B a R a N
مدير ارشد تالار
عوارض و پیامدهای ناشی از بیهوشی بسته به نوع آن و شرایط جسمی افراد متفاوت است. برخی از این عوارض سریع و تا پایان زمان جراحی خود را نشان می دهد و برخی از عوارض در بلندمدت بروز می کند.
عمل جراحی دردناک است و این درد را باید به طریقی از بین برد. بیهوشی با کم کردن درد بیمار در حین جراحی، کمک زیادی به پیشرفت علم پزشکی کرده و موجب شده است تا بتوانیم اعمال جراحی را به راحتی انجام بدهیم. با این حال بیهوشی ممکن است با مشکلاتی برای بیمار همراه باشد.
این عوارض ممکن است تا چند ساعت و یا چند روز بعد از بیهوشی باقی بمانند و در اکثریت قریب به اتفاق بیماران با مراقبت های پزشکی از بین می روند.
دکتر خسرو فرهادی، متخصص بیهوشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در این باره اظهار داشت:
«عوارض و پیامدهای ناشی از بیهوشی بسته به نوع آن و شرایط فیزیکی و جسمی افراد متفاوت است.
برخی از این عوارض سریع و تا پایان زمان جراحی خود را نشان می دهد و برخی از عوارض نیز در بلندمدت بروز می کند.
بیهوشی یک سری خطرات احتمالی یکسان برای همه افراد دارد که ربطی به بیماری‌های زمینه‌ای آنها ندارد و قبل از عمل با آگاهی دادن به بیمار بر اساس چارچوب‌های قانونی از وی تعهد گرفته میشود که ریسک بیهوشی را می‌پذیرد یا نه.
عوارض خطرناک ناشی از بیهوشی تنها در کمتر از یک درصد افراد رخ می دهد.
واکنش‌های آلرژیک مقطعی به داروی بیهوشی و وارد شدن ترشحات به ریه را از جمله عوارض احتمالی بیهوشی است.
البته در برخی افراد که بیماری های زمینه‌ای از جمله فشار خون مزمن، بیماری‌های قلبی زمینه‌ای، نارسایی قلبی پیشرفته، نارسایی ریه، ضایعات مغزی و ... دارند نیز بیهوشی می‌تواند پیامدهای خاص خود را داشته باشد.
تهوع و استفراغ از عمومی ترین پیامدهای ناشی از بیهوشی است. این عوارض ناشی از داروی بیهوشی است که البته در حال حاضر به دلیل اینکه از بهترین داروهای بیهوشی در کشور استفاده می شود، استفراغ و تهوع ناشی از بیهوشی بسیار کم شده است.
برخی از مردم تصور می کنند بیهوشی باعث اختلال حافظه میشود و این نگرانی خصوصا برای کودکان و نوزادن بسیار جدی‌تر است، ولی در هیچ کتاب علمی از اختلال حافظه یا ضایعات مغزی ماندگار به عنوان عوارض ناشی از بیهوشی نام برده نشده است.
البته وضعیت برای افراد بزرگسال کمی متفاوت است و ممکن است بعد از بیهوشی، فراموشی موقتی در افراد بزرگسال ایجاد شود.
بی حسی نخاعی و موضعی هم پیامدهای خاص خود را دارد.
سردرد و پس از آن کمردرد از مهم ترین عوارض ناشی از بی حسی نخاعی است و در برخی موارد نادر هم می تواند مشکلات دیگری را ایجاد کند.
در مورد اینکه یک فرد با چه فاصله زمانی می تواند بیهوشی بگیرد، می توان گفت برای این کار باید شرح حال بیمار در نظر گرفته شود که آیا فرد تحمل دریافت مجدد داروی بیهوشی را دارد و یا داروهای قبلی مشکلی برای کبد، کیله و یا تنفس وی ایجاد کرده‌اند یا نه.»
مشکلات ناشی از بیهوشی و بیحسی موضعی
- حالت تهوع و استفراغ : این مشکل هم در بیهوشی و هم در بیحسی وجود دارد.
- گلودرد: در مواردی است که بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و به علت لوله ای است که در حین بیهوشی در درون نای بیمار قرار داده می شود. این درد ممکن است چند ساعت تا چند روز باقی بماند.
