ديابت يا بيماري قند به علت ناتواني بدن در توليد يا مصرف انسولين پديد مي آيد . انسولين ماده ای است که توسط لوزالمعده توليد مي شود و باعث مي گردد قند يا به عبارتي مهمترين منبع انرژي بدن ، مورد استفاده قرار گيرد .
ما اکنون مي دانيم که کليد يک حاملگي سالم براي خانم هاي مبتلا به ديابت ، کنترل دقيق قند خون است . کنترل قند خون بايد پيش از دوران بارداري و در طول دوران بارداري انجام گيرد .
کنترل دقيق قند خون به معني نگهداري غلظت قند خون نزديک حد طبيعي است . براي رسيدن به اين کنترل ،لازم است تعادل درستي بين مصرف مواد غذايي ، ورزش و تزريق انسولين برقرار گردد ؛ از اين رو لازم است قند خونتان را مرتب بررسي کنيد . با کنترل قند خون و مراقبتهاي درست پزشکي ، احتمال يک حاملگي بدون مشکل و تولد نوزاد سالم همانند يک مادر غيرديابتي خواهد بود .
علي رغم پيشرفتهاي اخير ، در نوزادان متولد شده از مادران ديابتي به ويژه آنهايي که کنترل مطلوب قند خون نداشته اند ، هنوز هم خطر پيدايش نقايص مادرزادي بيشتر است . قند خون و کتون ها که در خون مادر با غلظت بيش از حد طبيعي وجود دارند ، از جفت مي گذرند و وارد بدن جنين مي شوند و احتمال تولد نوزاد با نقايص مادرزادي را افزايش مي دهند . بنابراين کنترل درست قند خون پيش از دوران بارداري بسيار مهم است . در طول ۶ هفته اول حاملگي ، ارگانهاي جنين شکل مي گيرند .
قند خون در طول اين هفته ها بر رشد اندام هاي جنين اثر مي گذارد و مي تواند سبب ايجاد نقايص مادرزادي شود . به دليل افزايش ميزان قند خون جنيني ،لوزالمعده جنين انسولين بيشتري مي سازد و لي بعد از تولد براي نوزاد توقف ترشح انسولين مشکل است . بنابراين ممکن است سطح قند خون پايين افتد .
* مراقبتهاي قبل از بارداري
زماني که ديابت و مسائل پيرامون آن را به خوبي شناختيد ، مي توانيد براي باردار شدن برنامه ريزي کنيد . شما مي توانيد با اندازه گيري مرتب قند خون و ارتباط دائم با پزشک معالج و پزشک متخصص زنان ، قند خون خود را تحت کنترل درآوريد . براي انجام بهترين مراقبتهاي قبل از بارداري ، گروههاي زير لازم است به شما کمک کنند .
پزشک معالج شما که براي کنترل ديابت به او مراجعه مي کرديد .
متخصص زنان
متخصص تغذيه که برنامه غذايي صحيح را براي رسيدن به کنترل مطلوب قند خون طراحي مي نمايد .
متخصص آموزش ديابت که شما رابا مسائل مختلف ديابت و مراقبتهاي صحيح آن آشنا مي سازد .
به خاطر داشته باشيد براي داشتن حاملگي سالم لازم است قند خون خود را قبل از بارداري، در طول بارداري و بالاخره پس از زايمان در محدوده طبيعي نگه داريد .
* مصرف قرص هاي خوراکي پايين آورنده قند خون يا انسولين در طول دوران بارداري
اگر به ديابت نوع ۱ ( ديابت وابسته به انسولين ) مبتلا هستيد ، در دوران بارداري ، نياز بدن شما به انسولين زياد مي شود . اين افزايش نياز به ويژه در ۳ ماه آخر بارداري ديده مي شود که به علت وجود هورمون جفت است. هورمون جفت به رشد جنين کمک مي کند اما در همان زمان جلوي فعاليت انسولين بدن مادر را مي گيرد . در نتيجه نياز به انسولين افزايش مي يابد . اگر به ديابت نوع ۲ مبتلا هستيد ، برنامه درماني شما عوض مي شود . اگر براي کنترل ديابت قرص هاي خوراکي پايين آورنده قند خون مصرف مي کنيد ، اين قرصها را به علت احتمال مطرح شده براي ايجاد نقايص جنيني نبايد در دوران بارداري استفاده نماييد . پزشک شما قبل از باردار شدن ممکن است درمان با انسولين را براي کنترل قند خون شروع کند .
