايشان را راحت‌تر از من انجام مي‌دهند.
11. شب‌ها به سختي به خواب مي‌روم.
12. نگرانم كه ديگران در مورد من چه فكر مي‌كنند.
13. نفس كشيدن برايم مشكل است.
14. در معده‌ام احساس ناراحتي مي‌كنم.
15. احساس مي‌كنم دستانم عرق مي‌كنند.
16. خواب‌هاي بد مي‌بينم.
17. وحشت زده از خواب بيدار مي‌شوم.
18. عصبي هستم.
19. احساسي شبيه گريه كردن دارم.
20. دلشوره دارم.
لطفا هر عبارت را به دقت بخوانيد و نزديك‌ترين احساسي را كه مدتي است نسبت به آن داشته‌ايد، علامت بزنید.
لازم نيست وقت زيادي براي پاسخ به عبارات صرف كنيد بلكه با يك واكنش فوري به خاطر بياوريد و دور عددي كه بيانگر بهترين توصيف از اين احساس شماست، دايره بكشيد.
يك واكنش فوري، معمولا خيلي بهتر از يك واكنش طولاني و رسيدن به جواب است.
به هر پاسخ هيچگاه صفر امتياز، به پاسخ‌هاي گاهي اوقات يك امتياز، به پاسخ‌هاي بيشتر اوقات 2 امتياز و بالاخره به جواب‌هاي هميشه 3 امتياز بدهيد.
براي كاهش اضطراب روش‌هاي مختلفي وجود دارد. بعضي ازاين روش‌ها به وسيله خود شما پس از آموزش به‌وسيله درمانگر انجام مي‌شود، مانند آرام‌سازي عضلاني، بيو فيدبك، مديتيشن يا مراقبه. يك سري روش‌هاي رفتار درماني وجود دارد كه به وسيله روانكاوان و روان‌شناسان انجام مي‌شود. مانند: حساسيت‌زدايي منظم، بازسازي شناختي و البته دارو درماني كه توسط روان‌پزشكان انجام مي‌شود. مسلما انجام اين روش‌ها در كنار هم بسيار مفيد خواهد بود اما روش‌هاي ساده‌اي كه خود شما مي‌توانيد براي خود انجام دهيد اين است كه
چگونگي انجام روش آرام‌سازي عضلاني به‌منظور كاهش اضطراب
نشانه‌هاي بيماري دلشوره!
زماني دلشوره حالت اختلال و بيماري به‌خود مي‌گيرد كه اين 4 نشانه در فرد ظهور‌كنند:
1. نشانه‌هاي جسماني و فيزيولوژي: تپش قلب، تعرق شديد، عضلات سفت‌شده و...
2. نشانه‌هاي فكري و ذهني: فرد فكر مي‌كند، بيمار است يا دچار سكته شده و به‌زودي مي‌ميرد!
3. نشانه‌هاي رفتاري و عملي: فرد در موقعيت‌هاي خاص خشكش زده و از جايش تكان نمي‌خورد و نمي‌تواند عكس‌العمل نشان دهد و درنتيجه دچار رفتارهاي وسواسي مي‌شود.
4. نشانه‌هاي هيجاني: فرد گرفتار ترس و وحشت شديد مي‌شود.
سردرد و تپش قلب نشانه چيست؟
از ديگر حالاتي كه نشان‌دهنده غيرطبيعي بودن دلشوره و اضطراب است، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد
نداشتن احساس آرامش، مختل شدن خواب، احساس خستگي مفرط، سردرد، گيجي و تپش قلب، هجوم افكار نگران‌كننده به ذهن، نداشتن تمركز يا تصميم‌گيري، تشنج اعصاب با كوچك‌ترين گرفتاري‌ها، ترس و وحشت بي‌دليل، احساس دائمي تحت فشار بودن، دلشوره بي‌دليل و... .دچار شدن به هر كدام از اين حالت‌ها در دراز مدت مي‌تواند، روح ، روان و جسم فرد را درگير كرده و باعث ايجاد بيماري‌هاي رواني شديد، مختل شدن زندگي فردي و اجتماعي و عملكرد فرد در محيط كار، تحصيل يا خانواده شده و همینطور باعث تشديد بيماري‌هاي جسمي‌از قبيل فشار خون، بيماري‌هاي قلبي و عروقي، سرطان، سكته و بيماري‌هاي گوارشي و زخم معده و... شود. بنابراين قبل از اين‌كه خيلي ديرشود، حتما بايد به متخصصان، روانكاوان و روان‌پزشكان مراجعه كرده و تحت درمان قرار گرفته شود.
هیچگاه
گاهی اوقات
بیشتر اوقات
همیشه
1. من احساس تنش و كلافه بودن مي‌كنم.
2. مي‌ترسم كه اتفاق ترسناكي رخ دهد.
3. افكار ترسناكي به ذهن من مي‌آيد.
4. نمي‌توانم راحت بنشينم و احساس راحتي داشته باشم.
5. احساس مي‌كنم فردي ناتوان و خسته‌ام.
6. احساس ترس، دلهره و دلشوره دارم.
7. هنگام حركت و جابه‌جايي احساس بي‌قراري مي‌كنم.
