سالك یك عفونت انگلی پوست است كه توسط پشه خاكی منتقل می شود و ایجاد ضایعه پوستی می كند.
این بیماری در مناطق مختلف كشور وجود دارد و از سال ۶۸ تاكنون تعداد مبتلایان به آن سیر صعودی داشته و افزایش چشمگیری را نشان داده است.
آلوده ترین استان ها براساس آمار، استان های اصفهان و هرمزگان بوده اند و نوع سالك جلدی شهری عمدتا در تهران، مشهد، شیراز، نیشابور و كرمان و در نوع سالك روستایی در نقاطی از استان اصفهان، جنوب استان فارس، خراسان، مازندران، خوزستان، ایلام، بوشهر و هرمزگان وجود دارد.
دكتر مردانی، متخصص بیماری های عفونی در گفتگو با جام جم می گوید: ناقل این بیماری پشه ریزی به نام پشه خاكی یا فلبوتوموس است كه ۲ تا ۳میلی متر اندازه دارد.
پشه خاكی ماده خونخوار است و از بدن انسان و بعضی از حیوانات تغذیه می كند. پشه خاكی ماده معمولا هر ۵ روز یك بار خونخواری می كند و آلوده می شود و پس از حدود ۱۰ روز می تواند آلودگی یا به عبارتی عامل بیماری را به فرد دیگری منتقل كند.
وی می افزاید: پشه خاكی معمولا در شب خونخواری می كند و روزها را در جاهای تاریك و مرطوب اماكن انسانی یا حیوانی استراحت می كند. طول عمر پشه خاكی بالغ حدود یك ماه است.
مخزن بیماری در نوع روستایی یا مرطوب عمدتا جوندگان (موش) است و در نوع احشایی انسان مخزن است كه البته بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود به عنوان مثال در نوع هندی انسان و در نوع مدیترانه ای ازجمله ایران؛ سگ و سگ سانان مخزن اصلی بیماری هستند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی ادامه می دهد: پشه های خاكی پس از گزش افراد مبتلا به سالك یا جوندگان مبتلا آلوده می شوند و در گزش های بعدی موجب انتقال انگل به افراد سالم می شود.
معمولا پس از چند روز تا چند ماه محل گزش، مختصری قرمز و سپس متورم و حالت جوش مانند می شود و بتدریج از وسط زخمی ایجاد می شود و اطراف آن قرمز می شود. ممكن است این ضایعه خشك یا دارای ترشح باشد.
رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان حكیم معتقد است محل زخم سالك پس از بهبودی ایجاد بدشكلی بخصوص در صورت می كند و می گوید: همچنین عفونت محل زخم با سایر میكروب ها گاهی منجر به عوارض شدید می شود.
بعضی مواقع نیز سالك در اعضای حساس مثل بینی، پلك و گوش موجب سوراخ شدگی و تغییر شكل قابل توجه آنها می شود.
البته ورود بیماری سالك در هر منطقه موجب ابتلای بسیاری از افراد بخصوص كودكان می شود.
دكتر مردانی درباره درمان این بیماری می گوید: با انجام اقدامات مراقبتی، مراجعه به موقع و سریع و درمان بیماری می توان از عوارض این بیماری پیشگیری كرد.
به شرط آن كه درمان منظم، كامل و به مدت كافی باشد. درمان ناقص موجب مقاوم شدن انگل و شدت عوارض می شود.
بهبودی كامل بیمار به همكاری خوب و مراجعه منظم بیمار به مركز درمان كننده بستگی دارد.
وی اعتقاد دارد كه درمان منظم و به مدت لازم موجب از بین رفتن انگل در زخم و بهبودی می شود و مانع از انتقال بیماری به دیگران می شود و می تواند از گزش پشه و پوشاندن دائمی زخم پیشگیری كند.
سایر اقدامات لازم شامل استفاده از دوركننده های حشرات در اطراف زخم، اسپری حشره كش داخل خانه، استفاده از پشه بند آغشته به سم بخصوص در زمان غروب و طلوع خورشید، نصب توری در پنجره ها، استفاده از پرده های آغشته به سم در مقابل پنجره ها و در های ورودی، معدوم و مدفون كردن صحیح زباله ها و نخاله های ساختمانی و بهسازی محیط است.
