باور عموم این است: «بهترین دوربین مدلی است که همیشه همراه شما است». این باور در مورد گوشی‌های هوشمند موبایل مصداق دارد زیرا موبایل همیشه و همه جا همراه کاربر است. با اینکه کیفیت دوربین اسمارت‌فون‌ها به خوبی دوربین‌های دیجیتال نیست اما در چند سال گذشته شاهد بهبودهای شگرفی در آنها بوده‌ایم. کاربران می‌توانند با چند راهکار ساده و کلیدی کیفیت عکس‌هایی که با دوربین موبایل ثبت می‌کنند را به راحتی بهبود ببخشند و بهترین نتیجه را از گوشی همیشه همراه خود بگیرند.
آیا روزی می‌رسد که دوربین موبایل‌ها نیز به خوبی دوربین‌های دیجیتال باشند؟
شاید شما هم شنیده باشید در سال‌ها اخیر میزان فروش دوربین‌های عکاسی کاهش چشمگیری داشته است و دلیل آن نیز زیاد شدن تعداد گوشی‌های هوشمند با دوربین‌های با کیفیت است. بعلاوه، به لطف بهتر شدن اپتیک‌ها، پردازنده‌های سریع‌تر و نرم‌افزارهای پیشرفته، عکس‌هایی که با دوربین‌های موبایل گرفته می‌شوند به همان خوبی دوربین های دیجیتال جیبی و کامپکت هستند. اما باید قبول کنید که دوربین موبایل هرگز نمی‌تواند به خوبی یک دوربین عکاسی واقعی باشد؛ دلیل آن نیز قوانین فیزیک و نور است.
اندازه حسگر
حتما می‌دانید یکی از برگ‌های برنده طراحی هر گوشی هوشمند، اندازه آن است. همه کاربران انتظار دارند گوشی موبایلشان باریک و سبک باشد. به همین دلیل، کمپانی‌های سارنده نمی‌توانند حسگرهای بزرگ دوربین را در بدنه‌های ظریف گوشی موبایل جای دهند. تقریبا همه حسگرهایی که در دوربین موبایل‌ها استفاده می‌شوند بسیار کوچک‌تر از حسگر دوربین‌های دیجیتال است.
حسگر 1/3.2 اینچ آی‌فون 5 اپل کوچک است و 54/4×42/3 میلی‌متر اندازه دارد. همچنین، گوشی گلکسی اس 4 سامسونگ، حسگر 1/3.06 اینچی دارد. وقتی شما میلیون‌ها پیکسل را در چنین مکان کوچکی جمع می‌کنید اصلا جای تعجب ندارد که نویز و اشکالات کیفیتی در عکس مشاهده کنید.
البته دو گوشی هوشمند دیگری هستند که از نظر دوربین بسیار بهتر از بقیه ظاهر شده‌اند و پیشگام پیشرفت شگرف دوربین موبایل‌ها بوده‌اند؛ نوکیا 808 PureView با حسگر 41 مگاپیکسل و 1/1.2 اینچ (حدود 82/10×52/7 میلی‌متر) یکی از آنها است. البته، به دلیل کیفیت فوق‌العاده دوربین باید بدانید این موبایل 75 درصد ضخیم‌تر از گوشی هوشمند گلکسی اس 4 سامسونگ است (9/13 میلی‌متر در مقابل 9/7 میلی‌متر). گوشی دوم نیز اچ‌تی‌سی One با حسگر 4 مگاپیکسل و 1/3 اینچی است. بله، حسگر One واقعا ریز و کوچک است اما اچ‌تی‌سی هر فوتوسایتی را بسیار بزرگ‌تر ساخته است. دلیل آن نیز افزایش رزولوشن برای داشتن کیفیت بهتر عکس در محیط‌های کم نور است.