* مصرف غذا در دوران بارداري
اصولاً افراد مبتلا به ديابت برنامه غذايي مرتبي دارند . در طول حاملگي براي پيشگيري از افزايش يا کاهش زياد غلظت قند خون ،لازم است با متخصص تغذيه و پزشک معالج خود مشورت کنيد . با اين کار به کنترل قند خون خود کمک مي نماييد .
اگر در شروع حاملگي وزن شما بيش از حد معمول بود ، نبايد سعي کنيد وزن خود را کم نماييد . پزشک و متخصص تغذيه در مورد نحوه افزايش وزن در طول دوران بارداري شما را راهنمايي خواهند کرد . اگر در شروع حاملگي وزن مطلوب داشته باشيد انتظار مي رود تا پايان بارداري ۱۱-۷ کيلوگرم اضافه وزن پيدا کنيد . خانم هاي لاغر لازم است افزايش وزن بيشتري در طول بارداري داشته باشند .
* انجام ورزش در دوران بارداري
ورزش به ويژه در ديابتي هاي نوع ۲ يکي از اصول اساسي درمان است . همان طور که مي دانيد ورزش همراه با برنامه غذايي صحيح ، در کنترل قند خون نقش اساسي دارد . در مورد ورزش کردن در دوران بارداري حتماً سئوالاتي برايتان مطرح مي شود که در اين مورد بايد با متخصص آموزش ديابت مشورت نماييد . ورزش در دوران بارداري به وضعيت سلامت شما کمک خواهد کرد . اما اگر مبتلا به :
۱ - فشارخون بالا
۲- مشکلات چشمي ، کليوي يا قلبي
۳ - آسيب هاي عروقي ديگر
۴ - آسيب اعصاب
هستيد ، لازم است در مورد خطرهاي ورزش در دوران بارداري ، با پزشک خود مشورت کنيد . به طور کلي در دوران بارداري نبايد ورزشهاي کششي اندام يا به اصطلاح ورزشهاي کششي سنگين انجام دهيد . بهترين ورزش براي دوران بارداري ، پياده روي و شنا است .
* زايمان فرد مبتلا به ديابت
نزديک زمان زايمان ، پزشک جنين را از نظر ميزان رشد و وضعيت سلامت بررسي مي کند و سپس درباره نحوه زايمان تصميم مي گيرد . ممکن است به طور طبيعي زايمان کنيد يا بنا به نظر پزشک زايمان سزارين داشته باشيد . نحوه زايمان اثري بر نوزاد ندارد . پزشک تلاش مي کند که در طول زايمان و تولد نوزاد ، قند خون شما را کنترل نمايد . در شروع زايمان نياز به انسولين کم مي شود به گونه اي که گاهي اوقات در طول زايمان يا حتي ۷۲-۲۴ ساعت بعد از تولد نوزاد نيز ، به تزريق انسولين احتياج نيست .
* بعد از تولد نوزاد
بعد از تولد نوزاد بدن شما به علت فعاليت زياد در دوران بارداري ، به استراحت نياز دارد . برخي مادران در طول چند هفته اول پس از تولد ميزان قند خونشان بهتر مي شود و برعکس بعضي ديگر قند خونشان به سرعت بالا مي رود ، بنابراين وضعيت کنترل قند خون دراين مدت قابل پيش بيني نيست .
تغذيه نوزاد با شير مادر براي مادران ديابتي بسيار خوب است اما ممکن است غلظت قند خون قابل پيش بيني نباشد . همچنين ممکن است تغيير در الگوي خواب و غذا سبب افت قند خون شما شود . از اين رو همانند دوران قبل از بارداري ، در کنترل قند خون خود کوشا باشيد .
* تغذيه نوزاد با شير مادر
براي پيشگيري از افت قند خون در طول دوران شيردهي لازم است :
قبل يا در طي شيردهي ، يک ميان وعده حاوي پروتئين و کربوهيدرات ( ساندويچ ، نان و گوشت و ... ) مصرف کنيد .
به مقدار کافي مايعات بنوشيد . طوري برنامه ريزي کنيد که در حين شيردهي آب يا چاي بدون شيريني مصرف نماييد .
اگر در زمان شيردهي دچار کاهش قند خون شديد ، شيردهي را متوقف سازيد و براي برطرف کردن حالت افت قند خون ، يک ماده غذايي مصرف کنيد .