- احساس گیجی: به علت کاهش فشار خون و یا داروهای مورد استفاده ایجاد می شود.
- لرز: به علت داروهای بیهوشی یا به علت سرد ماندن بیمار در حین جراحی است. درمان آن با گرم کردن بیمار با حوله برقی است.
- سردرد: داروهای مصرف شده در حین جراحی، کاهش فشار خون، اضطراب و دیگر علل می توانند موجب سردرد شوند. سردرد شدید بعد از بیحسی بیشتر دیده می شود.
- خارش: به علت مصرف ضد دردهای مخدر به مقدار زیاد و یا به علت حساسیت به داروها ایجاد می شود.
- کمردرد: معمولا به علت دراز کشیدن به مدت طولانی بر روی تخت جراحی ایجاد می شود.
- گیجی و اختلال حافظه: بیشتر در افراد مسن و بعد از بیهوشی عمومی دیده می شود.
- عفونت ریه: بیشتر در افراد سیگاری دیده میشود. در بی حسی دیده نمی شود.
- اختلال ادراری: در مردان بیشتر بصورت عدم توانایی در ادرار کردن و در زنان بصورت بی اختیاری ادرار است. معمولا تا چند ساعت بعد از جراحی خوب می شود. در بی حسی دیده می شود.
- درد عضلانی: به علت استفاده از بعضی دارو ها در حین بیهوشی عمومی است.
عوارضی که کمتر شایع هستند
- سخت نفس کشیدن و کندی تنفس: بر اثر استفاده زیاد از داروهای مخدر برای کاهش درد بعد از عمل ایجاد می شود.
- آسیب به دندان، لب و زبان: این آسیب ها معمولا خفیف بوده و بصورت خونریزی های کوچک هستند و به علت فشار لوله تنفسی است که در حین بیهوشی عمومی برای بیمار استفاده می شود.
- کاملا بیهوش نشدن و آگاهی از اطراف در حین بیهوشی عمومی: این وضعیت در بعضی موارد ایجاد شده و با اینکه بیمار درد ندارد، ولی در حین بیهوشی کاملا به خواب نرفته و از اتفاقاتی که در اتاق عمل می افتد، آگاه است.
عمل جراحی دردناک است و این درد را باید به طریقی از بین برد. بیهوشی با کم کردن درد بیمار در حین جراحی، کمک زیادی به پیشرفت علم پزشکی کرده و موجب شده است تا بتوانیم اعمال جراحی را به راحتی انجام بدهیم. با این حال بیهوشی ممکن است با مشکلاتی برای بیمار همراه باشد.
این عوارض ممکن است تا چند ساعت و یا چند روز بعد از بیهوشی باقی بمانند و در اکثریت قریب به اتفاق بیماران با مراقبت های پزشکی از بین می روند.
دکتر خسرو فرهادی، متخصص بیهوشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در این باره اظهار داشت:
«عوارض و پیامدهای ناشی از بیهوشی بسته به نوع آن و شرایط فیزیکی و جسمی افراد متفاوت است.
برخی از این عوارض سریع و تا پایان زمان جراحی خود را نشان می دهد و برخی از عوارض نیز در بلندمدت بروز می کند.
بیهوشی یک سری خطرات احتمالی یکسان برای همه افراد دارد که ربطی به بیماری‌های زمینه‌ای آنها ندارد و قبل از عمل با آگاهی دادن به بیمار بر اساس چارچوب‌های قانونی از وی تعهد گرفته میشود که ریسک بیهوشی را می‌پذیرد یا نه.
عوارض خطرناک ناشی از بیهوشی تنها در کمتر از یک درصد افراد رخ می دهد.
واکنش‌های آلرژیک مقطعی به داروی بیهوشی و وارد شدن ترشحات به ریه را از جمله عوارض احتمالی بیهوشی است.
البته در برخی افراد که بیماری های زمینه‌ای از جمله فشار خون مزمن، بیماری‌های قلبی زمینه‌ای، نارسایی قلبی پیشرفته، نارسایی ریه، ضایعات مغزی و ... دارند نیز بیهوشی می‌تواند پیامدهای خاص خود را داشته باشد.