لنز دوربین
داشتن حسگر بزرگ‌تر فقط یک‌سوم مشکلات کیفیت عکس را برطرف می‌کند. شرکت‌های سازنده موبایل باید بدانند (که می‌دانند) در کنار حسگرهای بزرگ باید لنزهای بزرگ هم داشت. البته در کنار آن باید اندازه و ضخامت گوشی را نیز کوچک و باریک نگه داشت. به همین دلیل است که بیشتر دوربین‌های موبایل‌ها در عوض زوم نوری، با زوم‌های دیجیتال عرضه می‌شوند که فقط عکس را کراپ می‌کند و اندازه آن را تغییر می‌دهد و در نتیجه باعث پایین آمدن کیفیت عکس می‌شوند. اگر قرار باشد امکانات بیشتری همچون زوم نوری در موبایل کار شود، به فضای بیشتری هم نیاز است که این از عهده یک گوشی موبایل ظریف خارج است.
تقریبا همه ما می‌دانیم گنجاندن پیکسل‌های زیاد در یک جای کوچک یک اشتباه بزرگ است. مخلص کلام، این صنعت با اینکه به خوبی به این مساله واقف است اما همچنان سعی می‌کند در بدنه‌ها کوچک لنزهای بزرگ تعبیه کند و همین باعث کم شدن کیفیت عکس دوربین موبایل‌ها می‌شود.
مقایسه حسگر دوربین‌های موبایل
در این قسمت می‌خواهیم به عمق دید رسیدگی کنیم. به لطف فاصله‌های کانونی زیاد دوربین‌ها (بیشتر آنها میلی‌مترهای تک رقمی کوتاه هستند)، کاربر می‌تواند عمیق‌ترین عمق دید، بیشترین فاصله‌ای که تا آن اشیا رندر می‌شوند را داشته باشد. این مساله زمانی بسیار اهمیت پیدا می‌کند که بخواهید روی هر چیزی از پیش زمینه گرفته تا پس زمینه، فوکوس کنید. اما باید توجه داشته باشید عمق دید برای زمانی که بخواهید مثلا درخت‌های پشت سر یک فرد را که سوژه شما است تار کنید، کاربردی ندارد. حتی اگر دوربین موبایل شما دیافراگم f2.4 داشته باشد (آیا می‌دانید تقریبا بیشتر دوربین موبایل‌ها نوردهی و دیافراگم ثابت دارند؟)، باز نمی‌توانید عمق دید سطحی همچون دوربین‌های دیجیتال واقعی داشته باشید که عمق دید و فاصله کانونی مشابه دارند زیرا فاصله کانونی واقعی آنها با فاصله کانونی دوربین موبایل‌ها بسیار تفاوت دارد.
همه چیز اصلش خوب است
باید اعتراف کنیم که دوربین یک گوشی هوشمند، هر چقدر هم که خوب باشد باز به پای دوربین‌های دیجیتال نمی‌رسد و کیفیت عکس دوربین‌های عکاسی با لنز و حسگر بزرگ را ندارد؛ همان طور که پردازنده بهترین موبایل‌ها هم به خوبی پردازنده کامپیوترهای رومیزی نیست. اما از آنجا که همه چیز به فناوری مربوط می‌شود، دوربین‌های موبایل‌ها نیز هر روز بیشتر پیشرفت می‌کنند. به طور مثال، سازنده‌های دوربین‌های موبایل این واقعیت را درک کرده‌اند که قابلیت عکاسی در محیط‌های کم نور یکی از پایه‌های اصلی رقابت با دوربین‌های عکاسی دیجیتالی است که حسگرهای بزرگی دارند. در حال حاضر، نوکیا با طراحی و عرضه اسمارت‌فون 808 PureView خود با حسگر بزرگ‌تر و رزولوشن بالاتر و لومیا 902 با لنز f2.0 و لرزش‌گیر نوری عکس نشان داده است که موبایل‌های هوشمند را نیز می‌توان رقیب دوربین‌های دیجیتال دانست. این محصولات نشان داده‌اند کنترل میزان نوردهی در دوربین‌های موبایل در حال اصلاح و پیشرفت است.
