در اين نوشته طرز ساخت ساده ترين اجاق خورشيدی مدل جعبه ای آموزش داده می شود که با هزينه
بسيار کمی می توان آنرا تنها در مدت چند ساعت ساخت.
لوازم مورد نياز :
· دو عدد جعبه مقوايی . بهتر است که ابعاد جعبه داخلی ۳۸ سانتيمتردر ۳۸ سانتیمتر و يا بزرگتر باشد. جعبه بيرونی بايد در تمام ابعادش کمی بزرگتر باشد و حدود 1.5 سانتيمتر بين دو جعبه فا صله ايجاد شود. مهم نيست که اين فاصله در همه جا يکسان باشد و برای تنظيم فاصله يادتان باشد که براحتی می توانيد با بريدن و چسب زدن جعبه های مقوايی اين کار را انجام دهيد.
· يک صفحه مقوايی برای ساختن در پوش. ابعاد اين قطعه بايد در حدود 4-8 سانتيمتر بزرگتر از ابعاد محيط بالای بدنه اجاق در نظر گرفته شود.
· يک حلقه فويل آلومينيومی کوچک.
· رنگ اسپری سياه مات (از فروشنده رنگی را بخواهيد که پس از خشک شدن سمی نباشد.) يا يک قوطی کوچک رنگ سياه حرارتی. می توان رنگ سياه برای اين کار را خودتان با مخلوط کردن دوده و چسب چوب بسازید.
· حداقل حدود 250گرم چسب چوب.
· کيسه مخصوص بخار پز نمودن مواد غذايی. يک عدد کيف نايلونی رينولدز مخصوص پخت درون فر که با نام کيسه تنورک2000 معروف است. اين نوع کيسه ها که تا °400 فارنهايت يا °204 سيلسيوس) تحمل دمايی دارند برای پخت با آفتاب مناسبند ولی در مقابل اشعه UV مقاوم نيستند و بنابراين بعد از مدتی پاره يا مات می شوند و مرتبأ نياز به تعويض دارند. يک صفحه شيشه ای هم می تواند مورد استفاده قرار گيرد ولی گران تر و شکننده است. و کارآيی آن مگر در شرايط وزش باد فرق زيادی با کيسه ندارد.
ساختن بدنه :
لبه های جعبه بزرگتر را ببنديد. جعبه کوچکتر را روی آن بگذاريد و دورش روی لبه های جعبه بزرگتر
خط بکشيد. جعبه کوچکتر را برداريد و لبه های جعبه بزرگتر را از محل خط کشی شده ببريد تا يک
دهنه به اندازه جعبه کوچکتر ايجاد شود(شکل 1 ). بسته به اينکه می خواهيد عمق اجاق چقدر باشد ،
حدود 2.5 سانتيمتر بلندتر از بزرگترين ظرفی که می خواهيد داخل اجاق خورشيدی بگذاريد و يک اينچ کوتاهتر از ارتفاع جعبه بيرونی را در نظر بگيريد و به اين ترتيب فاصله بين کف جعبه ها در هنگام مونتاژ اجاق مشخص می شود. برای اينکار گوشه های جعبه داخلی را به پائين شکاف دهيد تا لبه های آن بلندتر شود. (شکل 2).
انتهای برش ها را به يکديگر خط کشی کنيد تا بتوانيد از روی آن صاف تر تا کنيد. فويل آلومينيم را داخل هر دو جعبه همچنين داخل لبه های جعبه بيرونی بچسبانيد.
در مورد جعبه بيرونی وقت خود را برای تميز چسباندن فويل هدر ندهيد. زيرا ديده نمی شود ولی درون جعبه داخلی بعد از مونتاژ در ديد است، بنابراين اگر برايتان مهم است وقت بيشتری برايش صرف کنيد. لبه های جعبه کوچکتر (بالايی) را چسب بزنيد و روی لبه جعبه بزرگتر بچسبانيد.
بهتر است قبل از اينکار مقداری نمد يا روزنامه مچاله شده داخل جعبه پايينی بگذاريد ، آنقدر که وقتی جعبه کوچکتر راداخل می گذاريد خط تای لبه های آن بر محيط دهانه جعبه پايينی مماس شود (شکل 3). سپس لبه ها ی دراز شده جعبه بالايی را چسب بزنيد و بطور تميزی روی دهانه جعبه پايينی اتصال دهيد. نهايتأ برای اينکه يک ماهي تابه چکه گير بسازيد يک قطعه مقوا را به اندازه کف جعبه داخلی اجاق ببريد و به يک طرف آن فويل بچسبانيد. طرف فويل شده را رنگ سياه بزنيد و بگذاريد تا خشک شود. آنرا داخل اجاق قرار دهيد تا کف جعبه داخلی بخوابد (طرف سياه رو به بالا) . حال می توانيد ظروف خود را هنگام پخت روی آن بگذاريد. به اين ترتيب بدنه اجاق تکميل شده است.
ساختن سرپوش
يک قطعه بزرگ مقوا برداريد ، روی بدنه قرار دهيد و دورش را خط بکشيد. با برش گوشه ها لبه ايجاد کنيد و به سمت پايين تا 7.5 سانتيمتر خم کنيد. لبه های گوشه ها را نيز به کناره ها خم کرده و بچسبانيد(تصوير4). چين مقوا در لبه های درپوش بايد شرقی غربی باشد تا بعدأ ميله نگهدارنده بتواند در آن فرو رود. در موقع خط کشیدرپوش هم بهتر است قلمتان را روی بدنه اجاق مماس کنيد و زير سرپوش خط بکشيد تا کاملأ به اندازه درست شود(شکل5). سرپوش را به بدنه نچسبانيد زيرا بايد آنرا برداريد تا ظرفتان را از اجاق داخل و خارج کنيد. برای ساخت صفحه منعکس کننده (آينه) پشتی ، يک خط مستطيل شکل به اندازه محيط داخلی دهانه اجاق روی سرپوش بکشيد. سپس آنرا از سه طرف ببريد و لبه ايجاد شده را به عقب تا کنيد و روی قسمت داخلی آن فويل آلومينيوم (يا شبرنگ نقره ای) بچسبانيد. برای ساختن پايه نگهدارنده آينه پشتی، از آينه پشتی، از ميله يک چوب لباسی 12 اينچ (30cm) بريده و
مانند (شکل 6 ) خم کنيد. حال دوسر آن را می توان در داخل چين های مقوای درپوش وارد کرد.
در مرحله بعدی آينه درپوش را بالا بزنيد و کيسه مخصوص بخار پز کردن (يا هر پوشش شفاف ديگر) را به قاب آن بچسبانيد. خوشبختانه کيسه يک طرف باز سايز ("23.5*"19 ) را می توانيم بدون برش مستقيمأ بصورت دولا استفاده کنيم و يک در پوش پلاستيکی دو جداره درست می شود که هوای بين آن هنگام پخت اجاق مانند عايق عمل می کند. هنگام استفاده از اين روش مهم است که درب باز کيسه را با چسب ببنديم تا ضمن محبوس شدن هوا از ورود بخار آب در آن و تشکيل قطرات آب به علت ميعان جلوگيری شود. شما می توانيد مرتبأ کيسه های اجاق را به اندازه ای که سرپوش را بپوشاند ببريد و استفاده کنيد.
افزودن راندمان
اجاقی که شما ساخته ايد می تواند در بيشتر طول سال (فصل های آفتابی) غذا را بپزد. ولی اگر بخواهيد راندمانش را افزايش دهيد تا بتواند در روزهای بيشتری کار کند می توانيد آنرا به کمک هر يک از روش های زير بهينه سازی کنيد. قطعات مقوايی با روکش کاغذ آلومينيوم به اندازه ديواره های جانبی تهيه کنيد و بين جداره های آن بگذاريد.صفحه منعکس کننده جديدی به اندازه تمام سرپوش درست کنيد . ماهيتابه را بجای مقوای فويل کشيده شده از صفحه فلزی مانند ورق آلومينيوم بسازيد. آن را سياه کنيد و بوسيله چند تکه مقوا کمی از کف اجاق فاصله دهيد.
گروه درسی فیزیک هریس
بسيار کمی می توان آنرا تنها در مدت چند ساعت ساخت.
لوازم مورد نياز :
· دو عدد جعبه مقوايی . بهتر است که ابعاد جعبه داخلی ۳۸ سانتيمتردر ۳۸ سانتیمتر و يا بزرگتر باشد. جعبه بيرونی بايد در تمام ابعادش کمی بزرگتر باشد و حدود 1.5 سانتيمتر بين دو جعبه فا صله ايجاد شود. مهم نيست که اين فاصله در همه جا يکسان باشد و برای تنظيم فاصله يادتان باشد که براحتی می توانيد با بريدن و چسب زدن جعبه های مقوايی اين کار را انجام دهيد.
· يک صفحه مقوايی برای ساختن در پوش. ابعاد اين قطعه بايد در حدود 4-8 سانتيمتر بزرگتر از ابعاد محيط بالای بدنه اجاق در نظر گرفته شود.
· يک حلقه فويل آلومينيومی کوچک.
· رنگ اسپری سياه مات (از فروشنده رنگی را بخواهيد که پس از خشک شدن سمی نباشد.) يا يک قوطی کوچک رنگ سياه حرارتی. می توان رنگ سياه برای اين کار را خودتان با مخلوط کردن دوده و چسب چوب بسازید.
· حداقل حدود 250گرم چسب چوب.
· کيسه مخصوص بخار پز نمودن مواد غذايی. يک عدد کيف نايلونی رينولدز مخصوص پخت درون فر که با نام کيسه تنورک2000 معروف است. اين نوع کيسه ها که تا °400 فارنهايت يا °204 سيلسيوس) تحمل دمايی دارند برای پخت با آفتاب مناسبند ولی در مقابل اشعه UV مقاوم نيستند و بنابراين بعد از مدتی پاره يا مات می شوند و مرتبأ نياز به تعويض دارند. يک صفحه شيشه ای هم می تواند مورد استفاده قرار گيرد ولی گران تر و شکننده است. و کارآيی آن مگر در شرايط وزش باد فرق زيادی با کيسه ندارد.
ساختن بدنه :
لبه های جعبه بزرگتر را ببنديد. جعبه کوچکتر را روی آن بگذاريد و دورش روی لبه های جعبه بزرگتر
خط بکشيد. جعبه کوچکتر را برداريد و لبه های جعبه بزرگتر را از محل خط کشی شده ببريد تا يک
دهنه به اندازه جعبه کوچکتر ايجاد شود(شکل 1 ). بسته به اينکه می خواهيد عمق اجاق چقدر باشد ،
حدود 2.5 سانتيمتر بلندتر از بزرگترين ظرفی که می خواهيد داخل اجاق خورشيدی بگذاريد و يک اينچ کوتاهتر از ارتفاع جعبه بيرونی را در نظر بگيريد و به اين ترتيب فاصله بين کف جعبه ها در هنگام مونتاژ اجاق مشخص می شود. برای اينکار گوشه های جعبه داخلی را به پائين شکاف دهيد تا لبه های آن بلندتر شود. (شکل 2).
انتهای برش ها را به يکديگر خط کشی کنيد تا بتوانيد از روی آن صاف تر تا کنيد. فويل آلومينيم را داخل هر دو جعبه همچنين داخل لبه های جعبه بيرونی بچسبانيد.
در مورد جعبه بيرونی وقت خود را برای تميز چسباندن فويل هدر ندهيد. زيرا ديده نمی شود ولی درون جعبه داخلی بعد از مونتاژ در ديد است، بنابراين اگر برايتان مهم است وقت بيشتری برايش صرف کنيد. لبه های جعبه کوچکتر (بالايی) را چسب بزنيد و روی لبه جعبه بزرگتر بچسبانيد.
بهتر است قبل از اينکار مقداری نمد يا روزنامه مچاله شده داخل جعبه پايينی بگذاريد ، آنقدر که وقتی جعبه کوچکتر راداخل می گذاريد خط تای لبه های آن بر محيط دهانه جعبه پايينی مماس شود (شکل 3). سپس لبه ها ی دراز شده جعبه بالايی را چسب بزنيد و بطور تميزی روی دهانه جعبه پايينی اتصال دهيد. نهايتأ برای اينکه يک ماهي تابه چکه گير بسازيد يک قطعه مقوا را به اندازه کف جعبه داخلی اجاق ببريد و به يک طرف آن فويل بچسبانيد. طرف فويل شده را رنگ سياه بزنيد و بگذاريد تا خشک شود. آنرا داخل اجاق قرار دهيد تا کف جعبه داخلی بخوابد (طرف سياه رو به بالا) . حال می توانيد ظروف خود را هنگام پخت روی آن بگذاريد. به اين ترتيب بدنه اجاق تکميل شده است.
ساختن سرپوش
يک قطعه بزرگ مقوا برداريد ، روی بدنه قرار دهيد و دورش را خط بکشيد. با برش گوشه ها لبه ايجاد کنيد و به سمت پايين تا 7.5 سانتيمتر خم کنيد. لبه های گوشه ها را نيز به کناره ها خم کرده و بچسبانيد(تصوير4). چين مقوا در لبه های درپوش بايد شرقی غربی باشد تا بعدأ ميله نگهدارنده بتواند در آن فرو رود. در موقع خط کشیدرپوش هم بهتر است قلمتان را روی بدنه اجاق مماس کنيد و زير سرپوش خط بکشيد تا کاملأ به اندازه درست شود(شکل5). سرپوش را به بدنه نچسبانيد زيرا بايد آنرا برداريد تا ظرفتان را از اجاق داخل و خارج کنيد. برای ساخت صفحه منعکس کننده (آينه) پشتی ، يک خط مستطيل شکل به اندازه محيط داخلی دهانه اجاق روی سرپوش بکشيد. سپس آنرا از سه طرف ببريد و لبه ايجاد شده را به عقب تا کنيد و روی قسمت داخلی آن فويل آلومينيوم (يا شبرنگ نقره ای) بچسبانيد. برای ساختن پايه نگهدارنده آينه پشتی، از آينه پشتی، از ميله يک چوب لباسی 12 اينچ (30cm) بريده و
مانند (شکل 6 ) خم کنيد. حال دوسر آن را می توان در داخل چين های مقوای درپوش وارد کرد.
در مرحله بعدی آينه درپوش را بالا بزنيد و کيسه مخصوص بخار پز کردن (يا هر پوشش شفاف ديگر) را به قاب آن بچسبانيد. خوشبختانه کيسه يک طرف باز سايز ("23.5*"19 ) را می توانيم بدون برش مستقيمأ بصورت دولا استفاده کنيم و يک در پوش پلاستيکی دو جداره درست می شود که هوای بين آن هنگام پخت اجاق مانند عايق عمل می کند. هنگام استفاده از اين روش مهم است که درب باز کيسه را با چسب ببنديم تا ضمن محبوس شدن هوا از ورود بخار آب در آن و تشکيل قطرات آب به علت ميعان جلوگيری شود. شما می توانيد مرتبأ کيسه های اجاق را به اندازه ای که سرپوش را بپوشاند ببريد و استفاده کنيد.
افزودن راندمان
اجاقی که شما ساخته ايد می تواند در بيشتر طول سال (فصل های آفتابی) غذا را بپزد. ولی اگر بخواهيد راندمانش را افزايش دهيد تا بتواند در روزهای بيشتری کار کند می توانيد آنرا به کمک هر يک از روش های زير بهينه سازی کنيد. قطعات مقوايی با روکش کاغذ آلومينيوم به اندازه ديواره های جانبی تهيه کنيد و بين جداره های آن بگذاريد.صفحه منعکس کننده جديدی به اندازه تمام سرپوش درست کنيد . ماهيتابه را بجای مقوای فويل کشيده شده از صفحه فلزی مانند ورق آلومينيوم بسازيد. آن را سياه کنيد و بوسيله چند تکه مقوا کمی از کف اجاق فاصله دهيد.
گروه درسی فیزیک هریس