ahmadfononi
معاونت انجمن
در دنيايي كه فناوريهاي نوين عملا جايي براي اشتباه باقي نگذاشته اند و سرعت به عنوان مؤلفهاي تأثيرگذار در همه چيز نقش دارد، زمان نيز معنا و مفهوم تازهاي پيدا ميكند. اين مفهوم تازه متفاوت از آن چيزي است كه از زمان پيدايش نخستين ساعتهاي امروزي در ذهن بشر شكل گرفته است.
برنامهريزيهاي دقيق و حساب شده در تمامي سيستمهاي حاكم بر روي زمين نشان از آن دارند كه گذشت زمان براي بشر امروز معناي جديدي پيدا كرده است. دقيقا با توجه به همين نگرش است كه در سالهاي اخير تلاشهاي جالب توجهي در زمينه طراحي و ساخت دقيقترين ساعتهاي جهان صورت گرفته است. ساعتهاي اتمي كه به حق به عنوان سردمدار اين تلاش نوين به شمار ميآيند با ابداعات چشمگيري نيز همراه بودهاند. در تازهترين اين تلاشها ساعتي طراحي شده است كه ضريب دقت آن يك ثانيه تأخير در 32 ميليارد سال است!
تكيه بر چنين تلاشهايي است كه به دانشمندان كمك ميكند تا در آينده ساعتهايي طراحي شوند كه به مراتب دقيقتر باشند. اين ساعت به عنوان مظهر بارز تلاش دانشمندان در عرصه دستيابي به دقيقترين ساعتهاي اتمي به شمار ميآيد. محققاني كه اين ساعت را طراحي كردهاند مدعي هستند محصول جديدشان ميتواند مبناي تعريف شده براي طراحي و ساخت نسل آينده ساعتهاي فوقالعاده دقيق را دستخوش تغييرات زيادي كند. اين ساعت در هر 32 ميليارد سال تنها يك ثانيه عقب خواهد ماند.
اين مدت بسيار طولاني تقريبا 2.5 برابر تاريخ پيدايش عالم است! براي ساخت اين نوع ساعتها هزينههاي قابل توجهي صرف ميشود. از اينرو ممكن است اين پرسش مطرح شود كه اصولا چرا اين نوع ساعتها ساخته ميشوند؟ پاسخ چنين پرسشي را بايد در ميان دانشمنداني جستجو كرد كه تحقيقات خود را روي موضوعاتي همچون نسل جديد سيستمهاي ارتباطاتي معطوف كردهاند.
ساعتهاي اتمي فوقالعاده حساس براي اموري همچون مسيريابي GPS، ارتباطات ميان جستجوگران فضايي و زمين و همچنين مطالعات مربوط به محاسبات كوانتومي استفاده ميشود. محققاني كه مهارت آنها صرفا طراحي سيستمهاي دقيق ثبت زمان به شمار ميآيد همواره در تلاش هستند تا ساعتهاي دقيق و دقيق تري ارائه كنند. نتيجه چنين نگرشي طراحي و ارائه ساعتهايي است كه در بازههاي زماني به مراتب طولانيتري عقب بمانند.
يكي از نكات جالب توجهي كه درخصوص اين فناوري نوين ديده ميشود همكاري گسترده محققاني از چند كشور جهان است. تيمي متشكل از فيزيكدانان آمريكايي و روسي با استفاده از پيشرفتهترين ابزارهاي مهندسي ساختارهاي حساس اتمي اين ساعت فوقالعاده حساس را ارائه كردهاند. اين نوع ساعتها به جهت اينكه كاربرد گستردهاي در مسيريابي زميني و اعماق فضا دارند به طرز چشمگيري مورد توجه دانشمندان قرار گرفتهاند. اندازهگيريهاي دقيق نظير بررسي پايداري قوانين طبيعت در گذر زمان يكي از مهمترين اين نوع كاربردها به شمار ميآيد. به عقيده ماريانا سافرونوا از دانشگاه دلاور آمريكا با استفاده از محاسباتي كه از طريق اين ساعت حاصل ميشود ميتوان جزئيترين عقبماندگي زماني را كه حتي تصور آن نيز كار دشواري است از ميان برد.
تكيه بر چنين تلاشهايي است كه به دانشمندان كمك ميكند تا در آينده ساعتهايي طراحي شوند كه به مراتب دقيقتر باشند. اين ساعت به عنوان مظهر بارز تلاش دانشمندان در عرصه دستيابي به دقيقترين ساعتهاي اتمي به شمار ميآيد. محققاني كه اين ساعت را طراحي كردهاند مدعي هستند محصول جديدشان ميتواند مبناي تعريف شده براي طراحي و ساخت نسل آينده ساعتهاي فوقالعاده دقيق را دستخوش تغييرات زيادي كند. اين ساعت در هر 32 ميليارد سال تنها يك ثانيه عقب خواهد ماند.
اين مدت بسيار طولاني تقريبا 2.5 برابر تاريخ پيدايش عالم است! براي ساخت اين نوع ساعتها هزينههاي قابل توجهي صرف ميشود. از اينرو ممكن است اين پرسش مطرح شود كه اصولا چرا اين نوع ساعتها ساخته ميشوند؟ پاسخ چنين پرسشي را بايد در ميان دانشمنداني جستجو كرد كه تحقيقات خود را روي موضوعاتي همچون نسل جديد سيستمهاي ارتباطاتي معطوف كردهاند.
ساعتهاي اتمي فوقالعاده حساس براي اموري همچون مسيريابي GPS، ارتباطات ميان جستجوگران فضايي و زمين و همچنين مطالعات مربوط به محاسبات كوانتومي استفاده ميشود. محققاني كه مهارت آنها صرفا طراحي سيستمهاي دقيق ثبت زمان به شمار ميآيد همواره در تلاش هستند تا ساعتهاي دقيق و دقيق تري ارائه كنند. نتيجه چنين نگرشي طراحي و ارائه ساعتهايي است كه در بازههاي زماني به مراتب طولانيتري عقب بمانند.
يكي از نكات جالب توجهي كه درخصوص اين فناوري نوين ديده ميشود همكاري گسترده محققاني از چند كشور جهان است. تيمي متشكل از فيزيكدانان آمريكايي و روسي با استفاده از پيشرفتهترين ابزارهاي مهندسي ساختارهاي حساس اتمي اين ساعت فوقالعاده حساس را ارائه كردهاند. اين نوع ساعتها به جهت اينكه كاربرد گستردهاي در مسيريابي زميني و اعماق فضا دارند به طرز چشمگيري مورد توجه دانشمندان قرار گرفتهاند. اندازهگيريهاي دقيق نظير بررسي پايداري قوانين طبيعت در گذر زمان يكي از مهمترين اين نوع كاربردها به شمار ميآيد. به عقيده ماريانا سافرونوا از دانشگاه دلاور آمريكا با استفاده از محاسباتي كه از طريق اين ساعت حاصل ميشود ميتوان جزئيترين عقبماندگي زماني را كه حتي تصور آن نيز كار دشواري است از ميان برد.