نباید سومین پایه اصلی کیفیت عکس‌ها، یعنی پردازنده دوربین را فراموش کنید. همان طور که پردازنده و پردازنده‌های گرافیکی موبایل‌ها هر روز بهتر می‌شوند، مشکلات کیفیت عکس‌های دوربین‌های موبایل، از کاهش نویز و الگوریتم‌های کاهنده نویز عکس‌ها گرفته تا خلوص بهتر رنگ و تعادل نور سفید نیز باید بهبود بیابد.
موبایل را محکم در دست بگیرید
شاید برایتان عجیب باشد کسی به شما بگوید چگونه موبایل خود را در دست بگیرید اما درست و محکم در دست گرفتن اسمارت‌فون در گرفتن عکس‌های با کیفیت کمک بسیاری به شما می‌کند. مشکلی که دوربین موبایل در مقابل دوربین عکاسی دارد، سبکی و کوچکی آن است که اجازه نمی‌دهد آن را در موقعیت‌های مختلف راحت و درست در دست بگیرید.
نتیجه آن نیز عکس‌های تاری است که به واسطه لرزش دست به وجود آمده‌اند. خیلی از موبایل‌های هوشمند قابلیت لرزش‌گیر تصویر ندارند. حتی استفاده از شاتر مجازی روی نمایشگر به جای شاتر فیزیکی هم به تار نشدن عکس‌ها کمک خاصی نمی کند. بهترین و ساده‌ترین روش برای کنترل لرزش دست و کاهش آن این است که موبایل را خیلی محکم و ثابت در دست بگیرید. اینکه موبایل را با فاصله از بازوی خود بگیرید به هیچ وجه ایده خوبی نیست مگر اینکه در نور روز و با سرعت شاتر بالا عکاسی کنید.
نکات ریز عکاسی
لنز دوربین را تمیز نگه دارید
آیا عکس‌ها تیره دیده می‌شوند؟ شاید لنز دوربین کثیف باشد. باید بدانید لنز دوربین موبایل بیشتر از لنز دوربین‌های حرفه‌ای به تمیز شدن نیاز دارند زیرا موبایل مدام در دست کاربر است و بیشتر در معرض چربی و کثیفی است. بنابراین، همیشه پارچه ای نرم برای پاک کردن لنز همراه خود داشته باشید.
برای عکس خوب زمان بگذارید
با اینکه برای گرفتن عکس‌های خوب استعداد نیز نقش مهمی دارد اما باید بدانید که زمان نیز کم اهمیت نیست. اینکه فوری یک عکس با موبایل بگیرید یا اینکه زمان صرف کنید و طرز قرارگیری خود را تغییر دهید تا به بهترین حالت برسید، دو مقوله کاملا مجزا هستند. عکاسان حرفه‌ای برای ثبت یک شاهکار هنری حتی حاضر هستند یک شب تا صبح صبر کنند. سعی کنید پوزیشن‌ها یا پرسپکتیوهای مختلف را امتحان کنید. اگر لازم است بالای چیزی بایستید یا زانو بزنید. سوژه خود را در قسمت‌های مختلف کادر قرار دهید تا بهترین نتیجه به دست بیاید. همچنین میتوانید از قانون یک‌سوم استفاده کنید.
قانون یک‌سوم مهم است، اما چرا؟
برخلاف نامش، این یک قانون اجباری نیست بلکه روشی است که اگر آن را رعایت کنیم عکس‌های بهتری خواهیم داشت. در این قانون باید به طور ذهنی و فرضی، کادر خود را به طور عمودی و افقی به سه قسمت مساوی تقسیم کنید. یعنی 9 مستطیل یک اندازه باید داشته باشید. قانون یک‌سوم می‌گوید به جای اینکه سوژه را در مرکز کادر قرار دهید، آن را میان این مستطیل‌ها جای دهید. به طور مثال، در یک‌سوم بالا یا یک‌سوم سمت چپ کادر.
برخی از گوشی‌های هوشمند این قابلیت را دارند که کادر را به 9 مربع مساوی تقسیم کند تا کاربر بتواند بسیار آسان‌تر سوژه خود را در یکی از آنها جای دهد. اگر تمایلی به استفاده از این قابلیت ندارید، یا موبایل شما این ویژگی را ندارد میتوانید با چند روز تمرین به خوبی متوجه قانون یک‌سوم بشوید و عکس‌های زیبا و قابل توجهی ثبت کنید.
