Ever Green
متخصص بخش پزشکی
سالك
ليشمانيوزبيماري انگلي است كه توسط گونه ها مختلف تك ياخته اي بنام ليشمانيا ايجاد مي شود . اين بيماري در 88 كشور جهان كه اكثرا كشورهاي حال توسعه هستند ديده مي شود .
ليشمانيوز توسط نيش گونه هايي از پشه خاكي منتقل مي گردد وممكن است به يكي از اشكال ليشمانيوز پوستي (سالك)،ليشمانيوز احشايي (كالاآزار ) وليشمانيوز پوستي – مخاطي ديده شود . بروز سالانه جهاني سالك 5/1-1 ميليون نفر است .
در بعضي مناطق ايران جوشگاه يا زخم فعال سالك در 90% كودكان تاسن 15 سالگي ديده مي شود .
انگل عامل بيماري بر اثر نيش انواع گوناگون پشه هايي ريزي كه به پشه خاكي يا پشه كوري معروف اند انتقال پيدا مي كند .
اين بيماري در نقاط مختلف به نامهاي متفاوتي خوانده مي شود :
در بعضي مناطق مثل تهران وشيراز به سالك ، در اصفهان به كپه ارمني ، در خراسان به لكه سال ،درمنطقه سرخس به زخم سرخسي ، در تركمن صحرا به زخم مرزي ودر افغانستان به سالدانه معروف است .
معمولا در نواحي باز بدن ونقاطي كه بيشتر در معرض گزش پشه است بروز مي كند ،گرچه ضايعه در هر نقطه اي از بدن ممكن است ديده شود . اما نقاط پرموي بدن از جمله سروهمچنين نواحي مخاطي كمتر دچار بيماري مي شود .
انواع سالك
سالك به دو شكل شهري وروستايي تقسيم مي شود . نوع شهري يا نوع خشك سالك ،سالك بوسيله ليشمانيا تروپيكا ونوع روستائي يا نوع مرطوب بيماري ليشمانيا ماژور ايجاد مي شود . اين دو بيماري سالك تقريبا از هم متمايزند .
شكل خشك
شكل خشك بيماري سالك با يك جوش قرمزرنگ معمولا حدود 8تا10 ماه بعد از گزش پشه در محل گزش شروع مي شود. ميزبان اين نوع بيماري انسان است . بعد از گذشت چند هفته يا چند ماه جوش اوليه فعال شده ورشد مي كند ودر اين حالت ضايعه يا ضايعات بزرگتر مي شود واطراف آن را هاله قرمزي رنگي مي گيرد كه كم كم قوام آن سفت مي شود .
باگذشت زمان ضايعه نرم ترشده ومايعي شفافي ترشح مي كند وبتدريج ضايعه بصورت زخم باز در مي آيد .
زخم نوع خشك درد ندارد وممكن است با خارش مختصري همراه باشد . گره هاي لنفاوي اطراف زخم ممكن است كمي متورم ودرد ناك شود . زخم بتدريج ازوسط شروع به بهبود مي كند وبعد از گذشت حدود 1-2 سال كاملا بهبود مي يابد وجوشگاهي با حدود مشخص وفروفته با حاشيه اي نامنظم بجاي مي گذارد .
ممكن است از اطراف جوشگاه يك زخم قديمي ، ضايعه جديدي شروع به پيشرفت كند . اين نوع ضايعه رسيدوانس ناميده مي شود وشكل راجع بيماري است .
در اين ضايعات انگل به ندرت يافت مي شود .تعداد ووسعت ضايعات در سالك نوع خشك معمولا محدود وكمتر ار نوع مرطوب است .بنابراين توصيه سازمان جهاني بهداشت درمان اين ضايعات را به منظور جلوگيري از انتشار بيماري بايد در اسرع وقت آغاز نمود .
كانون اصلي آن در ايران شهرهاي مشهد ،كرمان ، بم ،يزد ،اصفهان مي باشند .
شكل مرطوب
در اين نوع سالك معمولا دوره نهفتگي بيماري كوتاه تر است وبه چند هفته تا 2 ماه ميرسد . زخم نوع مرطوب با التهاب حاد شروع وبتدريج اطراف زخم پرخون شده كه ممكن است با عوارضي از قبيل تورم ،عفونت ، التهاب در مسير لنف وتورم غدد لنفاوي اطراف وحتي تب همراه شود .
سالك نوع مرطوب معمولا بعد ازگذشت 4 تا 6 ماه با بجاي گذاشتن جوشگاه خود بخود بهبود مي يابد . ميزبان اين شكل سالك جوندگان از قبيل موش هاي صحرايي بخصوصي هستند وپشه خاكي انگل را از ميزبان جونده به انسان منتقل مي كند .
تعداد ضايعات در سالك مر طوب متعدد وحتي گاهي به صدها عدد مي رسد ووسعت ضايعات نيز بيش تر است .
