برای جبران یك رفتار منفی حداقل ۵ بار خوبی و عملكرد مثبت لازم است تا عملكردهای ذهنی ما برداشتی خنثی از آنچه رخ داده است را نتیجه گیری كند. تا به حال فكر كرده اید چرا یك توهین یا كوچكترین بی احترامی برای مدت ها و شاید ده ها سال در ذهن ما باقی می ماند؟ چرا یك عملكرد نادرست و اشتباه و یك رفتار نابجا می تواند همه خوبی ها و خدمت ها را از یاد ببرد و چرا... تحقیقات نشان داده اند كه به طور كلی احساسات منفی، زشتی ها و بدی ها قادر به ایجاد تأثیرات بزرگ تر و عمیق تری بر مغز ما هستند. ذهن ما به صورت طبیعی از حساسیت بسیار بیشتر و بالاتری نسبت به اخبار ناراحت كننده و نامطلوب و منفی برخوردار است. كشش و تمایل به سوی اخبار بد و منفی كاملاً به صورت خود به خودی صورت می گیرد و این حالت را می توان به راحتی در اولین مراحل روند غربال سازی اطلاعات رسیده به مغز پی گیری كرد. در همین راستا تحقیقی توسط جان كاسیوپو(۱) صورت گرفته است. او به آزمایش شوندگان عكس هایی را نشان داد كه با دیدن آنها حس خوبی به افراد دست می داد (مثل پیتزا، یك دوست، ماشینی قشنگ و ...) و از سوی دیگر عكس هایی كه با دیدن آنها احساسات و هیجانات منفی در افراد برانگیخته می شد كه از آن جمله می توان به عكس هایی از حیوانات مرده یا صورت هایی آسیب دیده، فلج و یا دچار نقص اشاره كرد و عكس هایی كه دیدن آنها احساساتی خنثی و عادی را موجب می شد. تصاویری مانند یك بشقاب، سشوار و ... در حین آزمایش محققین مشغول ثبت و ضبط فعالیت های الكتریكی كورتكس مغز افراد آزمایش شونده بودند، در حالی كه بیشترین توجه متمركز مخچه بود، یعنی درست همان بخشی كه منعكس كننده اهمیت اطلاعات وارد شده به مغز می باشد. كاسیوپو اظهار می دارد كه مغز واكنش بسیار شدیدتری را نسبت به اندیشه های منفی از خود ابراز می دارد و موج های شدیدتری در حین بررسی فعالیت های الكتریكی مغز در این شرایط خاص قابل مشاهده است. برای درك ملموس تر موضوع علاوه بر این می توان به این اصل اشاره كرد كه رفتارها و خلقیات ما بسیار شدیدتر و سریع تر تحت تأثیر خبرهای ناراحت كننده و منفی در مقایسه با خبرهای خوب قرار می گیرد. حساسیت ذهنی ما در برابر خبرهای منفی و بد با توجه به خطرات و آسیب های موجود تا حدی توجیه پذیر است. حساسیت زیاد نسبت به اخبار و حوادث منفی، ما را تا حد زیادی از قدم گذاشتن در مسیری كه به هر شكلی ممكن است برایمان تهدیدكننده و خطرآفرین باشد باز می دارد. از ابتدای حضور بشر روی زمین، بقایش در گرو قدرت و توان تشخیص خطرات احتمالی و نحوه برخوردش با شرایطی اینچنینی بوده است. از سوی دیگر این حساسیت بالای ذهنی در توجه به اخبار و رویدادهای منفی، حتی در شرایط به ظاهر خوب و آرام و بدون هیچ مشكلی نیز همچنان برقرار است. به عبارت دیگر ذهن ما در لحظه لحظه جریان زندگی در پی كشف و یافتن اطلاعاتی از این دست است. با توجه به آنچه گفته شد بیان این مطلب كه كشش ذهنی ما به سوی اطلاعات منفی نقشی مهم، تأثیرگذار و نیرومند را حتی در برقراری خصوصی ترین ارتباط هایمان بازی كند چندان تعجب برانگیز نخواهد بود. آیا فكر می كنید تأثیر هر كار خوب توسط كاری بد خنثی می شود و آیا برای از بین بردن تأثیر ناشی از عملكردی منفی تنها عملی مثبت می تواند جبران كننده باشد؟ برای پاسخ به این سؤالات و سؤالات بسیار دیگری كه در این رابطه وجود دارد محققان آزمایشاتی طراحی كردند كه نتایج بسیار خوبی در این زمینه داشته است. بر حسب زمانی كه صرف دعوای بین زوج ها می شد محققان به رسم یك نمودار پرداختند. از طرف دیگر نموداری نیز به منظور نمایش میزان رفتارهای خوب ترسیم شد. این نمودارها نشان دادند كه لازم است نسبتی بسیار دقیق و ثابت بین حالت اول و دوم برقرار باشد تا رضایت طرفین را در زندگی مشترك فراهم كند. از اعجاب برانگیزترین نسبت های به دست آمده طی این تحقیقات نسبت ۵ به ۱ بود. یعنی ۵ رفتار یا عملكرد مثبت در بین زوج ها كه موجب ایجاد فضایی صمیمی تر می گشت توسط یك رفتار منفی قابل خنثی شدن بود. پس افرادی كه به طریقی این نسبت را حفظ می كردند و یا بهتر و بیشتر رعایت می كردند احساس خشنودی نسبی را در روابط خود تجربه می كردند و این در حالی بود كه زوج های مشكل دار و افرادی كه در روابط خود درگیر مسائلی به ظاهر حل نشدنی بودند و حتی زوج هایی كه در حال جدایی بودند رفتارهای مثبت كمتری از این نسبت را بروز می دادند و همین امر موجب رشد افكار و ذهنیات منفی به صورت تصاعدی در فرد مقابل می شد و از آنجایی كه این تأثیر با توجه به آنچه بیان شد عمیق تر و عمیق تر می گردد و توسط رفتارهای مثبت به میزان مناسب برطرف نمی گشت همچنان بغرنج تر می شد. برای جبران یك رفتار منفی حداقل ۵ بار خوبی و عملكرد مثبت لازم است تا عملكردهای ذهنی ما برداشتی خنثی از آنچه رخ داده است را نتیجه گیری كند و بالطبع برای ایجاد اثری مطلوب، عملكردهای مطلوب و مؤثرتر باید بسیار بیشتر از میزان یاد شده باشد. تحقیقات گسترده دیگری نیز در همین زمینه صورت گرفته و همه آنها نتایج مشابهی را در اختیار محققان قرار دادند. به یاد داشته باشیم آنچه می تواند تأثیر ماندگار و مثبت را در ذهن افراد بر جای گذارد تكرار و تداوم رفتارهای مثبت و عملكردهای قشنگ است ولی این موضوع در مورد رفتارهای منفی صدق نمی كند، چرا كه حساسیت ذهن ما به سمت رفتارهای منفی بوده و تأثیر ناشی از حتی یك رفتار منفی می تواند بسیار ماندگار باشد. نوشته:هـ . مارانو -ترجمه: نیوشا میربابایی منبع: psychologytoday |