B a R a N
مدير ارشد تالار
هر توده‌ای که در بدن وجود داشته باشد لزوما بدخیم نیست، حتی اگر در کبد باشد. بعضی از انواع این توده‌ها، خوش‌خیم و بدون دردسر هستند و فرد مبتلا را آزار نمی‌دهند. البته باید یادمان باشد همین توده‌های خوش‌خیم را هم به حال خودشان رها نکنیم، چون بعضی از آنها احتمال بدخیم شدن دارد و برخی دیگر هم نیازمند بررسی و پیگیری‌های دقیق‌تر است.
از میان این توده‌ها می‌توان به همانژیوم کبدی، آدنوم کبدی و FNH اشاره کرد که هر یک نوعی از توده‌های خوش‌خیم کبد به حساب می‌آیند.
همانژیوم (Hemangioma) شایع‌ترین توده خوش‌خیم کبدی است که در هر سن و سالی می‌تواند ایجاد شود، اما در سنین میانسالی و بین 30 تا 50 سالگی احتمال روبه‌رو شدن با آن بیشتر خواهد بود.
شیوع همانژیوم در خانم‌ها بیشتر از آقایان است که معمولا به طور تصادفی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری به پزشک مراجعه کرده، تشخیص داده می‌شود.
دکتر مژگان فروتن، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش، کبد و مجاری صفراوی درباره این توده‌های خوش‌خیم چنین توضیح می‌دهد:
«هنگامی که توده‌های خوش‌خیم کبدی ایجاد می‌شود، بیمار علامت خاصی ندارد و آنزیم‌های کبدی هم طبیعی است. همچنین بیلی‌روبین و عملکرد کبد نیز در این شرایط طبیعی بوده و توده در حقیقت به صورت اتفاقی تشخیص داده می‌شود.
پس اگر توده‌های خوش‌خیم کبدی هیچ نشانه‌ای ندارند، چطور می‌توان آنها را تشخیص داد؟
در پاسخ باید گفت که این توده‌ها به طور اتفاقی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری برای تصویربرداری به پزشک مراجعه کرده است، تشخیص داده خواهد شد.
وجود این توده‌های خوش خیم حتما باید با استفاده از دو روش تصویربرداری تائید شود، به این معنی که اگر فقط در سونوگرافی وجود توده‌ای گزارش شده باشد، کافی نیست و حتما لازم است سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی هم برای بیمار انجام شود تا خوش‌خیم بودن آنها تائید شود.
انجام دو روش تصویربرداری برای تائید خوش‌خیم بودن این توده‌ها ضروری است و در صورت نیاز حتی شاید ممکن باشد اسکن هسته‌ای یا نمونه‌برداری از کبد انجام شود.
ارتباط توده‌های کبدی با مصرف قرص‌های ضدبارداری
مصرف بیش از حد و طولانی مدت قرص‌های ضدبارداری می‌تواند در ایجاد برخی از انواع توده‌های خوش‌خیم کبدی موثر باشد و بروز آدنوم کبدی با مصرف قرص‌های ضدبارداری برای مدت طولانی در ارتباط است. علاوه بر این، اندازه همانژیوم کبدی هم با مصرف این قرص‌ها می‌تواند افزایش یابد.
بر همین اساس به کسانی که با همانژیوم کبدی مواجه هستند، توصیه می‌شود از مصرف قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌های جنسی اجتناب کنند و در صورت امکان، باردار نشوند، زیرا اندازه همانژیوم کبدی طی بارداری افزایش می‌یابد.
البته گاهی هم ممکن است این توده یعنی همانژیوم کبدی از ابتدا در کبد فرد وجود داشته باشد.
احتمال بروز این توده‌ها در خانم‌ها بیشتر است و در هر سن و سالی هم ممکن است تشخیص داده شود، اما در سنین میانسالی احتمال روبه‌رو شدن با آنها بیشتر خواهد بود.
چه کار باید کرد؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند توده‌های خوش‌خیم نیازی به درمان و پیگیری ندارند و برای همین کاری برای برطرف کردن این مشکل انجام نمی‌دهند.
برخی دیگر هم برعکس، نگران می‌شوند و فقط به جراحی و خارج کردن توده از بدن‌شان فکر می‌کنند. در صورتی که وجود آدنوم کبدی تائید شود، بهتر است این توده را از بدن خارج کرد، زیرا احتمال ایجاد بدخیمی وجود دارد.
در مورد توده همانژیوم کبدی موضوع متفاوت است و اگر وجود این توده تائید شود، لازم نیست کار خاصی صورت بگیرد و فقط به پیگیری پزشکی نیاز داریم.
