روستای خرمکوه،عمارلو، رودبار زیتون ،گیلان

[Nicol]

جغرافیای طبیعی،سیاسی و انسانی روستای خرمکوه(خُرّمکوه کجاست؟)
روستای خرمکوه در استان گیلان, در نیمه شرقی شهرستان رودبار ,۲۰ کیلومتری جهت شمال شرقی شهرجیرنده ،مرکزبخش عمارلو,و در دهستان کلیشم است.طول جغرافیایی روستای خرمکوه ۳۶درجه، 73 دقیقه، و 66،83شمالی وعرض جغرافیایی ۴۹درجه، 87 دقیقه، 11،71ثانیه شرقی در ارتفاع ۱۶۰۱ متری از سطح دریای آزاد در جنوب استان گیلان، قسمت البرز غربی واقع شده‌است. در شمال روستا کوه میله سنگ در غرب روستا کوه هزارخال در شرق روستا کو ه‌های منتهی به روستای کلیشم و در جنوبی‌ترین قسمت روستا، روبروی روستا کوه نواخان قرار دارد. روستای خُرّمکوه در ۵۲ کیلومتری لوشان قرار دارد.مردم برای انجام کارهای اداری به جیرنده مرکز بخش عمارلو یا به شهررودبار مرکز ‏شهرستان رودبار مراجعه می‌کنند.

 

[Nicol]

پیشینه و تاریخ خرمکوه
تاریخ استان گیلان، تاریخ بخش عمارلو،( بخش فاراب) و تاریخ روستاهای آن، پر از نشانه‌هایی است که حکایت گذشته این منطقه می‌باشد.در روستای روستای خرمکوه، آثار باقی مانده از گذشته چندین مورد است که آثار تاریخی خرمکوه عبارتند از:
1- قلاع کوتی،دو قلعه روبه روی هم ،که محل دیده بانی و در دو طرف راه می باشد.
۲-بقعه امامزاده طاهر خرمکوه:نظر آقای قاسم غلامی کفترودی: بقعه امامزاده طاهر(ع) روستای خرمکوه،بخش عمارلوشهرستان رودبار واقع در ارتفاع ۴۰۰ متری کوه هزارخال دارای بنایی با یک اتاق و ایوان به مسحت تقریبی ۱۵ متر مربع با صندوق و دیوارهای نقاشی شده،مربوط به دوره قاجاریه بوده،که در حدود سال ۱۳۳۵ بر اثر سیلاب ویران شدو در آن سال تجدید بنا گردید و بنای اخیرالذکر نیز در زلزله سال خورشیدی ۱۳۶۹ به کلی تخریب شد و اکنون محل مرقد به وسیله اتاقکی سنگ و گل به ابعاد ۵/۲ در ۵/۲ متر پوشیده شده است
۳-اسیو روخونه(باقی مانده آسیاب آبی) در آسیاب رودخان
۴-قبور و آثار حفاری‌های غیر مجاز درزمین‌های کشاورزی دیم در کاکول سر، بره سر، زردبره، لابلاو پس رو و بسیاری از نقاط دیگر که به دلیل بی توجهی و تخریب توسط سودجویان تقریبا نابود شده‌اند.
5-سکونتگاه ها و غارهای اولیه
روستای تاریخی خرمکوه از نظر معماری با توجه به مصالح به کار رفته (خشت خام، سنگ، چوب، ملاط، کاه گل) با بافت پیچیده و درهم دارای ویژگی و اهمیت خاص خوداست.این روستا با داشتن چهار محوطه شاخص فرهنگی، تاریخی، باستانی، مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ و تا دوران تاریخی را شامل می‌شود. سه محوطه گورستانی به نام‌های قبرستان کاکول سر، بره سر و بیلیش و یک محوطه استقراری تاریخی به نام قلاع کوتی(۲قلعه روبروی هم)است که از دیدگاه باستان‌شناسی در استان گیلان و بخش عمارلو اهمیت دارد.-کتاب بررسی حوزه تمدن رودخانه شاهرود-پژوهشگاه میراث فرهنگی گیلان
خرم کوه درلغت نامه دهخدا
لغت نامه دهخدا که در سال ۱۳۱۸ جلد اول آن منتشر شده به نقل ازفرهنگ جغرافیای ایران جلد۲ از نام خرمکوه استفاده می کند: دهي است جزء بلوک فاراب دهستان عمارلوي بخش رودخانه شهرستان رشت .اين ناحيه در جنوب خاوري رودبار و ۴۹هزارگزي شمال خاوري پل لوشان واقع مي باشد و کوهستاني با آب و هواي معتدل است . آب از رودخانه سرخ رود. محصولات آن غلات و لبنيات و شغل اهالي زراعت و گله داري و کرباس بافي و راه آن مالرو است . اکثر سکنه براي معاش پائيز و زمستان به گيلان ميروند.

