شايد شما از آن دسته افرادي هستيد كه در هر محيط و وضعيتي براحتي مي‌توانيد بخوابيد يا اگر هم جز اين دسته نباشيد، بارها افرادي را در قطار، تاكسي يا اتوبوس ديده‌ايد كه براحتي در طول مسير خوابيده‌اند و صداي خروپف آنها از يك خواب راحت و عميق حكايت دارد.
علت اين‌كه اين دسته افراد براحتي در هر محيطي مي‌توانند بخوابند، اين است كه آنها داراي مقادير بيشتري از قطع‌كننده‌هاي فعاليت مغزي هستند كه به دوك‌هاي خوابي معروفند. با وجود تفاوت‌هايي كه هر كدام از ما درنوع محل خواب خود داريم، اما همه ما از يك الگوي مشخص در زمان خواب پيروي مي‌كنيم كه اين الگو شامل 2 مرحله است: يكي مرحله Non-Rem و ديگري مرحله Rem . مرحله Rem ـ Non با حركات آرام چشم همراه است. جالب است بدانيد كه در اين مرحله، فردي كه درخواب است، براحتي بيدار مي‌شود و افرادي كه در اين مرحله از خواب هستند، معتقدند كه به‌طور كامل آگاه و بيدار هستند. مرحله Rem شامل حركات سريع چشم است؛ رويا و خواب ديدن در اين مرحله رخ مي‌دهد و ضربان قلب و تنفس نامنظم است و در آن، بيدار كردن شخص نسبت به مرحله قبلي، مشكل‌تر است. از طرف ديگر، در بخش مركزي مغز منطقه وسيعي به نام تالاموس وجود دارد. وظيفه تالاموس، دريافت امواج حسي از محيط، تقويت آنها و سپس فرستادن به بخش‌هاي مختلف مغز است. در زمان بيداري، تالاموس امواج تحريكي حسي از قبيل امواج شنوايي، بينايي، حسي و لامسه را از محيط دريافت، تقويت و ارسال مي‌كند. جالب است بدانيد اين كار در زمان خواب به صورت عكس انجام مي‌گيرد، به عبارتي، تالاموس به جاي تقويت اين امواج سبب تضعيف يا متوقف كردن آنها مي‌شود. در آزمايش‌هاي انجام شده، دوك‌هاي خواب، در ابتداي خواب، يعني در مرحله non rem روي دستگاه الكتروآنسفالوگراف ظاهر مي‌شود. اين دستگاه براي اندازه‌گيري امواج مغزي به كار مي‌رود. تحقيقات اخير نشان داده است افرادي كه در هر شرايطي براحتي مي‌خوابند، تعداد دوك‌هاي خوابي ثبت شده از آنها روي اين دستگاه از ديگر افراد بيشتر است اما اين‌كه آيا مي‌توان تعداد اين دوك‌ها را افزايش داد يا نه، هنوز مشخص نشده است.
جام جم