راهنمای عکاسی با گوشی‌های هوشمند (1) برترین ها: در قسمت اول این راهنما در مورد تفاوت دوربین‌های دیجیتال و دوربین موبایل‌ها سخن گفتیم و به نکات ریز عکاسی اشاره کردیم. اکنون برای ترفندهای بیشتر عکاسی با گوشی موبایل با ما همراه باشید.
قانون یک‌سوم، یک‌سوم نیست
قانون یک‌سوم چیست و از کجا آمده است؟ این قانون در واقع نسخه ساده شده مستطیل‌های طلایی است که نسبت طلایی نامیده می‌شوند. اگر نخواهیم خیلی فنی توضیح دهیم، باید بگوییم نسبت طلایی جایی است که نسبت مجموع اندازه‌ها به کمیت بزرگ‌تر (a) با نسبت کمیت بزرگ‌تر به نمونه کوچک‌تر برابر است. (a:b) حالا این کمیت‌ها و نسبت‌ها با عکس چه می‌کنند؟ وقتی یک کادر مستطیلی با نسبت طلایی می‌سازید، در واقع یک سوم آن را در نظر گرفته‌اید که در اصل یک سوم کادر نیست.
چرا باید از این نسبت طلایی استفاده کرد؟ مردم همیشه به دنبال یافتن موقعیت و کادربندی‌ای هستند که باعث زیبا شدن عکس‌هایشان شود و نسبت طلایی این امکان را به آنها می‌دهد.
با پرسپکتیو به عکس عمق ببخشید
عکس دو بعد بیشتر ندارد. پس چطور می‌توان عکس‌هایی گرفت که عمق را نشان دهند؟ چون عکس همیشه دوبعدی بوده و خواهد بود، ما باید از وسیله و روش‌هایی استفاده کنیم که به آن عمق و بُعد ببخشد. وقتی صحبت از پرسپکتیو به میان می‌آید منظور تصویری است که پیش زمینه، میان زمینه و پس زمینه دارد. سه مکانی که در سطح عکس کاملا مشخص هستند. این بخش‌ها همیشه در عکس ثابت هستند البته زمانی وجود دارند که از آنها در عکس استفاده کنید.
پرسپکتیو زمانی است که شما یک بخش از عکس را در قسمتی از زمینه سوژه اصلی قرار دهید و از دو بخش دیگر به عنوان کمک کننده به بیشتر دیده شدن سوژه اصلی بهره بگیرید.
با این ترفند باید نگاه بیننده را از یک نقطه به نقطه بعدی - گاهی در یک ردیف و خط و گاهی در اطراف سوژه – بکشانید.
وقتی از خطوط عکاسی می‌کنید به خاطر داشته باشیدخط‌های موازی باید موازی باقی بمانند یا با نقاط همگرا محو شوند. این کار باعث می‌شود تا نگاه بیننده به صورت خطی از موضوعی که در جلوی عکس قرار دارد تا به پشت و پس زمینه عکس هدایت شود.
خطوط هدایت کننده خطوطی در عکس هستند که مسیر یا خطی را مشخص می‌کنند، همانند ردیفی از درختان یا دستی که به موضوعی اشاره می‌کند. ما همچنین گرایش به تعقیب کردن نگاه سوژه داریم تا ببینیم سوژه به کجا نگاه می‌کند. این روش نیز نوعی خط هدایت کننده به شمار می‌رود.
کادربندی
عکاسی هنر کادربندی دنیا و ثبت یک لحظه خاص در خاطره است. اما آیا ما اصول کادربندی درست را می‌دانیم؟ همان قدر که به سوژه‌های داخل عکس توجه می‌کنیم باید به کادر اطراف آن نیز توجه داشته باشیم. کادر را می‌توان در دو حالت تنظیم کرد: عمودی (پرتره) و افقی (منظره). طرز قرارگیری کادر روی خطوط موجود در عکس تاکید و تاثیر بسیاری دارد. در کادربندی عمودی عکس، بیشترین تاکید روی خطوط عمودی است. کادر افقی نیز روی خطوط افقی تاکید دارد.