 

[Nicol]

شهدای روستای خرمکوه

 

[Nicol]

مسیرهای مسافرت به روستای خرمکوه
برای رسیدن به روستای روستای خُرّمکوه یک مسیر اصلی و سه مسیر فرعی وجود دارد:
1-مسیر اصلی، از مرکز استان رشت به شهر لوشان (شهر آفتاب گیلان)-امامزاده محمد حنفیه، روستای بیورزین-معدن سنگرود-جیرنده -یکنم-خرمکوه
2-همچنین از استان قزوین به لوشان در ادامه به مقصد خُرّمکوه که همان مسیر بالاست.
3-استان قزوین-دستجرد-انبوه-ویه ناوه-خُرّمکوه
4-رشت -رستم آباد- بره سر-خُرّمکوه
5-از سیاهکل- توتکی-لاروخانی-دیلمان-جلیسه-خُرّمکوه
6-از شهرستان رودسر-رحیم آباد-ملکوت-سه راهی دیلمان-جلیسه- خُرّمکوه
گردشگری، صنایع دستی و محصولات کشاورزی روستای خرمکوه
مشکلات فعلی روستا
1-نداشتن آب شرب بهداشتی، هم اکنون روستاییان خرمکوه به ناچار آب جوی های بالا دست را وارد لوله مشی قدیمی روستا نموده اند و از آن مصرف می کنند،به طوری در آب لیوان گل و لای قابل مشاهده است و طعم نامطبوعی دارد.
2-نداشتن آب کشاورزی و ازبین رفتن تدریجی کشاورزی، نتیجه آن مهاجرت به شهر می‌باشد.
-عدم اجرای طرح هادی، به طوری که خرابه‌های زلزله سال ۱۳۶۹بعد از بیست سال از گذشت زلزله هنوز در روستای پابرجاست و هر طرح عمرانی دیگر را منوط به اجرای طرح هادی می‌کنند

گردشگری، صنایع دستی و محصولات کشاورزی روستای خرمکوه
خلشکوه :
خلشکوهKhalash Kuh:طول جغرافیایی36.736683عرض جغرافیایی49.871172 ارتفاع (از سطح دریا)1962متر.در قسمت شمالی روستای خرمکوه و روستای کلیشم قرار دارد.روستای خرمکوه در بخش عمارلوشهرستان رودبار می باشد.زمین‌ها و علف زارهای این ناحیه از زمان‌های گذشته متعلق به اهالی روستای خرمکوه و روستای کلیشم بوده است. در این ناحیه استخر(سَل) طبیعی و چشمه قل قله وجود دارد که از منابع خدا دادی و شگفت آور می‌باشد.این استخر در مساحتی به بزرگی 15 کیلومتر در بلندای کوه دور نمای بی نظیری دارد. کسانی که بار اول به خلشکوه می‌آیند از وجود این استخر در این مکان مرتفع ابراز شگفتی می‌کنند.آب چشمه‌ها و رودها از این ناحیه به طرف خرمکوه سرازیر می‌شود. مسیر مسافرت به خلشکوه از جاده جیرنده -خرمکوه-خلشکوه می باشد

 

[Nicol]