اگر به فرزند خود شير مي دهيد به انرژي بيشتري نياز داريد و دراين مورد بايد با متخصص تغذيه و پزشک خود مشورت نماييد .
ما اکنون مي دانيم که کليد يک حاملگي سالم براي خانم هاي مبتلا به ديابت ، کنترل دقيق قند خون است . کنترل قند خون بايد پيش از دوران بارداري و در طول دوران بارداري انجام گيرد .
کنترل دقيق قند خون به معني نگهداري غلظت قند خون نزديک حد طبيعي است . براي رسيدن به اين کنترل ،لازم است تعادل درستي بين مصرف مواد غذايي ، ورزش و تزريق انسولين برقرار گردد ؛ از اين رو لازم است قند خونتان را مرتب بررسي کنيد . با کنترل قند خون و مراقبتهاي درست پزشکي ، احتمال يک حاملگي بدون مشکل و تولد نوزاد سالم همانند يک مادر غيرديابتي خواهد بود .
علي رغم پيشرفتهاي اخير ، در نوزادان متولد شده از مادران ديابتي به ويژه آنهايي که کنترل مطلوب قند خون نداشته اند ، هنوز هم خطر پيدايش نقايص مادرزادي بيشتر است . قند خون و کتون ها که در خون مادر با غلظت بيش از حد طبيعي وجود دارند ، از جفت مي گذرند و وارد بدن جنين مي شوند و احتمال تولد نوزاد با نقايص مادرزادي را افزايش مي دهند . بنابراين کنترل درست قند خون پيش از دوران بارداري بسيار مهم است . در طول ۶ هفته اول حاملگي ، ارگانهاي جنين شکل مي گيرند .
قند خون در طول اين هفته ها بر رشد اندام هاي جنين اثر مي گذارد و مي تواند سبب ايجاد نقايص مادرزادي شود . به دليل افزايش ميزان قند خون جنيني ،لوزالمعده جنين انسولين بيشتري مي سازد و لي بعد از تولد براي نوزاد توقف ترشح انسولين مشکل است . بنابراين ممکن است سطح قند خون پايين افتد .
* مراقبتهاي قبل از بارداري
زماني که ديابت و مسائل پيرامون آن را به خوبي شناختيد ، مي توانيد براي باردار شدن برنامه ريزي کنيد . شما مي توانيد با اندازه گيري مرتب قند خون و ارتباط دائم با پزشک معالج و پزشک متخصص زنان ، قند خون خود را تحت کنترل درآوريد . براي انجام بهترين مراقبتهاي قبل از بارداري ، گروههاي زير لازم است به شما کمک کنند .
پزشک معالج شما که براي کنترل ديابت به او مراجعه مي کرديد .
متخصص زنان
متخصص تغذيه که برنامه غذايي صحيح را براي رسيدن به کنترل مطلوب قند خون طراحي مي نمايد .
متخصص آموزش ديابت که شما رابا مسائل مختلف ديابت و مراقبتهاي صحيح آن آشنا مي سازد .
به خاطر داشته باشيد براي داشتن حاملگي سالم لازم است قند خون خود را قبل از بارداري، در طول بارداري و بالاخره پس از زايمان در محدوده طبيعي نگه داريد .
* مصرف قرص هاي خوراکي پايين آورنده قند خون يا انسولين در طول دوران بارداري
اگر به ديابت نوع ۱ ( ديابت وابسته به انسولين ) مبتلا هستيد ، در دوران بارداري ، نياز بدن شما به انسولين زياد مي شود . اين افزايش نياز به ويژه در ۳ ماه آخر بارداري ديده مي شود که به علت وجود هورمون جفت است. هورمون جفت به رشد جنين کمک مي کند اما در همان زمان جلوي فعاليت انسولين بدن مادر را مي گيرد . در نتيجه نياز به انسولين افزايش مي يابد . اگر به ديابت نوع ۲ مبتلا هستيد ، برنامه درماني شما عوض مي شود . اگر براي کنترل ديابت قرص هاي خوراکي پايين آورنده قند خون مصرف مي کنيد ، اين قرصها را به علت احتمال مطرح شده براي ايجاد نقايص جنيني نبايد در دوران بارداري استفاده نماييد . پزشک شما قبل از باردار شدن ممکن است درمان با انسولين را براي کنترل قند خون شروع کند .