این مطلب به معنای نادیده گرفتن توده‌های کبدی و همانژیوم نیست و نباید فراموش کرد این توده‌ها حتما به پیگیری و بررسی پزشکی نیاز دارند.
همچنین هنگامی که اندازه همانژیوم افزایش پیدا کند، شاید جراحی یا استفاده از دیگر روش‌های درمانی لازم شود که به همین دلیل بیماران باید در دوره‌های زمانی منظم با پزشک خود در تماس باشند و در این زمینه با او مشورت کنند.»
همانژیوم کبدی چیست؟
دکتر بهزاد نخعی ، متخصص جراحی عمومی و جراحی کبد و گوارش در این باره می گوید:
«اصطلاح همانژیوم به وجود هر گونه کلافه عروقی که در آن عروق کوچک و بزرگ بصورت پیچ در پیچ درهم تنیده شده و به شکل توده های نامنظم کوچک و بزرگ در آمده اند اطلاق می شود.
با توجه به اینکه عروق، اعم از شریان و ورید در سراسر بدن وجود دارند، لذا از نظر تئوری امکان بروز همانژیوم در سراسر بدن وجود داشته و در صورتی که این کلاف توده ای عروقی در کبد ایجاد شود، به نام همانژیوم کبدی خوانده می شود.
همانژیوم کبدی شایع ترین توده خوش خیم کبد است.
همانژیوم کبدی معمولا بی سر و صدا بوده و غیر از درد خفیف و احساس سنگینی و زوق زوق در ربع راست و فوقانی شکم علامتی ندارد.
ندرتا زمانی که همانژیوم کبدی خیلی بزرگ بوده و یا به تعداد بیش از سه عدد در کبد منتشر شده باشد، باعث اختلال در کارکرد کبد می شود که این حالت را همانژیوماتوز کبدی می گویند.
ذکر این نکته لازم است که همانژیوم کبدی از هر نوع که باشد خوش خیم بوده و سرطانی نمی شود.
همانژیوم کبدی گاهی شروع به رشد سریع و غیرطبیعی در بافت کبد نموده و امکان پارگی و بروز خونریزی های شدید و مرگبار در بیمار مبتلا وجود دارد که به این نوع، همانژیوم غاری و یا Cavernous Hemangiomas می گویند.
همانژیوم کبدی اغلب حین سونوگرافی بیمار برای مشکلات دیگر بطور اتفاقی کشف شده و موجب نگرانی پزشک و بیمار می شود.»
از میان این توده‌ها می‌توان به همانژیوم کبدی، آدنوم کبدی و FNH اشاره کرد که هر یک نوعی از توده‌های خوش‌خیم کبد به حساب می‌آیند.
همانژیوم (Hemangioma) شایع‌ترین توده خوش‌خیم کبدی است که در هر سن و سالی می‌تواند ایجاد شود، اما در سنین میانسالی و بین 30 تا 50 سالگی احتمال روبه‌رو شدن با آن بیشتر خواهد بود.
شیوع همانژیوم در خانم‌ها بیشتر از آقایان است که معمولا به طور تصادفی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری به پزشک مراجعه کرده، تشخیص داده می‌شود.
دکتر مژگان فروتن، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش، کبد و مجاری صفراوی درباره این توده‌های خوش‌خیم چنین توضیح می‌دهد:
«هنگامی که توده‌های خوش‌خیم کبدی ایجاد می‌شود، بیمار علامت خاصی ندارد و آنزیم‌های کبدی هم طبیعی است. همچنین بیلی‌روبین و عملکرد کبد نیز در این شرایط طبیعی بوده و توده در حقیقت به صورت اتفاقی تشخیص داده می‌شود.
پس اگر توده‌های خوش‌خیم کبدی هیچ نشانه‌ای ندارند، چطور می‌توان آنها را تشخیص داد؟
در پاسخ باید گفت که این توده‌ها به طور اتفاقی و هنگامی که بیمار به دلیل دیگری برای تصویربرداری به پزشک مراجعه کرده است، تشخیص داده خواهد شد.
وجود این توده‌های خوش خیم حتما باید با استفاده از دو روش تصویربرداری تائید شود، به این معنی که اگر فقط در سونوگرافی وجود توده‌ای گزارش شده باشد، کافی نیست و حتما لازم است سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی هم برای بیمار انجام شود تا خوش‌خیم بودن آنها تائید شود.
به کسانی که با همانژیوم کبدی مواجه هستند، توصیه می‌شود از مصرف قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌های جنسی اجتناب کنند و در صورت امکان، باردار نشوند، زیرا اندازه همانژیوم کبدی طی بارداری افزایش می‌یابد
انجام دو روش تصویربرداری برای تائید خوش‌خیم بودن این توده‌ها ضروری است و در صورت نیاز حتی شاید ممکن باشد اسکن هسته‌ای یا نمونه‌برداری از کبد انجام شود.
