مجله «ساينس» امسال در كنار معرفي موفقيتهاي علمي برتر سال 2010 به انتخاب و معرفي 10 تفكر برتر دهه پرداخته، ايده‌هايي كه چهره علم را از زمان طلوع هزاره جديد تغيير دادند.
افزايش شناخت بشر در عرصه كيهان‌شناسي: در دهه اخير محققان يك دستورالعمل دقيق براي محتواي جهان كه از چهار درصد ماده معمولي،23 درصد ماده تاريك و 73 درصد انرژي تاريك تشكيل شده و همچنين دستورالعمل‌هايي براي تركيب اينها با يكديگر به دست آورده‌اند. اين پيشرفت‌ها، كيهان‌شناسي را به يك علم دقيق با يك نظريه استاندارد كه اكنون جايگاه بيشتري نسبت به ساير تصورات دارد تبديل كرده‌است.
متامتريال: فيزيكدانان به وسيله تركيب مواد با خواص نوري غيرمتعارف توانسته اند در روش‌هاي جديد براي هدايت و دستكاري نور پيشگام شده و لنزهايي بسازند كه با محدوديت‌هاي اساسي در تفكيك‌پذيري مبارزه مي‌كنند.
آنها حتي شروع به ساخت شنل‌هايي مانند شنل نامرئي‌كننده هري‌پاتر كرده‌اند كه مي‌تواند شي زير آن را نامرئي كند.
ژنوم تاريك: دانشمندان دريافته‌اند كه ژن‌ها فقط 5/1 درصد كل ژنوم را تشكيل مي دهند و مابقي آن كه شامل آر.ان.اي هاي رمز گذاري و غير رمزگذاري هستند اهميتي مانند ژن‌ها دارند.
سيارات فراخورشيدي: در سال 2000 محققان فقط از 26 سياره در خارج از منظومه شمسي آگاهي داشتند. در سال 2010 اين تعداد به 502 سياره رسيد و اين روند همچنان ادامه دارد. ستاره‌شناسان اكنون انتظار دارند كه با دسترسي به فناوري‌هاي بهتر بتوانند سيارات شبيه به زمين بيشتري در كهكشان پيدا كنند.
بيوملكول‌هاي كهن: درك اين موضوع كه بيومولوكول‌هايي مانند دي.ان.اي و كلاژن قديمي مي‌توانند دهها هزار سال زنده بمانند و اطلاعات مهمي درمورد گياهان، حيوانات انسا‌هايي كه مدتي طولاني از مرگ آنها مي‌گذرد در اختيار محققان بگذارد، دستاوردي عظيم در ديرين شناسي محسوب مي شود.
تحليل‌گران اين ماشين زمان كوچك اكنون مي‌توانند سازگاري آناتوميكي را كه شواهد اسكلتي قادر به فراهم كردن آن نيستند مانند رنگ پرهاي دايناسور آشكار كنند.
آب در مريخ: نيمي از ماموريت‌هاي انجام شده در سياره مريخ شواهد روشني از وجود آب در گذشته چه در سطح يا درون اين سياره سرخ‌رنگ از طريق اصلاح شكل‌گيري صخره‌ها و احتمالا وجود زندگي در آن فراهم كرده‌اند.
اين آب مريخي احتمالا در زمان شروع حيات در سطح در اين سياره وجود داشته اما امروزه هم به قدر كافي رطوبت در مريخ وجود دارد كه دانشمندان را به ادامه تلاش هايشان در تحقيق براي ميكروب‌هاي زنده اميدوار كند.
سلول‌هاي قابل برنامه‌ريزي مجدد: اخيرا محققان دريافته‌اند كه چگونه سلول‌هاي كاملا پيشرفته را به سلول‌هاي موسوم به قلب و نخاع دوباره برنامه ريزي كنند كه بر پتانسيل خود غالب شده و به هر سلولي در بدن تبديل شوند.
اين تكنيك در حال حاضر براي ساخت سلول در بيماران مبتلا به بيماري‌هاي نادر استفاده مي‌شود اما در نهايت دانشمندان اميدوارند بتوانند سلول‌ها، بافت و اندام‌هاي جايگزين مشابه از نظر ژنتيكي را رشد دهند.
پروژه ميكروبيوم: يك تغيير اساسي در ديدگاه ما از ميكروب‌ها و ويروس‌ها كه در بدن انسان وجود دارند، محققان را به سوي مفهوم مايكروبيوم يا مجموعه ژنوم‌هاي ميزبان يا ساير مووجوداتي كه در آن زندگي مي‌كنند، راهنمايي كرده‌است.
از آنجايي‌كه 90 درصد سلول‌هاي بدن انسان در حقيقت ميكروبي هستند، دانشمندان در حال درك اين موضوع هستند كه چگونه ژن‌هاي ميكروبي بر ميزان انرژي كه بدن انسان از غذاها دريافت مي‌كند يا چگونه سيستم ايمني بدن در برابر عفونت‌ها پاسخ مي‌دهد، تاثير مي‌گذارند.
شناخت بهتر از التهاب: تا مدتي پيش، التهاب به عنوان يك اثر جانبي از ابزار شفادهنده محسوب مي شد كه به سلول‌هاي ايمني كمك مي‌كند آسيب بافتي را كه به دليل زخم يا عفونت به وجود آمده بود دوباره سازي كنند. اما امروزه محققان بر اين باورند كه التهاب همچنين مي‌تواند يك عامل محرك در پس بيماري‌هاي مزمن كه تقريبا باعث مرگ بسياري از افراد است از جمله سرطان،بيماري آلزايمر، تصلب شريان، ديابت و چاقي باشد.
تغييرات آب و هوا: محققان دريافته‌اند كه بسياري از پيش‌بيني‌هاي آنها در مورد تغيرات آب و هوا در دهه اخير درست از آب درآمده است.