همه ما از کودکی در مورد جوانمردی و جوانمردان داستان ها و حکایت هایی را شنیده و خوانده ایم اما شاید ندانیم که این صفت در روان شناسی به ویژه رویکرد جدید آن یعنی روان شناسی مثبت گرا به صورت علمی تعریف و تبیین شده است.
در علم روان شناسی، جوانمردی را مجموعه ای از دو فضیلت انسانیت (شفقت) و اعتدال دانسته اند. فضیلت انسانیت که به معنای توجه به دیگران و دوستانه رفتار کردن با آنان است، خود از سه ویژگی عشق، مهربانی و هوش عاطفی و فضیلت اعتدال یا میانه روی که مانع افراط و تفریط در امور می شود و از این طریق، ما را در برابر تنفر، تکبر، پیامدهای نامطلوب، خوشی های ناپایدار و بی ثباتی های هیجانی محافظت می کند نیز از چهار ویژگی عفو و گذشت. فروتنی، آینده نگری و کنترل خود تشکیل شده است که در ذیل به تفصیلبه آنها اشاره می شود.
عشق
افرادی که به دیگران عشق می ورزند برای روابط صمیمانه ارزش زیادی قائلند و می کوشند چنین روابطی را ایجاد و حفظ کنند ما ممکنا ست به کسانی که به آنها وابسته ایم. به کسانی که به ما وابسته اند یا به کسانی که از نظر عاطی و احساسی برایمان جذابند. احساس عشق و علاقه کنیم. این ویژگی سبب می شود که فرد به دیگران اعتماد کند و در تصمیم گیری هایش دیگران را بر خود مقدم دارد.
مهربانی
روان شناسان، مهربانی را مجموعه ای از احساسات مرتبط با نوع دوستی، همیاری، سخاوت و تمایل کلی برای کمک به دیگران می دانند. افراد مهربان معتقدند که دیگران نیز به اندازه آنها اهمیت دارند. همچنین، از نظر آنها دادن باارزش تر از گرفتن است. نتایج پژوهش ها نشان داده اهست که اعمال خیرخواهانه و کمک به دیگران سبب افزایش بهزیستی روانی و جسمانی افراد می شود.
هوش عاطفی
افرادی که از هوش عاطفی بهره برده اند. به احساسات و نیات خود و دیگران آگاهی دارند. همین امر به آنها کمک می کند در موقعیت های گوناگون به بهترین نحو ممکن واکنش نشان دهند و در مواقع لزوم، با دیگران همدردی کنند. اصولا افراد دارای هوش عاطفی به دلیل توانایی قراردادن خود در جای دیگران، راحت تر دیگران را می بخشند و به آنها اعتماد می کنند. به دلیل داشتن این ویژگی ها دیگران نیز خواهان دوستی با این افراد هستند.
عفو و گذشت
نتایج مطالعات دکتر انرایت و همکارانش درباره بخشش در دانشگاه ویسکانسین نشان داده است که درمان عفونت های جسمانی با پنی سیلین و دیگر داروها اهمیت د ارد. این پژوهشگر بخشش را فرآیندی چند مرحله ای می داند که عبور از همه آنها مستلزم یادگیری مهارت ها و صرف زمان کافی است. این مراحل عبارتند از:
1. مرحله کشف: در این مرحله، فرد قربانی از درد عاطفی که در نتیجه رنجش به وجود می آید آگاه می شود و در خود نیاز به تلافی و غیرعادلانه بودن رنجش را احساس می کند. بنابراین، ممکن است احساساتی مانند خشم یا حتی تنفر را تجربه کند. به دلیل تجربه این احساسات منفی و همچنین، آگاهی کامل از ظلمی که بر فرد قربانی رفته است. وی درد زیادی تحمل می کند و دچار آشفتگی روانی می شود. مهم ترین مسئله در این مرحله اختصاص دادن میزان انرژی مناسب برای غلبه بر درد و حفظ عملکرد مطلوب در حیطه های ارتباطی، شغلی و تحصیلی است. همچنین، در این مرحله، شخص تصمیم به تلافی جویی و انتقام گرفتن از فرد متخاصم می گیرد.
2. مرحله تصمیم گیری: در این مرحله، فرد قربانی به این نتیجه می رسد که فرد خاطی تنها سبب رنج بیشتر وی می شود و به این بینش دست می یابد که برای تسیهل فرایند التیام لازم است بعضی نگرش های خود را تغییر دهد. همچنین ممکن است وی گاهی به بخشودن شخص خاطی فکر کند. نکته مهم در این مرحله غلبه بر احساسات، افکار و اعمالی است که حول انتقام گرفتن وجود دارد.
3. مرحله عملی: در این مرحله، فرد آسیب دیده به صورت عمل یبخشودن فرد خاطی را آغاز می کند. قربانی به بررسی زوایای زندگی فرد خاطی می پردازد و سعی می کند خودش را جای وی بگذارد. ممکن است به این نتیجه برسد که شرایط نابهنجار دوران کودکی فرد متخاصم، وضعیت اقتصادی نامطلوب او یا فقر فرهنگی اش باعث چنین رویدادی شده است. همچنین، احتمال دارد که اگر خود او نیز در چنین موقعیتی قرار می گرفت، قادر به کنترل رفتار و کردارش نبود. این افکار سبب ایجاد حس دلسوزی نسبت به فرد خاطی می شود و از سر گرفتن دوباره روابط را ممکن می سازد.
4. مرحله نتیجه: در این مرحله فرد بخشایشگر درمی یابد که بر اثر بخشش فرد خاطی از افکار و احساسات منفی رها شده است. همچنین، وی به این نتیجه می رسد که این مسئله باعث رشد فردی وی و افزایش آگاهی او درباره خودش و دیگران شده است.
فروتنی
افراد فروتن بهتر می دانند که به جای صحبت کردن درباره فضائل و کمالات خود، با رفتار و کردارشان دیگران را متوجه قابلیت هایشان سازند. این افراد از خود شناخت صحیحی دارن دو می دانند که قادر نیستند هر کاری را انجام دهند. بنابراین، از کمک های دیگران بهره می جویند. آنها با دیگران صرف نظر از رتبه و مقام اجتماعی برخورد مناسبی دارند.
آینده نگری
این ویژگی به معنای جهت گیری عملی درمورد اهداف آینده است. وجود این خصیصه در فرد سبب می شود که وی در قبال تصمیماتی که اتخاذ می کند محتاط باشد. از ریسک های بی مورد بپرهیزد، همیشه اهداف اصلی خود را به خاطر داشته باشد و بر مبنای آنها تصمیم گیری کند. افراد آینده نگر رفتار تکانشی خود را بررسی و پیامدهای اعمالشان را پیش بینی می کنند. باید در نظر داشته باشیم که این ویژگی مترادف کوته بینی و احتیاط یبش از حد نیست. بلکه به معنای هوشمندی و توانایی برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف مهم زندگی است.
کنترل خود
کنترل خود به فرایند اعمال کنترل بر اعمال خود به منظور دستیابی به اهداف یا عمل بر طبق هنجارهای جامعه اطلاق می شود. این توانایی هم در مورد مقاومت در برابر وسوسه ها (پرهیز از بدگویی و دروغ گفتن) و هم در مورد شروع فعالیت های مطلوب (مانند کمک کردن به دیگران) کاربرد دارد.
منبع: هفت صبح
در علم روان شناسی، جوانمردی را مجموعه ای از دو فضیلت انسانیت (شفقت) و اعتدال دانسته اند. فضیلت انسانیت که به معنای توجه به دیگران و دوستانه رفتار کردن با آنان است، خود از سه ویژگی عشق، مهربانی و هوش عاطفی و فضیلت اعتدال یا میانه روی که مانع افراط و تفریط در امور می شود و از این طریق، ما را در برابر تنفر، تکبر، پیامدهای نامطلوب، خوشی های ناپایدار و بی ثباتی های هیجانی محافظت می کند نیز از چهار ویژگی عفو و گذشت. فروتنی، آینده نگری و کنترل خود تشکیل شده است که در ذیل به تفصیلبه آنها اشاره می شود.
عشق
افرادی که به دیگران عشق می ورزند برای روابط صمیمانه ارزش زیادی قائلند و می کوشند چنین روابطی را ایجاد و حفظ کنند ما ممکنا ست به کسانی که به آنها وابسته ایم. به کسانی که به ما وابسته اند یا به کسانی که از نظر عاطی و احساسی برایمان جذابند. احساس عشق و علاقه کنیم. این ویژگی سبب می شود که فرد به دیگران اعتماد کند و در تصمیم گیری هایش دیگران را بر خود مقدم دارد.
مهربانی
روان شناسان، مهربانی را مجموعه ای از احساسات مرتبط با نوع دوستی، همیاری، سخاوت و تمایل کلی برای کمک به دیگران می دانند. افراد مهربان معتقدند که دیگران نیز به اندازه آنها اهمیت دارند. همچنین، از نظر آنها دادن باارزش تر از گرفتن است. نتایج پژوهش ها نشان داده اهست که اعمال خیرخواهانه و کمک به دیگران سبب افزایش بهزیستی روانی و جسمانی افراد می شود.
هوش عاطفی
افرادی که از هوش عاطفی بهره برده اند. به احساسات و نیات خود و دیگران آگاهی دارند. همین امر به آنها کمک می کند در موقعیت های گوناگون به بهترین نحو ممکن واکنش نشان دهند و در مواقع لزوم، با دیگران همدردی کنند. اصولا افراد دارای هوش عاطفی به دلیل توانایی قراردادن خود در جای دیگران، راحت تر دیگران را می بخشند و به آنها اعتماد می کنند. به دلیل داشتن این ویژگی ها دیگران نیز خواهان دوستی با این افراد هستند.
