كلات به نام نادر رقم خورده است. شهری که در میان كوه‌های هزارمسجد قرار گرفته است...
باید از مشهد به سمت شمال شرق خارج شوید تا آرام‌‌آرام كوه‌های هزار مسجد به چشم بیایند. ادامه که بدهی، اولین شهر، کلات نادری است. راه مشهد به کلات، مدام چهره عوض می‌کند. گاه تو را بر ستیغ کوه می‌برد و گاه به ژرفای دره؛ گاه خشکی تپه ماهورها را پیش رویت می‌گذارد و گاه از میان درختان انبوه گذرت می‌دهد. اصلا جاده مشهد به کلات راه رسیدن نیست، خود مقصدی است برای رفتن. این را اگر 24 میلیون مسافر سالانه مشهد ندانند، مشهدی‌ها خوب می‌دانند و از همین رو اگر روز تعطیل و فراغتی پیدا کنند، راه کلات را در پیش می‌گیرند.
هنگامی كه نادرشاه افشار در خراسان به حكومت رسید، ایران با آسیب جدی ضعف حكومت مركزی روبه‌رو بود، اما نادر نه‌تنها این اتحاد را برای ایرانیان به ارمغان آورد بلكه مهاجمان ایران را نیز به عقب راند و كشورگشایی‌اش را تا هندوستان ادامه داد. او دستور ساخت كاخی را در كلات نادری داد كه هم‌اكنون به عمارت خورشید یا كاخ خورشید مشهور است. او ظاهرا از این كاخ به عنوان محلی برای حفاظت از گنجینه نادر استفاده می کرده است. این كاخ تا پایان عمر نادر نیز نیمه‌كاره ماند، اما با همین شرایط در مدت زمان حكومت نادر مورد استفاده قرار می‌گرفت.
داخل اتاق‌ها با نقاشی و گچبری تزیین شده‌اند. در وسط این بنا نیز از سطح پشت‌بام برجی مدور با ترك‌های شبیه نیم ستون معروف به خیاری احداث شده است. كاخ خورشید در طول زمان، دچار آسیب‌های فراوانی شد ازجمله این كه هم‌اكنون ارتفاع بنای 25 متری آن به 20متر كاهش پیدا كرده و طبقه سوم آن به شكل مخروبه درآمده است.
دیدنی های کلات
اگر گذارتان به کلات افتاد، سری هم به آبشار قره‌سو در جنوب غربی شهرستان كلات نادری بزنید که آب و هوایی خنك و ییلاقی دارد. آب قره‌سو، آب گوارایی است تا جایی كه حتی نادر به سبب این كه از كیفیت آب كلات رضایت نداشته است، دستور می‌دهد آب كاخ را از قره‌سو تامین كنند. قره‌سو در 10 كیلومتری جنوب غربی كلات نادری واقع شده و در دل پیچ و‌خم‌های خود 8 آبشار زیبا را جای داده است.
اما شاید جالب تر از همه، منطقه اورتكند باشد که به بهشت گمشده مشهور است، این منطقه جاده مناسبی ندارد و چند كیلومتر آن خاكی است. این جاده از كیلومتر 105 جاده مشهد به كلات جدا می‌شود و پس از آن باید حدود 22 كیلومتر پیش رفت. تفرجگاه اورتكند علاوه بر ییلاقی بودن، آب فراوان و كوه‌های سر به فلك كشیده و غاری آبی دارد که دیدن آن خالی از لطف نیست.
تبیان