برخی از مردم تصور می کنند بیهوشی باعث اختلال حافظه میشود، ولی در هیچ کتاب علمی از اختلال حافظه یا ضایعات مغزی ماندگار به عنوان عوارض ناشی از بیهوشی نام برده نشده است
تهوع و استفراغ از عمومی ترین پیامدهای ناشی از بیهوشی است. این عوارض ناشی از داروی بیهوشی است که البته در حال حاضر به دلیل اینکه از بهترین داروهای بیهوشی در کشور استفاده می شود، استفراغ و تهوع ناشی از بیهوشی بسیار کم شده است.
برخی از مردم تصور می کنند بیهوشی باعث اختلال حافظه میشود و این نگرانی خصوصا برای کودکان و نوزادن بسیار جدی‌تر است، ولی در هیچ کتاب علمی از اختلال حافظه یا ضایعات مغزی ماندگار به عنوان عوارض ناشی از بیهوشی نام برده نشده است.
البته وضعیت برای افراد بزرگسال کمی متفاوت است و ممکن است بعد از بیهوشی، فراموشی موقتی در افراد بزرگسال ایجاد شود.
بی حسی نخاعی و موضعی هم پیامدهای خاص خود را دارد.
سردرد و پس از آن کمردرد از مهم ترین عوارض ناشی از بی حسی نخاعی است و در برخی موارد نادر هم می تواند مشکلات دیگری را ایجاد کند.
در مورد اینکه یک فرد با چه فاصله زمانی می تواند بیهوشی بگیرد، می توان گفت برای این کار باید شرح حال بیمار در نظر گرفته شود که آیا فرد تحمل دریافت مجدد داروی بیهوشی را دارد و یا داروهای قبلی مشکلی برای کبد، کیله و یا تنفس وی ایجاد کرده‌اند یا نه.»
مشکلات ناشی از بیهوشی و بیحسی موضعی
- حالت تهوع و استفراغ : این مشکل هم در بیهوشی و هم در بیحسی وجود دارد.
- گلودرد: در مواردی است که بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و به علت لوله ای است که در حین بیهوشی در درون نای بیمار قرار داده می شود. این درد ممکن است چند ساعت تا چند روز باقی بماند.
- احساس گیجی: به علت کاهش فشار خون و یا داروهای مورد استفاده ایجاد می شود.
- لرز: به علت داروهای بیهوشی یا به علت سرد ماندن بیمار در حین جراحی است. درمان آن با گرم کردن بیمار با حوله برقی است.
- سردرد: داروهای مصرف شده در حین جراحی، کاهش فشار خون، اضطراب و دیگر علل می توانند موجب سردرد شوند. سردرد شدید بعد از بیحسی بیشتر دیده می شود.
- خارش: به علت مصرف ضد دردهای مخدر به مقدار زیاد و یا به علت حساسیت به داروها ایجاد می شود.
- کمردرد: معمولا به علت دراز کشیدن به مدت طولانی بر روی تخت جراحی ایجاد می شود.
- گیجی و اختلال حافظه: بیشتر در افراد مسن و بعد از بیهوشی عمومی دیده می شود.
- عفونت ریه: بیشتر در افراد سیگاری دیده میشود. در بی حسی دیده نمی شود.
- اختلال ادراری: در مردان بیشتر بصورت عدم توانایی در ادرار کردن و در زنان بصورت بی اختیاری ادرار است. معمولا تا چند ساعت بعد از جراحی خوب می شود. در بی حسی دیده می شود.
- درد عضلانی: به علت استفاده از بعضی دارو ها در حین بیهوشی عمومی است.
عوارضی که کمتر شایع هستند
- سخت نفس کشیدن و کندی تنفس: بر اثر استفاده زیاد از داروهای مخدر برای کاهش درد بعد از عمل ایجاد می شود.
- آسیب به دندان، لب و زبان: این آسیب ها معمولا خفیف بوده و بصورت خونریزی های کوچک هستند و به علت فشار لوله تنفسی است که در حین بیهوشی عمومی برای بیمار استفاده می شود.
- کاملا بیهوش نشدن و آگاهی از اطراف در حین بیهوشی عمومی: این وضعیت در بعضی موارد ایجاد شده و با اینکه بیمار درد ندارد، ولی در حین بیهوشی کاملا به خواب نرفته و از اتفاقاتی که در اتاق عمل می افتد، آگاه است.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان