پانته آ
متخصص بخش
فقط یك گرم سم موجود در مواد غذایی كنسرو شده، برای كشتن 10 میلیون نفر كافی است.
دكتر بهرام حاجی كریم، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی زنجان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار كرد:
چنانچه طی مراحل آماده سازی کنسروها در صنایع غذایی، نكات بهداشتی ضروری رعایت نشود و باكتری "كلستردیوم بوتولینوم" به داخل مواد غذایی راه یابد، در شرایط مستعد دمایی و بی هوازی، شروع به تولید سم "بوتولیسم" می‌كند.
از این سم قوی كه یك گرم از آن به شكل كریستال، قادر به آلوده كردن و كشتن 10 میلیون نفر می باشد، به عنوان یك سلاح بیولوژیك در جنگ‌ها بهره گرفته می شود.
به محض ورود سم این باكتری به داخل بدن، این سم جذب و وارد جریان خون می شود و باعث فلج می‌شود.
این حالت از اعصاب ناحیه سر و صورت تدریجا و به صورت حاد شروع شده و با سیری نزولی، اندام های تحتانی را نیز درگیر می كند.
دكتر حاجی كریم، خطرناك ترین حالت ممكن را درگیری عضلات تنفسی عنوان كرد و یادآور شد: در این حالت، فرد باید تحت تنفس مصنوعی قرار گیرد.
در مواردی ممكن است برای دستیابی به تنفس طبیعی به مدت دو تا سه ماه، فرد بیمار در ICU بماند.
از آنجایی كه این سم قابلیت نفوذ به داخل نسج مغز را ندارد، فرد در هوشیاری كامل می باشد.
دكتر حاجی كریم در خصوص مراحل درمان بیمارانی كه از طریق تغذیه با سم بوتولیسم آلوده شده‌اند، ابراز كرد: به محض ظهور علائم، پزشك اقدام به بستری بیمار و شست‌وشوی محتویات معده وی می‌كند.
بخشی از سم، ممكن است جذب و وارد جریان خون شود، در این صورت با تزریق آنتی توكسین (پادزهر سم بوتولیسم) كه می تواند حاوی پنج نوع متفاوت از پادزهر این سم باشد، از پیشرفت بیماری جلوگیری می شود.
ضمن اقداماتی كه به محض تشخیص مسمومیت، به فرد مبتلا ارائه می شود، سم مذكور از محتویات معده، سرم خون و یا مدفوع بیمار جهت دستیابی به تشخیص دقیق استخراج می‌شود.
در این حین، پیگیری های لازم جهت شناسایی منبع غذایی حاوی سم انجام می شود و در صورت وجود، افرادی كه از این ماده غذایی استفاده كرده‌اند، شناسایی می شوند.
خشكی دهان ، اختلال در تكلم و بلع و تاری دید را از جمله علائم هشدار دهنده آلودگی به سم بوتولیسم هستند.
در صورت عدم انتقال فرد مسموم به بیمارستان، سم روی گیرنده‌های عصبی متصل می‌شود و سیستم عصبی را مختل می‌كند و در بدترین حالت، عضلات تنفسی را درگیر كرده و با جلوگیری از تنفس فرد، منجر به مرگ وی خواهد شد.
آلودگی زخم‌ها به باكتری كلستردیوم بوتولینوم، راه دیگری برای ابتلا به بوتولیسم است، ولی شایع ترین راه انتقال این سم، قوطی‌های كنسرو مواد غذایی است كه مدت‌ها دربسته مانده اند.
باكتری كلستردیوم بوتولیسم در برابر حرارت مقاومت چندانی ندارد و باید قوطی‌های كنسرو قبل از مصرف، 20 دقیقه جوشانده شوند تا در صورت داشتن سم، سم آنها به صورت غیر فعال درآید.
در انتها توصیه می کنم ضمن انتخاب مواد غذایی استاندارد و توجه به تاریخ انقضای آنها، از خرید قوطی‌های كنسرو باد كرده خودداری نمایید.