ليشمانيوزبيماري انگلي است كه توسط گونه ها مختلف تك ياخته اي بنام ليشمانيا ايجاد مي شود . اين بيماري در 88 كشور جهان كه اكثرا كشورهاي حال توسعه هستند ديده مي شود .
ليشمانيوز توسط نيش گونه هايي از پشه خاكي منتقل مي گردد وممكن است به يكي از اشكال ليشمانيوز پوستي (سالك)،ليشمانيوز احشايي (كالاآزار ) وليشمانيوز پوستي – مخاطي ديده شود . بروز سالانه جهاني سالك 5/1-1 ميليون نفر است .
در بعضي مناطق ايران جوشگاه يا زخم فعال سالك در 90% كودكان تاسن 15 سالگي ديده مي شود .
انگل عامل بيماري بر اثر نيش انواع گوناگون پشه هايي ريزي كه به پشه خاكي يا پشه كوري معروف اند انتقال پيدا مي كند .
اين بيماري در نقاط مختلف به نامهاي متفاوتي خوانده مي شود :
در بعضي مناطق مثل تهران وشيراز به سالك ، در اصفهان به كپه ارمني ، در خراسان به لكه سال ،درمنطقه سرخس به زخم سرخسي ، در تركمن صحرا به زخم مرزي ودر افغانستان به سالدانه معروف است .
معمولا در نواحي باز بدن ونقاطي كه بيشتر در معرض گزش پشه است بروز مي كند ،گرچه ضايعه در هر نقطه اي از بدن ممكن است ديده شود . اما نقاط پرموي بدن از جمله سروهمچنين نواحي مخاطي كمتر دچار بيماري مي شود .
انواع سالك
سالك به دو شكل شهري وروستايي تقسيم مي شود . نوع شهري يا نوع خشك سالك ،سالك بوسيله ليشمانيا تروپيكا ونوع روستائي يا نوع مرطوب بيماري ليشمانيا ماژور ايجاد مي شود . اين دو بيماري سالك تقريبا از هم متمايزند .
شكل خشك
شكل خشك بيماري سالك با يك جوش قرمزرنگ معمولا حدود 8تا10 ماه بعد از گزش پشه در محل گزش شروع مي شود. ميزبان اين نوع بيماري انسان است . بعد از گذشت چند هفته يا چند ماه جوش اوليه فعال شده ورشد مي كند ودر اين حالت ضايعه يا ضايعات بزرگتر مي شود واطراف آن را هاله قرمزي رنگي مي گيرد كه كم كم قوام آن سفت مي شود .
باگذشت زمان ضايعه نرم ترشده ومايعي شفافي ترشح مي كند وبتدريج ضايعه بصورت زخم باز در مي آيد .
زخم نوع خشك درد ندارد وممكن است با خارش مختصري همراه باشد . گره هاي لنفاوي اطراف زخم ممكن است كمي متورم ودرد ناك شود . زخم بتدريج ازوسط شروع به بهبود مي كند وبعد از گذشت حدود 1-2 سال كاملا بهبود مي يابد وجوشگاهي با حدود مشخص وفروفته با حاشيه اي نامنظم بجاي مي گذارد .
ممكن است از اطراف جوشگاه يك زخم قديمي ، ضايعه جديدي شروع به پيشرفت كند . اين نوع ضايعه رسيدوانس ناميده مي شود وشكل راجع بيماري است .
در اين ضايعات انگل به ندرت يافت مي شود .تعداد ووسعت ضايعات در سالك نوع خشك معمولا محدود وكمتر ار نوع مرطوب است .بنابراين توصيه سازمان جهاني بهداشت درمان اين ضايعات را به منظور جلوگيري از انتشار بيماري بايد در اسرع وقت آغاز نمود .
كانون اصلي آن در ايران شهرهاي مشهد ،كرمان ، بم ،يزد ،اصفهان مي باشند .
شكل مرطوب
در اين نوع سالك معمولا دوره نهفتگي بيماري كوتاه تر است وبه چند هفته تا 2 ماه ميرسد . زخم نوع مرطوب با التهاب حاد شروع وبتدريج اطراف زخم پرخون شده كه ممكن است با عوارضي از قبيل تورم ،عفونت ، التهاب در مسير لنف وتورم غدد لنفاوي اطراف وحتي تب همراه شود .
سالك نوع مرطوب معمولا بعد ازگذشت 4 تا 6 ماه با بجاي گذاشتن جوشگاه خود بخود بهبود مي يابد . ميزبان اين شكل سالك جوندگان از قبيل موش هاي صحرايي بخصوصي هستند وپشه خاكي انگل را از ميزبان جونده به انسان منتقل مي كند .
تعداد ضايعات در سالك مر طوب متعدد وحتي گاهي به صدها عدد مي رسد ووسعت ضايعات نيز بيش تر است .