* مصرف غذا در دوران بارداري
اصولاً افراد مبتلا به ديابت برنامه غذايي مرتبي دارند . در طول حاملگي براي پيشگيري از افزايش يا کاهش زياد غلظت قند خون ،لازم است با متخصص تغذيه و پزشک معالج خود مشورت کنيد . با اين کار به کنترل قند خون خود کمک مي نماييد .
اگر در شروع حاملگي وزن شما بيش از حد معمول بود ، نبايد سعي کنيد وزن خود را کم نماييد . پزشک و متخصص تغذيه در مورد نحوه افزايش وزن در طول دوران بارداري شما را راهنمايي خواهند کرد . اگر در شروع حاملگي وزن مطلوب داشته باشيد انتظار مي رود تا پايان بارداري ۱۱-۷ کيلوگرم اضافه وزن پيدا کنيد . خانم هاي لاغر لازم است افزايش وزن بيشتري در طول بارداري داشته باشند .
* انجام ورزش در دوران بارداري
ورزش به ويژه در ديابتي هاي نوع ۲ يکي از اصول اساسي درمان است . همان طور که مي دانيد ورزش همراه با برنامه غذايي صحيح ، در کنترل قند خون نقش اساسي دارد . در مورد ورزش کردن در دوران بارداري حتماً سئوالاتي برايتان مطرح مي شود که در اين مورد بايد با متخصص آموزش ديابت مشورت نماييد . ورزش در دوران بارداري به وضعيت سلامت شما کمک خواهد کرد . اما اگر مبتلا به :
۱ - فشارخون بالا
۲- مشکلات چشمي ، کليوي يا قلبي
۳ - آسيب هاي عروقي ديگر
۴ - آسيب اعصاب
هستيد ، لازم است در مورد خطرهاي ورزش در دوران بارداري ، با پزشک خود مشورت کنيد . به طور کلي در دوران بارداري نبايد ورزشهاي کششي اندام يا به اصطلاح ورزشهاي کششي سنگين انجام دهيد . بهترين ورزش براي دوران بارداري ، پياده روي و شنا است .
* زايمان فرد مبتلا به ديابت
نزديک زمان زايمان ، پزشک جنين را از نظر ميزان رشد و وضعيت سلامت بررسي مي کند و سپس درباره نحوه زايمان تصميم مي گيرد . ممکن است به طور طبيعي زايمان کنيد يا بنا به نظر پزشک زايمان سزارين داشته باشيد . نحوه زايمان اثري بر نوزاد ندارد . پزشک تلاش مي کند که در طول زايمان و تولد نوزاد ، قند خون شما را کنترل نمايد . در شروع زايمان نياز به انسولين کم مي شود به گونه اي که گاهي اوقات در طول زايمان يا حتي ۷۲-۲۴ ساعت بعد از تولد نوزاد نيز ، به تزريق انسولين احتياج نيست .
* بعد از تولد نوزاد
بعد از تولد نوزاد بدن شما به علت فعاليت زياد در دوران بارداري ، به استراحت نياز دارد . برخي مادران در طول چند هفته اول پس از تولد ميزان قند خونشان بهتر مي شود و برعکس بعضي ديگر قند خونشان به سرعت بالا مي رود ، بنابراين وضعيت کنترل قند خون دراين مدت قابل پيش بيني نيست .
تغذيه نوزاد با شير مادر براي مادران ديابتي بسيار خوب است اما ممکن است غلظت قند خون قابل پيش بيني نباشد . همچنين ممکن است تغيير در الگوي خواب و غذا سبب افت قند خون شما شود . از اين رو همانند دوران قبل از بارداري ، در کنترل قند خون خود کوشا باشيد .
* تغذيه نوزاد با شير مادر
براي پيشگيري از افت قند خون در طول دوران شيردهي لازم است :
قبل يا در طي شيردهي ، يک ميان وعده حاوي پروتئين و کربوهيدرات ( ساندويچ ، نان و گوشت و ... ) مصرف کنيد .
به مقدار کافي مايعات بنوشيد . طوري برنامه ريزي کنيد که در حين شيردهي آب يا چاي بدون شيريني مصرف نماييد .
اگر در زمان شيردهي دچار کاهش قند خون شديد ، شيردهي را متوقف سازيد و براي برطرف کردن حالت افت قند خون ، يک ماده غذايي مصرف کنيد .
اگر به فرزند خود شير مي دهيد به انرژي بيشتري نياز داريد و دراين مورد بايد با متخصص تغذيه و پزشک خود مشورت نماييد .