15% افراد دیابتی در دوران زندگی خود دچار زخم می شوند حدود 20% از بیماران دچار زخم در نهایت نیاز به قطع عضو پیدا می کنند بالا بودن میزان قند خون در بیماران دیابتی باعث آسیب به عروق خونی واعصاب محیطی می شود وبدنبال آن موجب زخم واز دست دادن عضو مبتلا می شود .
علل ایجاد زخم دیابتی :
1 ـ از بین رفتن حس کف پا
2 ـ خون رسانی نا مناسب به دلیل تنگی عروق
3 ـ عوامل میکانیکی وضربه های مختلف
1 ـ از بین رفتن حس کف پا: در اثر آسیب به اعصاب محیطی کف پا حس خود را ازدست می دهد وبیمار احساس سوزش وگز گز در کف پا می کند وخصوصا در شب ها بدتر می شود بعد از این مرحله عضلات کف پا بتدریج لاغر وضعیف می شود وقوس کف پا افزایش پیدا می کند وانگشتان وپاشنه پا بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد و از طرفی آسیب به اعصاب محیطی باعث می شود که غدد عرق موجود در پوست اندام تحتانی فعالیت خودش را از دست بدهد وپوست پا خشک شود وبعد از آن پا مستعد پینه و ترک خوردن می شود وبه دنبال آن موجب عفونت می گردد .
2 ـ خون رسانی نا مناسب به دلیل تنگی عروق در صورتی که قند بیماران درست کنترل نشود موجب تنگی وانسداد وسفت شدن عروق می شود وکاهش جریان خون موجب از بین رفتن باغت ها وایجاد زخم می شود
3 ـ عوامل میکانیکی وضربه های مختلف : بدلیل عدم حس کف پا وخون رسانی نامناسب عروق پا هر گونه ضربه یا فشار به پا باعث ایجاد زخم می شود
علائم زخم های ناشی از آسیب اعصاب : در این زخم ها اغلب اوقات پا گرم تر از معمول است وتا حدی قرمز رنگ به نظر می رسد . پوست پا خشک شده و زخم بیشتر در بخش های کف پا وانگشتان و روی برجستگی های استخوانی ایجاد می شود معمولا در مناطق تحمل وزن پینه تشکیل می شود حس اندام تحتانی مختل است نبض های اندام تحتانی قابل لمس واغلب جهنده است ورید ها برجسته است وبه مرور زمان پا ها دچار تغییر شکل وبه صورت چماقی و بد شکل می شود
علائم زخم های ناشی از آسیب عروقی : در این گونه زخم ها معمولا پا سرد است وهنگانی که بالا نگه داشته می شوند بی رنگ وزمانی که پایین گرفته می شوند قرمز رنگ ومی شوند ناخن ها اغلب شکننده وتغییر شکل می دهند زخم ها درنوک انگشتان ، پاشنه ، سطح پشتی وکناره های پا ایجاد می شود اندام تحتانی اغلب دردناک است ونکروزبه صورت کم ولی عمقی تشکیل می شود
طبقه بندی زخم پای دیابتی:
مرحله صفر : در این مرحله پا شدیدا مستعد ایجاد زخم می باشد ولی هنوز زخمی ایجاد نشده است
مرحله 1: زخم سطحی
مرحله 2: زخم عمقی با در گیری ماهیچه ، تادون ومفصل بدون در گیری استخوانی . در این شرایط ممکن است زخم عفونی شود
مرحله 3:زخم عمقی که استخوان را نیز در گیر کرده باشد .در این مرحله احتمالا استئومیلیت وجود دارد وممکن است آبسه نیز تشکیل شود
مرحله 4: گانگرن موضعی در انگشتان ، جلوی پا یا پاشنه
مرحله 5 : گانگرن شدید که ممکن است به آمپوتاسیون وقطع عضو منجر شود
توصیه های مهم به بیماران دیابتی برلی مراقبت از پا ها
1 ـ یک عفونت کوچک پا میتواند سبب عارضه مهمی در افراد دیابتی شود وبه محض مشاهده جزئی ترین عارضه در پا بیمار باید به پزشک یا مراکز مراقبت از زخم مراجعه کند
2 ـ شستن منظم روزانه پا ها وخشک کردن آنها بویژه لابلای انگشتان
3 ـ بررسی ومعاینه دقیق پاها از نظر وجود خراش ، آسیب پوست ، زخم ، لیچ افتادگی بین انگشتان که لازم است این کار همه روزه انجام شود اگر بیمار نمی تواند خودش معاینه بکند یکی از اطرافیان معاینه کند
4 ـ اگر بیمار دیابتی شبها پاهیش سرد می شود وگرم نمی شود پوشیدن جوراب پشمی مفید است ونباید از کیسه آب گرم یا تشک برقی وغیره استفاده شود
5 ـ هرگز نباید پاها را در معرض سرما یا گرمای زیاد قرار داد ، دقت در گرما وسرمای آب حمام لازم است
6 ـ راه رفتن بدون کفش یا دمپایی ممنوع است
7 ـ معاینه کفش ها از نظر وجود شن ریزه یا برآمدگی میخ ویا شکاف کناره کفش لازم است که خود اینها باعث زخم میشود
8 ـ عوض کردن روزانه جوراب وکاملا اندازه بودن آنها
9 ـ در موقع خریدن جوراب وکفش دراندازه بودن آنها دقت لازم بعمل آید چون کوچک یا بزرگ بودن آنها خود باعث آسیب به پاها می شود
10 ـ پوشیدن کفش بدون جوراب و ورزش با پای برهنه وبدون کفش جایز نیست
11 ـ پوشیدن کفش های روباز وکفش های لای انگشتی مجاز نیست
12 ـ در منزل حتما از دمپایی روفرشی استفاده کنند بدلیل اینکه حس کف پا از بین رفته وممکن است سنجاق ، تراشه چوب ، خار یا سوزن داخل پا برود وبیمار نفهمد
13 ـ برای درمان میخچه یا پینه هیچ نوع ماده شیمیایی نباید مصرف شود وبا ناخن گیر یا هر نوع وسیله برنده به برداشتن آن اقدام نکنند وبه پزشک مراجعه کند
14 ـ گرفتن ناخن ها باید عرضی باشد بدون اینکه ناخن از عمق گرفته شود ، ناخن ها باید نرم شود وسپس گرفته شود
15 ـ سیگار کشیدن برای افراد دیابتی ممنوع است
علل ایجاد زخم دیابتی :
1 ـ از بین رفتن حس کف پا
2 ـ خون رسانی نا مناسب به دلیل تنگی عروق
3 ـ عوامل میکانیکی وضربه های مختلف
1 ـ از بین رفتن حس کف پا: در اثر آسیب به اعصاب محیطی کف پا حس خود را ازدست می دهد وبیمار احساس سوزش وگز گز در کف پا می کند وخصوصا در شب ها بدتر می شود بعد از این مرحله عضلات کف پا بتدریج لاغر وضعیف می شود وقوس کف پا افزایش پیدا می کند وانگشتان وپاشنه پا بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد و از طرفی آسیب به اعصاب محیطی باعث می شود که غدد عرق موجود در پوست اندام تحتانی فعالیت خودش را از دست بدهد وپوست پا خشک شود وبعد از آن پا مستعد پینه و ترک خوردن می شود وبه دنبال آن موجب عفونت می گردد .