8. به‌طور ناگهاني دچار احساس سراسيمگي مي‌شوم.
9. نگرانم كه اشتباه كنم.
10. به‌نظر مي‌رسد ديگران كارهايشان را راحت‌تر از من انجام مي‌دهند.
11. شب‌ها به سختي به خواب مي‌روم.
12. نگرانم كه ديگران در مورد من چه فكر مي‌كنند.
13. نفس كشيدن برايم مشكل است.
14. در معده‌ام احساس ناراحتي مي‌كنم.
15. احساس مي‌كنم دستانم عرق مي‌كنند.
16. خواب‌هاي بد مي‌بينم.
17. وحشت زده از خواب بيدار مي‌شوم.
18. عصبي هستم.
19. احساسي شبيه گريه كردن دارم.
20. دلشوره دارم.
به احساس تان اعتماد كنيد
لطفا هر عبارت را به دقت بخوانيد و نزديك‌ترين احساسي را كه مدتي است نسبت به آن داشته‌ايد، علامت بزنید.
لازم نيست وقت زيادي براي پاسخ به عبارات صرف كنيد بلكه با يك واكنش فوري به خاطر بياوريد و دور عددي كه بيانگر بهترين توصيف از اين احساس شماست، دايره بكشيد.
يك واكنش فوري، معمولا خيلي بهتر از يك واكنش طولاني و رسيدن به جواب است.
تفسير آزمون
به هر پاسخ هيچگاه صفر امتياز، به پاسخ‌هاي گاهي اوقات يك امتياز، به پاسخ‌هاي بيشتر اوقات 2 امتياز و بالاخره به جواب‌هاي هميشه 3 امتياز بدهيد.
- اگر امتياز شما بين 06-04 باشد، نمره اضطراب شما بالاست. حتما بايد به فكر درمان باشيد؛ درمان دارويي و در كنار آن رفتار درماني.
- اگر نمره شما بين 04-02 باشد، حالت‌هاي اضطرابي شما متوسط است، يعني هميشگي نيست و بستگي به موقعيت دارد. شايد روش زندگي‌تان باعث ايجاد تنش زياد در شما مي‌شود، آن را ساده نگيريد و به فكركاهش اضطراب خود باشيد.
- اگر نمره شما زير 02 باشد، بيانگر اين است كه شما اضطراب چنداني را در زندگي احساس نمي‌كنيد و اين يعني اين‌كه شما آرامش نسبي در زندگي داريد يا به آن دست يافته‌ايد كه بسيار عالي است.
چگونه به آرامش برسيد؟
براي كاهش اضطراب روش‌هاي مختلفي وجود دارد. بعضي ازاين روش‌ها به وسيله خود شما پس از آموزش به‌وسيله درمانگر انجام مي‌شود، مانند آرام‌سازي عضلاني، بيو فيدبك، مديتيشن يا مراقبه. يك سري روش‌هاي رفتار درماني وجود دارد كه به وسيله روانكاوان و روان‌شناسان انجام مي‌شود. مانند: حساسيت‌زدايي منظم، بازسازي شناختي و البته دارو درماني كه توسط روان‌پزشكان انجام مي‌شود. مسلما انجام اين روش‌ها در كنار هم بسيار مفيد خواهد بود اما روش‌هاي ساده‌اي كه خود شما مي‌توانيد براي خود انجام دهيد اين است كه
- از يكي از راه‌هاي كسب آرامش استفاده كنيد.
- فكر تغيير شيوه زندگي خود باشيد تا اضطراب‌تان كاهش پيدا كند.
- استرس و اضطراب خود را مديريت كنيد.
- از تفكرات بيجا و بيش از حد دوري كنيد.
- سعي كنيد، در اجتماع حضور بيشتري داشته باشيد.
- زياد تنها نمانيد، تنهايي را از خودتان دور كنيد.
- سخت نگيريد، كمي‌صبر و حفظ آرامش باعث خواهد شد راه حل مناسبي براي حل مشكلات بيابيد.
روش‌هاي كاهش اضطراب
چگونگي انجام روش آرام‌سازي عضلاني به‌منظور كاهش اضطراب
- مكاني ساكت و بدون مزاحمت را انتخاب كنيد.
- لباس‌هاي راحت بپوشيد كه در شما احساس تنگي و سختي ايجاد نكنند.
- حالت نشسته و راحت به‌خود بگيريد يا روي مبل راحتي بنشينيد.
- نفس عميق بكشيد، چند لحظه آن را نگه داريد و خيلي آرام و كامل بازدم كنيد.
- از انگشتان پا و پاها شروع كرده عضلات را منقبض كنيد و بعد از چند لحظه عضلات را آزاد كنيد و همين كار را براي بقيه اعضاي بدن (ساق‌ها، زانوها و... ) نيز ادامه دهيد.
- دوباره حالت لميدن و شل كردن عضلات به‌خود بگيريد و تفاوت اين آرامش را با عضلات منقبض قبلي احساس كنيد.
- دراز بكشيد، مدتي بعد احساس آرامش و نيروي تازه كنيد و به فعاليت روزانه برگرديد.