این بیماری در مناطق مختلف كشور وجود دارد و از سال ۶۸ تاكنون تعداد مبتلایان به آن سیر صعودی داشته و افزایش چشمگیری را نشان داده است.
آلوده ترین استان ها براساس آمار، استان های اصفهان و هرمزگان بوده اند و نوع سالك جلدی شهری عمدتا در تهران، مشهد، شیراز، نیشابور و كرمان و در نوع سالك روستایی در نقاطی از استان اصفهان، جنوب استان فارس، خراسان، مازندران، خوزستان، ایلام، بوشهر و هرمزگان وجود دارد.
دكتر مردانی، متخصص بیماری های عفونی در گفتگو با جام جم می گوید: ناقل این بیماری پشه ریزی به نام پشه خاكی یا فلبوتوموس است كه ۲ تا ۳میلی متر اندازه دارد.
پشه خاكی ماده خونخوار است و از بدن انسان و بعضی از حیوانات تغذیه می كند. پشه خاكی ماده معمولا هر ۵ روز یك بار خونخواری می كند و آلوده می شود و پس از حدود ۱۰ روز می تواند آلودگی یا به عبارتی عامل بیماری را به فرد دیگری منتقل كند.
وی می افزاید: پشه خاكی معمولا در شب خونخواری می كند و روزها را در جاهای تاریك و مرطوب اماكن انسانی یا حیوانی استراحت می كند. طول عمر پشه خاكی بالغ حدود یك ماه است.
مخزن بیماری در نوع روستایی یا مرطوب عمدتا جوندگان (موش) است و در نوع احشایی انسان مخزن است كه البته بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود به عنوان مثال در نوع هندی انسان و در نوع مدیترانه ای ازجمله ایران؛ سگ و سگ سانان مخزن اصلی بیماری هستند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی ادامه می دهد: پشه های خاكی پس از گزش افراد مبتلا به سالك یا جوندگان مبتلا آلوده می شوند و در گزش های بعدی موجب انتقال انگل به افراد سالم می شود.
معمولا پس از چند روز تا چند ماه محل گزش، مختصری قرمز و سپس متورم و حالت جوش مانند می شود و بتدریج از وسط زخمی ایجاد می شود و اطراف آن قرمز می شود. ممكن است این ضایعه خشك یا دارای ترشح باشد.
رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان حكیم معتقد است محل زخم سالك پس از بهبودی ایجاد بدشكلی بخصوص در صورت می كند و می گوید: همچنین عفونت محل زخم با سایر میكروب ها گاهی منجر به عوارض شدید می شود.
بعضی مواقع نیز سالك در اعضای حساس مثل بینی، پلك و گوش موجب سوراخ شدگی و تغییر شكل قابل توجه آنها می شود.
البته ورود بیماری سالك در هر منطقه موجب ابتلای بسیاری از افراد بخصوص كودكان می شود.
دكتر مردانی درباره درمان این بیماری می گوید: با انجام اقدامات مراقبتی، مراجعه به موقع و سریع و درمان بیماری می توان از عوارض این بیماری پیشگیری كرد.
به شرط آن كه درمان منظم، كامل و به مدت كافی باشد. درمان ناقص موجب مقاوم شدن انگل و شدت عوارض می شود.
بهبودی كامل بیمار به همكاری خوب و مراجعه منظم بیمار به مركز درمان كننده بستگی دارد.
وی اعتقاد دارد كه درمان منظم و به مدت لازم موجب از بین رفتن انگل در زخم و بهبودی می شود و مانع از انتقال بیماری به دیگران می شود و می تواند از گزش پشه و پوشاندن دائمی زخم پیشگیری كند.
سایر اقدامات لازم شامل استفاده از دوركننده های حشرات در اطراف زخم، اسپری حشره كش داخل خانه، استفاده از پشه بند آغشته به سم بخصوص در زمان غروب و طلوع خورشید، نصب توری در پنجره ها، استفاده از پرده های آغشته به سم در مقابل پنجره ها و در های ورودی، معدوم و مدفون كردن صحیح زباله ها و نخاله های ساختمانی و بهسازی محیط است.