Maryam
متخصص بخش ادبیات
ستاره های تپنده٬ ستاره‌های نوترونی (با قطر بین 20 تا 30کیلومتر)با میدان مغناطیسی بسیار قوی (با توان حدود 100 میلیون تسلا)و چرخانی هستند که پرتو موجهایرادیویی را که شاید در زمین بصورت تپش دریافت شوند، منتشر می‌کنند.محور مغناطیسی این ستاره ها با محور چرخش آنها دارای زاویه می باشد.تصور بر این است که امواج صادره از آنها ناشی از شتاب ذرات در بالای قطبهای مغناطیسی آنها و تابش سنکروترون باشد.با چرخش ستاره باریکه ای از امواج رادیویی در فضا می چرخد ودر صورتیکه این باریکه زمین را در نوردد امواج به صورت پالسهایی مشاهده می شوند . میزان تپش بامیزان دوران ستاره همخوان است.
برخی تپنده‌ها اشعه ایکس (X-Ray pulsar)ویا نور مرئی منتشر می‌کنند.این گونه تپنده ها را می توان در باقیمانده انفجارهای ابرنواختری مشاهده کرد که نتیجه انفجار ابرغول هایی هستند که هسته آنها به ستاره نوترونی تبدیل شده است،علاوه بر این بعضی از تپنده ها نیز ناشی از تبدیل کوتوله هایی سفید به ستاره نوترونی طی مرحله تکامل وجذب مواد از ستاره های غول و بادکرده در سیستمهای ستاره ای دوتایی به شکل قرص برافزایشی هستند.
مطالعه تپنده ها اطلاعات خوبی درباره توزیع الکترون ومیدان های مغناطیسی در کهکشان راه شیری در اختیار دانشمندان قرار داده است.
از لحاظ دوره تناوب تپنده ها به دو دسته تقسیم می شوند: ستاره‌های تپنده دارای دور کند، تقریباً هر چهارثانیه یکبار می‌چرخند و ستارگان تپنده دارای دور تند، تقریباً 30 بار در ثانیهحول خود می‌گردند. پالسارهای دوتایی که هر کدامشان در منظومه‌ای مداری در کنار ستاره‌ایهمراه(همدم)قرار دارد، تا هزار بار در ثانیه می‌چرخند. آشکار شده که دوره تناوب پالسار ها با گذشت زمان ودر اثر کاهش تدریجی انرژی چرخشی ستاره نوترونی بلند تر می شود.
گونه ای از تپنده ها دارای میدان مغناطیسی نسبتا" ضعیفی (با توان 1 تا100 تسلا)بوده ،آهنگ چرخش کندتر ی داشته ومعمولا" در سیستمهای ستاره ای دوتایی مشاهده می شوند.تصور براین است که آنها تپنده هایی معمولی بوده که انرژی خود را ازدست داده اند وسپس با جذب مواد از یک ستاره همدم مثلا" یک ابرغول دوباره انرژی کسب کرده وفعال شده باشند.بسیاری از این تپنده ها در مرکز خوشه های کروی که تعداد زیاد ستاره های نوترونی است یافت شده اند.این تپنده ها با نام RECYCLED PULSAR شناخته می شوند.
پالسارهایی که دوره تناوب آنها چند هزارم ثانیه باشد با نام پالسارهای میلی ثانیه ای شناخته می شوند.اولین آنها با نام PSR 1937+21 با دوره 56/1 میلی ثانیه یکی از سریعترین ها می باشد که به حد تئوری حداقل زمان پیش بینی شده بسیار نزدیک می باشد.تاکنون بیشتر از 50 پالسار با دوره تناوب کوتاه کشف شده اند که تعدادی از آنها نیز در خوشه های کروی قرار دارند.دقت چرخش این پالسارها بسیار بالا بوده وحتی از ساعتهای اتمی نیز دقیق تر می باشند.
تپنده ها با نماد PSR بعلاوه 4 رقم بعنوان بعد و2 تا 3 رقم بعنوان میل ومعمولا" برای دوره 1950 معرفی می شوند.برای نمونه تپنده 21 PSR 1937+ اگر مختصات در دوره 1950 باشند از نماد B واگر در دوره 2000 باشند از حرف J هم در کنار مختصات قبلی استفاده می شود.
اولین پالسار با نام CP 1919 توسط ژاکلین بل برنل توسط یک تلسکوپ رادیویی در سال 1967 میلادی کشف شده است.پالسار Vela هم در سال 1968 کشف شده ودر سال 1969 میلادی اولین شناسایی نوری(در ناحیه دیدگانی) یک پالسار یعنی پالسار درون سحابی m1 توسط گروهی از ستاره شناسان انجام گرفت.تاکنون صدها پالسار شناسایی شده اندو تصور بر این است که تعداد پالسارها در کهکشان راه شیری بیشتر از 100000 عدد باشد.گفتنی است امکان کشف همه پالسارهای اطراف خورشید وجود ندارد چراکه احتمال دارد جهت باریکه(مخروط) نوری آنها به سمت زمین نباشد.
نکته: ستارگان پالسار (PULSAR)را با ستارگان متغییر تپشی PULSATING VARIABLES نباید اشتباه گرفت.
برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت دانشنامه رشد مراجعه نمایید
برای کسب اطلاعات بیشتر به زبان انگلیسی به سایت زیر مراجعه نمایید:
Pulsar - Wikipedia, the free encyclopedia