 

[Nicol]

صنایع دستی: نمدمالی، لحاف دوزی، آهنگری، جوراب بافی و... منابع طبیعی: روستای خُرّمکوه از نظر ذخایر معدنی (سیلیس) و صنایع یکی از غنی‌ترین روستاهای شهرستان رودبار می‌باشد. چشمه‌های آب معدنی قل قله خلشکوه، بیلیش، ییلاق زیبای پوسرا، رود شمشارود و تویلا رود در غرب روستا که آب کشاورزی باغات روستا را تامین می‌نماید. از نظر پوشش گیاهی دارای متنوع‌ترین گونه مختلف گیاهی و درختان صنعتی و غیرصنعتی می‌باشد.

 

[Nicol]

محصولات کشاورزی: محصولات درختی مثل گردو، فندق، سیب، زردآلو، هلو همچنین محصولات کشاورزی مثل لوبیا، عدس، نخود، گندم، چغندر قند از جمله محصولات کشاورزی روستای خُرّمکوه می‌باشد.
بخشی از فزهنگ و اداب ورسوم در روستای خرمکوه در باره عروسی
ازدواج (عروسی)
- خواستگاری
برای خواستگاری یکی از بزرگان خانواده داماد به خانه دختر می رود و بعد از اظهار مطلب و فرصت چند روزه و در نهایت گرفتنجواب مثبت و موافق آنها ، مرحله اول که نشان گذاری( Neshangozari)است آغاز می شود.چند روز بعد یک دستمال ابریشمی قرمز ، یک پیراهن یا شلوار سنتی ، یک انگشتر نقره و مقداری شیرینی و شکلات و نان برنجی و کشمش و نخود (نخودچی) را در یک سینی بزرگ که در اصطلاح محلی به آن مجمع (Majmaa ) یا طبخ Tabakh ) می گفتند گذاشته و مادر یا خواهر داماد یا یکی از کسانی که به داماد خیلی علاقه داشت حمل کرده و به خانه عروس می بردند. در این مرحله داماد آنها را همراهی نمی کرد و در خانه می ماند.
- شیرنی خوران( Shiranikhoran)
چند نفر از بزرگان و فامیل را جمع می کردند یعنی عروس فامیل های مربوط را در منزل خودشان و داماد هم همین طور ، بعد به منزل عروس می رفتند. بعد از شام ابتدا درم (Dorm ) یا درمیه ( Dormiya) یا شیربهاء را معین می کردند که در قدیم معمولا 500 تا 5000 تومان بود که از طرف خانواده داماد تحویل خانواده عروس داده می شد تا با آن فرش ، صندوق چوبی و ... بخرند.
معمولا مهریه در قدیم 5 یا 10 تومان بود ولی امروزه از مرز 3 یا 4 میلیون تومان هم فراتر می رود. بعد از اتمام مسئله ، کاغذی معروف به خط رفت ( Khateraft)می نوشتند که در آن مهریه ، شیربهاء و ... تعیین می شد و معتمدین هم آن را امضاء می کردند و پس از فرستادن صلوات می گفتند قرارداد تمام به (Tamam Be ) یعنی قرارداد تمام شد .
(پس از آن کله قندی که قبلا دور آن پارچه پیچیده شده یا کادوپیچی شده بود را یکی از ریش
سفیدها می شکستند و تکه کوچکی از قند را به داماد می دهند و هدیه می گیرند. این هدیه معمولا شامل پیراهن ، حوله بزرگ یا پول است. این قسمت داخل پرانتز را در مازندران در خواستگار یکی ا بستگان شاهد بودم)شکستن کله قند که به عنوان پایان نوشتن قراردادازدواج و از طرفی شروع این وصلت با قند و شیرینی است به این باور که زوجین دارای زندگی شیرینی باشند. این رسم به همراه باورهای مربوط از قدیم رایج بوده و امروزه نیز اجرا می شود.
- حنابندان