ارتباط توده‌های کبدی با مصرف قرص‌های ضدبارداری
مصرف بیش از حد و طولانی مدت قرص‌های ضدبارداری می‌تواند در ایجاد برخی از انواع توده‌های خوش‌خیم کبدی موثر باشد و بروز آدنوم کبدی با مصرف قرص‌های ضدبارداری برای مدت طولانی در ارتباط است. علاوه بر این، اندازه همانژیوم کبدی هم با مصرف این قرص‌ها می‌تواند افزایش یابد.
بر همین اساس به کسانی که با همانژیوم کبدی مواجه هستند، توصیه می‌شود از مصرف قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌های جنسی اجتناب کنند و در صورت امکان، باردار نشوند، زیرا اندازه همانژیوم کبدی طی بارداری افزایش می‌یابد.
البته گاهی هم ممکن است این توده یعنی همانژیوم کبدی از ابتدا در کبد فرد وجود داشته باشد.
احتمال بروز این توده‌ها در خانم‌ها بیشتر است و در هر سن و سالی هم ممکن است تشخیص داده شود، اما در سنین میانسالی احتمال روبه‌رو شدن با آنها بیشتر خواهد بود.
چه کار باید کرد؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند توده‌های خوش‌خیم نیازی به درمان و پیگیری ندارند و برای همین کاری برای برطرف کردن این مشکل انجام نمی‌دهند.
برخی دیگر هم برعکس، نگران می‌شوند و فقط به جراحی و خارج کردن توده از بدن‌شان فکر می‌کنند. در صورتی که وجود آدنوم کبدی تائید شود، بهتر است این توده را از بدن خارج کرد، زیرا احتمال ایجاد بدخیمی وجود دارد.
در مورد توده همانژیوم کبدی موضوع متفاوت است و اگر وجود این توده تائید شود، لازم نیست کار خاصی صورت بگیرد و فقط به پیگیری پزشکی نیاز داریم.
این مطلب به معنای نادیده گرفتن توده‌های کبدی و همانژیوم نیست و نباید فراموش کرد این توده‌ها حتما به پیگیری و بررسی پزشکی نیاز دارند.
همچنین هنگامی که اندازه همانژیوم افزایش پیدا کند، شاید جراحی یا استفاده از دیگر روش‌های درمانی لازم شود که به همین دلیل بیماران باید در دوره‌های زمانی منظم با پزشک خود در تماس باشند و در این زمینه با او مشورت کنند.»
همانژیوم کبدی چیست؟
دکتر بهزاد نخعی ، متخصص جراحی عمومی و جراحی کبد و گوارش در این باره می گوید:
«اصطلاح همانژیوم به وجود هر گونه کلافه عروقی که در آن عروق کوچک و بزرگ بصورت پیچ در پیچ درهم تنیده شده و به شکل توده های نامنظم کوچک و بزرگ در آمده اند اطلاق می شود.
با توجه به اینکه عروق، اعم از شریان و ورید در سراسر بدن وجود دارند، لذا از نظر تئوری امکان بروز همانژیوم در سراسر بدن وجود داشته و در صورتی که این کلاف توده ای عروقی در کبد ایجاد شود، به نام همانژیوم کبدی خوانده می شود.
همانژیوم کبدی شایع ترین توده خوش خیم کبد است.
همانژیوم کبدی معمولا بی سر و صدا بوده و غیر از درد خفیف و احساس سنگینی و زوق زوق در ربع راست و فوقانی شکم علامتی ندارد.
ندرتا زمانی که همانژیوم کبدی خیلی بزرگ بوده و یا به تعداد بیش از سه عدد در کبد منتشر شده باشد، باعث اختلال در کارکرد کبد می شود که این حالت را همانژیوماتوز کبدی می گویند.
ذکر این نکته لازم است که همانژیوم کبدی از هر نوع که باشد خوش خیم بوده و سرطانی نمی شود.
همانژیوم کبدی گاهی شروع به رشد سریع و غیرطبیعی در بافت کبد نموده و امکان پارگی و بروز خونریزی های شدید و مرگبار در بیمار مبتلا وجود دارد که به این نوع، همانژیوم غاری و یا Cavernous Hemangiomas می گویند.
همانژیوم کبدی اغلب حین سونوگرافی بیمار برای مشکلات دیگر بطور اتفاقی کشف شده و موجب نگرانی پزشک و بیمار می شود.»
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان