سبك فانتزي زير شاخه هاي نويني دارد كه بر خلاف رسم روايت هاي فانتزي سنتي هيچ قريني در اسطوره و يا فولكلور ندارند. اگرچه الهام گيري از اسطوره و فولكلور هنوز به عنوان يك اصل پا بر جا است. از زمان طلوع فانتزي در قرن بيست ميلادي اين سبك به چند زير شاخه تقسيم شده است:
تاریخ موازی:
تاریخ موازی نوعی از ادبیات خیالی است که در دنیایی به وقوع میپیوندد که تاریخش با تاریخ شناخته شده تفاوت دارد. این سبک این سوال را مطرح میکند: «اگر تاریخ به گونهای دیگر رخ میداد چه میشد؟»
بیشتر کارهای تاریخ موازی بر اساس رخدادهای واقعی تاریخ استوار هستند؛ اما موضوعات سیاسی، اجتماعی و صنعتی به گونهای دیگر ادامه مییابند.
اگر چه اکثر تاریخهای موازی زیر سبک علمیتخیلی تلقی میشوند، اما بعضی از آنها که با جادو و موجودات جادویی سر و کار دارند به عنوان فانتزی طبقهبندی میشوند. ویژگی مهمی که آن را از فانتزی تخیلی و فانتزی معاصر جدایی میبخشد این است که این نوع از ادبیات فانتزی، هم تفاوتها و هم پیوستگیهایی با تاریخ و جغرافیا دارد.
فانتزی بنگزی:
فانتزی بنگزی به نام «جان کدریک بنگز» نامگذاری شد که کارهایش در مورد وقایع پس از مرگ افراد معروف بود. این زیر سبک همان گونه که از جملهی پیشین پیداست به وقایع پس از مرگ میپردازد.
فانتزی مضحک:
این زیر سبک ایدههای مذکور و همچنین ایدههای خارج از سبک را در روشی نوین به سخره میگیرد. فانتزی مضحک از نظر لحن و سبک خندهدارش در مقابل فانتزی غلیظ قرار میگیرد که از نظر سبک بسیار جدی و خشن است. «رنگ جادو» نوشتهی «تری پرچت» در این زیر سبک طبقهبندی میشود.
فانتزی معاصر:
فانتزی معاصر شامل داستانهایی میشود که در دنیای معاصر و واقعی اتفاق میافتد و در آن جادو و موجودات جادویی وجود دارد. تمام عناصر فانتزی باید در این دنیای وجود داشته باشد یا به زور وارد شود. داستانهایی که در آنها شخصیتها از دنیای واقعی بدون هیچ جادویی به دنیای تخیلی میروند به عنوان فانتزی غلیظ شناخته شدهاند. همچنین عناصر جادویی در این دنیاها باید به گونهای باشد که از دید مردم مخفی بماند. در غیر این صورت داستان به تاریخ موازی تبدیل میشود.
از معروفترین داستانها در این زیر سبک میتوان هفت گانه «هری پاتر» را نام برد.
فانتزی اهریمنی:
فانتزی اهریمنی زیر سبکی است با عناصر سبک ترس؛ اما در دنیایی به وقوع میپیوندد که زمان و مکانش به فانتزی غلیظ و شمشیر و جادو شباهت دارد. فانتزی اهریمنی با جرأتتر میباشد و وحشیگری در آن از جایگاه خاصی بر خوردارند. ترس به صورتی ماوراطبیعه به تصویر کشیده میشود و لزوماً در دنیای مخصوص خودش اتفاق نمیافتد.
به طور کلیتر فانتزی اهریمنی میتواند مترادفی برای سبک ترس ماوراطبیعه باشد. برای مثال داستانی در مورد یک مومیایی یا خون آشام که از مرگ برمی خیزد، به عنوان فانتزی اهریمنی یا ترس ماوراطبیعه شناخته میشود. در حالی که داستانی در مورد جنایتکاری زنجیرهای فقط ترس است.
فانتزی پریان:
فانتزی پریان از روی استفادهی زیاد از طرحها و موضوعات از فرهنگ عام قابل تشخیص است. گاهی این کارها دنیاسازی فانتزی را به کل کنار میگذارند. از بزرگترین نمونههای آن میتوان از داستان «شاهزاده خانم و جن» نوشته پدر ادبیات فانتزی «جورج مک دانولد» نام برد.
فانتزی پهلوانی:
زیر سبکی که فانتزی حماسهای و شمشیر و جادو را در هم میآمیزد.
فانتزی غلیظ:
فانتزی غلیظ زیرسبکی است که به جنگ حماسهای خیر و شر در دنیایی تخیلی میپردازد، دنیایی مستقل یا به طور موازی با دنیای ما. «کمد، شیر، جادوگر» و «یاران حلقه» از نمونههای بارز این زیرسبک به شمار میروند.
فانتزی تاریخی:
این زیرسبک دو نوع متفاوت دارد. یکی مربوط به داستانهایی است که در گذشتهای تاریخی رخ میدهد، مانند فانتزی معاصر که در این عصر روی میدهند. نوع دوم به داستانهایی اشاره دارد که در دنیایی متفاوت اما با ارتباطاتی تاریخی و جغرافیایی با دنیای ما رخ میدهند.
فانتزی نوجوان:
زیر سبکی مخصوص خوانندگان نوجوان که از نمونههای مشهور آن میتوان کتابهای هری پاتر، نارنیا و جادوگر شهر اُز را نام برد.
فانتزی رقیق:
فانتزی رقیق را نمیتوان در واقع یک سبک مجزا دانست. آثار این سبک، در مقابل فانتزی غلیظ قرار میگیرد. همچنین کارهایی که تأکید کمتری بر روی جادو دارند و بیشتر به واقعیت میدان میدهند، همچون فانتزی اهریمنی.
فانتزی رفتارها:
فانتزی رفتارها که گاه پانک-رفتار نامیده میشود، مدلی فانتزی از کمدی رفتارها است. مهمترین امر در این زیر سبک نوع برخورد افراد جامعه با یکدیگر است.
داستان اسطورهای:
داستان اسطورهای عنوانی نوین برای فانتزی دنیای واقعی است که شخصیتها، مفاهیم و نمادهای اسطورهای در آن استفاده میشود. اگر چه این داستانها برداشتی کاملاً آزاد از اسطورهها دارند، کاملاً با داستانهای افرادی مانند تالکین متفاوتند که اسطوره و فرهنگ عام خود را آفریدند.
فانتزی عاشقانه:
طرح این نوع داستان دور روابط عاشقانهی قهرمانان میگردد و عناصر فانتزی آن را شکل میدهند. اگرچه فانتزی عاشقانه میتواند جزوی از هر کدام از زیر سبکهای فانتزی باشد؛ اما این سبک بیش از فانتزی بر عشق تمرکز میکند. در بسیاری از آثار فانتزی عاشقانه زنان دلاور به عنوان عنصر استوار بر جای هستند.
فانتزی علمی:
تلفیقی از فانتزی و علمیتخیلی با سفرهای فضایی و دیگر موضوعات علمیتخیلی که در آن بر جادو بیش موضوعات علمی توجه میشود. یکی از مشهورترین آثار این زیر سبک «جنگ ستارگان» است.
شمشیر و جادو:
نوعی از فانتزی غلیظ که بیش از جادو بر جنگ تأکید دارد.
تاریخ موازی:
تاریخ موازی نوعی از ادبیات خیالی است که در دنیایی به وقوع میپیوندد که تاریخش با تاریخ شناخته شده تفاوت دارد. این سبک این سوال را مطرح میکند: «اگر تاریخ به گونهای دیگر رخ میداد چه میشد؟»
بیشتر کارهای تاریخ موازی بر اساس رخدادهای واقعی تاریخ استوار هستند؛ اما موضوعات سیاسی، اجتماعی و صنعتی به گونهای دیگر ادامه مییابند.
اگر چه اکثر تاریخهای موازی زیر سبک علمیتخیلی تلقی میشوند، اما بعضی از آنها که با جادو و موجودات جادویی سر و کار دارند به عنوان فانتزی طبقهبندی میشوند. ویژگی مهمی که آن را از فانتزی تخیلی و فانتزی معاصر جدایی میبخشد این است که این نوع از ادبیات فانتزی، هم تفاوتها و هم پیوستگیهایی با تاریخ و جغرافیا دارد.
فانتزی بنگزی:
فانتزی بنگزی به نام «جان کدریک بنگز» نامگذاری شد که کارهایش در مورد وقایع پس از مرگ افراد معروف بود. این زیر سبک همان گونه که از جملهی پیشین پیداست به وقایع پس از مرگ میپردازد.
فانتزی مضحک:
این زیر سبک ایدههای مذکور و همچنین ایدههای خارج از سبک را در روشی نوین به سخره میگیرد. فانتزی مضحک از نظر لحن و سبک خندهدارش در مقابل فانتزی غلیظ قرار میگیرد که از نظر سبک بسیار جدی و خشن است. «رنگ جادو» نوشتهی «تری پرچت» در این زیر سبک طبقهبندی میشود.
فانتزی معاصر:
فانتزی معاصر شامل داستانهایی میشود که در دنیای معاصر و واقعی اتفاق میافتد و در آن جادو و موجودات جادویی وجود دارد. تمام عناصر فانتزی باید در این دنیای وجود داشته باشد یا به زور وارد شود. داستانهایی که در آنها شخصیتها از دنیای واقعی بدون هیچ جادویی به دنیای تخیلی میروند به عنوان فانتزی غلیظ شناخته شدهاند. همچنین عناصر جادویی در این دنیاها باید به گونهای باشد که از دید مردم مخفی بماند. در غیر این صورت داستان به تاریخ موازی تبدیل میشود.
از معروفترین داستانها در این زیر سبک میتوان هفت گانه «هری پاتر» را نام برد.
فانتزی اهریمنی:
فانتزی اهریمنی زیر سبکی است با عناصر سبک ترس؛ اما در دنیایی به وقوع میپیوندد که زمان و مکانش به فانتزی غلیظ و شمشیر و جادو شباهت دارد. فانتزی اهریمنی با جرأتتر میباشد و وحشیگری در آن از جایگاه خاصی بر خوردارند. ترس به صورتی ماوراطبیعه به تصویر کشیده میشود و لزوماً در دنیای مخصوص خودش اتفاق نمیافتد.
به طور کلیتر فانتزی اهریمنی میتواند مترادفی برای سبک ترس ماوراطبیعه باشد. برای مثال داستانی در مورد یک مومیایی یا خون آشام که از مرگ برمی خیزد، به عنوان فانتزی اهریمنی یا ترس ماوراطبیعه شناخته میشود. در حالی که داستانی در مورد جنایتکاری زنجیرهای فقط ترس است.
فانتزی پریان:
فانتزی پریان از روی استفادهی زیاد از طرحها و موضوعات از فرهنگ عام قابل تشخیص است. گاهی این کارها دنیاسازی فانتزی را به کل کنار میگذارند. از بزرگترین نمونههای آن میتوان از داستان «شاهزاده خانم و جن» نوشته پدر ادبیات فانتزی «جورج مک دانولد» نام برد.
فانتزی پهلوانی:
زیر سبکی که فانتزی حماسهای و شمشیر و جادو را در هم میآمیزد.
فانتزی غلیظ:
فانتزی غلیظ زیرسبکی است که به جنگ حماسهای خیر و شر در دنیایی تخیلی میپردازد، دنیایی مستقل یا به طور موازی با دنیای ما. «کمد، شیر، جادوگر» و «یاران حلقه» از نمونههای بارز این زیرسبک به شمار میروند.
فانتزی تاریخی:
این زیرسبک دو نوع متفاوت دارد. یکی مربوط به داستانهایی است که در گذشتهای تاریخی رخ میدهد، مانند فانتزی معاصر که در این عصر روی میدهند. نوع دوم به داستانهایی اشاره دارد که در دنیایی متفاوت اما با ارتباطاتی تاریخی و جغرافیایی با دنیای ما رخ میدهند.
فانتزی نوجوان:
زیر سبکی مخصوص خوانندگان نوجوان که از نمونههای مشهور آن میتوان کتابهای هری پاتر، نارنیا و جادوگر شهر اُز را نام برد.
فانتزی رقیق:
فانتزی رقیق را نمیتوان در واقع یک سبک مجزا دانست. آثار این سبک، در مقابل فانتزی غلیظ قرار میگیرد. همچنین کارهایی که تأکید کمتری بر روی جادو دارند و بیشتر به واقعیت میدان میدهند، همچون فانتزی اهریمنی.
فانتزی رفتارها:
فانتزی رفتارها که گاه پانک-رفتار نامیده میشود، مدلی فانتزی از کمدی رفتارها است. مهمترین امر در این زیر سبک نوع برخورد افراد جامعه با یکدیگر است.
داستان اسطورهای:
داستان اسطورهای عنوانی نوین برای فانتزی دنیای واقعی است که شخصیتها، مفاهیم و نمادهای اسطورهای در آن استفاده میشود. اگر چه این داستانها برداشتی کاملاً آزاد از اسطورهها دارند، کاملاً با داستانهای افرادی مانند تالکین متفاوتند که اسطوره و فرهنگ عام خود را آفریدند.
فانتزی عاشقانه:
طرح این نوع داستان دور روابط عاشقانهی قهرمانان میگردد و عناصر فانتزی آن را شکل میدهند. اگرچه فانتزی عاشقانه میتواند جزوی از هر کدام از زیر سبکهای فانتزی باشد؛ اما این سبک بیش از فانتزی بر عشق تمرکز میکند. در بسیاری از آثار فانتزی عاشقانه زنان دلاور به عنوان عنصر استوار بر جای هستند.
فانتزی علمی:
تلفیقی از فانتزی و علمیتخیلی با سفرهای فضایی و دیگر موضوعات علمیتخیلی که در آن بر جادو بیش موضوعات علمی توجه میشود. یکی از مشهورترین آثار این زیر سبک «جنگ ستارگان» است.
شمشیر و جادو:
نوعی از فانتزی غلیظ که بیش از جادو بر جنگ تأکید دارد.