عفو و گذشت
نتایج مطالعات دکتر انرایت و همکارانش درباره بخشش در دانشگاه ویسکانسین نشان داده است که درمان عفونت های جسمانی با پنی سیلین و دیگر داروها اهمیت د ارد. این پژوهشگر بخشش را فرآیندی چند مرحله ای می داند که عبور از همه آنها مستلزم یادگیری مهارت ها و صرف زمان کافی است. این مراحل عبارتند از:
1. مرحله کشف: در این مرحله، فرد قربانی از درد عاطفی که در نتیجه رنجش به وجود می آید آگاه می شود و در خود نیاز به تلافی و غیرعادلانه بودن رنجش را احساس می کند. بنابراین، ممکن است احساساتی مانند خشم یا حتی تنفر را تجربه کند. به دلیل تجربه این احساسات منفی و همچنین، آگاهی کامل از ظلمی که بر فرد قربانی رفته است. وی درد زیادی تحمل می کند و دچار آشفتگی روانی می شود. مهم ترین مسئله در این مرحله اختصاص دادن میزان انرژی مناسب برای غلبه بر درد و حفظ عملکرد مطلوب در حیطه های ارتباطی، شغلی و تحصیلی است. همچنین، در این مرحله، شخص تصمیم به تلافی جویی و انتقام گرفتن از فرد متخاصم می گیرد.
2. مرحله تصمیم گیری: در این مرحله، فرد قربانی به این نتیجه می رسد که فرد خاطی تنها سبب رنج بیشتر وی می شود و به این بینش دست می یابد که برای تسیهل فرایند التیام لازم است بعضی نگرش های خود را تغییر دهد. همچنین ممکن است وی گاهی به بخشودن شخص خاطی فکر کند. نکته مهم در این مرحله غلبه بر احساسات، افکار و اعمالی است که حول انتقام گرفتن وجود دارد.
3. مرحله عملی: در این مرحله، فرد آسیب دیده به صورت عمل یبخشودن فرد خاطی را آغاز می کند. قربانی به بررسی زوایای زندگی فرد خاطی می پردازد و سعی می کند خودش را جای وی بگذارد. ممکن است به این نتیجه برسد که شرایط نابهنجار دوران کودکی فرد متخاصم، وضعیت اقتصادی نامطلوب او یا فقر فرهنگی اش باعث چنین رویدادی شده است. همچنین، احتمال دارد که اگر خود او نیز در چنین موقعیتی قرار می گرفت، قادر به کنترل رفتار و کردارش نبود. این افکار سبب ایجاد حس دلسوزی نسبت به فرد خاطی می شود و از سر گرفتن دوباره روابط را ممکن می سازد.
4. مرحله نتیجه: در این مرحله فرد بخشایشگر درمی یابد که بر اثر بخشش فرد خاطی از افکار و احساسات منفی رها شده است. همچنین، وی به این نتیجه می رسد که این مسئله باعث رشد فردی وی و افزایش آگاهی او درباره خودش و دیگران شده است.
فروتنی
افراد فروتن بهتر می دانند که به جای صحبت کردن درباره فضائل و کمالات خود، با رفتار و کردارشان دیگران را متوجه قابلیت هایشان سازند. این افراد از خود شناخت صحیحی دارن دو می دانند که قادر نیستند هر کاری را انجام دهند. بنابراین، از کمک های دیگران بهره می جویند. آنها با دیگران صرف نظر از رتبه و مقام اجتماعی برخورد مناسبی دارند.
آینده نگری
این ویژگی به معنای جهت گیری عملی درمورد اهداف آینده است. وجود این خصیصه در فرد سبب می شود که وی در قبال تصمیماتی که اتخاذ می کند محتاط باشد. از ریسک های بی مورد بپرهیزد، همیشه اهداف اصلی خود را به خاطر داشته باشد و بر مبنای آنها تصمیم گیری کند. افراد آینده نگر رفتار تکانشی خود را بررسی و پیامدهای اعمالشان را پیش بینی می کنند. باید در نظر داشته باشیم که این ویژگی مترادف کوته بینی و احتیاط یبش از حد نیست. بلکه به معنای هوشمندی و توانایی برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف مهم زندگی است.
کنترل خود
کنترل خود به فرایند اعمال کنترل بر اعمال خود به منظور دستیابی به اهداف یا عمل بر طبق هنجارهای جامعه اطلاق می شود. این توانایی هم در مورد مقاومت در برابر وسوسه ها (پرهیز از بدگویی و دروغ گفتن) و هم در مورد شروع فعالیت های مطلوب (مانند کمک کردن به دیگران) کاربرد دارد.
منبع: هفت صبح