بطور مختصر ، در هنگام حنابندان دعا می خوانند.دعایی که در مورد حنابندان وگل چیدن است البته این شعرها آمیخته ای از ادبیات ، عشق و مذهب است. بعد از پایان دعا همه دست می زنند و شادی می کنند و حنا بندان شروع می شود.در هنگام حنا گذاشتن ، هر کدام از عروس و داماد دست راست خود را روی سر می گذارند و یک نفر مرد در دست چپ داماد و زنی هم در دست چپ عروس حنا می گذارد. در مرحله بعد روی اسکناسی حنا می گذارند بعد آن پول را مچاله کرده و بین حاضرین پرت می کنند که معمولا فردی که آن را برمی دارد به عنوان یادگار در آلبوم نگه می دارد.سپس عروس و داماد هر کدام دست دیگری را با دستمال یا دستمال کاغذی پاک کرده و شمع ها را فوت می کنند تا خاموش شود.بعد از آن عروس سینی حنا را در بین حاضرین می گرداندوداماد هم شیرینی را. هر کسی که حنا بردارد معمولا در عوض آن هدیه ای می گذاردکه به آن حناپولی (Hanapouli ) می گویند. فردای آن شب داماد با دسته گل به منزل عروس می رود.
- عروسی
در مراسم عروسی و انتقال عروس به خانه بخت،باورها و رسوم خاصی وجودداردازجمله :نارنج(Narenj)یک سینی شامل دو عدد سیب ، دو عدد پرتقال ، دو عدد انار و یک تکه کوچک قندیا شیرینی است که داماد در هنگام انتقال عروس ، با فاصله آنها را پرتاب نموده و از رویسرعروس عبور می دهد. مقصود آنها از این عمل و باوری که وجود دارد این است که انشاءالله عروس خانم روزی رسان باشد و البته سکه هم روی سر عروس می پاشند که منظور طلب سلامتی و نوعی صدقه برای رفع بلا و حفظ سلامتی زوجین در زندگی مشترک است و اینکه زندگی همراه با سلامتی و شیرینی داشته باشند.این رسم شور و حال عجیبی به مراسم عروسی می دهد زیرا عده زیادی از حاضرین به ویژه جوانان سعی می کنند میوه های پرتاب شده را بگیرند چون باور دارند که میوه ها باعث خیر و برکت زندگی آنها می شود.
بعد از ورود عروس به منزل داماد ، یک پسربچه را بغل عروس می دهند که عروس نیز انعامی به او می دهد. باورشان بر این است که با این عمل انشاءالله عروس بچه دار شودواولین فرزندشان هم پسر باشد. برخی راویان چندین مورد را نقل می کردند که با اجرای این رسم علاوه بر اینکه عروس بچه دار شده و عقیم نشده بلکه فرزند اولشان هم پسر بوده است.
برخی باورهای دیگر در مورد ازدواج:
- اگر کسی در هنگام عقد( لحظه قرائت خطبه عقد) قیچی بزند آن وصلت به هم می خوردچون با قیچی زدن رشته خوشبختی آنها پاره خواهدشدوبه همین دلیل معمولامراسم خواندن خطبه و عقد در دفترخانه ازدواج یا در مکان خلوت برگزار می کنند.
-در هنگام خواندن عقد پنجه گرفتن دستم ممنوع بوده و شگون ندارد.
- در کفش راست عروس و داماد شکر یا خاک قند می ریزندچون معتقدند با این عمل خوشبخت و شیرین کام می شوند و اینکه زندگی شیرینی را شروع کرده و ادامه دهند.
- در هنگام انتقال عروس به منزل داماد ، دو عدد تخم مرغ در بیرون درب می گذارند تا
همراه با بیرون آمدن عروس و داماد تخم مرغ ها بشکند. معتقدند با این کار چشم افراد
حسود و بدبین می ترکد یعنی به نوعی محفوظ ماندن از چشم زخم .
-بعد از عقد عروس داماد در خانه عروس می ماند ،صبح روز بعد کفش داماد را پنهان کرده
و داماد با دادن انعام کفشش را پس می گیرد.