2 ـ خون رسانی نا مناسب به دلیل تنگی عروق در صورتی که قند بیماران درست کنترل نشود موجب تنگی وانسداد وسفت شدن عروق می شود وکاهش جریان خون موجب از بین رفتن باغت ها وایجاد زخم می شود
3 ـ عوامل میکانیکی وضربه های مختلف : بدلیل عدم حس کف پا وخون رسانی نامناسب عروق پا هر گونه ضربه یا فشار به پا باعث ایجاد زخم می شود
علائم زخم های ناشی از آسیب اعصاب : در این زخم ها اغلب اوقات پا گرم تر از معمول است وتا حدی قرمز رنگ به نظر می رسد . پوست پا خشک شده و زخم بیشتر در بخش های کف پا وانگشتان و روی برجستگی های استخوانی ایجاد می شود معمولا در مناطق تحمل وزن پینه تشکیل می شود حس اندام تحتانی مختل است نبض های اندام تحتانی قابل لمس واغلب جهنده است ورید ها برجسته است وبه مرور زمان پا ها دچار تغییر شکل وبه صورت چماقی و بد شکل می شود
علائم زخم های ناشی از آسیب عروقی : در این گونه زخم ها معمولا پا سرد است وهنگانی که بالا نگه داشته می شوند بی رنگ وزمانی که پایین گرفته می شوند قرمز رنگ ومی شوند ناخن ها اغلب شکننده وتغییر شکل می دهند زخم ها درنوک انگشتان ، پاشنه ، سطح پشتی وکناره های پا ایجاد می شود اندام تحتانی اغلب دردناک است ونکروزبه صورت کم ولی عمقی تشکیل می شود
طبقه بندی زخم پای دیابتی:
مرحله صفر : در این مرحله پا شدیدا مستعد ایجاد زخم می باشد ولی هنوز زخمی ایجاد نشده است
مرحله 1: زخم سطحی
مرحله 2: زخم عمقی با در گیری ماهیچه ، تادون ومفصل بدون در گیری استخوانی . در این شرایط ممکن است زخم عفونی شود
مرحله 3:زخم عمقی که استخوان را نیز در گیر کرده باشد .در این مرحله احتمالا استئومیلیت وجود دارد وممکن است آبسه نیز تشکیل شود
مرحله 4: گانگرن موضعی در انگشتان ، جلوی پا یا پاشنه
مرحله 5 : گانگرن شدید که ممکن است به آمپوتاسیون وقطع عضو منجر شود
توصیه های مهم به بیماران دیابتی برلی مراقبت از پا ها
1 ـ یک عفونت کوچک پا میتواند سبب عارضه مهمی در افراد دیابتی شود وبه محض مشاهده جزئی ترین عارضه در پا بیمار باید به پزشک یا مراکز مراقبت از زخم مراجعه کند
2 ـ شستن منظم روزانه پا ها وخشک کردن آنها بویژه لابلای انگشتان
3 ـ بررسی ومعاینه دقیق پاها از نظر وجود خراش ، آسیب پوست ، زخم ، لیچ افتادگی بین انگشتان که لازم است این کار همه روزه انجام شود اگر بیمار نمی تواند خودش معاینه بکند یکی از اطرافیان معاینه کند
4 ـ اگر بیمار دیابتی شبها پاهیش سرد می شود وگرم نمی شود پوشیدن جوراب پشمی مفید است ونباید از کیسه آب گرم یا تشک برقی وغیره استفاده شود
5 ـ هرگز نباید پاها را در معرض سرما یا گرمای زیاد قرار داد ، دقت در گرما وسرمای آب حمام لازم است
6 ـ راه رفتن بدون کفش یا دمپایی ممنوع است
7 ـ معاینه کفش ها از نظر وجود شن ریزه یا برآمدگی میخ ویا شکاف کناره کفش لازم است که خود اینها باعث زخم میشود
8 ـ عوض کردن روزانه جوراب وکاملا اندازه بودن آنها
9 ـ در موقع خریدن جوراب وکفش دراندازه بودن آنها دقت لازم بعمل آید چون کوچک یا بزرگ بودن آنها خود باعث آسیب به پاها می شود
10 ـ پوشیدن کفش بدون جوراب و ورزش با پای برهنه وبدون کفش جایز نیست
11 ـ پوشیدن کفش های روباز وکفش های لای انگشتی مجاز نیست
12 ـ در منزل حتما از دمپایی روفرشی استفاده کنند بدلیل اینکه حس کف پا از بین رفته وممکن است سنجاق ، تراشه چوب ، خار یا سوزن داخل پا برود وبیمار نفهمد
13 ـ برای درمان میخچه یا پینه هیچ نوع ماده شیمیایی نباید مصرف شود وبا ناخن گیر یا هر نوع وسیله برنده به برداشتن آن اقدام نکنند وبه پزشک مراجعه کند
14 ـ گرفتن ناخن ها باید عرضی باشد بدون اینکه ناخن از عمق گرفته شود ، ناخن ها باید نرم شود وسپس گرفته شود
15 ـ سیگار کشیدن برای افراد دیابتی ممنوع است