-
توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.
جاذبه های افغانستان
- شروع کننده موضوع Nicol
- تاریخ شروع
مراسم سال نو در شهر مزار شریف
افغانستان تنها کشوری است که همسان با ایران، همچنان تقویم باستانی را حفظ کرده و گردش سال را بر اساس تقویم هجری خورشیدی جشن می گیرند. جشن نوروز در افغانستان «نـَوروز»(Nawruz) نامیده می شود.
آرامگاه منسوب به حضرت علی در شهر مزار شریف که یکی از زیارتگاه های مهم افغانستان است، هر سال محل برگزاری جشن سال نو که به آن «مِیله نوروز» یا «میله گل سرخ» گفته می شود می باشد. مهمترین بخش از آیین سال نو در بین ساکنان این منطقه مراسم برافراشتن عَلمَ منسوب به حضرت علی یا به زبان دری «ژنده سخی» است.
مردم در حال تماشای بالا بردن علم سخی
افغانستان تنها کشوری است که همسان با ایران، همچنان تقویم باستانی را حفظ کرده و گردش سال را بر اساس تقویم هجری خورشیدی جشن می گیرند. جشن نوروز در افغانستان «نـَوروز»(Nawruz) نامیده می شود.
آرامگاه منسوب به حضرت علی در شهر مزار شریف که یکی از زیارتگاه های مهم افغانستان است، هر سال محل برگزاری جشن سال نو که به آن «مِیله نوروز» یا «میله گل سرخ» گفته می شود می باشد. مهمترین بخش از آیین سال نو در بین ساکنان این منطقه مراسم برافراشتن عَلمَ منسوب به حضرت علی یا به زبان دری «ژنده سخی» است.
مردم در حال تماشای بالا بردن علم سخی
برگزاری نوروز در مزار شریف با مقدماتی همراه است. از چند روز قبل ازآغاز سال نو (روز حَمَل) برخی از مردم اقغانستان به تهیه ی «سمنک»(سمنو)، «هفت میوه» و «هفت شربت» می پردازند.
در گذشته پختن سمنو در بیشتر مناطق به صورت دسته جمعی و توسط زنان انجام می شده ولی در سال های اخیر و به خصوص در زمان جنگ و حکومت طالبان سمنک بندرت تهیه می شود.
مراسم بالا بردن علم سخی
در گذشته پختن سمنو در بیشتر مناطق به صورت دسته جمعی و توسط زنان انجام می شده ولی در سال های اخیر و به خصوص در زمان جنگ و حکومت طالبان سمنک بندرت تهیه می شود.
مراسم بالا بردن علم سخی
سنت مهم دیگر نوروزی، تهیه ی هفت میوه است که ترکیبی است از هفت میوه ی خشک آب انداخته که آن را گاهی نیز شیرین می کنند.
مراسم نوروز افغانستان در سده های گذشته رنگی کاملا مذهبی یافته و بیشترین قسمت آن به ستایش امام علی اختصاص دارد به همین علت در روز اول فروردین تعداد زیادی دراویش در صحن حرم و خیابان های اطراف آن حضور یافته و به ذکر حضرت علی می پردازند.
هفت میوه
مراسم نوروز افغانستان در سده های گذشته رنگی کاملا مذهبی یافته و بیشترین قسمت آن به ستایش امام علی اختصاص دارد به همین علت در روز اول فروردین تعداد زیادی دراویش در صحن حرم و خیابان های اطراف آن حضور یافته و به ذکر حضرت علی می پردازند.
هفت میوه
مراسم نوروز با سخنرانی های سیاسی - اجتماعی و مذهبی و برافراشتن عَلمَ بزرگی به بلندی 20 متر برگزار می شود. برافراشتن این بیرق به منزله ی آغاز سال نو است که با حضور انبوه مردم و مقامات سیاسی - نظامی انجام می گیرد. این عََلمَ به مدت چهل روز افراشته باقی می ماند. از این رو برخی می گویند مراسم نوروز مزار شریف یک مراسم چهل روزه است.