برای اینکه بدانید بهترین حالت برای کادربندی یک سوژه چیست، در هر دو حالت افقی و عمودی از آن عکس بگیرید و با مقایسه آنها میتوانید به راحتی زیباترین گزینه را انتخاب کنید. دوربین گوشی هوشمند موبایل گزینه‌ای به نام نسبت تصویر دارد که از قبل اندازه کادر را برای عکس تنظیم می‌کند. اما باید میان نسبت تصویرهای 2:3، 16:9 و 4:3 و حتی 1:1 یکی را انتخاب کنید. نسبت تصویر در عکس بسیار مهم است زیرا روی تنظیم و ترکیب بندی عکس شما تاثیر بسیاری دارد. نسبت تصویر تعیین می‌کند چقدر کادر و چقدر فضا برای کنار گذاشتن دارید. به طور مثال، قانون یک‌سوم در نسبت تصویر 16:9 با قانون یک سوم در نسبت تصویر 1:1 بسیار با هم فرق دارند.
نمی‌توان گفت چه نسبت تصویری بهتر از دیگری است. سوژه‌ها و مناظر مختلف، نسبت تصویرهای متفاوتی نیز می‌طلبند. به طور مثال، کادر 1:1 برای عکاسی پرتره مناسب است در حالیکه ثبت پرتره با نسبت تصویر 16:9 نتیجه خیلی خوبی ندارد. شاید دوست داشته باشید کادر خود را به شکل مستطیل ببندید. همه این موارد را با تمرین بسیار متوجه خواهید شد. هر چه عکس‌های بیشتری در نسبت تصویرها و کادرهای متفاوت بگیرید، بهترین انتخاب‌ها را خواهید آموخت.
به غیر از موردی که با اسمارت‌فونی عکاسی می‌کنید که زوم نوری دارد، هرگز از زوم دیجیتال دوربین خود استفاده نکنید. این بزرگ‌نمایی به هیچ عنوان به شما کمک نمی‌کند. زوم دیجیتال برخلاف زوم نوری، عکس را کراپ می‌کند و جلو می‌آورد و این باعث کم شدن وضوح تصویر می‌شود. زوم دیجیتال دوربین موبایل‌ها همیشه باعث پایین آمدن کیفیت عکس می‌شود.
به سوژه نزدیک شوید
بیشتر دوربین‌های گوشی‌های موبایل لنزهای واید با طول 20 میلی‌متر دارند. به این معنا که شما زاویه گسترده‌تری برای عکاسی دارید. البته این مساله فقط در عکاسی از منظره مناسب است و در عکاسی پرتره باعث خراب شدن چهره می‌شود. البته اگر دوست دارید باریک‌تر دیده شوید لنز واید این کار را برایتان آسان می‌کند، البته اگر از بالا به به پایین عکاسی کنید. اما اگر تمایل دارید عکس‌های طبیعی و نرمال داشته باشید، بهتر است به سوژه نزدیک شوید. پرسپکتیو نزدیک باعث می‌شود تا کمتر اشکالات لنز واید در چهره هویدا شود.
درک کردن قانون سه‌گانه
دوربین برخی از گوشی‌های تلفن همراه فقط در حالت خودکار عکاسی می‌کنند اما برخی از آنها به کاربر امکان تنظیم میزان نوردهی، سرعت شاتر و حساسیت نوری (ISO) را نیز می‌دهند. لازم نیست همیشه این موارد را تنظیم کنید اما تنظیم این سه ویژگی که مثلت نوردهی نامیده می‌شوند، یکی از کلیدهای موفقیت در عکاسی است.
تنظیم دیافراگم
تنظیم دیافراگم دوربین به این معنا است که تا چه اندازه دهانه لنز باز شود. هر چه شماره f لنز کوچک‌تر باشد (مثلا f/2) لنز بیشتر باز می‌شود و نور بیشتری وارد می‌شود. عدد بزرگ تر f همچون f/8 نشان دهنده کمتر باز شدن لنز است و در نتیجه نور کمتری نیز وارد آن می‌شود.