«مولوی عبد الولی انصاری» یکی از مسوولین حرم مزار شریف به این پرسش که نوروز از چه زمانی در شمال افغانستان به شکل امروزین درآمده پاسخ می دهد :
«این ژَنده مولا قدمت تاریخی دارد. سال های مدیدی است، بیش از صد سال، صد و بیست سال است که همه ساله به همین منوالی که می بینید ادامه دارد ... روز نوروز، از خاطر اینکه حضرت علی سلام الله در اینجا فیوضات خاصی دارد. فیوضات شان در این روز، روز حمل، به اعتبار کثرت وجود نفوس مردم که از همه جا می آیند، میله را ترتیب می دهند، طوری که از اول بود همین قسم رواج یافته است. دراین 200 - 300 سال روضه (حرم) هم که نبود در اینجا نفر می آمد، اینجا را به نام «تل خیران» می گفتند. این روضه ی شریف در 700 سال پیش، در زمان پادشاه های گذشته برپا شد و بنا شد. [ اما ] این هم که نبود یک جایی بود که مردم آنجا جمع می شدند. کسی که کور بود بینا می شد و کسی که مریض بود شفا می یافت ... همین رقم بود و کسی نمی دانست که چه شخصییت است و بالاخره در زمان سلطان حسین بایقرا کشف شد که این حضرت علی صاحب است.»
بالا بردن علم و دعاهای مردم
«مولوی عبد الولی انصاری» یکی از مسوولین حرم مزار شریف به این پرسش که نوروز از چه زمانی در شمال افغانستان به شکل امروزین درآمده پاسخ می دهد :
«این ژَنده مولا قدمت تاریخی دارد. سال های مدیدی است، بیش از صد سال، صد و بیست سال است که همه ساله به همین منوالی که می بینید ادامه دارد ... روز نوروز، از خاطر اینکه حضرت علی سلام الله در اینجا فیوضات خاصی دارد. فیوضات شان در این روز، روز حمل، به اعتبار کثرت وجود نفوس مردم که از همه جا می آیند، میله را ترتیب می دهند، طوری که از اول بود همین قسم رواج یافته است. دراین 200 - 300 سال روضه (حرم) هم که نبود در اینجا نفر می آمد، اینجا را به نام «تل خیران» می گفتند. این روضه ی شریف در 700 سال پیش، در زمان پادشاه های گذشته برپا شد و بنا شد. [ اما ] این هم که نبود یک جایی بود که مردم آنجا جمع می شدند. کسی که کور بود بینا می شد و کسی که مریض بود شفا می یافت ... همین رقم بود و کسی نمی دانست که چه شخصییت است و بالاخره در زمان سلطان حسین بایقرا کشف شد که این حضرت علی صاحب است.»
بالا بردن علم و دعاهای مردم
بر طبق گفته های آقای انصاری مردم حتی پیش از ایجاد حرم که به آن روضه ی شریف گفته می شود در محلی به نام «تل خیران» که در نزدیکی همین حرم امروزی بوده است جشنی برگزار می شده است؛ اگرچه در آن زمان بیرق افراشته نمی شد :
«... «نایب اعلم خان» یکسد و بیست سال قبل از طرف «امیر عبدالرحمن» والی ولایت همین جا [ بلخ ] بود. امیر عبدالرحمن خان پادشاه همه ی افغانستان بود. در آنجا تا آن زمان بیرق این طور بالا نمی شد. ولی مردم خیمه ها آراسته می کردند و محفل ها آراسته می کردند، شیرینی خوری ها می کردند، نان ها مصرف می کردند و خیرات ها می کردند. به همین قسم یک میله بود. «میله عَنعَنوی»(سنتی) که هزاران نفر می آمدند و لک ها (سدهزار) نفر می آمدند. در زمان «حبیب الله خان» به استشاره بعضی از فضلا از هرات و مثلا شاگردهای مولانا جامی صاحب (عبدالرحمن جامی) و غیره گفتند شما بیرق را بالا کنید زیرا که حضرت شیر خدا بیرق دار رسول الله است. بعد بیرق را به اینها دادند و این بیرقش تا قیامت باید بلندش کنند. بعد از آن چوب آن را امیر عبدالرحمن از بخارا خواست، یک چوب قوی هست که هیچ خراب نمی شود و حالا هم سد سال هم مانده و خراب نمی شود ...»
بنا به گفته های عبدالولی انصاری از آن زمان صحن این حرم برای مردم شمال افغانستان به محل برگزاری جشن «میله گل سرخ» تبدیل شد. در بین مردم منطقه این اعتقاد وجود دارد که بیمارانی که شب نوروز را در روضه (حرم) بسر می برند می توانند شفا یابند. بدین سبب امروزه در شب عید نوروز بعضی از بیماران در اتاق های مخصوصی که به «شفا خانه» معروف است سکنی می گزینند.
«... «نایب اعلم خان» یکسد و بیست سال قبل از طرف «امیر عبدالرحمن» والی ولایت همین جا [ بلخ ] بود. امیر عبدالرحمن خان پادشاه همه ی افغانستان بود. در آنجا تا آن زمان بیرق این طور بالا نمی شد. ولی مردم خیمه ها آراسته می کردند و محفل ها آراسته می کردند، شیرینی خوری ها می کردند، نان ها مصرف می کردند و خیرات ها می کردند. به همین قسم یک میله بود. «میله عَنعَنوی»(سنتی) که هزاران نفر می آمدند و لک ها (سدهزار) نفر می آمدند. در زمان «حبیب الله خان» به استشاره بعضی از فضلا از هرات و مثلا شاگردهای مولانا جامی صاحب (عبدالرحمن جامی) و غیره گفتند شما بیرق را بالا کنید زیرا که حضرت شیر خدا بیرق دار رسول الله است. بعد بیرق را به اینها دادند و این بیرقش تا قیامت باید بلندش کنند. بعد از آن چوب آن را امیر عبدالرحمن از بخارا خواست، یک چوب قوی هست که هیچ خراب نمی شود و حالا هم سد سال هم مانده و خراب نمی شود ...»
بنا به گفته های عبدالولی انصاری از آن زمان صحن این حرم برای مردم شمال افغانستان به محل برگزاری جشن «میله گل سرخ» تبدیل شد. در بین مردم منطقه این اعتقاد وجود دارد که بیمارانی که شب نوروز را در روضه (حرم) بسر می برند می توانند شفا یابند. بدین سبب امروزه در شب عید نوروز بعضی از بیماران در اتاق های مخصوصی که به «شفا خانه» معروف است سکنی می گزینند.
مراسم اصلی نوروز مزار شریف با بر افراشتن بیرق به پایان می رسد، ولی دید و بازدید نوروزی در مزارشریف با وسعتی کمتر از دید و بازدیدهای نوروزی در ایران ادامه می یابد. مردم شمال افغانستان از میهمانان خود با «هفت میوه» و «هفت شربت» که قبلا آماده کرده اند پذیرایی می کنند. در حاشیه ی جشن نوروز در مزارشریف مسابقات کشتی، بزکشی (اسب دوانی) و سرگرمی های دیگر نیز انجام می شود.
براساس شواهد تاریخی در گذشته در مراسم میله گل سرخ مردم و بخصوص زنان به طور دسته جمعی در گلزارها و دشت ها گردش می کردند و دف می نواختند. مراسمی که با شکلی دیگر تا 50 - 60 سال پیش در آسیای میانه (بخصوص در بخارا، سمرقند، خجند، تاشکند، اسفره و بعضی نقاط دیگر رواج داشته و به نام «جشن گل سرخ»، «جشن گل لاله» یا با نام ازبکی آن «قزل گل سیلی» معروف بوده است. نام این جشن ها و شیوه ی برگزاری آنها در یاداشت های محققین و مسافرین نیز به چشم می خورد. جشن گل سرخ حتی در اصفهان نیز دیده شده و «پیترو دلا وله» جهانگرد ایتالیایی که در عصر هفدهم میلادی در این شهر بوده، به آن اشاره می کند.
براساس شواهد تاریخی در گذشته در مراسم میله گل سرخ مردم و بخصوص زنان به طور دسته جمعی در گلزارها و دشت ها گردش می کردند و دف می نواختند. مراسمی که با شکلی دیگر تا 50 - 60 سال پیش در آسیای میانه (بخصوص در بخارا، سمرقند، خجند، تاشکند، اسفره و بعضی نقاط دیگر رواج داشته و به نام «جشن گل سرخ»، «جشن گل لاله» یا با نام ازبکی آن «قزل گل سیلی» معروف بوده است. نام این جشن ها و شیوه ی برگزاری آنها در یاداشت های محققین و مسافرین نیز به چشم می خورد. جشن گل سرخ حتی در اصفهان نیز دیده شده و «پیترو دلا وله» جهانگرد ایتالیایی که در عصر هفدهم میلادی در این شهر بوده، به آن اشاره می کند.
وهمچنان یک بازی سنتی گروهی است که بر روی پشت اسب انجام می‌شود. این بازی در میان مردمان آسیای میانه از جمله هزاره‌ها، تاجیکان، ازبکها، قرقیزها و ترکمنها و اقوام افغان انجام می‌شده است و بعضاً هنوز نیز انجام می‌شود. ریشه آن مبهم است.