میزان نوردهی همچنین تعیین کننده عمق دید نیز هست.به این معنا که مشخص می‌کند تا چه فاصله‌ای منظره موردنظر شما واضح و شفاف باقی می‌ماند. هرچه اندازه f لنز کوچک‌تر باشد، پشت زمینه عکس تارتر خواهد بود. اما اگر این عدد بزرگ باشد، پس زمینه عکس نیز در دایره فوکوس جای می‌گیرند. از آنجا که دوربین گوشی‌های موبایل حسگرهای کوچکی دارند، دیافراگم بزرگ‌تر خیلی باعث تار شدن پس زمینه نمی‌شود.
محدودیت‌ها را قبول کنید
لازم نیست همیشه درگیر این مساله باشید که دوربین گوشی‌های موبایل تنظیمات بسیار محدودی دارند و همچون دوربین عکاسی دیجیتال قابلیت تنظیم نوردهی یا حساسیت نوری را ندارد. دوربین موبایل نیز مزیت‌های خودش را دارد. دوربین موبایل همیشه همراه کاربر است و به واسطه نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های موجود خیلی آسان‌تر می‌توان عکس‌های آن را ویرایش کرد. فقط کافی است نرم‌افزارهای عکاسی را روی گوشی خود دانلود و نصب کنید.
سرعت شاتر
همان طور که تنظیم دیافراگم مشخص می‌کند لنز تا چه اندازه باید باز بشود، سرعت شاتر نیز تعیین می‌کند لنز تا چه زمانی باز بماند تا عکس دلخواه ثبت شود. سرعت شاتر در دوربین با عدد کسری نمایش داده می‌شود. به طور مثال، تنظیم سرعت شاتر روی عدد 1/50 یعنی شاتر به اندازه پنجاهم یک ثانیه پشت سر هم باز خواهد ماند. یا مثلا عدد 1/25 یعنی لنز به مدت بیست و پنجم ثانیه باز است.
حساسیت نوری (ISO)
در دوربین‌های دیجیتال، ISO به معنای حساسیت لنز دوربین به نور است. هر چه میزان ISO بالاتر باشد، نور بیشتری در عکس ثبت خواهد شد و برای آن نیز باید شاتر در سرعت‌های بالا تنظیم شود. به این مفهوم که در محیط‌های کم نور می‌توان حساسیت نوری را در بالاترین حد و سرعت شاتر را زیاد کرد تا عکس‌ها بدون نویز و تارشدگی ثبت شوند.
البته باید بدانید هر چه ISO در عدد بالاتری تنظیم شود، نویز عکس نیز به مراتب بیشتر می‌شود. به همین دلیل است که عکس‌هایی که در محیط‌های تاریک و کم نور گرفته می‌شوند همیشه بی کیفیت هستند. عدد کوچک‌تر دیافراگم به این معنا است که لنز عریض‌تر باز می‌شود و میتوانید با سرعت شاتر بالاتری عکاسی کنید. در این حالت نیازی به سه پایه نیست و خیلی سریع میتوانید از منظره موردنظر عکاسی کنید. همچنین عمق دید سطحی‌تری هم خواهید داشت و پس زمینه سوژه تارتر دیده خواهد شد.
برای اینکه پس زمینه عکس نیز واضح باقی بماند، باید با دیافراگم بزرگ‌تر عکاسی کنید که باعث می‌شود لنز کمتر باز شود و نور کمتری وارد شود. در این حالت باید سرعت شاتر نیز کمتر باشد. اگر لنز زمان طولانی‌تر باز باشد، کوچک‌ترین حرکت در کادر باعث تار شدن آن می‌شود.
برای اینکه پس زمینه عکس واضح باقی بماند و سرعت شاتر نیز بالا باشد، میتوانید میزان ISO دوربین را افزایش دهید تا حساسیت دوربین به نور بیشتر شود. اما اگر این میزان خیلی زیاد باشد، نویزهای عکس هم بیشتر خواهند شد.