نحوه انجام بازی به این صورت است که عده‌ای سوارکار برای کنترل لاشه یک بز یا گوساله تازه ذبح شده با هم به رقابت می‌پردازند. سوراکاران باید لاشه بز را در حین سوارکاری از روی زمین برداشته و آنرا و با پیشی گرفتن از رقبا در محل مشخصی که معمولاً یک دایره علامت گذاری شده در زمین بازی است به زمین بگذارند. بازیگران بازکشی که در افغانستان چپ‌انداز نامیده می‌شوند گاه برای کسب مهارت به سالها تمرین نیاز دارند.
لاشه مورد استفاده در بازی معمولاً یک بز تازه ذبح شده است که آنرا برای سفت شدن حدود ۲۴ ساعت قبل از بازی در آب سرد می خوابانند. گاهی برای افزودن بر وزن لاشه درون آنرا پر از سنگ میکنند.
نحوه انجام بازی به این صورت است که عده‌ای سوارکار برای کنترل لاشه یک بز یا گوساله تازه ذبح شده با هم به رقابت می‌پردازند. سوراکاران باید لاشه بز را در حین سوارکاری از روی زمین برداشته و آنرا و با پیشی گرفتن از رقبا در محل مشخصی که معمولاً یک دایره علامت گذاری شده در زمین بازی است به زمین بگذارند. بازیگران بازکشی که در افغانستان چپ‌انداز نامیده می‌شوند گاه برای کسب مهارت به سالها تمرین نیاز دارند.
لاشه مورد استفاده در بازی معمولاً یک بز تازه ذبح شده است که آنرا برای سفت شدن حدود ۲۴ ساعت قبل از بازی در آب سرد می خوابانند. گاهی برای افزودن بر وزن لاشه درون آنرا پر از سنگ میکنند.
مسجد خواجه پارسای ولی که یکی از آبیده های عصر تیموریان درولایت بلخ می باشد
مسجد جامع خواجه پارسای ولی در مرکز شهر ولسوالی بلخ قرار دارد و از اهمیت زیادی میان باشندگان آن ولسوالی برخوردار می باشد. ساختمان با عظمت این مسجد به فرمان میرفرید ارغون یکی ازفیودال ها و زمین داران آن زمان در سال 867 هجری مطابق 1462 میلادی اعمار گردیده است .
این مسجد دارای هشت ضلع بوده و در پیشروی آن پیش تاقی است که دردوطرف آن منارهای بلندی دارد که درکنارش ستون های شیاردارو پیچیده نیزمی باشد که برزیبائی آن افزوده است .
گنبد مسجد خیلی بزرگ است و نشان میدهد که معماری مسجد بدون شک توسط استادی ماهر ی صورت گرفته است که تنها از معماری آن عصر استفاده نکرده است .
گنبد نوک دار ستون های مار پیچ و دو منزله به شکل بسیار عالی ساخته شده است که هر بیننده را به حیرت می آورد و همه ساحات آن باکاشی های سبز رنگ تزین گردیده است .
مسجد جامع خواجه پارسای ولی در مرکز شهر ولسوالی بلخ قرار دارد و از اهمیت زیادی میان باشندگان آن ولسوالی برخوردار می باشد. ساختمان با عظمت این مسجد به فرمان میرفرید ارغون یکی ازفیودال ها و زمین داران آن زمان در سال 867 هجری مطابق 1462 میلادی اعمار گردیده است .
این مسجد دارای هشت ضلع بوده و در پیشروی آن پیش تاقی است که دردوطرف آن منارهای بلندی دارد که درکنارش ستون های شیاردارو پیچیده نیزمی باشد که برزیبائی آن افزوده است .
گنبد مسجد خیلی بزرگ است و نشان میدهد که معماری مسجد بدون شک توسط استادی ماهر ی صورت گرفته است که تنها از معماری آن عصر استفاده نکرده است .
گنبد نوک دار ستون های مار پیچ و دو منزله به شکل بسیار عالی ساخته شده است که هر بیننده را به حیرت می آورد و همه ساحات آن باکاشی های سبز رنگ تزین گردیده است .
این مسجد بعد از اعمار آن چهار بار ترمیم و بازسازی شده است. این مسجد بار اول توسط یکی از نواده گان خواجه پارسا که هم اکنون مرقد آن در نزدیک این مسجد می باشد بازسازی شده و باردوم توسط عبدالله خان یکی از حکام آن زمان اعمار شده است . و بارسوم در قرن 17 توسط سید سبحان قلی خان که در آن ساحات حاکمیت داشته بازساری شده است و نیز برای آخرین بار 30 سال قبل به کمک مالی کشور هندوستان نیز ترمیم و بازسازی شده است .
